Терапия алгоритм жауапdoc..x. Бронх демікпесі кезіндегі жедел жрдем крсету алгоритмы таырыбы бойынша саба ттік
 Скачать 25.1 Kb.
|
|
«Бронх демікпесі кезіндегі жедел жәрдем көрсету алгоритмы тақырыбы» бойынша сабақ өттік. Жедел жәрдем: Науқастың гемодинамикалық жағдайын бақылау анафилаксиялық түрінде 0,3-0,5мл 0,18 % эпинефрин ерітіндісін 0,9 % натрии хлорид ерітіндісімен т\і. маска арқылы ылғалдандырылған оттегі; Глюкокортикоидты гормондарды т\і ағынмен енгізу: преднизолон т\і ағынмен 90-150 мг (до 300 мг), алмастырыла метилпреднизолон 120-180 мг ; β2-адреномиметикті ингаляциямен енгізу – сальбутамол 100 мкг/доза небулайзер арқылы 5-10 минут ралығында. Қанағаттандыратын әсер болмаса ингаляцияны 20 минуттан кейін қайталау керек; немесе сальметерол + флутиказон аэрозоль 25/50 мкг, 25/125 мкг, 25/250 мкг немесе будесонид 10002000мкг небулайзер арқылы 5-10 минут аралығында. аминофиллин бастапқы дозасы 5,6 мг/кг дене массасына (10-15 мл 2,4% етітіндісін т\і баяу 5-7 минут аралығында енгізу), ұстап тұратын доза - 2-3,5 мл ерітіндісін фракционды немесе тамшылы, науқастың клиникалық жағдайы жақсарғанша. гепарин 5000-10000ЕД т\і; Окпеден қан кету кезіндегі жедел жәрдем көрсету алгоритмы » Өкпе қан кету — ең қауіпті жағдайлардың бірі, өкпе және жүрек-қан тамырлары ауруларының кең ауқымы барысын қиындатады, қан жүйесі мен гемостаз аурулары. Өкпеден қан кету кезінде жедел жәрдем көрсету. Мақсаты: қан кетуді тоқтату. Әзірле: мұзды мұйық, тонометр, фонендоскоп, стерильді: бір рет қолданылатын шприцтер, дәрілерді көк тамырға тамшылатып құюға арналған система, мақта шариктері, 70 % этил спирті, резеңке бұрау, қолғап, дезерітіндідегі пинцет, клеенка жастықша, лоток, дәрілік препараттар: дицинон 1 – 2 мл – 12,5 % ерітіндісі , кальций хлор 10 мл – 10 % ерітіндісі, аминокапрон қышқылы 100 мл- 5 % , викасол 1 – 2 мл – 1 % ерітіндісі. Іс- әрекеті алгоритмі: 1. Науқасты тыныштандыру, жартылай отыруына көмектесу (қақырық түсуін жеңілдету үшін),орнынан тұруға және сөйлеуге тыйым салу. 2. Кеуде торына мұзды мұйық немесе салқын компресс қою. 3. Науқасқа салқын сұйықтық ішкізу: ас тұзының ерітіндісі( 1 стакан суға1 ас қасық тұз), қалақай тұнбасы. 4. К/т немесе бұлшық етке дицинон 1 – 2 мл – 12,5 % ерітіндісін енгізу. 5. Кальций хлор 1% - 10 мл ерітіндісін к/т енгізу. 6. Аминокапрон қышқылын 5 % - 100 мл к/т тамшылатып енгізу. 7. Викасол 1 % - 1 – 2 мл ерітіндісі бұлшық етке енгізу. 8. Хирургия бөліміне жатқызу. 9. Науқасты жартылай отырғызып зембілмен тасымалдау қажет. «Өкпе ісінуі кезіндегі жедел жәрдем көрсету алгоритмы» Өкпенің ісінуі - шұғыл көмек, алгоритм ӘД бірінші көріністері байқалғаннан кейін, адамға ауруханаға жатқызу сәтіне дейін көмек қажет. Өкпенің ісінуі - өкпенің капиллярларынан қабынуға қарсы емес сұйықтықтың аралық және альвеолдарға енуінен туындаған патологиялық жағдай. Осыған орай, газ алмасудың күрт бұзылуы, оттектің ашуы басталады, тіндердің және органдардың сарқылуы басталады. Өкпе ісінуге шұғыл көмек мынадай алгоритм бойынша жүзеге асырылады: 1. Жәбірленуші жартылай отыруға тиіс. 2. Жоғарғы тыныс алу жолдарын көбіктен оттегінің ингаляциясымен тазалаңыз. 3. Антипсихотикамен тоқтату үшін өткір ауырсыну. 4. Жүрек жиілігін қалпына келтіріңіз. 5. Электролит пен қышқыл-негіз балансын қалыпқа келтіріңіз. 6. Анальгетиктердің көмегімен кішігірім шеңбердегі гидростатикалық қысымын қалпына келтіріңіз. 7. Кеміргіштердің тонусын және интраторасикалық плазманың көлемін төмендетеді. 8. Өкпе ісінуіне алғашқы көмек жүрек гликозидтерін енгізуді қамтиды. 9. алу жолдарын көбіктен оттегінің ингаляциясымен тазалаңыз. 10. Антипсихотикамен тоқтату үшін өткір ауырсыну. 11. Жүрек жиілігін қалпына келтіріңіз. 12. Электролит пен қышқыл-негіз балансын қалыпқа келтіріңіз. 13. Анальгетиктердің көмегімен кішігірім шеңбердегі гидростатикалық қысымын қалпына келтіріңіз. 14. Кеміргіштердің тонусын және интраторасикалық плазманың көлемін төмендетеді. 