пн 1 билет (копия). 1б. Маниакальдыдепрессивті психозды клиникасын сипаттаыз. Сананы есенгіреу синдромы. Делириозды, онейроидтті жне аментивті синдромдары. Алкогольді психозды жне алкоголизмні емін жне профилактикасын негіздеіз. Ответ
 Скачать 24.7 Kb.
|
|
1б. Маниакальды-депрессивті психоздың клиникасын сипаттаңыз. Сананың есенгіреу синдромы. Делириозды, онейроидтті және аментивті синдромдары. Алкогольді психоздың және алкоголизмнің емін және профилактикасын негіздеңіз. Ответ/ 1 сурак.Маникальды – депрессивті психоздардың анықтамасы. -бұл этиологиясы анықталмаған, ұстама тәрізді, айқын эмоциональды бұзылыстармен көрінетін психикалық ауру, ереже бойынша, ол бұзылыстар өткеннен кейін науқастың дертті күйге дейінгі өзіне тән психикалық жағдайы толық қалпына келеді және тұлға өзгерістері пайда болмайды МДП – да қандай бұзылыстар байқалады? Осы күйлердің әрқайсысының өзіне тән клиникалық көріністері бар: эмоциональды өзгерістер, интеллектуальды үрдістер ағымының қарқыны және белгілі бір психомоторлық құбылыстар. Депрессивті күйде науқастың көңіл – күйі төмен, барлық психикалық үрдістер ағымы, сондай – ақ қимылдық көріністер баяулаған, ал маниакальды күйде көңіл – күй көтеріңкі, психикалық үрдістердің ағымы жылдамдаған, іс-әрекетке талпыныстың жоғарылауы байқалады. МДП-дағы көңіл күйдең өзгеру түрі. Бұл аталған көріністер әлсіз айқындылық дәрежесінен өте айқын дәрежеге дейін байқалуы мүмкін. Сонымен, субдепрессия жағдайында науқастар жабырқау көңіл-күйге, жеңіл қажу күйіне, ойын жинақтау қиындығына шағымданады. Әлем көңілсіз болып көрінеді. Кейде аффективті патология әртүрлі сенестопатиялар, ағза қызметінің бұзылыстары түрінде дамиды. Сандырақ идеялар, терең депрессия күйі байқалмайды. Гипомания кезінде аздап көңіл–күй көтеріңкі және психомоторлы белсенділік артады. Олар өмірге құштар, әрекетшіл, өздерін жоғары бағалайды, кейде өткір, тітіркенгіш болып келеді. Дегенмен олардың әрекеті өнімді болып қалады, және жиі қызметін жалғастыра береді. Депрессивті және маниакальды күйлер бірден пайда болмайды, олар белгілі бір кезеңдерден өтіп дамиды, дегенмен маниакальді аффект депрессивті аффектпен салыстырғанда жылдам дамиды. Ұстамалардың ұзақтығы және клиникасы, сауығу уақытты. 1- Депрессивті күйлер Мұң сезімі, психикалық көріністердің баяулауы және қозғалыстық реакциялардың тежелуі, депрессияның белгілері болып табылады. Бұл кезде науқастардағы қозғалыстың тежелу күйі субступор және ступор (депрессивті ступор) деңгейіне жетуі мүмкін, бірақ кататониялық ступормен науқастардан айырмашылығы олар сұрақтарға әрқашан біртекті болса да жауап қайтара алады. Науқастар туыстарына, жақындарына деген эмоциялық үйірлігін, қоршаған ортамен эмоциональды үндестігін жоғалтқанына шағымданып, осыған аса ауыр күйзеледі. Өзінің күйін суреттуге келгенде дәрігерлерге олардың күйін түсіну қиын тәрізді көрініп, кейде көп сөйлеп кетеді. 