Глоре. ТТТиТ - 11 5тапсырма. 5 тапсырма орындаан тттиТ 11 тобыны Бекбосын А. Д. Тексерген растыран п.. к,профессор Шарзадин . М. араанды 2022 4тапсырма Автомобильді тежеу жйесі
 Скачать 22.78 Kb.
|
|
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі Академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды университеті Физика-техникалық факультеті Көлік және логистикалық жүйелер кафедрасы «АВТОКӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫ» ПӘНІ БОЙЫНША 5 - ТАПСЫРМА Орындаған: ТТТиТ – 11 тобының Бекбосын А.Д. Тексерген: Құрастырған: п.ғ.к,профессор Шарзадин Ә.М. Қарағанды 2022 4-тапсырма Автомобильді тежеу жүйесі Сұрақнама: 1. Тежегіш жүйесінің атқаратын қызметі жұмыс істеу принциптерін атаңыздар? 2. Гидравликалық және пневматикалық тежеу жүйелерінің айырмашылықтары, оларыдң артықшылықтары мен кемшіліктері. 3. Барабанды тежегіштің қандай бөлшектері көп тозады? 4. Дискілі және барабанды тежегіштердің айырмашылық-тарын және жұмыс істеу тиімділіктерін түсіндіріңіздер 5. Берiлген вариант бойынша тапсырма орындау. Тапсырма Теориялық бөлімді меңгеріп, бақылау сұрақтарына жауап беру және тақырып бойынша тапсырмалар орындау Жауап: 1. Тежегіш жүйесінің атқаратын қызметі жұмыс істеу принциптерін атаңыздар? Тежегіш жүйесі мұқият болуды қажет етеді. Тежегіші бұзылған көлік құралын пайдаланбаңыз. Сондықтан әрбір автомобиль жүргізушісі тежеу жүйесінің негізгі ақауларын біліп, оларды сыртқы белгілер арқылы анықтауы керек. Оның негізгі функциясы, көлік жылдамдығын бақылау тежеу және тоқтату қажет болып табылады. Жол қауіпсіздігі үшін әр көлік тиімді маневр жасай біліп қана қоймай, жақын аралықта тоқтауы керек. Екінші фактор маңызды. Осы мақсатта кез-келген көлікте тежеу жүйесі бар. Тежегіштер ілініс пен газ педальдарының арасында орналасқан педальды басу арқылы іске қосылады. Тежегіштер гидравликалық режимде жұмыс істейді. Жүргізуші педальды басқанда, тежегіш сұйықтығымен толтырылған сызықта қысым пайда болады. Сұйықтық әр доңғалақтың тежегіш жастықшаларына жақын орналасқан механизмнің поршеніне әсер етеді. Жүргізуші педальды неғұрлым қиын және қаттырақ басса, соғұрлым тежегіш дәл соғылады. Педальдан шыққан күштер жетектерге беріледі және жүйенің түріне байланысты жастықшалар дөңгелектердегі тежегіш дискіні қысады немесе олар бір-бірінен алшақтап, барабан шеңберлеріне тіреледі. Драйвердің күш-жігерін қысымға айналдыру үшін желілерде вакуум бар. Бұл элемент сызықтағы сұйықтық ағынын арттырады. Заманауи жүйелер тежегіш түтіктерде қысым түсірілсе, тежегіш әлі де жұмыс істейтін етіп жасалған (егер кем дегенде бір түтік бұзылмаған болса). Тежегіш жетегі келесі типтерге ие: Механикалық - қазіргі заманғы автомобильдерде тұрақ тежегіш жүйесінде қолданылады. Оның дизайны тұтқаны және оны артқы доңғалақ тежегішімен байланыстыратын кабельді қамтиды. Кейбір автомобиль модельдері электронды аналогпен жабдықталған. Бұл жағдайда күш-жігер автомобиль иесінің физикалық деректеріне байланысты емес; Гидравликалық - бұл көптеген заманауи жүйелер жұмыс істейтін принцип. Мұндай жетектің дизайны педальды, вакуумды күшейткішті, жұмыс істейтін және негізгі цилиндрлерді, сызықты (түтіктерді) қамтиды; Пневматикалық - негізінен жүк тасымалында қолданылады. Бұл жүйе сығылған ауамен жұмыс істейді. Оның құрылғысына