15. Өкпе ісінуіне алғашқы көмек жүрек гликозидтерін енгізуді қамтиды Гипертониялық криз кезіндегі жедел жәрдем көрсету алгоритмы»Бұл қан қысымының күрт жоғарылауы, кейде ешқандай себепсіз. Тонометр көрсеткіші сыни белгіні көрсетпеуі мүмкін, бірақ денеде бұзушылықтар анық - жүрек белгілері, нерв жүйесінің бұзылуы, жүрек айну мен құсу. Жедел жәрдем шақыру керек, дәрігерлер келген соң жәбірленушіні клиникаға жібереді. Негізгі мақсат - қан қысымын қалыпқа келтіру, рецидивтерді жою. Жедел жәрдем келгенге дейін немесе емдеуші дәрігер келгенге дейін емдеудің келесі кезеңдерін бөліп көрсетуге болады: Жедел жәрдемді, дәрігерді шақырыңыз немесе науқасты өзіңіз ауруханаға жеткізе бастаңыз. Науқасты сендіру үшін тыныш атмосфера құрыңыз, сыртқы тітіркендіргіштерді алып тастаңыз. Науқасқа отыруға және аяқтарын төмен түсіруге, тығыз киімді босатқан дұрыс. Терезелерді ашып, бөлмені желдетіңіз. Қан қысымын қайтадан өлшеңіз, қысымды өлшеу үшін тонометрді қолданыңыз. Науқастан гипертония барысы, қабылданған дәрілер туралы сұраңыз. Адам алкоголь ішкенін, оның эмоционалды күйзелісі болғанын немесе физикалық тұрғыдан қатты күш салғанын анықтау керек. Бұл ақпарат дәрігерлерге диагноз қою -дәрмектерді қолдану қажет. Егер науқас кеудеге ауырса, дәрігер келгенге дейін ентігіп кетсе, 0,5 мг дозада нитроглицерин таблеткасын қабылдауға рұқсат етіледі. Бұл дәрі миокард және емдеу үшін пайдалы болады. Науқасты уақытында қабылдамаса, оған гипертензияға қарсы препараттарды беріңіз. Оның орнына сіз тез әрекет ететін дәрі-дәрмектерді бере аласыз - каптоприл, коринфар, фармадипин, нифедипин, олар тіл астында қолданылады. Тыныштандыру үшін сіз седативті дәрі-дәрмектерді ұсына аласыз - валериан, анауорт. Елеулі тахикардиямен емдік әсер каротидті синусын уқалайды. Мұндай манипуляция әдісі каротид артериясының пульсациясы аймағында мойынның бүйір беттерін 10-15 минутқа ысқылау болып табылады. Пульс төмендемеген жағдайда дәріинфарктінің алдын-алу үшін жақсы. Стенокардия ұстамасы кезіндегі жедел жәрдем көрсету алгоритмы» тақырыбында сабақ өткізді. Стенокардия – бұл жүректің ишемиялық ауруларының бір түрі. Стенокардияның пайда болу себептері Бұл ауру негізінен жүрек оттегіге ашыққанда пайда болады. Жүрек артерияларының қабырғаларында атеросклероздық түйіндердің түзілуінен (артерия қабырғасында холестериннің жиналуынан) жүрекке қанның келуі азайып, жүрек оттегіге ашығады. Бұл жүректе ауырсыну туғызады. Стенокардия ұстамасы кезінде шұғыл көмек көрсету. Жедел жәрдемді қашан шақыру керек? Егер ауырсыну 10 минуттан артық созылса, нитроглицерин дәрісінен қоймаса, қосымша симптомдар пайда болса( мысалы, ауырсыну қол,-жаққа беріле бастаса) жедел-жәрдемді шақыру керек. Бұл стенокардия асұынып бастап жатыр деген сөз, мұндайда науқас ауруханаға жеткізілуі тиіс. Сонымен қатар, ауырсыну алғаш рет болған жағдай да жедел-жәрдем шақыру керек. Жедел-жәрдем келгенше не істеу керек? Жедел-жәрдем келгенше науқасты өзіне ыңғайлы етіп отырғызу не жатқызу керек. Киімінің жағасын шешіп, бөлмеге таза ауа кіргізу керек. Тілдің астына аспириннің төрттен бір бөлігін беріп, жарты стақан суға корвалолдың 20 тамшысын араластырып беру науқас үшін қауіпсіз. Науқасқа қай кезде нитроглицерин беру керек? Нитроглицеринмен ойнауға болмайды! Оны тек қана науқастың жүрегі ауыратынын білгенде ғана беру керек. Оның кері әсері де жеткілікті. Ең жиі кездесетіні – қысымның күрт түсіп кетуі. Науқас ес-түссіз жатқанда нитроглицеринді беруге болмайды! Миокард инфарктысы кезіндегі жедел жәрдем көрсету алгоритмы» Миокард инфарктісі – жүрeк бұлшықетінің ишемиялық Некрозының орталығы, коронарлық айналымның өткір нашарлауының нәтижесінде дамиды. Миокард инфарктысы кезіндегі жедел жәрдем көрсету алгоритмы Мақсаттары: 1. Ауырсыну сезімін басу (наркотикалық анальгетиктер) 2. Коронарлы қан айналымын қалпына келтіру (тромболитикалық терапия) 3. Жүрек жұмысын азайту және оттегіге қажеттілігін төмендету (нитраттар) 4. Миокард инфарктінің жайылуын тоқтату (нитраттар, бетта адреноблокаторлар, АПФ ингибиторлары) 5. Асқынулардың алдын алуы және оларды емдеу Шұғыл көмек: · Науқасты отырғызып физикалық және эмоционалды тыныштық жасау 1.