АЖЖ Лекция. Дріс ажж жобалауды негізгі принциптері жне оларды жіктелуі
 Скачать 38.14 Kb.
|
|
Дәріс 4. АЖЖ жобалаудың негізгі принциптері және олардың жіктелуі. (орысша) В ходе обоснования создания и построения САЗПР возникает необходимость деления ее на состовные части , имеющие относительную самоятоятельность и играющие различную роль в решении поставленных перед ней задач , то есть определения ее структуры. Такая система должна иметь разветвленную структуру и включать технологические комлпексы , перерабатывающие большие объемы информации . Для нее также характерны непрерывное усложнение, развитие используемых технологических процессов. Согласно теории систем деление САЗПР на составные части позволяет соответсвующим образом организовать и работы по ее созданию, то есть дифференцировать процесс разработки системы и ее внедрения отдельных ее элементов как по времени, так и по разработчикам. Важнейшим требованием при этом является обеспечение системного подхода к решению общей задачи. В соответствии методологией системного анализа всякая сложная система может рассматриваться, структурироваться и моделироваться на нескольких уровнях - элементов, структур, функций и результатов . При создании САЗПР необходимо учитывать возможность выделения различного рода структур на всех этих уровнях . На первом этапе ее создания наиболее важно выделение функциональной и обеспечивающей частей системы с делением каждой из них на подсистемы нижнего уровня. Под функциональной структурой САЗПР следует понимать совокупность взаимосвязанных подсистем , блоков и комплексов задач , выделяемых в соответствии функциями, которые выполняет система и ее отдельные элементы. На первом этапе функционального структурирования САЗПР в основу выделения подсистем целесообразно положить объектно-функциональный принцип , позволяющий разделить систему на относительно обособленные , составные части объединяющие в себе различные виды землеустроительного проектирования , имеющие свои специфические объекты , сроки и стадийность проектирования, характер выходных проектных документов или обеспечивающих планирование проектных работ и контроль за осуществлением проектов. Подсистемы По ГОСТ 23501.101-87[2], составными структурными частями САПР являются подсистемы, обладающие всеми свойствами систем и создаваемые как самостоятельные системы. Каждая подсистема — это выделенная по некоторым признакам часть САПР, обеспечивающая выполнение некоторых функционально-законченных последовательностей проектных задач с получением соответствующих проектных решений и проектных документов. По назначению подсистемы САПР разделяют на два вида: проектирующие и обслуживающие. Обслуживающие подсистемы — объектно-независимые подсистемы, реализующие функции, общие для подсистем или САПР в целом: обеспечивают функционирование проектирующих подсистем, оформление, передачу и вывод данных, сопровождение программного обеспечения и т. п., их совокупность называют системной средой (или оболочкой) САПР. Проектирующие подсистемы — объектно-ориентированные подсистемы, реализующие определённый этап проектирования или группу связанных проектных задач. В зависимости от отношения к объекту проектирования, делятся на: Объектные — выполняющие проектные процедуры и операции, непосредственно связанные с конкретным типом объектов проектирования. Инвариантные — выполняющие унифицированные проектные процедуры и операции, имеющие смысл для многих типов объектов проектирования. Каждая подсистема, в свою очередь, состоит из компонентов, обеспечивающих функционирование подсистемы. Компонент выполняет определённую функцию в подсистеме и представляет собой наименьший (неделимый) самостоятельно разрабатываемый или покупной элемент САПР (программа, файл модели транзистора, графический дисплей, инструкция и т. п.).[1][2] Совокупность однотипных компонентов образует средство обеспечения САПР. Выделяют следующие виды обеспечения САПР: Техническое обеспечение (ТО) — совокупность связанных и взаимодействующих технических средств (ЭВМ, периферийные устройства, сетевое оборудование, линии связи, измерительные средства). Математическое обеспечение (МО), объединяющее математические методы, модели и алгоритмы, используемые для решения задач автоматизированного проектирования. По назначению и способам реализации делят на две части: математические методы и построенные на них математические модели; формализованное описание технологии автоматизированного проектирования. Программное обеспечение (ПО). Подразделяется на общесистемное и прикладное: прикладное ПО реализует математическое обеспечение для непосредственного