3 mavzu Мухандислик психология- (2). 3Мавзу Инсонмашина тизимида инсон психикасининг зига хос хусусиятлари

• Название: 3Мавзу Инсонмашина тизимида инсон психикасининг зига хос хусусиятлари
• Дата: 23.06.2022
• Размер: 0.7 Mb.
• Имя файла: 3 mavzu Мухандислик психология- (2).pptx
• Тип: Документы; #612801

Мухандислик психология

3-Мавзу:

«Инсон-машина» тизимида инсон психикасининг ўзига хос хусусиятлари

Мухандислик психология

Режа:

1. Психика ва психик жараёнлар

2. Идрок ва унинг хоссалари

4. Кўриш анализаторининг энергетик ва ахборот характеристикалари

3. Ахборотни идрок этишда психологик-педагогик ўзига хос хусусиятлари

5. Диққатнинг характерли хусусиятлари

Таянч иборалар:

диққат

идрок

сезиш

психика

бу инсон руҳиятининг шундай ҳолатики, у ташқи оламни (ички руҳий оламни ҳам) онгли тарзда акс эттиришимизни, яъни билишимиз, англашимизни таъминлайди

Психика-

• Лекин бу қисқа таърифлардан психикага алоқадор жараёнлар онгнинг акс эттириш шакллари экан, деган юзаки хулосага келиш нотўғри бўлади. Чунки инсон психикаси ва унинг руҳий оламига алоқадор ҳодисалар ва жараёнлар шу қадар мураккаб ва хилма - хилки, биз баъзан ўз-ўзимизни ҳам тушунмай қоламиз

• Психологларнинг фикрича, инсон ниманики идрок қилса, уни фигура ва фонда идрок қилади. Фигура - шундай нарсаки, уни аниқ англаш, ажратиш, кўриш, эшитиш ва туйиш мумкин. Фон эса аксинча, ноаниқроқ, умумийроқ нарса бўлиб, аниқ объектни ажратишга ёрдам беради

• Масалан, гавжум бозорда кетаётган тақдирда ҳам ўз исмимизни биров айтиб чақирса, дарров ўша тарафга қараймиз. Исм - фигура бўлса, бозордаги шовқин - фон ролини ўйнайди. Бошқача қилиб айтганда, биз бирор нарсани идрок қилаётган пайтимизда уни албатта бирор фондан ажратиб оламиз

Идрок

бу билишимизнинг шундай шаклики, у борлиқдаги кўплаб, хилма-хил предмет ва ҳодисалар орасида бизга айни пайтда керак бўлган объектни хосса ва хусусиятлари билан яхлит тарзда акс этишимизни таъминлайди

ИДРОК ТУРЛАРИ

1- тур

КЎРИШ ИДРОКИ

ЭШИТИШ ИДРОКИ

ТАЪМНИ СЕЗИШ ИДРОКИ

ТУЮШ ИДРОКИ

ФАЗОНИ ИДРОК ЭТИШ

ВАҚТНИ ИДРОК ЭТИШ

ҲАРАКАТНИ ИДРОК ЭТИШ

2-тур

ҲИДНИ ИДРОК ЭТИШ

Мураккаб компьютер техникаси чиққандан кейин одамнинг ўз психик жараёнларига қизиқиши янада ортди. Энди маълумотларни қабул қилиш (анъанавий идрок деб аталувчи жараёнга ўхшаш), уларни қайта ишлаш (тафаккурга ўхшаш) ва уни сақлаш (хотира) ҳақида кўп гапирадиган бўлиб қолдик

• Психология соҳасида экспериментал ишларнинг муваффақиятли амалга оширилиши аслида инсон психикаси компьютердан кўра мураккаблиги ва одам англаган маълумотларидан кўпрок нарсаларни идрок қилиб, қабул қилишини исботлади

Идрок коммуникатив жараённинг муҳим қисми ҳисобланади. Ахборотни идрок этиш механизмини тушунмасдан ахборотни таъсир этишнинг ҳар қандай эффектларини режалаштириш, ахборот оқимларини муваффақиятли йўналтириш мумкин эмас

• Кўриш анализаторига таъсир этувчи бўлиб ёруғлик энергияси, рецептор бўлиб кўз ҳисобланади. Инсон-оператор барча ахборотнинг 90 фоизини кўриш анализатори орқали олади. Кўриш қобилияти предметнинг шакли, ранги, ёруғлиги ва ҳаракатини идрок этиш имкониятига эга

Кўриш орқали идрок этиш имконияти операторга келиб тушадиган сигналларнинг энергетик, маконли, вақтли ва ахборот характеристикалари билан белгиланади

Мухандислик психология

шундай психик жараёнки, у шахс онгининг нарса ва ходисаларга йўналганлигини акс эттиради

Диққат -

Ҳосил бўлиш ва амал қилиш хусусиятига кўра диққат икки турли:

ихтиёрсиз

ихтиёрий

• кишининг англашилган ниятлари ва мақсадларидан мустасно тарзда ҳосил бўлади

Ихтиёрсиз диққат -

• онгли равишда бошқарилаётган ва тартибга солинган бўлади

Ихтиёрий диққат

ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАҲМАТ!