Тарату-жүйесі-байланыс-жолдарының-71834. Бл курсты жмыста, зімні нсам бойынша
 Скачать 0.52 Mb.
|
 3.1 – сурет. Катодты және анодты әсерлер Топырақтық тотығудың пайда болуының басты шарттары: екі әртүрлі металл бұйымдардың немесе олардың бөлшектерінің потенциялдар айырмасының, сонымен қатар бір металдың жекелеген аймақтарының болуы; екі металдың немесе электролитті металдың екі аймақтарының болуы; анод және катодтың өткізгіштермен біріктірілуі, егер оның беттерінде анодтық және катодтық аймақтар пайда болған болса; диссоцирленген иондардың электролитте болуы. Мұндай жағдайлар топырақтық электролитпен байланыста болатын кез келген металдардың бетінде қадағаланады. Әр түрлі топырақтарда орналасқан тарату желілері неше түрлі тотығуларға ұшырайды. Топырақтардың агрессивтілік деңгейі рН индексімен сипатталады. 3.1 кестеде топырақтардың, қорғасын қабықты кабельдерге қатысты тотығу белсенділіктері көрсетілген. 3.1 – кесте. Қорғасын қабықты кабельдерге қатысты топырақтардың тотығу белсенділігі
3.4. Байланыс жолдарында электрлік әсерлердің пайда болу себебі және одан қорғау Жоғары вольтты электр жеткізу желілері мен теміржолдың тартқыш желілеріне жақын әуе және кабель желілері осы желілер мен желілердің индуктивті және гальваникалық әсеріне ұшырайды. Айнымалы электр және магнит өрістерінің туындаған индуктивті әсері ықпал желілерін қоршаған ғарыш айнымалы кернеу мен ток қалыптасады, және, осылайша, индуктивті әсері, сондай-ақ электромагниттік әсер деп аталады. Егер әсер ететін айнымалы желісі кернеу, автоматтандыру желілері телеметрия және коммуникация сезімтал әуе тізбегінде болуымен туындаған электр әсерлері. Жерге төселген кәбіл желілері электрлік әсерге ұшырамайды, өйткені электр өрісінің желілері жер бетінен қорғалған. Ағындық сымдардан келетін айнымалы тоқтың туындаған магнитті әсерлері ауа мен кабельдік желілерге жатады. Шу кернеу 2,5 МВ артық емес -6,95 дБ, тең пайдалы сигнал салыстырмалы деңгейімен нүктесі тізбекке бойынша бағаланатын болса, көп арналы байланыс тізбектерінің беру сапасы телефон қанағаттанарлық болар еді; бұл құндылық және бұзылатын әсер ету нормасы ретінде қабылданады. Сым (кабель сымдар) желілерінде кернеу норманы аспайтын болса, осы желілерінде, арнайы қорғау шараларын қажеті жоқ, және кернеу құрылған нормалар, адамдарға қауіпті емес, өйткені олардың осындай сызықтар мен жөндеу жұмысы, әдеттегі тәсілмен жүзеге асырылуы мүмкін автоматтандыру қызмет көрсететін, сондай-ақ осы құрылғыларды пайдалана отырып, қашықтан басқару және байланыс пайдаланылады. 4. ЭЛЕКТРЛІК ӨЛШЕУЛЕР МЕН ӨЛШЕУШІ ҚҰРЫЛҒЫЛАР Өлшеулер дегеніміз – адамның табиғатты тануна мүмкіндік бетерін негізгі жол болып табылады. Өлшеулер адамзатқа табиғатта кездесетін заңдылықтарды ашатын қоршаған әлемнің сандық сипаттамасын береді. Барлық технологиялық процестерді анықтайтын, оларды бақылап, басқару секілді, шығарылатын продукцияның құрамы мен сапасы да кеңінен таралған өлшеу жүйесі болмаса, техниканың бүкіл салалары болмас еді. Өлшеуіш аспаптар- өлшеуіш ақпаратты пайдаланушыға