Антиген. Антигентаныстырушы жасушалар Антигентаныстырушы жасушалар
 Скачать 1.92 Mb.
|
|
Антигентаныстырушы жасушалар Антигентаныстырушы жасушалар Антигендерді Т-лимфоциттер танитын түрге дейін өңдейтін және оларды таныстыратын жасушаларды (АТЖ) деп атайды. Бұл жасушаларға жатады: моноцит, макрофаг дендритті жасушалар В-лимфоциттер Лангерганс жасушалары маманданған эпителиалды жасушалар ИММУНДЫ ЖҮЙЕ ЖАСУШАЛАРЫ Бірінші қатардағы қорғаныс жасушалары (туа пайда болған иммунитет): нейтрофилдер, макрофагтар, дендритті жасушалар, ТK-жасушалар (natural killer)эозинофил, базофил,мес жасушасы Екінші қатардағы қорғаныс жасушалары (жүре пайда болған иммунитет): B-лимфоциттер және плазматикалық жасушалар (плазмациттер), T-лимфоциттер макрофаг Табиғи киллер плазмацит B және T лимфоциттер Антиген таныстырушы жасушаларАнтигентаныстырушы жасушалар МНС І және ІІ класс молекулаларын экспрессиялау- шығару арқылы,Т жасушаларға әртүрлі антигендерді таныстырады. Моноциттердің морфологиясы: Ядросы дөңгелек пішінді Ферменттері: қышқыл гидролаза, пероксидаза, спецификалық емес эстераза. Көлемі - 10-18 мкм. Адамның перифериялық қанында моноциттер 5-10% -ды құрайды. Макрофагтардың негізгі биологиялық қызметтері: фагоцитоз бен пиноцитоз, репарация процессіне қатысу (қалпына келтіру), биологиялық белсенді заттарды бөлу, иммунды жауапты реттеу, эффекторлы қызметтер, антигенді өндеу мен Т және В лимфоциттерге таныстыру ісік жасушаларына цитотоксикалық әсер; ТІНДІК МАКРОФАГТАР
Фагоцитоздың сатысы хемотаксис адгезия эндоцитоз қорту ыдыраған өнімдерді жасушадан шығару Макрофагтармен бөлінетін биологиялық белсенді заттар 1.гидролитикалық ферменттер (қышқыл гидролаза, лизосомальды гидролаза, лизоцим, коллагеназа, эластаза, плазминоген активаторы); 2.комплементтің С1, С2, С3, С4 компоненттері; 3.медиаторлар (ИЛ-1, ІНФ, ИФН – α, β, КСФ-М, КСФ-ГМ). Макрофагтардың рецепторлары 1.Манноза рецепторы (MMR)-микроорганизмдерді ұстауға арналған рецептор; 2.Scavenger-тазартқыш рецепторы (MSR); 3.Бактериалды липополисахаридтерге арналған рецептор-CD14; 4.Иммуноглобулинге арналған рецептор-FcR; 5.Белсенген комплементтің фрагменттеріне арналған рецепторлар -CR1, CR3, CR4; Дендритті жасушалар Дендритті жасушалар макрофагтар сияқты, бетінде CD34 антигені бар ізашар миелоидты жасушалардан түзіледі. Қан моноциттері ИЛ-4 пен ГМ-КСФ цитокиндерінің әсерінен дендритті жасушаға дифференциялана алады. Ал керісінше IFN-гамма моноциттердің дендритті жасушаға айналуын тежеп отырады. Дендритті жасушалардың макрофагтардан айырмашылығы олар фагоцитоз қызметін атқармайды. Микробтармен ірі вирустарды жұтуға шамасы жетпейді, нәруыздармен вирустың бөлшектерін пиноцитоз арқылы жояды. Дендритті жасушалар В7 костимуляторын экспрессиялайды. Сондай ақ І және ІІ класс МНС молекулаларын экспрессиялау (шығару) арқылы Т х 1-де және Т х2-де дифференцировкасын шақырады, нәтижесінде гуморальды және жасушалық имунитет жүйесі іске қосылады. Дендритті жасуша кездеседі: асқорыту жолдарының шырышты қабаттарында тыныс алу жолдарының шырышты қабаттарында жыныс жолдарының шырышты қабаттарында шеткері қанда барлық лимфоидты мүшелерде тимуста Иммундық жауаптың қалыптасуында Лангерганс жасушалары ерекше орын алады: Лангерганс жасушалары дендритті жасушалардың ізашарлары болып табылады. 1. Лангерганс жасушалары зақымдалған тері арқылы енген антигендерді жұтады, себебі олардың фагоцитарлық белсенділігі бар, бірақ олар В7 костимуляторын экспрессияламайды. 2. Лангерганс жасушалары лимфа тамырлары арқылы жақын орналасқан лимфа түйініне келеді. Бұл аймақта Лангерганс жасушалары В7 корецепторын экспрессиялайтын дендритті жасушаға –ауысады. 3. CD8- және CD4-лимфоциттердің иммундық жауапқа қосылуына жағдай туғызады. Т-хелперлер өзінің Т-жасушалық рецептор (ТЖР) көмегімен, АТЖ бетіндегі иммуногенді кешенді тану кезінде арнайы белгіні алады. Бұл белгіні қабылдау Т-хелперлердің белсенуі үшін өте қажетті, бірақ жеткіліксіз. Егер жасуша 2-ші костимулдаушы белгіні алмаса, онда ол апоптозға ұшырайды: костимулятор қызметін макрофагтар мен дендритті жасушалар үшін В7 молекуласы атқарса, В-лимфоциттер үшін В40 молекуласы атқарады. АТЖ бетінде экспрессияланатын костимулятор молекулалары мен Т-хелперлердің бетіндегі CD28 молекуласы мен бір-бірімен кездесуі нәтижесінде Т-хелперлердің белсенуі басталады, жасушалық иммунитет жүйесі іске қосылады. НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ! |