1)Қоғам - адамдардын өзара қатынасы және бірігуден тұратын, табиғаттан ерекшеленген дүниенің бір бөлшегі. Әлеуметтік нормалар күнделікті өмірде салауатты ,тәртіпті орындайтын ереже түрі. Мысалы тәртіпті бұзбаңыз, ортаны ластамаңыз, қоқыс тастамаңыз т.б.
2) Ежелгі грек ойшылы Платон “ Мемлекет дегеніміз адамдардың қажеттілікті өтеу үшін бірігуі” деп анықтама беріп, оның пайда болуына еңбек бөлінісі әсер етті десе, ал оның шәкірті Аристотель “ Мемлекет дегеніміз адамдардың пайда табуы үшін бірігуі” деп түсіндіреді. «Мемлекет» термині мағынасы жағынан «ел» терминіне жақын. Мемлекет ұғымын бұлай түсіну қарапайым санаға тән және оған негіз жеткілікті де.
3) Мемлекет пен қоғам өзара қарым-қатынаста, себебі, бір-бірінсіз жүйе мүмкін емес. Мемлекеттің арқасында қоғам бірлестіктері қоғамға айналады. Мемлекеттік әңгіме тек орта білім беру мекемесі ғана емес, сонымен қатар азаматтық күрес, қоғамдық мүдделерге қарсы тұру, анти-әлеуметтік мінез-құлық, мафия және т.б. болып табылады, бұл тек үкімет жеңе алады. Ақыр соңында, азаматтық қоғам тұжырымдамасының мәні бұл қоғамды мемлекет алдында қарастырған кезде ғана. 4)
Мемлекеттің шығу тегі теориясы
|
Авторлар мен мазмұны
|
Мемлекет пен құқықтың шығу тегі теорияларын қорғауға арналған дәлелдер
|
Қарсы аргументтер
|
патриархалдық,
|
Аристотель, Фильмер, Михаиловский
|
Бұл теория адамдар бір-бірімен қарым-қатынас жасауға ұмтылады, отбасын құруға тырысатын ұжымдық субъектілер. Адамдардың бірігуінен отбасы дамиды. Бұл отбасының көбеюі, дамуы соңында мемлекеттің пайда болуына әкеледі.мемлекет саналы шығармашылықтың өнімі, алғашқы қауымдық құрылыстағы адамдардың келісімге келуі нәтижесінде пайда болған.
|
Бұл теорияның кемшілігі, алғашқы қауымдық құрылыс туралы абстракттілік көзқарастың болуы, яғни, өзінің белгілі бір даму кезеңінде адамдар мен басқарушы арасында келісім керектігін түсінеді. Сондай-ақ, мемлекеттің пайда болуының объективті факторларын ескермей, субъективті факторларына көп мән берген болатын.
|
шарттық,
|
Гуго Гроций мен Спиноза, Д.Локк пен Т.Гоббс, Францияда Ж.Ж.Руссо, Ресейде А.Радищев
|
Шарттық теорияға сәйкес, мемлекет шарт нәтижесі ретінде пайда болады, оның қатысушылары болып адамдар есептеледі.
|
Бұд теорияның кемшілігі олар шарттың негізінде өз бостандықтарының, өз билігінің бір бөлігін мемлекетке береген.
|
таптық,
|
Э.Виттфогель
|
Ол мемлекеттің пайда болуы процесін шығыс аграрлық қоғамдарда ирригациялық құрылыстарды жүргізу қажеттілігімен байланыстырады.
|
сонымен қатар мемлекеттің қалыптасуына географиялық және климаттық факторлардың әсер ету фактісінің даусыз деп санауға болады.
|
психологиялық
|
Л.Петражицкий мен Г.Тардты
|
адамдардың психологиялық біріккен көзқарасы іс-әрекеті ,мінезі,тәртібі нәтижесінде пайда болды дейді.
|
мемлекет пайда болу үрдісінде адамның психологиялық қасиеттері ең басты себептер деп айтуға болмайды. Олар әрқашанда шешуші фактор ретінде бола бермейді және мемлекетті қалыптастырудың бір кезеңі ретінде қарастырылуы керек. Өйткені, адамның психикасы әлеуметтік – экономикалық, әскери – саяси және өзге де сыртқы факторлардың әсерінен қалыптасады.
|
органикалық
|
Г.Спенсер, Вормс, Х.Прейс
|
Мемлекетті ағза ретінде түсіндіреді. Оның бөліктері арасындағы тұрақты байланыстар тірі ағзаның бөліктері арасындағы байланысқа теңестіріледі, яғни, мемлекет–биологиялық дамудың бір түрі ретінде көрініс табатын әлеуметтік даму өнімі
|
Бірақ та, тек биологиялық эволюцияға тән заңдылықтарды әлеуметтік организмдерді қолдансақ, олар бір-бірімен байланысты болса да, әр түрлі заңдылықтарға бағынады және пайда болу себебі де әртүрлі болады.
|
күштеу
|
Л.Гумплович, К.Каутский, Е.Дюрин
|
Күштеу теориясы мемлекет пен құқықтың шығуын зорлық зомбылықпен салыстырады
|
Бұндай мемлекет ұзаққа бармайтыны анық. Өйткені бағынышты ел неше жыл болсада өз бостандығын алу үшін көтеріліске шығады.
| |
Скачать 17.22 Kb.