самай томенги жак аурулары. Гулназбалахир3. 1. Екiншi деформирлеушi остеоартроз. Сйектi фиброзды анкилоз. Клиникасы
 Скачать 14.08 Kb.
|
1.Балалар мен жасөспірімдердегі самай-төменгі жақ буын ауруларының жіктелуі (Н.Н.Каспарова, 1981). 1. Бастапқы сүйек және буын аурулары. 1.1.СТЖБ туа біткен патологиясы. 1.2.Сүйектердің бірлескен ұштарының қабыну аурулары және олардың нәтижелері. * остеоартрит; * қайталама деформациялаушы остеоартроз • * неоартроз; * сүйек анкилозы. 2. Темпомандибулярлы буынның функционалды-дистензиялық аурулары және олардың жасөспірім кезіндегі нәтижелері. 2.1. СТЖБ жасөспірімдер дисфункциясы. 2.2. Бірлескен дисфункцияларға байланысты дамитын қабыну және қабыну-дегенеративті бастапқы шеміршек аурулары. * артрит (жедел, созылмалы); * Деформацияланатын жастық артроз. Осылайша, автор балалар мен жасөспірімдердегі барлық СТЖБ ауруларын 2 үлкен топқа бөледі: 1) сүйектің біріншілікті зақымдануы және буын ауруы; 2) біріншілікті-шеміршек зақымданулары және буын ауруы. Бірінші топтың аурулары жарақат немесе қабыну процесі бастапқыда бірлескен сүйектердің сүйек тінінде орналасқандығымен сипатталады, содан кейін ғана патологиялық процесс СТЖБ-ге таралады. Екінші топтың ауруларында қабыну немесе қабыну-дегенеративті процесс алдымен СТЖБ артикулярлы шеміршегіне әсер етеді, содан кейін сүйектердің артикулярлы ұштарының сүйек тініне баяу таралады.Балалардағы жедел бактериялық (септикалық) остеоартриттің нәтижелерінің бірі-қайталама деформациялық остеоартроздың немесе сүйекті фиброзды анкилоздың дамуы. СТЖБ қайталама деформациялық остеоартрозы-бұл сүйектердің, шеміршек тіндерінің және т.б. артикулярлы бөліктерінде пайда болатын қабыну, деструктивті және гиперпластикалық процестердің үйлесімімен сипатталатын буынның созылмалы қабыну ауруы. ол негізінен жас балаларда екінші рет, жарақаттан немесе қабыну процестерінен кейін дамиды (төменгі жақтың кондилалық процесінің гематогенді немесе одонтогенді остеомиелиті, отит медиасы, кондилалық процестің сынуы және т. б.). Төменгі жақтың бойлық өсу аймағы кондилалық процесс аймағында орналасқандықтан, төменгі жақтың өсуі баяулайды немесе толығымен тоқтайды, алайда кондилалық процестің мойын аймағында артық сүйек пайда болады. Клиникалық түрде ауру сипатталады: ауыздың шектеулі ашылуы, тиісті белгілері бар зақымдану жағында төменгі жақтың бойлық өсуінің тежелуі. Бұл жағдайда иек "ауру" жағына ауысады, қиғаш немесе кросс-тістеу бар. Фиброзды анкилозбен рентгенологиялық түрде түзу сызық түріндегі буын саңылауы, басы тегіс, мойны, қалың, кең. Кондила өсіндісі қысқарады, айқын остеосклероз бар. Бұл аурумен балаларды емдеу күрделі және аурудың ұзақтығына, оның тұрақтануына немесе өршуіне, баланың жасына және т. б. байланысты. Егер буындағы қабыну процесі аяқталмаса, онда негізгі аурудың "емделуі", жеңіл механотерапия, артық қалыптасқан сүйек тіндерін (UHF, калий йодидінің электрофорезі, гидрокортизон фонофорезі, жылу) резорбциялауға бағытталған жергілікті физиотерапия көрсетілген рәсімдер және т.