қабылдауға ыңғайлы түрде алуға мүмкіндік беретін өлшем құралдары. Тікелей әсер ету аспаптары сәйкес градуировкасы бар көрсету құрылғыларында өлшенетін шаманы бейнелейді. Мұндафизикалық шаматегі өзгермейді. Тікелей әсер ету аспаптарына, мысалы, амперметр, вольтметр, термометр жатады. Салыстыру аспаптарыөлшенетін шаманы мәні белгілі шамалармен салыстыруға арналған. Мұндай аспаптар ғылыми мақсаттарда кең қолданылады, сондай-ақ сәулелену көздерінің жарыңтығы, сығылған ауаның қысымы сияқты шамаларды өлшеу үшін тәжірибеде кең қолданылады. Өлшеуіш қондырғылар мен жүйелер- өлшем объектісінің бір немесе бірнешефизикалық шамасынөлшеу үшін, қосалқы қондырғылармен функционалдық белгісі бойынша біріктірілген өлшем құралдарының жиынтығы. Әдетте, мұндай жүйелер автоматтандырылған жәнеақпараттық жүйегеенуін, өлшеу процесінің автоматтандырылуын, пайдаланушы қабылдау үшін өлшеу нәтижелерінің өңделу мен сипатталуын қамтамасыз етеді. Мұндай қондырғылар (жүйелер) бақылау үшін де пайдаланылады (мысалы, өндірістік үдерістерді), ол әсіресе статистикалық баңылау әдісі үшін, сондай-ақ сапаны басқаруда пайдаланылады. Өлшеуіш жабдықтар- шаманы өлшеудің қосалқы құралдары. Олар дәлдіктің жоғарғы деңгейі қажет болғанда өлшеу нәтижелеріне түзетулерді есептеу үшін қажет. Мысалы, егер аспаптың көрсетулері қатаң шектелген (құжатта көрсетілген)температуракезінде дәл болса,термометрқосалқы құрал бола алады. Өлшеуіш жабдықтар қосалқы құралдың өзінің қателіктерімен байланысты өлшеулер нәтижелеріне белгілі бір қателіктерді енгізетінін ескерген жөн. Метрологиялық ережелер бойынша өлшем құралдары екі түрге бөлінеді: жұмысшы өлшем құралдары және эталондар. Жұмысшы өлшем құралдары техникалық құрылғылардың, технологиялық үдерістердің, сыртқы ортаның параметрлерін анықтау үшін қолданылады. Жұмысшы құралдар лабораториялық (ғылыми-зерттеулерүшін), өндірістік (технологиялық үдерістердің сипаттамаларын қамтамасыз ету және бақылау үшін), алаңдық (ұшақтар, автомобильдер, кемелер үшін) болуы мүмкін. Жұмысшы құралдарының әрбір түрі айрықша көрсеткіштерімен ерекшеленеді. Осылайша, өлшемнің лабораториялы ққұралдары - ең дәл және сезгіш, ал олар дың нәтижелері жоғары тұрақтылықпен сипатталады. Өндірістік құралдар өндірістік процестің түрлі факторлары: температура, ылғалдылық, т.б. сияқты факторлардың әсеріне қарсы тұру қасиетіне ие. Алаңдық құралдар сыртқы әсеретулердің кеңшектерінде үнемі өзгеріп отыратын жағдайларда жұмыс істейді. Физикалық шаманың мәні - физикалық шаманың мәнін қабылданған өлшем бірлігі түріндегі сан түрінде бағалау. Тікелей өлшеу – тікелей тәжірибе барысында физикалық шаманың мәнін өлшеу. Жанама өлшеу– тікелей өлшенетін физикалың шама мен қажетті өлшенетін шаманың өзара тәуелділігін қолдана отырып өлшеу тәсілі. Өлшеу қцралдары – өлшеуге арналған нормаланған метрологиялық қасиеттері бар техникалық құралдар. Өлшеу аспабы– өлшеу ақпарат сигналын қабылдауға ыңғайлы пішінге түрлендіретін өлшеу құралы. Абсолют дәл аспаптар болмайтындыктаң, аспап көрсетулерінін. нағыз өлшенетін шамадан айырмашылығы