Главная страница
Навигация по странице:

  • 1.2.1. Регрессия теңдеуі арқылы қысқа қатарларды көпжылдық кезеңге келтіру

    		•

    гидрология. Курсовая гидрология. 1. зенні жылды аындысын есептеу


    Скачать 342.66 Kb.
    Название1. зенні жылды аындысын есептеу
    Анкоргидрология
    Дата16.05.2022
    Размер342.66 Kb.
    Формат файлаdocx
    Имя файлаКурсовая гидрология.docx
    ТипДокументы
    #531716
    страница2 из 3
    1   2   3
    1.2. Гидрологиялық қатар қысқа болған жағдайда қалыпты жылдық ағындыны анықтау
    Тапсырма 1.1. бөлімдегідей Қақпатас өз. – Қақпатас өзені сағасынан 1,0 км жоғары аумақтағы өзеннің жылдық су өтімін берілген қамтамасыздық мәні Р (Р = 95%) кезінде анықтау болып табылады.

    Егер де бақылаулар ұзақтығы 10-15 жыл аралығында болса, онда жылдық өтімнің статистикалық мәндерін 1.1. бөлімінде көрсетілген әдістердің бірімен есептейді. Егер өтімнің орташа салыстырмалы қателігі немесе өзгергіштік коэффицентінің салыстырмалы қателігі болса гидрометриялық бақылаулар қатары жеткіліксіз болып саналады.

    Осындай жағдайларда бақылаудың қысқа қатарларын ұзақ кезеңге ауыстыру керек болады. Бақылаудың қысқа қатарларын ұзақ кезеңге ауыстыру келісімді түрде:

    1. Регрессия теңдеуі.

    2. Графикалық немесе графо-аналитикалық әдістері.

    Жалпы алғанда, бақылаудың қысқа қатарларын ұзақ кезеңге ауыстыру таңдаудың ұқсас өзен арқылы жүзеге асады.

    Өзен – аналогі келесі түсінік бойынша таңдалады. Біріншіден, өзен – аналогі жеткілікті бақылаулар қатарына ие болуы керек. Әрі қарай зерттеліп жатқан өзен мен өзен-аналогі келесі ерекшеліктер бойынша сәйкес келуі керек:

    1. Су алабы орналасуының мүмкіндігінше географиялық жақындығы;

    2. Климаттық ерекшеліктерінің ұқсастығы;

    3. Су бетінің біркелкілігі (көл жағдайы, батпақтану, рельеф, топырақ-грунт сипаттамасы және басқалар);

    4. Өзеннің жылішілік өтімінің бірлескен кезеңдегі бақылау ауытқуларының байланысы;

    5. Су айдыны ауданы айырмашылығы 10 реттен аса, ал олардың су жинау(таулы өзендер үшін) биіктігінің айырмашылығы 300м-ден аспауы керек. Өзен өтімінің маңызды бұрмалаушы мәніне(өтімді реттеу, жер суаруға жұмсау және т.б. қажеттіліктер) басқа да факторлердің әсері болмауы керек.



    1.2.1. Регрессия теңдеуі арқылы қысқа қатарларды көпжылдық кезеңге келтіру
    1. Ұқсас өзенді анықтау(кесте 1):

    (28)

    Мұндағы, - VII-IX айлардағы орташа су шығынының қосындысы

    - III-VI айлардағы орташа су шығынының қосындысы

    ;

    Ұқсас өзен ретінде біз Суғанды өзенін алдық.

    1. Зерттелетін өзен мен ұқсас өзен су мөлшерлері арасындағы корреляция коэффициентін анықтау(кесте 7,8,9).

    ; (29)

    Мұнда, (30)

    (31)

    ;

    , ; (32)

    , ; (33)

    ; ;



    , R>0,7 (34)

    Есептеулер бойынша R>0,7 болуы тиіс,бірақ бұл шама ескерілмеді.

    Кесте 7. Ргайты өз.- ргайты өзені сағасынан 1,0 км жоғары аумақ тұстамасының жылдық орташа су мөлшерлері [1]


    №
    Жылдар
    Жылдық орташа су шығындары  ,  /с

    1
    1940
    1,24

    2
    1941
    (0,93)

    3
    1946
    1,80

    4
    1947
    0,82

    5
    1948
    1,58

    6
    1949
    1,61

    7
    1950
    0,64

    8
    1951
    0,67

    9
    1952
    2,42

    10
    1953
    1,49

    11
    1954
    1,00

    12
    1955
    1,15

    13
    1956
    0,98

    14
    1957
    0,36

    15
    1958
    3,00

    16
    1959
    (2,87)

    17
    1960
    1,81

    18
    1961
    1,16

    19
    1962
    0,45

    Кесте 8. Шұңғыр(ұқсас өзен) өзені Шұңғыр тұстамасындағы жылдық орташа су мөлшерлері [1]


    №
    Жылдар
    Жылдық орташа су шығындары  ,  /с

    1
    1941
    0,72

    2
    1942
    0,96

    3
    1945
    0,38

    4
    1946
    0,30

    5
    1947
    0,71

    6
    1948
    0,84

    7
    1949
    0,73

    8
    1950
    0,55

    9
    1951
    0,50

    10
    1952
    0,60

    11
    1953
    0,66

    12
    1954
    0,61

    13
    1955
    0,74

    14
    1956
    0,53

    15
    1957
    0,52

    16
    1958
    0,91

    17
    1959
    0,96

    18
    1960
    1,02

    19
    1961
    0,81

    20
    1962
    0,86

    Кесте 9. Зерттелетін өзен мен ұқсас өзеннің су мөлшерлері арасындағы корреляция коэффицентін есептеу [1]




