2amaliy ish Sezar Usuli

• Название: 2amaliy ish Sezar Usuli
• Дата: 07.12.2021
• Размер: 222.54 Kb.
• Имя файла: Kiber 2- amaliy abduvahobova.docx
• Тип: Документы; #295232
• страница: 5 из 8

Gamilton marshrutiga asoslangan shifrlash

Gamilton marshrutlariga asoslangan usulda ham o’rin almashtirishlardan foydalaniladi. Ushbu usul quyidagi qadamlarni bajarish orqali amalga oshiriladi. 1-qadam. Dastlabki axborot bloklarga ajratiladi. Agar shifrlanuvchi axborot uzunligi blok uzunligiga karrali bo’lmasa, oxirgi blokdagi bo’sh o’rinlarga maxsus xizmatchi simvollar - to’ldiruvchilar joylashtiriladi (masalan, *).

2-qadam. Blok simvollari yordamida jadval to’ldiriladi va bu jadvalda simvolning tartib raqami uchun ma'lum joy ajratiladi. (1 - rasm)

3-qadam. Jadvaldagi simvollarni o’qish marshrutlarning biri bo’yicha amalga oshiriladi. Marshrutlar sonining oshishi shifr kriptoturg’unligini oshiradi. Marshrutlar ketma-ket tanlanadi yoki ularning navbatlanishi kalit yordamida beriladi.

4-qadam. Simvollarning shifrlangan ketma-ketligi belgilangan L uzunlikdagi bloklarga ajratiladi. L kattalik 1-qadamda dastlabki axborot bo’linadigan bloklar uzunligidan farqlanishi mumkin.

Deshifrlash teskari tartibda amalga oshiriladi. Kalitga mos qolda marshrut tanlanadi va bu marshrutga binoan jadval to’ldiriladi.



1-rasm. 8-elementli jadval va Gamilton marshrutlari variantlari

Jadvaldan simvollar element nomerlari kelishi tartibida o’qiladi.

Т1= ABDUVAHOBOVA_ROHATOY

1-qadam. Dastlabki matn uchta blokka ajratiladi.

B1=,

B2=,

B3=,



2-qadam;
3-qadam: Т1=UOHDABAVVAOB_RHOTAOY****

4-qadam: Т1=UOHDABAVVAOB_RHOTAOY****

K₁=4,8,7,3,1,2,6,5 ; K₂=3,4,2,1,5,6,8,7 ; K₃=2,1,3,4,8,7,5,6 .
Т1= ABDUVAHOBOVA_ROHATOY

UITSTONNING IKKILIK KVADRAT SHIFRLASH USULI.

Bu usulda bizga ikkita jadval kerak bo’ladi . Shifrlanadigan ma’lumot ikkita belgilab bo’linib chiqadi. O’sha ikkita belgi olinadi va bu jadvallardagi belgilarni tegishli pozitsiyalari kesishadi va o’sha pozitsiyadagi belgi shifrlanish uchun olinadi. Birinchi bo’lib o’ng jadvaldagi belgi olinadi , keyin chap jadvaldagisi. Deshifrlashda esa birinchi chap , keyin esa o’ng jadvaldagi belgilar olinib ma’lumot tiklanadi.



Shifrlash

T₀= АБ/ДУ/ВА/ҲО/БО/ВА/_Р/ОҲ/АТ/ОЙ/

Т₁=ФО/АН/ЦФ/Б./ЦФ/ЛТ/.Б/ФЖ/.,/

Deshifrlash

Т₁=ФО/АН/ЦФ/Б./ЦФ/ЛТ/.Б/ФЖ/.,/

T₀= АБ/ДУ/ВА/ҲО/БО/ВА/_Р/ОҲ/АТ/ОЙ/

Вижинер шифри

Биринчи бўлиб Вижинер тизими 1586-йилда чоп этилган ва у кўп алфавитли тизимга нисбатан юқорироқ ўринда туради. Блеза Вижинера ўзини XVI асрнинг француз дипломати деб ҳисоблайди. У криптография тизимига, яъни унинг ривожланишига ўз ҳиссасини қўшган. Вижинер тизими Цезар шифрлаш тизимига қараганда мукаммалроқ ҳисобланиб, унда калит ҳарфидан ҳарфга алмаштирилади. Бундай кўп алфавитли алмаштириш шифрини шифрлаш жадвали орқали ифодалаш мумкин. Қуйидаги жадвалларда Вижинернинг инглиз алфавити ва кирил алфавитлари учун мос келувчи қийматлар кўрсатилган.

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

1

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

2

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

A

3

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

A

B

4

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

A

B

C

5

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

A

B

C

D

6

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

A

B

C

D

E

7

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

A

B

C

D

E

F

8

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

A

B

C

D

E

F

G

9

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

A

B

C

D

E

F

G

H

10

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

A

B

C

D

E

F

G

H

I

11

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

12

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

13

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

14

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

15

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

16

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

17

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

18

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

19

S

T

U

V

W

X

Y

Z

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

20

T

U

V

W

X

Y

Z

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

21

U

V

W

X

Y

Z

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

22

V

W

X

Y

Z

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

23

W

X

Y

Z

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

24

X

Y

Z

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

25

Y

Z

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

26

Z

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y