выполнения проектных процедур. Включает пакеты прикладных программ, предназначенные для обслуживания определённых этапов проектирования или решения групп однотипных задач внутри различных этапов (модуль проектирования трубопроводов, пакет схемотехнического моделирования, геометрический решатель САПР). общесистемное ПО предназначено для управления компонентами технического обеспечения и обеспечения функционирования прикладных программ. Примером компонента общесистемного ПО является операционная система. Информационное обеспечение (ИО) — совокупность сведений, необходимых для выполнения проектирования. Состоит из описания стандартных проектных процедур, типовых проектных решений, комплектующих изделий и их моделей, правил и норм проектирования. Основная часть ИО САПР — базы данных. Лингвистическое обеспечение (ЛО) — совокупность языков, используемых в САПР для представления информации о проектируемых объектах, процессе и средствах проектирования, а также для осуществления диалога «проектировщик — ЭВМ» и обмена данными между техническими средствами САПР. Включает термины, определения, правила формализации естественного языка, методы сжатия и развертывания. В лингвистическом обеспечении выделяют класс различного типа языков проектирования и моделирования (VHDL, VERILOG, UML, GPSS). Методическое обеспечение (МетО) — описание технологии функционирования САПР, методов выбора и применения пользователями технологических приемов для получения конкретных результатов. Включает в себя теорию процессов, происходящих в проектируемых объектах, методы анализа, синтеза систем и их составных частей, различные методики проектирования. Иногда к МетО относят также МО и ЛО. Организационное обеспечение (ОО) — совокупность документов, определяющих состав проектной организации, связь между подразделениями, организационную структуру объекта и системы автоматизации, деятельность в условиях функционирования системы, форму представления результатов проектирования… В ОО входят штатные расписания, должностные инструкции, правила эксплуатации, приказы, положения и т. п. Архитектура САЗПР - это общая логическая организация автоматизированных землеустроительных систем, определяющая процесс обработки и интерпретации данных (включая средства их кодирования, хранения ,актуализации и визуализации) , а также состав, назначение ,принципы взаимодействия технических средств и программного обеспечения. В функции подсистемы планирования и организации входят: ведение базы нормативных данных (расценок на проектные и изыскательные работы и др.) по планированию земелеустроительных действий; сбор сведений о наличии материалов различных обследований и изысканий по районам, землевладельцам и землепользователям; регистрация данных о потребности в проектных и изыскательских работах на основе комлпексных программ рационального исопльзования земель и заявок заинтересованных предприятий; составление оптимальных планов и сетевых графиков землеустроительных работ; Концепция комплексности решения. Рассматривая проблему создания системы автоматизированного землеустроительного проектирования с системных позиций, мы исходим из того, что все задачи землеустройства взаимосвязаны, поэтому они должны быть объединены в технологический процесс с жестко формализованными связями и отношениями. · Принцип системности заключается в комплексном анализе объектов проектирования, на основе которого должна быть проведена полная структуризация процесса проектирования с единых позиций, что позволяет организовать сквозной цикл проектирования, находить рациональное распределение функций между подразделениями, а также решать вопросы, регламентирующие режим подготовки, оформления, прохождения и выпуска технической документации в условиях землеустроительного производства. В основе данной концепции лежит исследование системы автоматизированного проектирования, направленное на поиск механизмов целостности всей системы, выделение составных элементов и выявление связей между ними. · Принцип совершенствования и непрерывного развития предполагает модернизацию сложившихся методов и приемов землеустроительного проектирования в соответствии с новыми возможностями и подходами. При разработке САЗПР должна обеспечиваться совместимость ручного и автоматизированного режимов проектирования. · Принцип единства информационной базы требует накопления информации, единообразно характеризующей объекты проектирования. Во всех САЗПР должны использовать термины, символы, условные обозначения и способы представления информации в соответствии с нормативными документами. · Концепция инвариантности заключается в том, что