Қысқа әсерлі нитраттар: 0,4 мг изокет спрей 1-2 рет шашу тіл астына, әрбір 5 – 7 минут сайын қайталауға болады (АҚҚ бақылауымен) 2. Антиагрегант: аспирин 375мг шайнап жұту 3. Антикоагулян Бекзат т: гепарин 5000-10000Б к/т 4. Наркотикалық анальгетик: морфин гидрохлориді 0,1% - 0,5 – 1мл физиологиялық ерітіндіге ерітіп к/т 5. Зембілмен пациентті интенсивті терапия бөлімшесіне жеткізу Жүрек демікпесі кезінде кезіндегі жедел жәрдем көрсету алгоритмы» Жүрек демікпесі-кіші қанайналым шеңберіндегі қанның тоқырауына және өкпенің интерстициальды ісінуіне байланысты жедел сол жақ қарыншалық жеткіліксіздік. Жүрек демікпесінің шабуылдары өткір ауа жетіспеушілігі, ортопноэ, супрадальды құрғақ жөтел, бет цианозы, тахикардия, диастолалық қан қысымының жоғарылауы, қозу, өлім қорқынышымен бірге жүреді. ... Жүрек демікпесінің шабуылы нитроглицерин, есірткі анальгетиктері, гипотензивті және диуретикалық препараттар, қан кету, аяқ-қолдарға веноздық турникеттер, оттегі терапиясы арқылы тоқтатылады. Жүрек демікпесінің пайда болуына алғашқы көмек: Аяқтары төмен түсірілген қалыпта отырғызамыз(Ортопноэ) Аяқтың үш бөлігіне жгуттар саламыз Ылғалданған оттегін беріңіз. Лазикс-2,0 мл көктамыр ішіне. Тіл астындағы нитроглицерин таблеткасы. Гепарин-5000 ӘБ, 10,0 мл физиологиялық ерітіндіде 0,9% натрий хлоридін көктамыр ішіне ерітіп. Морфин-1,0 мл 1% ерітінді в/в немесе в/м. Патогенетикалық терапия: 1) гипертониялық криз кезінде қосымша енгізу көрсетіледі: - клофелин натрий хлоридінің физиологиялық ерітіндісінде 0,1 мл в/в, - Реланиум 2,0 мл в / м, - бронхоспазм кезінде 2,4% в/в ерітіндісі. 2) митральды жүрек ақауымен қосымша енгізу: - натрий хлоридінің физиологиялық ерітіндісінде строфантина 0,05% 1,0 мл в/в 3) жедел миокард инфарктісі кезінде-миокард инфарктісінің тактикасы және емі. «Коллапс кезінде кезіндегі жедел жәрдем көрсету алгоритмы» Коллапс (лат. collapsus – әлсіреген, құлаған) медицинада — артерия және вена қан тамырларында қан қысымының күрт төмендеуінен болатын тамыр ауруы. Коллапс мида орналасқан қан тамырларының қызметін бақылап, реттейтін орталық жүйке жүйесі жұмысының әлсіреуінен пайда болады. Соның нәтижесінде адам организміндегі көптеген қан тамырларындағы қан көлемінің тұрақтылығы бұзылады, яғни адамның ішкі құрылысында орналасқан қан тамырлары қанға толып, көлемі ұлғайса, керісінше, ми, бұлшық ет, тері қан тамырларындағы қан мөлшері кенет төмендеп кетеді. Коллапс кезіндегі дәрігерге дейінгі көмек көрсетіңіз Мақсаты: тамыр тонусын көтеру, АҚҚ қалпына келтіру; Көрсеткіші :артериальды және венозды қымсымның кенеттен төмендеуі, пневмония , перитонит, нейротоксикоз, қан жоғалту, сусыздану, улану, элетрожарақат, организмге күн өту , кез келген аурудың терминальді кезеңі. Қарама-қарсы көрсеткіші :жоқ Асқынулары: ,жүрек жұмысының бұзылуы,өліп кетуі мүмкін Қажетті заттар: кофеин бензоат натрия ертіндісі 10%- 1 мл , кордиамин 2мл,камфор және этил спирті,жылтқыш, одеяло, реополиглюкин, натрия хлордің изотоникалық ертіндісі, норадреналин 0,2%- 1мл,5% глюкоза ертіндісі, ,допамин,нашатыр спирті , ертінділерді көк тамырға тамшылатып құюға арналған штатив ,мақта шариктері, этил спирт 700, лейкопластырь, қолғаптар, залалсыздандырылған, шприцтер бір реттік-5мл, 10мл, 20мл, бір реттік система, зембілдер, тонометр, фонендоскоп, марлі салфеткасы; Іс –әрекет алгоритмі: 1.Тездетіп дәрігер шақыру; 2.Науқасқа ыңғайлы көлденең жағдай беру, аяқ жағын 30–45° бұрышта сәл көтеру. 3. Еркін тыныс алуды қамтамасыз ету- қысып тұрған киімін шешу,бөлмені желдету. 4. Пульсті тексеру, артериальды қысымды өлшеу 5 минут сайын манжетті шешпей тұрып өлшеу. 5. Науқастың мұрнына нашатыр спиртіне матырылған мақта дөңгелегін әкелу; 6. Аяғын камфор немесе сумен ерітілген этил спирімен уқалағыз немесе массаж жасаңыз. Науқастың аяқ қолына жылтқыш қойыңыз, одеяломен жабыңыз. Дәрігер тағайындауымен: 1. кофеин бензоат натрия 10% -1 мл немесе кордиамина2-3мл ертіндісін т/а енгізу. 2.көмектеспесе мезатон 1%-1,0 мл б/е, т/а немесе преднизолон (30—60 мг) к/т тамшылатып инфузиялы терапиямен (реополиглюкин, натрия хлорид изотоникалық ертіндісі). 3. норадреналин 0,2%- 1мл ертіндісін 5% -50 мл глюкоза ертіндісімен к/т тамшылату 10–20 там/мин, ауыр жағдайда 20–30 там/мин. АҚҚ бақылай отырып. 4. көмектеспесе допамин 8–10 мкг/кг/мин ,АҚҚ және ТАЖ бақылай отырып 5.Алғашқы көмек көрсетілгеннен кейін реанимация бөліміне және интенсивті терапия бөліміне жатқызады. Ескерту: - Еске сақтаңдар! Науқасқа еш қашан нитроглицерин, валидол, но-шпу, валокордин, корвалол бермеңіздер. Бұл дәрілер тамырды кеңейтеді, қазіргі уақытта тамыр тонусы төмендеген. Егер науқас ессіз болса , дәрімен су ауыз арқылы берілмейді.Науқастың бетіне шапалақтап келтіруге болмайды. Бүгінгі сабақта: «Кардиогенді шок кезінде кезіндегі жедел жәрдем көрсету алгоритмы» Кардиогендік шок – миокардтың жиырылу қасиетінің айқын төмендеуімен сипатталатын сол жақ қарынша жеткіліксіздігінің ауыр дəрежесі, ол тамырлық кедергінің жоғарылауымен қалпына келмейді жəне барлық тіндер мен ағзалардың, бəрінен бұрын тіршілік үшін маңызды ағзалардың қанмен қамтамасыз етілуінің бұзылуына əкеледі. Өлім-жітім 70%-тен 95%-ке дейін. Кардиогенді шок кезіндегі шұғыл көмек алгоритмі: жедел жәрдем шақырыңыз; науқасты аяқтарын сәл көтеріп, тегіс жерге жатқызыңыз; Денесін қысып тұрған киімнен босату; таза ауаның келуін қамтамасыз ету; жүрек тоқтаған жағдайда реанимациялық шараларды орындаңыз. Кардиогенді шок кезінде көмек, алдын алу Медициналық көмек, қан қысымын қалыпты деңгейге дейін көтеруден тұрады. Осы мақсатта допамин немесе добутамин қолданылады. Қарыншалық фибрилляция кезінде дефибрилляция жасалады, ал жүрек тоқтаған кезде Жүрекке тікелей емес массажы жасалады. Стационар жағдайында кардиогенді шок кезінде көмек: оксигенотерапия, вазопрессорларды, жүрек гликозидтерін, анальгетиктерді, преднизолонды, гепаринді, диуретиктерді тағайындау. Дозасы мен емдеу режимін дәрігер әр жағдайда жеке-жеке тағайындайды. Алдын алу: салауатты өмір салты, жаман әдеттерден бас тарту; тиімді тамақтану; толық ұйқы, стресске қарсы күрес; орташа физикалық белсенділік; кез-келген жүрек патологиясын уақтылы емдеу. ім. Бүгінгі сабақта: «Кардиогенді шок кезінде кезіндегі жедел жәрдем көрсету алгоритмы» Кардиогендік шок – миокардтың жиырылу қасиетінің айқын төмендеуімен сипатталатын сол жақ қарынша жеткіліксіздігінің ауыр дəрежесі, ол тамырлық кедергінің жоғарылауымен қалпына келмейді жəне барлық тіндер мен ағзалардың, бəрінен бұрын тіршілік үшін маңызды ағзалардың қанмен қамтамасыз етілуінің бұзылуына əкеледі. Өлім-жітім 70%-тен 95%-ке дейін. Кардиогенді шок кезіндегі шұғыл көмек алгоритмі: жедел жәрдем шақырыңыз; науқасты аяқтарын сәл көтеріп, тегіс жерге жатқызыңыз; Денесін қысып тұрған киімнен босату; таза ауаның келуін қамтамасыз ету; жүрек тоқтаған жағдайда реанимациялық шараларды орындаңыз. Кардиогенді шок кезінде көмек, алдын алу Медициналық көмек, қан қысымын қалыпты деңгейге дейін көтеруден тұрады. Осы мақсатта допамин немесе добутамин қолданылады. Қарыншалық фибрилляция кезінде дефибрилляция жасалады, ал жүрек тоқтаған кезде Жүрекке тікелей емес массажы жасалады. Стационар жағдайында кардиогенді шок кезінде көмек: оксигенотерапия, вазопрессорларды, жүрек гликозидтерін, анальгетиктерді, преднизолонды, гепаринді, диуретиктерді тағайындау. Дозасы мен емдеу режимін дәрігер әр жағдайда жеке-жеке тағайындайды. Алдын алу: салауатты өмір салты, жаман әдеттерден бас тарту; тиімді тамақтану; толық ұйқы, стресске қарсы күрес; орташа физикалық белсенділік; кез-келген жүрек патологиясын уақтылы емдеу. «Асқазаннан қан кету кезінде жедел жәрдем көрсету алгоритмы» Қан кету дегеніміз қан тамырларынан қанның шығуы. Қан кету көбінесе механикалық жарақаттар (жарақаттану), қан тамырлар қабырғаларының ақаулықтары (ісіктердің ыдырап, қабынуы кезіндегі аррозивті қан кету), тамыр қабырғалары өткізгіштігінің бұзылысы диапедезді қан кетуге (авитаминоз, сепсис, интоксикация) байланысты болады. Этиологиясы: асқазанның және он екі ішектің жара ауруы, асқазан обыры, эрозивті гастрит, Мэлори – Вейс синдромы. Клиникалық белгілері: · «кофе тұнбасы» түстес құсық · қошқылданған қара нәжіс (мелена) · бас айналу, жалпы әлсіздік, салқын тер · тері және кілігіей қабаттарының бозаруы · АҚ төмендеуі, тахикардия · Пальпацияда эпигастрий аймағында ауырсыну Жедел жәрдем: Дәрігерді шақырту - науқасты жатқызу - физикалық және эмоцияналдық тыныштық - тамақ пен суды қабылдауға тиым