2- Маниакальды күйлер Маниакальды күй дамуының алдында күш ағыны, жоғары сөзшеңдік, әрекеттілік, белсенділік артуымен сипатталатын гипоманиакальды аффект көрініс береді. Мұндай күйдегі науқастар ерекше ішкі шабытты сезінеді, олар көңілді, жиі күледі, күшті тәбеттерімен ерекшеленеді, аз ұйықтайды, тәулігіне 5 – 6 сағат ұйықтаса да өзін сергек, қуатты сезінеді. Науқастарда маниакальды күй белгілер триадасымен сипатталады: көтеріңкі көңіл – күй, ойлау үрдісінің жылдамдаған ағымымен, қимыл – қозғалыстық белсенділіктің артуы. Науқастар әр нәрсеге кірісіп кетеді, түрлі жоспарлар құрады. Айқын байқалатын маниакальды күйлерде аса алаңдағыштық әсерінен олардың әрекеттерінің мақсаттылығы жоғалады, қимылдық қозу күшейе түседі. Бұл жағдайда науқастар өздерін жоғары бағалайды. Өздерінің керемет қабілеттілігі, дарындылығын жариялайды. Депрессивті психоз кезіңдегі өзгерістер. Депрессивті күйлер басқа да психопатологиялық өзгерістермен қатар жүреді. Науқастарға қатысты жайлар көмескі бояумен қабылданады. Өз өміріндегі жеке жағдайлар мен ұсақ тірліктерді олар өзін - өзі кінәлау және өзін-өзі кемсіту идеяларын құруға қолданады. Мұндай идеялар аса бағалы, сондай – ақ сандырақ сипатын да алуы мүмкін. Науқастардың ойынша, олар өзінің жасаған қылмысы үшін сот алдында жауап беру керектігін айтады және өте қатал жаза қолдану қажет деп есептейді. Науқастардың күйінде айқын тәуліктік тербелістер байқалады. Кешкі мезгілде таңертеңгі уақытпен салыстырғанда олар жеңілдік сезінеді. Депрессивті күйлер соматовегетативті бұзылыстармен қатар жүреді: іш қатулар, шырышты қабаттардың құрғауы, тәбет бұзылыстары және т.б. .Депрессивті психоздардың түрлері, клиникалық белгілері Адинамиялық депрессияда тежелу әлсіздік, сылбырлық түрінде көрінеді. Науқастар кейде айлап жатып қалады, ешнәрсеге қызықпайды, ешнәрсемен айналыспайды. Әсіресе адинамия және әлсіздік көріністері таңғы уақыттарда байқалады: науқастар ұзақ уақыт бойы орнынан тұра алмайды, жуынып, киіне алмайды. Айқын адинамиямен қатар мұндай науқастарға өзін - өзі кемсіту идеясы тән. Және де жабысқақтықпен, соматовегетативті бұзылыстармен жүретін депрессияны ажыратады. Атипті депрессивті күйлер қатарына аффективті бұзылыстардан бөлек басқа да психопатологиялық симптомдар жатады: кататония, онейроидты күйлер, депрессивті – параноидты сандырақ және т.б. Маскалы депрессияға соматикалық симптомдар алдыңғы жоспарға шығып, ал психопатологиялық көріністер әлсіз және тек ұқыпты зерттегенде ғана анықталатын күйлер жатады. Жиі табанды ұзаққа созылатын ауру сезімдері, жағымсыз ауыр сезімдер (сенестопатиялар) байқалады. Көшпелі сипаты, интенсивтілігінің тәуліктік тербелістері (түнгі және таңғы сағаттарда күшеюі), аналептиктерге сезімталдықтың төмен болуы немесе мүлдем болмауы олардың ерекшеліктері болып табылады 2 сурак. Сана бұзылуы клиникалық практикада сананың айқын патологиялық жағдайының 2 үлкен тобын айырады: Есеңгіреу и Қарауыту. Сананың есеңгіреуі. Науқастар сыртқы тітіркендіргіштерге әлсіз жауап береді. Есеңгіреу толық (кома) және жартылай болады (есеңгіреудің жеңіл деңгейі, обнубиляция – “үзік сана”). Психикалық іс-әрекеттің уақытша жалпы тозуынан (есеңгіреудің жеңіл түрі) оның толық жоғалуына дейінгі диапазонда сана өшеді (сопор мен кома). Делириоздық қалып. Бұл қалып үшін қозу мен бірге болатын сананың галлюцинаторлық немесе иллюзорлық-галлюцинаторлықбұзылысы тән. Онейроидтік қалып. Сананың түстәрізді қалпы, ол үшін шынайы өмірді бейнелеу мен фантастикалық