мыналар кіреді: жүйеде тұрақты ауа қысымын қамтамасыз ететін компрессор, қабылдағыш, педаль және басқа элементтер; Электро-пневматикалық немесе басқа типті жетек жетегі сирек қолданылады, өйткені ол күрделі құрылғыға және қымбат техникалық қызметке ие. 2. Гидравликалық және пневматикалық тежеу жүйелерінің айырмашылықтары, оларыдң артықшылықтары мен кемшіліктері. Гидравликалық - бұл көптеген заманауи жүйелер жұмыс істейтін принцип. Мұндай жетектің дизайны педальды, вакуумды күшейткішті, жұмыс істейтін және негізгі цилиндрлерді, сызықты (түтіктерді) қамтиды; Пневматикалық - негізінен жүк тасымалында қолданылады. Бұл жүйе сығылған ауамен жұмыс істейді. Оның құрылғысына мыналар кіреді: жүйеде тұрақты ауа қысымын қамтамасыз ететін компрессор, қабылдағыш, педаль және басқа элементтер; Бастапқыда пойыздарды тоқтатуға арналған ауа тежегіштері өте күшті. Олар алғашқы ірі жүк көліктерінен бастап тежегіштерге арналған стандартқа айналды. Пневматикалық тежегіштермен жұмыс істейтіндер үшін бір үлкен артықшылық бар, өйткені сызықтар қосылмаған кезде ауа жоғалады. Алайда, бұл жалғыз нәрсе жоғалады және сызықтарды еш қиындықсыз және тамшыларсыз қайта қосу оңай. Бір педаль жүйеде барлық пневматикалық тежегіштерді қолдана алады, бұл басқаруды айтарлықтай жеңілдетеді. Пневматикалық тежегіштердің кемшілігі-олар кейбір жағдайларда істен шығуы мүмкін. Ауа кеңейген кезде салқындатылады. Тежегіштерді қолданған кезде ауа оның кеңеюі аясында басқару клапаны арқылы өтуі керек. Егер жүйедегі ауа конденсацияланып, тіпті қатып қалса, қауіп туындайды. Бұл кезеңге жеткенде ауа тежегіштері істен шығу қаупі бар. Ауа тежегіштері қысу проблемаларын тудыруы мүмкін. Кейде тежегіштер қысылған кезде, қауіпті болуы мүмкін жұмыста кідіріс болады. Бір қызығы, қазіргі уақытта пневматикалық тежегіштерді гидравликалық тежегіштермен біріктіруге болады. Бұл пневматикалық Тежегіш жүйесін ауыстырудың қажеті жоқ дегенді білдіреді, бірақ жүргізушілер мен механиктер гидравликалық тежегіш жүйесінің артықшылықтарын пайдалана алады. Алғашқы гидравликалық тежегіштер автомобильдерде 1922 жылы пайда болды. Тек соңғы жылдары олар коммерциялық көліктерде қолдануға жеткілікті күшті болды. Алайда, олар өте тез дамып келеді және жүк машинасына пневматикалық тежегіштерге қарағанда арзанырақ және жұмыс істеуге арзан. Гидравликалық тежегіштердің бірқатар дамуы болды, бұл оларды ауа тежегіштеріне қарағанда қауіпсіз етеді. Бұл сонымен қатар техникалық қызмет көрсету шығындарының төмендеуіне әкеледі, бұл әрқашан артықшылық болып табылады, әсіресе көлік паркі үшін. Тежегіштер аз орын алатындықтан, көлік құралдарының дизайны да жеңілдейді. 3. Барабанды тежегіштің қандай бөлшектері көп тозады? Барабан-ескі машиналарда осындай тежегіштер ғана болған, ал бүгінде шығарылатын бюджеттік машиналар артқы осьте ғана осындай тежегіштермен жабдықталған. Мұндай механизмдердегі тежеу дискілердегі сияқты тиімді емес, бірақ олардың сенімділігі жағынан олар жоғары деңгейге ие (бөтен объект, мысалы, тармақ механизмге еніп, оның жұмысын блоктай алмайды), сондықтан өндірушілер оларды машиналарынан шығаруға асығар емес. Барабанды тежегіште тормозды дискілер, колодкалар көп тозады. Барабан тежегіш дискілері, олар тозған сайын кішіреймейді, бірақ олардың ішкі диаметрінде