салу - эпигастрий аймағына мұзды мұйық қою Дәрілерді дайындау: - Дицинон (этамзилат) 12,5% - 2 мл ерітіндісін 18 мл стерильді изотоникалық натрий хлорид ертіндісімен көк тамырға. - АҚК толықтыру үшін: изотоникалық натрий хлорид ертіндісі к/т . - АҚ, пульсті, науқастың жалпы жағдайын бақылау. -Науқасты аурухананың хирургиялық бөлімшесіне жеткізу. (Егер обырлық қансырау болса онкологиялық ауруханаға жеткізіледі) «Өт колика ұстамасы кезінде жедел жәрдем көрсету алгоритмі» Себептері: Диетаны бұзу (майлы, қуырылған немесе ащы тағам). Алкогольді қабылдау. Тряская қозғалысы. Физикалық күш түсіру. Жүйке күйзелісі. Темекі шегу. Клиникасы. Басталуы кенеттен. Оң жақ қабырға астында өте күшті, тесетін, кесетін, жыртатын ауырсыну пайда болады, ол оң жақ жауырын, оң жақ иыққа, бұғана сүйегіне, мойынның оң аймағына таралады. Ауру кезіндн науқастар тынымсыз олар жүгіреді, жылайды, өздеріне орын таба алмайды, кейде айқайлайды, оң жағын бүйірін ұстап. Жүрек айнуы, кейде құсу пайда болады, бұл жеңілдік әкелмейді. Құсу көбінесе өтпен араласады;ащы сезім және құрғақ ауыз. Пальпация кезінде-оң жақ гипохондриядағы және өт қабының проекциясындағы өткір ауырсыну, оң жақ гипохондриядағы іш қабырғасының бұлшық еттерінің кернеуі; Ортнердің оң симптомы. Ауру 2-6 сағатқа созылады. Аурудан кейін инфекция қосылса, дене температурасы көтерілуі мүмкін; қанда – лейкоцитоз және СОЭ үдейді. Өт коликасының шабуылына көмек. Дәрігерді шақырту. Науқасты бүйіріне немесе арқасына жатқызыңыз, басын бүйіріне бұраңыз және науаны қойыңыз. Науқасты тыныштандырыңыз, толықтай тыныш болуы керегк айналасы.. Құсық массасының аузында болмуын қадағалаңыз. Өлшеу, АД, пульс, ТАЖ, дене температурасы. Іштің пальпациясы; егер ол жұмсақ және ауыртпалықсыз болса, онда оң жақ гипохондрияға жылы жылыту жастықшасын салыңыз (Ортнердің белгілерін тексерген жөн – оң, ал Щеткин-Блумберг – теріс). Тамақтануға тыйым салыңыз. Дәрігердің келуіне дейін науқасты дайындаңыз: Спазмалитикалық препараттар, 2% атропин ерітіндісі (2 мл), 2% Но-шпа ерітіндісі (2 мл), 0,2% платифиллин ерітіндісі (1 мл), 0,1% атропин ерітіндісі (1 мл); Есірткіге қарсы емес анальгетиктер: 2% Баралгин ерітіндісі (5 мл), 50% анальгин ерітіндісі (2 мл). «Бауыр коликасы кезінде жедел жәрдем көрсету алгоритмі» Бауырлық колик – өт көпіршік ауруларының кең таралған көрінісі, өткір висцеральды ауырсыну, оның себебі — магистральді түтіктің есептелуі. Бұл шарттың типтік белгілері бар: дұрыс гипохондрия немесе эпигастриядағы қарқынды ауру, ол он бес минуттан 5-6 сағатқа дейін созылады және құсумен бірге жүреді. Диагностика клиникалық көріністі талдауға негізделген, физикалық тексеру және УДЗ диагностикасы туралы деректер. Емдеу ауруды және спазмды жоюға бағытталған. Науқасқа физикалық және психикалық тыныштық орнату, қатаң төсек тәртібі. Б/е но-шпа 2% -2 мл, папаверин 2%-2,0 мл б/е енгізу 0,1% атропин 1,0мл тері астына енгізу. Көк тамырға баралгин 5,0 мл енгізу. Әсері болмаса көк тамырға 5 минут ішінде 2,4% 10мл эуфиллин немесе 1мл 24% эуфиллин ерітіндісін 40% глюкоза 10мл ерітіндісімен бірге енгізу. Тері астына 2% промедол 1-2 мл, 0,1% атропин 0,5-1 мл енгізу. Науқасты жағдайын қадағалау, АҚҚ, пульс өлшеу. Хирургиялық бөлімшеге тасымалдау. БАУЫР КОЛИКІНІҢ БЕЛГІЛЕРІ Бауыр коликінің көп жағдайда симптомдары сезілмейді. Алайда өт жолдарының бітелуі (тастардың пайда болуымен) тән клиникалық белгілерді тудыруы мүмкін және негізінен іште кенеттен, қарқынды және сәуле беретін ауырсыну. Оған басқа белгілерді қосуға болады: қызба күй тұрақты ауруы жүрек соғу жиілігінің жоғарылауы (аритмия) сарғаю қышу іш өту абыржу күйі тәбеттің төмендеуі. «Бүйрек коликасы кезінде жедел жәрдем көрсету алгоритмі» Бүйрек коликасы – өткір ауырсыну шабуылы, несеп өтуін кенеттен бұзумен туындаған, интралокальды қысым мен бүйректің ишемиясы жоғарлады. Бүйрек коликасы ауыр науқастың ауырсынуымен сипатталады, несепті созу, жиі және ауыр зәр шығару, айнуы мен құсу, психомоторлық үгіт. Жергілікті жылуды қолдану арқылы бүйрек коликінің шабуылын тоқтату, антиспазнамалық және анальгетиктерді енгізу (препаратқа дейін), новокаин блокадтары. Бүйрек коликінің