сипаттағы анық сезімдік елестердің қосылуы тән. Сананың күнгірт қалпы. Бұл синдром кенеттен пайда болатын, қысқа мерзімі мен кенеттен тоқтап қалуымен сипатталады. Деперсонализация – өз ойларынан, аффектілерінен, әрекеттерінен бөтенсіну. Оның жиі кездесетін түрі «дене схемасының» – бұзылуы, яғни адам өзінің денесінің жекелеген бөліктері мен мүшелерін дұрыс бейнелемейді. Олар «дисморфобия» деп аталады. Псевдодеменция. Сана бұзылысының бұл түрі үшін жалған кемақылдылық тән.. Сананың қарауытуы. Есеңгіреуден психопатологиялық симптоматикамен ерекшеленеді (галлюционациялар, жалған галлюционациялар, иллюзиялар, сандырақ идеялар, қорқыныш, ыза, козу немесе мелшию сияқты аффектілік бұзылулар). Сананың қарауыту формасы(бұзылу,өзгеру) Делирий - әдетте кешке қарай және бірнеше сағаттарға немесе тәулік бойына созвлады.Тән сипат: көзге қозғалмалы және красочный жалған галлюцинация, иллюзия, есту және тактильді галлюцинация да байқалады. өзіне бағдары бар. Онеироид – делирийға қарағанда сана бұзылуының ауыр формасы. Аурудың бағдары жоқ немесе жалған бағдар. Аурумен байланыс орнату мүмкін болмайды. Онеироидтың ұзақтығы аптаға созылуы мүмкін. Онеироид кезінде ауру өз күйзелістеріне еніп кеткен, қабылдаудың бұзылуын тек аурудың бет әлпетіндегі эмоциясы арқылы ажыратуға болады. Сумерочное( көлеңкелі) сананың көлеңкелі бұзылуы кенеттен басталуымен және бірден аяқталуымен сипатталады. Сананың бұзылу кезінде бағдар және еске түсіру жоқ болады. Аменция — (сананың шиеленісуі). Сана көлеңкеленуінің ағымы бойынша терең және ауыр бұзылу. Аменция бұзылу кезінде толық бағдар жоқ. Галлюцинация, сандырақ, күйзелістер жүйесіз, ойлауы байланыспаған, көңіл күйі ауытқымалы хаотикалық қимылдың қозуы тән. Аурумен байланыс орната алмайды, болып жатқан өзгерістерді сезінбейді, ұзақтығы бірнеше күн, көбінесе апта. 3 сурак. F10 Психические и поведенческие расстройства, вызванные употреблением алкоголя Маскүнемдік— жүйелі түрде спиртті сусындарды қабылдаумен шақырылатын алкогольге патологиялық құмарлықтың пайда болуымен , психикалық ,физикалық бұзылыстармен сипатталатын созылмалы психикалық ауру. Алкогольды психоздар – әртүрлі клиникалық көріністермен және психикалық бұзылыстармен алкоголизмнің II және III стадиясында дамитын ауру. Диагностика критерийлері: 1. Қашан жəне қанша ішуін қадағалай алмайтын, спиртті ішімдікке қарсы тұруға шамасы келмейтін патологиялық құмарлық. 2. Алкогольдік абстиненттік (тыйылу) синдромы болу. 3. Алкоголь ішуден дамыған жекетұлғалық деградация (азғындау). Емдеу тактикасы Негізгі клиника-психологиялық нысаналар (есірткілік заттектерге тəуелділік қалыптасу тетіктері): 1. Соматикалық патологиялы статус (тəндік дертті ахуал). 2. Психикаға əсерлі заттектерге патологиялық құмарлық. 3. Жекетұлғалық патологиялық статус (жекетұлғалық дертті ахуал). 4. Жекетұлғалық нормативті статус (жекетұлғалық қалыпты ахуал). 5. Əлеуметтік кемістікті статус (ахуал). 6. Медициналық-əлеуметтік оңалтудан толыққұнды өтуге ынталылық деңгейі. Ем мақсаты: 1. Физикалық (тəндік) тəуелділікті тыю жəне психикалық тəуелділікті шектеу. 2. Психикалық жəне мінез-құлықтық ауытқуларды түзету. 