Слайд. Биология пнінен жиынты баалауа арналан дістемелік сыныстар 9сынып

• Название: Биология пнінен жиынты баалауа арналан дістемелік сыныстар 9сынып
• Анкор: Слайд
• Дата: 24.05.2023
• Размер: 1.92 Mb.
• Имя файла: osh_sor_biologija_9-klass_kaz (3).doc
• Тип: Документы; #1156293
• страница: 22 из 23

49

9.4 С «Эволюциялық даму» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Оқу мақсаттары		9.2.5.1 К. Линней мен Ж.Б. Ламарк еңбектерінің негізгі
		қағидаларын оқып зерттеу
		9.2.5.3 Эволюцияның қозғаушы күштерін сипаттау
		9.2.5.5 Түрдің құрылымы мен критерийлерін сипаттау;
		9.2.5.6 Түр түзілу үдерісін түсіндіру
Бағалау критерийлері		Білім алушы:
		 К. Линней мен Ж.Б. Ламарк, Ч Дарвин еңбектерінің
		негізгі қағидаларын атайды
		 Эволюцияның қозғаушы күштерін түсіндіреді
		 Түрдің құрылымы мен критерийлерін сипаттайды
		 Түр түзілу үдерісін түсіндіреді
Ойлау	дағдыларының	Қолдану
деңгейі		Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты		20 минут
Тапсырма

1. 
   Төмендегі кестеде биология ғылымының дамуына үлес қосқан ғалымдардың еңбектері берілген. Сәйкес келетін тұжырымдардың тұсына (+) таңбасын қойып кестені толтырыңыз.
   

Сипаттама	К.Линней Ж.Б.Ламарк Ч.Дарвин
1. Эволюцияның	қозғаушыкүштерін
анықтады

2. 
   Жүйелеуде бинарлы номенклатураны ұсынды
   

2. 
   Градация туралы ілім ұсынды
   

2. 
   Табиғи сұрыпталуды эволюцияның қозғаушы күші деп тапты
   

2. 
   Өсімдіктер мен жануарларды жүйеледі
   

2. 
   Тіршілік атаулының бәрін тәңір жасады дегенге сенді
   

2. 
   Жаттығу барысында игерілген белгілер тұқым қуалайды деп есептеді
   

2. 
   Ең алғашқы эволюциялық тұжырымдама жасады
   

2. 
   Эволюцияның бір қозғаушы күшін атаңыз.
   

(а) ______________________________________________________________________

2. 
   Осы қозғаушы күштің эволюция үшін маңызын дәлелдеңіз.
   

_________________________________________________________________________

3. Берілген мысалдардан түрдің қандай критерийлері туралы айтылғанан анықтаңыз.
a. Күйдіргіш сарғалдық өсімдігі егістікте және жайылымда өссе, ал басқа өрмелегіш

50

сарғалдық су жағалауларында өседі.

b. Кемірушілердің түрлерінің бір бөлігі ұйқыға кетеді, ал кей түрлерде ондай

болмайды. Өсімдіктердің жақын түрлері эфир майларын синтездеу және

жинақтау ерешелігі бойынша ажыратылады.

c. Түрлерді бір-бірімен будандастырғандадарақтардың мінез-құлығы, яғни

құстардың әні (токование), шырылдауық шегірткелердің шырылы әр түрлі.

Жыныстық жұптар бір-бірін осы ерекшеліктер бойынша ажыратады.

Өсімдіктердің гүлдеу мерзімдерінің әр түрлі				болуы да оларды әр түрге
жатқызатын критерий болып табылады.
	а	b		c

4. 
   Не себепті түрді анықтау үшін морфологиялық критерийдің жеткіліксіз болатынын сипаттаңыз. Жауабыңызды мысалмен дәлелдеңіз.
   

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

4. 
   Сызбада түр түзілу туралы ақпарат берілген.
   

(а) Сызбаны қолдана отырып, жаңа түрдің түзілу үрдісін түсіндіріңіз.

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

2. 
   Сызбада берілген түр түзілу жолын атаңыз.
   

_________________________________________________________________________

51

Бағалау критерийлері			Тапсырма		Дескриптор				Балл
			№	Білім алушы
К. Линней мен Ж.Б.			1	К. Линнейдің еңбектерін атайды;					1
Ламарк,	Ч	Дарвин		Ж.Б. Ламарктың еңбектерін атайды;					1
еңбектерінің		негізгі		Ч.Дарвиннің. еңбектерін атайды;					1
қағидаларын атайды
Эволюцияның		қозғаушы	2	эволюцияның		қозғаушы		күшінің	1
күштерін түсіндіреді				бірін атайды;
				аталған қозғаушы күштің эволюция					1
				үшін маңызын дәлелдейді;
Түрдің	құрылымы мен		3	бірінші	мысалдан		түрдің	сәйкес	1
критерийлерін сипаттайды				критерийін анықтайды;
				екінші	мысалдан		түрдің	сәйкес	1
				критерийін анықтайды;
				үшінші	мысалдан		түрдің	сәйкес	1
				критерийін анықтайды;
			4	түрді анықтау үшін			морфологиялық		1
				критерийдің		жеткіліксіз		екендігін
				дәлелдейді;
Түр	түзілу	үдерісін	5	сызбаны қолдана отырып, түр түзілу					1
түсіндіреді				үрдісін түсіндіреді;
				сызбада берілген түр түзілу жолын					1
				атықтайды.
Барлығы									11