артады. Сондықтан олардың тозуын анықтау үшін ішкі диаметрді тексеріп, рұқсат етілген нормалардан аспайтындай етіп қарау керек. Тежегіш барабанның ең жоғары рұқсат етілген жұмыс диаметрі оның ішкі жағына мөрленеді. Әдетте, бұл 1-1,8 мм. Тежегіш диск тіпті жаңа көліктерде де минималды қалыңдыққа тез жетеді. Қысқа мерзімнен кейін жүргізушілер осы бөлікте белгілі бір жиектің пайда болуын байқайды. Себептердің бірі-электродтар. Олардың қызмет ету мерзімін ұзарту үшін өндірушілер әртүрлі толтырғыштарды пайдаланады. 4. Дискілі және барабанды тежегіштердің айырмашылық-тарын және жұмыс істеу тиімділіктерін түсіндіріңіздер Автоөндірушілер барабан тежегіштерінен біртіндеп арылуға және олардың орнына өнімді, дискіні орнатуға тырысады. Диск пен барабан тежегіштерінің арасында тағы қандай айырмашылықтар бар екенін білесіз бе, және неге олар әлі де өзекті және 2014 жылы шығарылған машиналарға орнатылуда? - Дискілік тежегіштердің барабандарға қарағанда артықшылығы: - Дискілі тежегіштері бар автомобильдің тежеу жолы 20% - ға қысқа. Сонымен қатар, жылдамдық неғұрлым жоғары болса, айырмашылық соғұрлым көп болады. Негізгі себеп-электродтардың тозу өнімдері барабанның ішінде қалып, үйкеліс бетіне түсіп, үйкеліс беттері арасындағы байланыс пен байланысты нашарлатады. Сонымен қатар, барабан ішіндегі электродтарға қысым дискіге қарағанда едәуір төмен, өйткені цилиндрлердегі тым көп қысым барабанды "жыртып" алады. - Барабанды тежегіш күшті қызып. Бұл дискілік тежегіштерден айырмашылығы, барабандардағы үйкеліс беттері ауамен үрленбейтіндігіне байланысты. Нәтижесінде барабан кеңейеді, қалыптарға дейінгі қашықтық артады және педальды қатты басу керек. - Дискілік тежегіштер тетіктерді іске қосу үшін аз уақытты қажет етеді. - Стресссіз массалардың төмендеуі. - Дискілік тежегіштерді күту оңай және арзан. - Артқы дискілік тежегіштерді пайдаланған кезде қол тежегішін үнемі тартудың қажеті жоқ. Қыста барабанға ылғал түскен кезде проблемалар. Барабан ішіндегі қалыптар бұзылған жағдайда дөңгелектердің сынып қалу ықтималдығы жоғары болады. + Барабан тежегіштерінің артықшылықтары - Кірден қорғау. Электродтар жабық кеңістікте, сондықтан алдыңғы дөңгелектерден кір олардан Қорықпайды. - Ұзақ қызмет мерзімі. Барабандар ішіндегі электродтардың ресурсы 100 мыңға жетуі мүмкін, кейде одан да көп. - Температура айырмашылығы болған кезде (ыстық тежегіш диск суға түседі) тежегіш диск жарылып кетуі мүмкін және оны одан әрі пайдалану мүмкін емес. Барабанды қолданған жағдайда ешқандай зақым болмайды, барабанды ылғалдан тазарту үшін тежегіш педальмен біраз уақыт жұмыс істеу керек. * Неліктен барабан тежегіштері әлі де қолданылады? Барабан немесе диск тежегіштерінің оң және теріс жақтары бар. Диск тежегіштері қазіргі заманға сай және артықшылығы көп, бірақ неге барабан тежегіштері әлі де өзекті? Басты себеп — автомобильге қызмет көрсету құнының төмендеуі. Сатып алушы болашақ көлігін таңдаған кезде не нәрсеге қарайды? Әрине, иелену құны үшін! Сондықтан, бұл санды азайту арқылы өндірушілер көбірек сатып алушыларды тартады деп күтеді. * Сонымен қатар, барабан тежегіштері жоғары тиімді тежегіштерді қажет етпейтін шағын А класты машиналарда қолданылады. Егер солай болса, неге жиі, тұрақты техникалық қызмет көрсетуді қажет ететін дискілерді салыңыз. |