3. Сауықтыру бағдарламасына қатысу ынтасын қалыптастыру. Негізгі емдік-оңалту шаралары - алкоголь ішуден тиылуды қамтамасыз ету; - оңалу потенциалының деңгейін (жоғары, орташа, төмен) анықтау; - медициналық-əлеуметтік сауықтыру бағдарламасына қатысу ынтасын қалыптастыру; - алкогольге патологиялық құмарлықтың орталықтық жəне перифериялық тетіктерінің қайта өршуіне қарсы шаралар жүргізу. Негізгі психотерапиялық шаралар: мотивациялық сұхбат, мотивациялық консультатция беру, мотивациялық психотерапия. Алкогольге патологиялық құмарлықты бөгеу. Алкогольге тəуелділіктің ауырлық индексін анықтау. Аталған шаралар жеке-дара консультатция жəне психотерапия тəсілдері арқылы, топтық консультатцияның жəне топтық мотивациялық психотерапияның, гештальт-терапияның, трансактілік талдаудың адаптацияланған əдістері арқылы жүзеге асырылады. Алкогольден жіті уыттанудың (арақтан мас болудың) ауыр дəрежелі түрін емдеудің алгоритмі: - асқазанды жуу; - аналептиктер жəне психотониктер (дигоксин, строфантин инъекция түрінде, кордиамин); - детоксикация (уытты қайтару) − полиионды қоспалар, физиологиялық ерітінді, глюкозаның 5% ерітіндісі, натрий тиосульфаты венаға); - ноотроптар (пирацетам 20% ерітінді 5-15 мл бұлшықетке немесе венаға); - гепатопротекторлар (эссенциале ерітіндісі). Алкогольдік абстиненттік синдромды емдеу алгоритмі: - 3-5 күн (қажет жағдайда 5-7 күн) бойы детоксикация (уытты шығару) − полиионды қоспалар, физиологиялық ерітінді, глюкозаның 5% ерітіндісі венаға, натрий тиосульфаты венаға; витаминдер (пиридоксин 5%-10 мл бұлшықетке, никотин қышқылы бұлшықетке, аскорбин қышқылы); - транквилизаторлар (жұбатқылар) жəне ұйықтатқылар (диазепам 30-50 мг/тəу., нитразепам 5-10 мг жатарда, натрий оксибутираттың 20% ерітіндісі 10 мл/тəу); - антиконвульсанттар (карбамзепин 400-600 мг/тəу.); - натрий вальпроаты 450-900 мг/тəу.); - нейролептиктер (клозапин, рисперидон, галоперидол); - антидепрессанттар (үрейбасқылар) – амитриптилин, серталин); - глюкокортикоидтар (преднезолон); - дегидратациялауыштар (фуросемид); - ноотроптар (парицетам 20% ерітінді 5-15 мл бұлшықетке немесе венаға); - гепатопротекторлар (эссенциале, холензим). Физиотерапия (электроұйықтатқы, акупунктура, массаж жəне т.б.). Диссомниялық бұзылыстарды (ұйқы бұзылуды) емдеу алгоритмі: таңдаулы препараттар ретінде бензодиазепиндердің туындылары (диазепам 4-6 мл/тəу. 0,5% ерітінді түрінде), фенобарбитал, 3-ші лектегі ұйықтатқыларға жататын зопиклон (имован) ең азəсерлі дозасы 7,5 мг беріледі, емдік курсын 5 күннен асырмайды, нəтиже болмаған жағдайда препарат беруді тоқтатқан жөн, оның орнына нейролептик дəрілер (клозапин 50 мг жатарда) тағайындалады. Интелектуалдық-мнезиялық (ойлау, жадына сақтау) ауытқуларды емдеу алгоритмі: негізгі когнитивтік функциялардың (жадында сақтау, назар аудару тұрақтылығы, тез ойлау процестерінің) аса ауыр емес бұзылыстарын емдеу үшін таңдаулы препараттар ретінде ноотроптар (пирацетам), амин қышқылдары (глютамин қышқылы), витаминдер (В1, В6, В12, аскорбин қышқылы, никотин қышқылы) қолданылады. Физиотерапия (акупунктура (ине шаншып емдеу), электроұйықтатқы) тағайындалады. Астениялық (неврастениялық) синдромды емдеу алгоритмі: аса тез шаршағыштықты, ашуланшақтықты, эмоциялық реакциялардың құбылмалылығын азайту үшін таңдаулы препараттар қатарына жататын имипрамин 25-150 мг/тəу., флуоксетин 20-40 мг/тəу., сондай-ақ ноотроптар, витаминдер (В1, В6, В12, жəне т.б.) амин қышқылдары, гепатопротекторлар беріледі. Физиотерапия (электроұйықтатқы, акупунктура, массаж) тағайындалады. Антиконвульсанттармен (құрысқақбасқы дəрілермен) емдеудің алгоритмі: антиконвульсанттардың құрысқаққа қарсы, нормотимиялық, эмоциятропты қасиеттері алкогольдік абстиненттік синдромды емдегенде тиімді нəтиже береді. Таңдаулы препарат ретінде карбомазепин тəулігіне 1-2 рет тағайындалады. Қажет болған жағдайда препараттың дозасын 400 мг-нан 2-3 рет беруге дейін көбейтеді. Натрий вальпрот – тəуліктік дозасын 30-50 мг/кг дене салмағына есептеп береді, əдетте 0,1-0,5 г болады, қажет болған жағдайда дозасын көбейтуге болады. Нейролептиктермен емдеу алгоритмі: алкогольге патологиялық құмарлықты тыю үшін, еліруді азайту үшін жəне мінез-құлықты түзету үшін - галоперидол (5-15 мг/тəу.); клозапин (азалептин) 100-200 мг/тəу.; рисперидон (рисполепт) 4-6 мг/тəу. ерітінді түрінде; хлорпромазин (аминазин) 50-200 мг/тəу. тағайындалады. Антидепресанттармен (үрейбасқылармен) емдеу алгоритмі: көңіл-күйді қалыпты жағдайға келтіру, апатиялы жағдайдан шығару, үрейді басу, ұйқыны реттеу, сондай-ақ есірткіге патологиялық құмарлықтың обессиялық (қайта-қайта еске түсе беретін мезілегіш) құрамбөлігін тыю үшін қолданылатын таңдаулы препараттар ретінде антидепрессанттардың ішінде қосымша седативті қасиеті бар түрлері, орташа тəуліктік доза мөлшерінде, тағайындалады − кломипрамин, флувоксамин, амитриптиллин. Әрі қарай жүргізу: 2 кезеңге ауыстыру. Емдеудің келесі кезеңіне ауыстыру критерилері: ішуді тоқтату, симптомдары болмау, көңіл-күй жақсару, ұйқысы дұрысталу, ауруына сыни көзқарас қалпына келу, алкогольге патологиялық құмарлық тыйылу, арақ ішуді қоюға жəне əрі қарай медициналық-əлеуметтік сауықтыру бағдарламасынан өтуге ынта пайда болу. Шұғыл ауруханаға жатқызу көрсеткіштері: * ауыр дәрежедегі немесе құрысу ұстамалары бар абстиненттік жағдай (тоқтату синдромы) ; * делириймен бірге шығару жағдайы (кету синдромы); * психотикалық бұзылыс. Жоспарлы емдеуге жатқызуға арналған көрсеткіштер: · - абстинентное жай-күйі (синдром отмены) неосложненное; * қазіргі уақытта қалыс қалу; * қазіргі уақытта бас тарту, бірақ қолдануды болдырмайтын жағдайларда. Профилактикалық іс-шаралар: * салауатты өмір салтын қалыптастыру; * салауатты және әлеуметтік тиімді мінез-құлықтың қорғаныш факторларын дамыту; * стресті факторға төзімділік деңгейін арттыру; Әрі қарай жүргізу: Алкогольге тәуелділіктен зардап шегетін пациенттер динамикалық бақылаудың үш тобының біріне енгізіледі: Бірінші топ: * алғаш рет медициналық көмекке жүгінген пациенттер; * ауру іс жүзінде ремиссиясыз өтетін пациенттер (ремиссия ұзақтығы 1 жылдан аз); * мәжбүрлеп емдеу аяқталғаннан кейін мамандандырылған мекемелерден шығарылған пациенттер; * медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары қолданылған түзеу мекемелерінен босатылған пациенттер. Екінші топ-1 жастан 2 жасқа дейінгі ремиссиясы бар пациенттер; Үшінші топ-ремиссиясы 2 жылдан жоғары пациенттер; |