себебін анықтау үшін зәрді тексеру жүргізіледі, ішілік урология, хромоцитоскопия, Ультрадыбыстық, Бүйрек CT. Бүйрек түйілуіндегі ауыру бел аумағында (оң немесе сол жақта) орналасады, жіті сипат иеленді, зәр ағар бойымен шапқа және жыныс ағзаларына тарайды. Кейде макрогематурия (зәрден қан көрінуі) мен дизуриялық (зәр шығару бұзылыстары) түріндегі ауытқулармен, кейбір жағдайда – рефлекторлық жүрек айнуымен және құсумен, дене қызуының көтерілуімен бірге жүреді. Бүйрек коликасының ұстамасы кезінде науқастар көбіне мазасыз келеді, өзін қоярға жер таппай қиналады. Зәр ағардың ұзақ бітелеуі мен зәр ағу бұзылысында инфекциялық асқынулардың (пиелонефриттің) қосылуы мүмкін. Науқасқа физикалық және психикалық тыныштық орнату. Ішіне жылтқыш басу 2-4 мл 2% но-шпа бұлшық етке енгізу. 1 мл 0,2 % платифиллн тері астына енгізу. Жоғарыда көрсетілген шаралар әсер етпесе 10-15 мин кейін: 1 мл 0,1 атропин тері астына енгізу. 2,0 кетонал 1,0 димедролмен бирге бұлшық етке енгізу немесе 5,0 мг- 1 мл трамадолды енгізу. Науқастын жағдайын қадағалау: АҚҚ, ЖСЖ. Хирургиялық немесе урологиялық болімшеге тасымалдау. Жылыту емшараларын, наркотикалық анальгетиктерді іш қуысы ағзаларының жіті хирургиялық патологиясы болмаған жағдайда қолдануға болатынын айту.Бүгінгі сабақта: «Гипертермия кезінде жедел жәрдем көрсету алгоритмі» Гипертермия – ең жиі кездесетін бала ауруларының белгісі. Біріншіден, ол қорғаныш-компенсаторлық реакция, гипертермияға байланысты ағзаның ауруға деген иммунды жауабы күшейе түседі: 1) қанның бактерицидтік қасиеті артады 2) лейкоциттердің белсенділігі жоғарлайды 3) эндогендік интерферонның бөлінуі артады 4) зат алмасу жылдамдығы күшейе түседі. Екіншіден, ол ағзада патологиялық процесс бар екендігінің белгісі. Қызба өзінің қорғаныш қызметін тек белгілі бір деңгейге дейін ғана орындайды Гипертермия кезіндегі көмек алгоритмі: Нақасты төсекке жатқызу. 2. Қысып түрған тар киімнен босату. 3. Таза ауаның болуын қамтамасыз ету. 4.Гипертермияның түрін анықтау: • ақ түрінде - қызыл түріне ауыстыру (жылыту, жылы сүйықтык беру, спазмолитиктер: но-шпа, никотин қышқылы, папаверин енгізу) •қызыл гипертермияда - қызу түсірудің физикалық әдістерін қолдану, көп молшерде сүйықтық беру, ыстық түсіретін дөрілер беру 5. Температураның корсеткішіне сәйкес шаралар еткізу: а) 37-37,5 С- көп сүйықтық беру б) 37,5-38° С- физикалық әдістер қолдану в) 38-38,5° С- ауыз арқылы ыстық түсіретін дәрілер беру (парацетамол, панадол, аспирин) немесе цефекон балауызы тік ішекке енгізу. 6. Оттегі беру. 7. Шара өткізуден 20-30 мин өткеннен кейін баланың зәрге отыруын және дене температурасын кадағалау. «Тиреотоксикалық криз кезінде жедел жәрдем көрсету алгоритмі» Тиреотоксикалық криз кезінде жедел көмек көрсет Мақсаты:Қандағы тиреоидты гормондардың төмендеуі, жүрек-тамыр және жүйке-психикалық бұзылыстарды жою; Көрсеткіші: Тиреотоксикалық криз; Қарама қарсы көрсеткіші:жоқ; Асқынулары:Жүрек-тамыр жеткіліксіздік,кома,өліп кетуі мүмкін; Ресурстар:муляж, кушетка, қысқыш, марлідәке,тонометр, фонендоскоп, резинке жгут,клеенка жастықша, пинцет, залалсыздарындалған мақта шариктері , этило спирті700, қол муляжі, бір рет қолданатын шприцтер: 5мл, 10мл, 20мл көк тамырға еңгізетін ертінділерге арналған штатив, бір рет қолданатын система, залалсыздырылған лоток, мұзды мұйық, дымқыл орамал ,марлы ,лейкопластырь, ,залалсыздырылған материал, медициналық қолғап, зембіл, КБУ. мерказолил, 1% люголь ертіндісі, аскорбин қышқылы, – 40000 ЕД анаприлин, контрикал, 100-150 мг гидрокортизон, 30 мг преднизолон; Іс-әрекет алгоритмі : Дәрігерді шақырыңыз; 1.пациентті тыныштандырыңыз; 2. қысатын киімін шешіңіз; 3 таза ауамен қамтамас етіңіз; 4.Денесін дымқыл орамалмен ора,айнала мұзды мұйық қойыңыз, гипертермияны азайту үшін. Дәрігердің тағайындауы бойынша мына дәрілерді еңгізу: 100-150 мг гидрокортизон – ертіндіні к/т; 1% Люголь ертіндіні 5-10 мл 500 мл 5% глюкоза к/т тамшылап бір сағат ішінде; 60-100мг\тәул мерказолил (назогастральді зонд арқылы еңгізуге керекті кезде болады); 50 мл 5% аскорбин қышқылы ертіндіні к/т;. 1 мл 0, 25 % рауседил ертіндіні к/т ақырын; 80 мг анаприллин – ішке, 0,25 мл 0,05% строфантин 10 мл 40 % глюкоза ертіндімен к/т; 2 мл кордиамин –т/а; 40000 ЕД контрикал 50 мл изотониялық натрий хлорид ертіндімен к/т; Криздан шыққан ша оксигенотерпия жасау керек; АҚҚ төмен болса – 5 мг ДОКСА б/е; Емдегеннен екі сағаттан кейін 75-100 мг гидрокортизон –к/т; Тоқтамай қусса10% 100 мл натрий хлоридті к/т; Емдегеннен 6 сағаттан кейін: 75-100 мг гидрокортизон –к/т, натрия йодид (немесеЛюголь ертіндіні) – 10 мл 10% ертіндінік/т; 20-30 мг мерказолил –ішке; 80 мг анаприллин –ішке, 1 мл 0,25 % рауседил ертіндіні к/т; Ескерту: Әр 6 сағат сайын еңгізу керек гидрокортизон, йод препараттарын, мерказолил, анаприлин до выведения из состояния тиреотоксикалық криздан шығару үшін; 50-60 мг тәул. мерказолил кейін қабылдау керек, 30 мг преднизолон тәул.,кейін пациенттің жағдайын бақылап дозаны төмендету керек. «Гипогликемиялық кома кезінде жедел жәрдем көрсету алгоритмі» Алғашқы көмек Алғашқы көмек терапияның маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Оның дұрыстығы адамның ауыр асқынуларға тап болатынына немесе одан құтылуға байланысты болады. Әдетте бұл жағдайда науқастың әл-ауқатын жақсарту үшін келесі манипуляциялар жасалады: Оған қант мөлшері жоғары тәтті нәрсе беріледі: шай, кофе, кәмпит, балмұздақ, тәттілендірілген шырын. Науқас кедергісіз ауа ағынын қамтамасыз ету үшін жатып немесе жартылай отырылады. Егер науқас есін жоғалтса, ол оның жағына орналастырылады. Бұл құсу пайда болған кезде ол тұншығып қалмас үшін жасалады. Бетіне қанттың бір бөлігін салыңыз. Осыдан кейін сіз жедел жәрдем шақыруыңыз керек. Гипогликемиялық команың шабуылын тоқтатудың ең тиімді әдісі - қант ерітіндісі. Оны адам саналы болған жағдайда ғана қолдануға болады. Мұндай дәрі-дәрмек дайындау үшін бір стакан қайнаған суға бірнеше ас қасық қант еріту керек. Егер сіз адамның ауруы туралы білсеңіз және медициналық біліміңіз болса, оған адреналин кубын және тамыр ішіне глюкоза ерітіндісін бере аласыз. Алайда, барлық зардаптар сізде болатынын есте сақтаңыз. Емдеу Егер сіз шабуылдың басталуын уақтылы сезінсеңіз, оны өзіңіз оңай тоқтата аласыз. Мұны істеу үшін аздап нан жеп, тәтті сусын ішіңіз: шай немесе кәдімгі қант ерітіндісі. Сондай-ақ, сіз тез көмірсулармен басқа тағамдарды жеуге болады: бал, тәттілер, ұн, қайнау. Ұстамалар толығымен жойылғанша тағамдарды 10-15 минут аралығында қабылдаңыз. Егер нәтиже болмаса, дереу дәрігерге қоңырау шалыңыз. «Гипергликемиялық кома ұстамасы кезінде жедел жәрдем көрсету алгоритмі» Гипергликемиялық кома ұзақ уақыт сақталатын қанттың жоғары деңгейіне байланысты пайда болады. Бұл жағдайдың патогенезі инсулин тапшылығына және глюкозаның пайда болуының бұзылуына байланысты, нәтижесінде организмде келесі процестер пайда болады: кетон денелері синтезделеді; майлы бауыр дамиды; глюкагон мөлшері жоғары болғандықтан липолиз күшейтіледі. Алғашқы көмек Жедел медициналық көмек шақырыңыз. Адамды бір жағына қойыңыз. Дененің бұл күйінде тыныс алу жолына құсудың пайда болу қаупі, сонымен қатар тілдің сақталуы азаяды. Таза ауамен қамтамасыз етіңіз, пациентті қатты киімнен босатыңыз, жағасын босатыңыз немесе шарфты алыңыз. Қан қысымын өлшегіш көмегімен қысым деңгейін өлшеңіз. Дәрігерлер келгенге дейін барлық көрсеткіштерді жазып, импульсті бақылаңыз. Егер ол салқындаса, науқасты жылы көрпемен жабыңыз. Адамның жұтылу рефлексін сақтаған кезде оны сумен мас ету керек. Инсулинге тәуелді пациентке ұсынылған дозаларға сәйкес инсулин енгізу керек. Егер адам өзін-өзі қамтамасыз ете алатын болса, онда сіз дәрі қабылдау процесін бақылауыңыз керек. Әйтпесе, мұны оның қасындағы туысы жасау керек. Жасанды тыныс алуды, қажет болған жағдайда сыртқы жүрек массажын жасаңыз. Не істеуге болмайды: кома жағдайында науқасты жалғыз қалдырыңыз; науқастың инсулин инъекцияларының алдын алу үшін, бұл әрекеттерді тиісті емес деп санайды; егер адам өзін жақсы сезінсе де, медициналық көмектен бас тартыңыз. «Буын ауырсынуы кезінде жедел жәрдем көрсету алгоритмі» Сіңір,буын,сүйек жарақаттары кезіндегі алғашқы жәрдем Сіңірдің созылуы-адам абайсызда ойлы-шұқырлы жерден аяғын ыңғайсыз басудан болады. Аяқ басы бұралып,сіңірі созылып