б.). Қосымша ортодонтиялық емдеу жүргізіледі. Ол төменгі жақтың "ауру" жағында өсуін ынталандыруға, төменгі жақты ортаңғы қалыпта ұстауға және мүмкіндігінше тістеуді қалыпқа келтіруге бағытталған. Консервативті емдеу мүмкіндігінше ұзаққа созылады. Жесір қалған жағдайда хирургияның көрсеткіші табиғи жолмен тамақтану мүмкін еместігі болып табылады, яғни егер алдыңғы тістер арасындағы тік Саңылау 5 мм-ден аз болса, тыныс алу және ұйқы функциясының бұзылуы, жоғарғы жақтың шағылысқан деформациясы артады. Операцияның мақсаты-жалған буын жасау, төменгі жақтың жағдайын қалыпқа келтіру және артропластика элементтері бар төменгі жақтың сүйек пластикасы. Балалық шақтағы ең тиімдісі-бұл кондилалық процестің түбіндегі төменгі жақ тармағының остеотомиясы, содан кейін төменгі жақтың тартылуы және төменгі жақ тармағының сүйек пластикасы, сүйек-шеміршек аллотрансплантациясы. Операциядан кейінгі кезеңде VDOA TMJ бар барлық балаларға жалған буын пайда болғанға дейін белсенді механотерапия, сондай-ақ бет қаңқасының өсуі аяқталғанға дейін ортодонтиялық емдеу жүргізіледі, содан кейін олар эстетикалық және функционалды көрсеткіштер бойынша хирургиялық араласу туралы мәселені шешеді (сүйек немесе контурлы пластик). Балалардағы СТЖБ сүйек анкилозының этиологиясы мен патогенезі қайталама деформациялық остеоартриттің этиологиясы мен патогенезіне ұқсас. Көбінесе қайталама деформацияланған остеоартрит сүйек анкилозынан бұрын болады. Анкилоздың клиникалық көрінісі көбінесе қайталама деформациялық остеоартроз клиникасына ұқсас. Алайда, анкилозбен науқас аузын аша алмайды, яғни. төменгі жақ қимылсыз. Рентгенологиялық тұрғыдан алғанда, буын элементтері іс жүзінде жоқ, сүйектердің өсуі бүкіл артикулярлық алшақтықты, артикулярлық қуыстарды, жартылай ай сынықтарын және т. б. СТЖБ сүйек анкилозында аурудың алғашқы кезеңдерінде сыртқы тыныс алу функциясының бұзылуы, әсіресе ұйқы кезінде пайда болады. Төменгі жақтың дистальды орналасуы ұйқы кезінде дислокациялық асфиксияның дамуымен тілдің орналасуына және құлауына әкеледі. Мұндай балалардағы ұйқы жиі оянады. Сыртқы тыныс алу функциясының бұзылуы көбінесе жедел операцияны қажет етеді 2.СТЖБ жасөспірімдер дисфункциясы. Клиникалық түрде келесі белгілермен сипатталады: ауыздың шамадан тыс ашылуы, ол төменгі жақтың орналасуы мен сублюктерімен бірге жүруі мүмкін (әдеттегі дислокация); буындардағы қысылу және басу; ауырсыну синдромы да мүмкін; СТЖБ-нің екі "жұмысының" асинхрондылығына байланысты ауыздың максималды ашылуымен төменгі жақтың S-тәрізді қозғалысы және т.б. анамнезінде жоғарыда аталған симптомның алдында травматикалық фактор болады (иек аймағында соққы, төменгі жақтың орналасуы және т. б.). Рентгенологиялық тұрғыдан, СТЖБ жас дисфункциясы кезінде, әдетте, патологиялық өзгерістер анықталмайды. 3.Хирургиялық ем Қаңқалық тартумен төменгі жақ бұтағының остеотомиясын жүргіземіз және екінші ота ол төменгі жақтың контурлы пластикасы.Сүйек анкилозын емдеу хирургиялық араласудан басталады ( баланың жасына байланысты) мақсаты жалған буын жасау болып табылады. Болашақта 15-16 жасқа дейін ортодонтиялық емдеу жүргізіледі, содан кейін эстетикалық немесе функционалды көрсеткіштер бойынша (контурлы немесе сүйек пластикасы) хирургия қажеттілігі туралы мәселе шешіледі. СТЖБ жас дисфункциясын емдеуді СТЖБ-де тыныштық тудыратын іс-шаралардан бастау керек: қатты тамақ ішуге болмайды; аузыңызды кеңінен ашыңыз; төменгі жақтың жарақаттануын болдырмаңыз (спорт), мүмкін працевидті таңғышты қолданыңыз және т. б. Көптеген жағдайларда ауыздың ашылуын шектейтін ортодонтиялық құрылғыларды, әсіресе әдеттегі дислокациямен (ядро шинасы, Петросов аппараты) қолдану керек. Ауырсыну синдромы болған кезде төменгі жақтың иммобилизациясы 10-14 күн ішінде тістерді лигатуралық байланыстырумен мүмкін болады. Сонымен қатар физиотерапия жүргізіледі аурулар: УВЧ-терапия, парафинотерапия, новокаин электрофорезі, калий йодиді, гидрокортизон фонофорезі және т. б. Аурудың патогенезін ескере отырып, уақтылы және тиімді терапия қалпына келтіруге ықпал етуі мүмкін. |