    №


    Жылдар
    Зерттелетін өзен

    (Ргайты өзені) сағасынан 1,0 км жоғары),
    , /с
    Ұқсас өзен

    (Шұңғыр өзені),

    , /с
















    1
    2
    3
    4
    5
    6
    7
    8
    9

    1
    1941
    (0,93)
    0,72
    -0,44
    +0,05
    0,1936
    0,0025
    -0,022

    2
    1946
    1,80
    0,30
    +0,43
    -0,37
    0,1849
    0,1369
    -0,1591

    3
    1947
    0,82
    071
    -0,55
    +0,04
    0,3025
    0,0016
    -0,022

    4
    1948
    1,58
    0,84
    +0,21
    +0,17
    0,0441
    0,0289
    0,0357

    5
    1949
    1,61
    0,73
    +0,24
    +0,06
    0,0576
    0,12
    0,0144

    6
    1950
    0,64
    0,55
    -0,73
    0,12
    0,5329
    0,0144
    0,0876

    7
    1951
    0,67
    0,50
    -0,7
    0,17
    0,49
    0,0289
    0,119

    8
    1952
    2,42
    0,60
    +1,05
    -0,07
    1,1025
    0,0049
    -0,0735

    9
    1953
    1,49
    0,66
    +0,12
    -0,02
    0,0144
    0,0004
    -0,0024

    10
    1954
    1,00
    0,68
    -0,37
    -0,01
    0,1369
    0,001
    0,0037

    11
    1955
    1,15
    0,74
    -0,22
    +0,07
    0,0484
    0,0049
    -0,0154

    12
    1956
    0,98
    0,53
    -0,39
    -0,14
    0,1521
    0,0196
    0,0546

    13
    1957
    0,36
    0,52
    -1,01
    -0,15
    1,0201
    0,0225
    0,1515

    14
    1958
    3,00
    0,91
    +1,63
    +0,24
    2,6569
    0,0576
    0,3912

    15
    1959
    (2,87)
    0,96
    +1,5
    +0,29
    2,25
    0,0841
    0,435

    16
    1560
    1,81
    1,02
    +0,44
    +0,35
    0,1936
    0,1225
    0,154

    17
    1961
    1,16
    0,81
    -0,21
    +0,14
    0,0441
    0,0196
    -0,0294

    18
    1962
    0,45
    0,86
    -0,92

    +0,9
    0,8464
    0,0361
    -0,828







    ∑=24,74

    =1,37
    ∑=12,64

    =0,67
    ∑=11,16
    ∑=3,36
    ∑=10,27
    ∑=0,7064
    ∑=2,60




    1. Зерттелетін өзен ағындысының нормасы есептелді:

    , ; (35)

    Бұл жерде,

    Өз кезегінде, , ; (36)

    ,

    Ал, енді және анықтау үшін, ұқсас өзеннің ағынды сипаттамаларын анықтау қажет(кесте 10).

    , ; (37)

    ; (38)

    ;

    ;

    Кесте 10. Ұқсас (Шұңғыр) өзен ағындысының статистикалық сипаттамасын анықтау [1]


    №

    Жылдар
    Модуль,
    , /c
    Кему ретімен орналасқан модуль,

    /c




    Ескертпе

    1
    2
    3
    4
    5
    6
    8

    1
    1941
    0,72
    1,02
    0,02
    0,0004



    2
    1942
    0,96
    0,96
    0,26
    0,0676



    3
    1945
    0,38
    0,96
    -0,32
    0,1024



    4
    1946
    0,30
    0,91
    -0,4
    0,16



    5
    1947
    0,71
    0,86
    0,01
    0,0001



    6
    1948
    0,84
    0,84
    0,14
    0,0196



    7
    1949
    0,73
    0,81
    0,03
    0,0009



    8
    1950
    0,55
    0,74
    -0,15
    0,0225



    9
    1951
    0,50
    0,73
    -0,2
    0,04



    10
    1952
    0,60
    0,72
    -0,1
    0,01



    11
    1953
    0,66
    0,71
    -0,04
    0,0016



    12
    1954
    0,61
    0,66
    -0,09
    0,0081



    13
    1955
    0,74
    0,61
    0,04
    0,0016



    14
    1956
    0,53
    0,60
    -0,17
    0,0289



    15
    1957
    0,52
    0,50
    -0,18
    0,0324



    16
    1958
    0,91
    0,53
    0,21
    0,0441



    17
    1959
    0,96
    0,52
    0,26
    0,0676



    18
    1960
    1,02
    0,50
    0,32
    0,1024



    19
    1961
    0,81
    0,38
    0,11
    0,0121



    20
    1962
    0,86
    0,30
    0,16
    0,0256








    ∑=13,98

    =0,7

    ∑=13,98

    ∑=3,21

    ∑=0,7479





    1. Өзгермелілік коэффициентін анықтау

    (39)

    =

    1. Осылайша, өзеннің жылдық ағынының теоретикалық қамтамасыздық қисығының статистикалық параметрлері мынаған тең:





    1. Тапсырмаға сәйкес 95% қамтамасыздық кезіндегі өзеннің есептік су шығыны анықталды:



    (40)


    1   2   3

    написать администратору сайта