кетеді. Сіңірдің созылған жері шыдатпай ауырып, ісінеді. Алғашқы жәрдем-ісінген жерге суық шүберек басып, қатты таңып тастау. Кейінірек дәрігерге көріну қажет. Буынның шығуы-адам жығылғанда,өте ауыр зат көтергенде,ебедейсіз қимылдағанда сүйек басының таюы. Мұндайда буын қапшығы созылып немесе жарылып кетуі мүмкін. Бұл жарақат кезінде аяқ қатты ауырып,ісініп,қозғалмай қалады. Ауырған жерге суық шүберек басады. Содан соң хирург дәрігерге қаралу керек. Сүйек сынуы-егер адам қатты құласа немесе басқа оқыс жағдайға ұшыраса. Оны 2 түрге бөлуге болады:шытынап сыну және морт сыну. Морт сынуды басқаша ашық сынудейді. Бұл жарақат түрі қантамырларына,бұлшықеттерге, теріге зиян келтіреді. Жарақатқа микробтар да түсуі мүмкін. Сынған жер қатты ауырып,шыдатпайды, сондықтан қозғалмайтындай етіп шендеуіш салып таңады. Шендеуішке кез-келген қатты тақтай,таяқ т.б жарайды. Ең алдымен,жарақатты тазалап, жұмсақ мата салады. Оның үстіне шендеуішті сынған мүшемен толық біріктіріп,таңады.Дәрігер көмегі ауадай қажет,өйткені морт сыну өте қауіпті. Ендеше,осындай жағдаяттарда жол табуға болады. «Квинке ісігі кезінде жедел жәрдем көрсету алгоритмі» Квинке ісінуі – бұл аллергиялық реакцияның жайылмалы түрі, терінің барлық қабатында бұлшықетке дейін аллергиялық реакцияның жайылуымен сипатталады. Қолмен басып көргенде шұңқыр қалмайтын сұр инфильтрат пайда болады. Квике ісігінің себептері: -Тұқым қуалаушылық, шырышты қабаттың зақымдалуы -Аллергиялық реакция тудыруға қолайлы жағдайлар болса, мысалы, науқаста қандай да бір химиялық және биологиялық сыртқы факторларға кенеттен жоғары дәрежедегі аллергиялық тітіркену пайда болғанда дамиды. -Келесідей дәрілік заттарды шамадан тыс қабылдау: антибиотиктер, йод препараттарын, тырысуға қарсы дәрілік заттарды, көз тамшыларын, анестетиктерді. -Жәндіктер жұмсақ тері асты май қабаты орналасқан жерлерді шағып алса. -Құрамында бояғыштар мен әртүрлі консерванттар, әртүрлі қоспалары бар тағамдарды шамадан тыс қабылдау -Гүлдейтін өсімдіктердің шаңдарынан жоғары аллергиялық реакция болғанда -Аса жоғары өткір иістерге аллергиялық реакция туса, мысалы , балықтың иісіне. -Жедел көмек: Аллергеннің одан ары қарай әсер етуін шектеу керек. Яғни жануарлардан, жәндіктерден шектек, ара шаққан жердегі араның бізгегін алып тастау керек және т.б.; Оттегінің жетіспеушілігін азайту керек. Ол үшін баланың денесін қысып тұрған киімді шешіп, ауамен еркін тыныстауын қамтамасыз ету керек; Баланы аяғын жоғары көтеріп жатқызып қою немесе оны қолда көтеріп жүру керек; Тынысы тарылып бара жатқан жағдайда жуынатын бөлмеде ыстық суды ағызып қойып, сонда болуы керек; Егер ангиоісік дәрі екеннен немесе жәндік шаққаннан пайда болса, онда сол орынға суық компресс қою керек; Мүмкіндік болса, гистаминге қарсы дәрі-дәрмек беру керек. Супрастин тез әсер етеді, бірақ мөлшермен беру керек; Балаға су ішкізу керек. Газдалмаған сілтілі су болғаны дұрыс. «Анафилактикалық шок кезінде жедел жәрдем көрсету алгоритмі» Анафилактикалық шок (АШ) - ағзаға аллергендер енгенде жедел түрдегі аллергиялық реакцияны тудыратын, қанайналым, тыныс алу, орталық жүйке жүйесінің ауыр бұзылысытарымен сипатталатын, жедел дамитын, өмірге қауіпті патологиялық үрдіс. Анафилактикалық шок: пайда болу себебі Дерттің пайда болуы аллергия басталған кезде туады. Кейде тіпті дәріні қайта-қайта пайдаланғану да сеп болуы мүмкін. Ең негізгі пайда болу себептері: – дәрігердің рұқсатынсыз дәрі-дәрмек пайдалану; – денеден қан бөлінуі; – рентгенге түсу кезінде немесе диагностикалық ем қабылдау сәтінде; – екпе алу кезінде; – тамақтан улану арқылы; – жәндік шағуы; – суыққа төзбеу. Жедел жәрдем келгенше аурып жатқан адамның қан қысымын өлшеуді тоқтатпаңыз. Ал егер жедел жәрдем кешігіп жатқанда тез арада мына әрекеттерді жасауға тырысыңыз: – Аурып жатқан адамды тігінен жатқызыңыз. Қан қысым қалыпқа келу үшін екі аяғының астына жастық немесе биік зат төсеңіз. Төменгі иекті ары-бері қозғап тұрыңыз, тісте протез болған жағдайда алып тастаңыз; – жүрек қағысы мен қан қысымын тексеру; – талмаға қарсы дәрілер беріңіз. Көнбесе де тырысу керек; – дәрігер келген соң ақпаратты дәлме-дәл жеткізіңіз; |