болады. Аспаптардын көрсетуі мен өлшенетін параметрдің нақты мәнінің айырмашылығы абсолют кателігі деп аталады. Абсолют қателігінің өлшенетін параметрдің нақты мөлшеріне қатынасы аспаптың салыстырмалы қателігі деп аталады үсал = (  ). Аналогты электромеханикалық құралдың құрылымдық сұлбасын жалпы түрде 4.1-суретінен көруге болады.4.1 -сурет. Аналогты электромеханикалық құралдың құрылымдық сұлбасы Өлшеу тізбегі – Х электрлік шамасын аралықты Y электрлік шамасына түрлендіруді қамтамасыз етеді. Бұл Y шамасы функционалды түрде Х шамасымен байланысты және де өлшеу механизмін тікелей өңдеуге жарамды. Өлшеу механизмі – электромагниттік энергияны мехиникалық энергиясына түрлендіру үшін тағайындалған, өлшеу құралының негізгі бөлігі. Тұрақты ток және кернеуді өлшеу. Ток пен кернеуді өлшеу кезінде 4.2, 4.3 -суреттерде көрсетілген сұлбалар пайдаланылады.  4.2 – сурет. Токты өлшеу сұлбасы  4.3 – сурет. Кернеудіөлшеу сұлбасы Кернеудің мәнін анықтау, әдетте, тікелей өлшеу арқылы жүзеге асырылады; токтардытікелей өлшеуден басқа, оларды жанама өлшеу де кеңінен пайдаланылады, яғни белгіліRкедергісі бар резистор қосылған тізбекте кернеудің түсуіU өлшенгенде, IXтогының мәні жанама өлшеу арқылы табылады (2.4-сурет).  4.4 -сурет. Кернеуді өлшеу сұлбасы Токтың мәнін Ом заңы бойынша анықтайды: I2=Uab/R2. Бұл жағдайда ΔIX өлшеу қателігі кернеуд іΔU өлшеу қателігімен және R кедергісінің номиналды мәнінің R2 кедергісінің ақиқат мәнінен айырмашылығы болуымен шартталатын ΔR қателігімен анықталады. ΔIX қателігі жанама өлшеу кезінде бақылау нәтижелері өңдеу ережелерінен анықталуы мүмкін. Токтар мен кернеулерді өлшеу кезінде өлшеуге пайдаланылатын құралдың кедергісімен негізделетін қателік үнемі ілесіп жүреді, яғни өлшеу жүргізу кезінде қателік әрдайым болады. Зерттелетін тізбекке өлшеу құралын қосқанда, бұл тізбектің режимі өзгеріске ұшырайды. Мысалы, 4.2-суретте көрсетілген тізбекте токты өлшеу үшін RA кедергісі бар амперметрді қосқанда, осы тізбекке амперметрді қосқанға дейін оның бойымен ағатын токтың IХ= U/R орнына, амперметрді қосқаннан кейін тізбектен IХ= U/(R+RA) тогы ағады. Токты өлшеу кезінде амперметрдің кедергісі үлкен болған сайын, қателік те соғұрлым көп болады. Бұндай қателік кернеуді өлшеу кезінде де пайда болады. Мысалы, 4.3 - суретте көрсетілген тізбекте а және b нүктелерінің арасындағы кернеуді өлшеу үшін RV кедергісі бар вольтметрді қосқан кезде де режим бұзылады, себебі сұлбада вольтметрді қосқанға дейін болған кернеудің Uab=U·R2/(R1+R2) орнына, вольтметр қосылғаннан кейінгі кернеумен анықталады:  (4.1)Кернеуді өлшеу кезінде вольтметрдің кедергісі аз болған сайын, қателік те соғұрлым азая бастайды. Өлшеу құралының кедергісінің жанама көрсеткішіне өлшеу жүргізілетін тізбектен тікелей тұтынылатын қуат жатады.