қмж шаблон 472 б. Білім беру йымыны атауы Ойыл аза орта мектебі Пні

• Название: Білім беру йымыны атауы Ойыл аза орта мектебі Пні
• Дата: 29.11.2022
• Размер: 25.74 Kb.
• Имя файла: қмж шаблон 472 б.docx
• Тип: Документы; #819634

Білім беру ұйымының атауы		Ойыл қазақ орта мектебі
Пәні:		Биология
Бөлім:		11.2 Координация және реттелу
Педагогтің аты-жөні:		Карагулова Бибигул Бакытжановна
Күні:		24.11.2021 жыл
Сынып: 14		Қатысушылар саны:		Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:		Гормоналды сигналдардың мембрана рецепторлары арқылы берілуі.
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:		11.1.7.2. Гормондардың әсер ету механизмін түсіндіру.
Сабақтың мақсаты		-гормондардың механизмін түсіндіреді; -адреалиннің әсер ету механизмін талдайды
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі//уақыты	Педагогтің әрекеті		Оқушының әрекеті		Бағалау	Ресурстар
Ұйымдастыру Өзін-өзі тексеру Өткен білімді еске түсіру Жаңа білім Бекіту Кері байланыс	Амандасу Жағымды психологиялық орта қалыптастыру «Серпілген сауал» әдісімен өткен білімді тексеру Мұғалімнің қысқаша түсіндірмесі. Гормондардың әсер етуінің негізгі екі механизмі болады: Жасушаға ене алмай, жасуша сыртынан әсер етеді Бұл жағдайда рецепторлар жасуша мембранасына орналасады. Гормонның рецепторлармен әсеріне байланысты мембрана ферменті аденилатциклаза пайда болады. Осы фермент АТФ түзілуіне әсер етеді. Бұл АТФ гормон эффектінің жасушалық іске асырушысы болып табылады. Жасушаға еніп, жасуша ішінен әсер етеді. Бұл жағдайда жасуша рецепторлары цитоплазмада болады. Цитоплазмаға өтетін гормондар липофильді, сондықтан мембрана арқылы оңай өтеді. Гормон-рецепторлар комплекс жасуша ядросына еніп кетеді. Жасуша ядросына комплекс ыдырап кетеді де гормон ядро ДНК-сының белгілі бір бөліктерімен әсерлесу нәтижесінде ерекше матрица РНК-сы пайда болады. Матрица РНК ядродан шығып рибосомалардағы ақуыздың, не ақуыз ферментінің синтезіне жағдай жасайды. (ЖЖ) Тапсырма 1 «Жұптас-бөліс» тәсілінің көмегімен гормондардың әсер етуінің негізгі екі механизмін зерттеу. Жұптарға жасушаға ене алмайтын және жасушаға еніп, жасуша ішінен әсер ететін гормондардың негізгі механизмдері жайында ақпараттар беріледі немесе өздеріде интернеттен басқада ақпарат көздерінен іздеуіне болады. ҚБ тапсырмасы (Ж) 1 (i) Адреналин гормонының гомеостазға әсерін кестеге толтырыңыз Бауыр Жүрек Тері Өкпе Адреналин [2] (ii) 5.1графикті пайдаланып, адреналин гормонының қанда глюкоза мөлшерін арттыруға әсер ету механизмін сипаттаңыз Кері байланыс. Бүгінгі сабақтың мақсатына жеттік пе? (сабақтың мақсатына оралу) Рефлексия. «Құтқару белдемшесі» Үй тапсырмасы. Ақпаратпен жұмыс.		Сабақ тақырыбы мен мақсаты анықталады, оқушылар сабақ мақсаты на жету үшін бағалау критерийлері қалыптастырылады Оқушылар сұрақтарға жауап береді, топтық талқылауға қатысады дескриптор: -кері байланысты берілген мысалдар арқылы сызба бойынша түсіндіреді - кері байланыстың ағза үшін маңыздылығын сипаттайды Қажетті ұғымдарды жазып алады Дескриптор: Гормондардың әсер етуінің негізгі екі механизмін ажыратады. Оқушылар тапсырманы жұпта орындайды. Әр топтағы бір оқушы жасушаға ене алмайтын, екінші оқушы жасушаға еніп, жасуша ішінен әсер ететін гормондардың негізгі механизмдері жайында жаңа білім алады, кейін бір-біріне түсіндіреді Дескриптор: гормондардың механизмін түсіндіреді; ҚБ тапсырмасын орындайды Дескриптор: - адреалиннің әсер ету механизмін талдайды Оқушылар сабақта қиындық тудырған немесе түсініксіз болған сұрағын рефлексия парақшасына жазады.		ҚБ. Өзара бағалау ҚБ. Өзара бағалау ҚБ. Жұптық бағалау Мұғалімнің бағалауы	Оқулық Дәптер Қосымшалар

6

Тест сұрақтарына жауап беріңіз
1. Биологиядағы басқару жүйесі компоненттерінің дұрыс реттілігі қандай?

1. Ынталандырушы

2. Реттеуші

3. Эффектор

4. Жауап

5. Детектор

A. 2 – 1 – 3 – 5 – 4

B. 1 – 5 – 2 – 3 – 4

C. 1 – 2 – 5 – 3 – 4

D. 1 – 5 – 2 – 4 – 3

2. Оң кері байланыстың дұрыс сипаттамасын көрсетіңіз

A эффекторлар реакциясы ынталандыру әсерімен күшейтіледі, жүйенің тұрақсыздануына әкеледі

B ағзаның ішкі ортасының тұрақты сақталуын қамтамасыз етеді

С әрекеттік жүйедегі келіссіздікті жоюға бағытталған сигналдарды жеткізеді

D қандай да бір параметрлерді белгілі бір деңгейде қолдап тұру үшін пайдаланылады

3. Қандағы көмірқышқыл газының концентрациясы артқанда ағзада қандай өзгеріс болатынын көрсетіңіз:

A өкпе көпіршіктерінде қылтамырлар тарылады

B қан қысымы төмендейді

С тыныс алу орталығы қозады

D қылтамырлар мен көктамыр саңылаулары кеңейеді

4. Теріс кері байланыстың мысалы болып табылады: A жүйке жүйесінің белсенділігін арттыратын адреналин шығару

B жыныстық жетілу кезінде көп мөлшерде гормондардың бөлінуі

С баланы босану кезінде толғақтың күшеюі мен баланы босанғаннан кейін тоқтауы

D дене температурасының көтерілуі

5. Қандағы глюкозаның мөлшерін төмендететін гормонды көрсетіңіз

A инсулин

B глюкагон

С кортизол

D адреналин

6. Ағзаның жүйкелік-гуморальдық реттелуін бақылайтын орталық орналасқан:

A сопақша мида

B мишықта

С үлкен ми сыңарлары қыртысында

D гипоталамуста

7. Ұзақ қашықтыққа жүгірген кезде спортсменнің дене температурасы көтеріле бастайды.

Дене температурасын қалыпты жағдайға келтіру үшін ағзада қандай өзгерістер жүруі керек?

	тер бөлу	тері асты қылтамырлары
A В C D	азаяды азаяды артады артады	тарылады кеңейеді тарылады кеңейеді

1. 
   Дене температурасын бақылау үшін дененің қандай жасушалары жауап береді?
   

[2]

2. 
   дененің қай бөлігі негізгі температураны бақылауға жауапты?
   

[1]