Ішкі кедергісіRAбар амперметр арқылы Iтогы өткенде амперметрмен тұтынылатын қуат PА=I·RAтең болады. Кернеуді өлшеу кезінде вольтметрмен тұтынылатын қуат PV=U/RVтең. Сондықтан, токтар мен кернеулерді өлшеу кезінде, өлшеу жүргізілетін тізбектен өлшеу құралымен тұтынылатын қуат аз болған сайын, тізбектің режимінің бұзылуынан болатын қателік те соғұрлым аз болады. Токтар мен кернеулерді өлшеуге пайдаланылатын құралдардың ішінен, тізбектен қуатты аз тұтынатын өлшеу құралдарына компенсаторлар (потенциометрлер), электронды және сандық аспаптар жатады. Электр механикалық аспаптардың ішінде магнит электрлік және электр статикалық аспаптар қуатты аз тұтынады. Өлшеу тізбегінен қуатты ең аз тұтынатын компенсаторлармен тек кернеуді ғана емес, сондай-ақ ЭҚК өлшеуге болады. Мультиметр (ағылшын мультиметр бастап, Tester -. Ағылшын тест бастап -. Тест avometr - мультиметр) - бірнеше функцияларды біріктіретін аралас электр өлшеу құралы. Ең төменгі жиынтығы вольтметр, амперметр және вольтметр болып табылады. Сандық және аналогтік мультиметрлер бар.Мультиметр негізгі өлшем және ақаулықтарды жою үшін пайдаланылатын жеңіл портативті құрылғы, сондай-ақ ерекшеліктерін түрлі күрделі стационарлық құрылғы болуы мүмкін. Ең қарапайым сандық мультиметр 2,5 Digital (дәлдігі әдетте шамамен 10%) разрядты қабілеті бар. таңбалы 3.5 (әдетте шамамен 1,0% дәлдікпен) бар ең көп таралған құрылғылар. Сондай-ақ, 4,5 (әдетте дәлдігі шамамен 0,1%) қуаты және бит 5 және одан жоғары айтарлықтай қымбаттады құрылғыларға сәл қымбатырақ техника өндірді. Соңғысының дәлдігі осылайша әрбір қосалқы жолақ үшін бөлек, өлшенген құнының өлшеу ауқымы мен түріне жоғары тәуелді. Жалпы, мұндай құрылғылардың дәлдігі портативті дизайн қарамастан 0,01% аспауы мүмкін. Сандық мультиметр 3.1- суретте көрсетілген:  4.1- сурет. Сандық мультиметр Аналогтық мультиметр қосқыш, катушкалар, кернеу өлшеу үшін қосымша резисторлар жиынтығын және ағымдағы өлшеу үшін шунты кешенін қамтиды. Кедергісін өлшеу ішкі немесе сыртқы көзін пайдалана отырып, жүзеге асырылады.Кеңінен бейресми атауы «цэшка» болып табылады. Есептегіш құрылым – өлшемдікқұралдардың оқшауланған құрылымдық бөлігі, ол көрсеткіштерді өлшеуге арналған. Есептеу құрылымы шкаламен, көрсеткішпен, дисплеймен көрсетіледі. Есептегіш құрылымдар мынандай бөліктерге бөлінеді: 1) шкалалы есептегіш құрылым; 2) сандық есептегіш құрылым; 3) тіркеп отыратын есептегіш құрылым. Шкалалық есептеу құрылымында шкала және көрсеткіш болады. Шкала дегеніміз- өлшенетін шаманың мәнін өздеріне сәйкес сандық көрсеткіштермен көрсететін белгілеу жүйесі 5. ҚҰРЫЛЫС ТРАССАСЫН ТАҢДАУ Бұл курстық жұмыста бізге Кеген цетрлік орталығымен Байсерке орталығы арасындағы кабельді байланыс жолы берілген берілген.Екі орталықтың арасы 38км тең. Кабельді төсеу барысында басқа құрылыстардан минималды рұқсат етілетін ара – қашықтық 5.1 – кестеде көрсетілген. 5.1 – кесте. Байланыс кабельдері трассасының басқа құрылыстардан минималды рұқсат етілетін ара-қашықтығы
5.1. Байланыс кабельдерін ілу және төсеу Кабельді төсеу жұмыстар алдында дайындау жұмыстары жүргізіледі, олардың мақсаты кабель құдықтарын судан және батпақтан, құдықтарда жиналатын вентиляциядағы газдардан тазалау, соған қоса канализация каналын кабель созуына дайындау. | |||||||||||||||||||||||||||||||||