каждый элемент системы должен иметь возможность функционировать как в рамках системы, так и вне ее, обеспечивая эффективные решения в различных условиях его использования. Такой подход позволяет существенно повысить гибкость системы и расширить сферу ее применения. · Принцип согласованности пропускных способностей предполагает использование всех ресурсов системы с учетом объемно-временных характеристик программных и технических средств и производительности труда персонала, а также согласованность в работе технических средств САЗПР и других систем. · Принцип оперативности взаимодействия требует учета человеко-машинного характера системы, возможности коллективного доступа к ней, создания контролируемой системы, ее защиты от несанкционированного доступа. · Концепция разбиения и локальной оптимизации. Система автоматизированного проектирования структурно может быть представлена как совокупность подсистем, обеспечивающих автоматизацию процессов: подготовки, ввода и хранения исходной информации; обмена информацией между задачами; моделирования; решения проектной задачи и сопряженных с ней задач; определения стоимостных и нормативных характеристик; интерпретации полученных результатов; графического отображения входных и выходных данных; оценки полученного варианта проекта и др. Каждая подсистема САЗПР предназначена для решения достаточно сложных задач. Применение концепции разбиения позволяет свести их к решению более простых задач с учетом взаимосвязей между ними. Принцип локальной оптимизации дает возможность улучшать параметры решения в рамках каждой простой задачи и в итоге всей задачи в целом. · Концепция абстрагирования. При создании САЗПР большую роль играет диапазон конкретных требований и внешних условий, в пределах которого она может работать, то есть ее универсальность и независимость от особенностей и ограничений исходной информации, конфигурации технических средств, жестко определенных входных и выходных форм. Одно из средств достижения этой цели - применение принципа абстрагирования; суть его в том, что для каждой решаемой задачи разрабатываются формальные математические модели, отражающие все значимые связи, отношения и основные ограничения, и специальный математический аппарат, также основанный на фиксированной логике и позволяющий пользователю абстрагироваться от конкретных требований. Одним из средств абстрагирования является генерализация исследуемых объектов и явлений - отбрасывание несущественных факторов, обобщение количественных и качественных характеристик объектов, их интеграция и получение значимых оценок по основным направлениям ведения сельскохозяйственного производства. · Концепция модульности. Любой элемент САЗПР можно представить в виде совокупности блоков, имеющих законченный характер и обеспечивающих выполнение отдельно взятой функции системы. Все блоки являются независимыми с точки зрения их программной реализации, но объединенными между собой последовательностью функционирования и способами обмена информацией. Каждый из них может быть представлен совокупностью модулей, связанных управляющей программой и ориентированных на решение как часто встречающихся примитивов, так и логически законченных подзадач. · Концепция повторяемости. Сущность ее заключается в возможности многократного использования одних и тех же данных при работе различных элементов системы в разное время и в использовании накопленного опыта проектирования, нормирования и оценки. · Концепция развивающихся стандартов. При проектировании используют различные ограничения и допуски, регламентируемые многочисленными нормативными актами и документами; некоторые из них меняются в заданном диапазоне в зависимости от различных внешних условий. При создании системы автоматизированного проектирования нормативную базу следует рассматривать не как нечто постоянное и неизменное, а как динамически меняющуюся в зависимости от реальных условий. · Концепция оценочности вариантов. Элемент Еn предназначен для управления, решения и анализа результатов решения задачи землеустройства. Каждый элемент системы является замкнутым и состоит из трех подсистем, обеспечивающих на уровне подзадач оптимизацию решаемой задачи в соответствии с концепцией разбиения и локальной оптимизации. · Концепция интерактивности. Ее сущность заключается в рациональном распределении функций между персоналом и системой автоматизированного проектирования, в организации наиболее эффективного диалога между ними. Получение варранта проекта, соответствующего заданным условиям, является творческим процессом, эту задачу невозможно полностью переложить на ЭВМ. Поэтому возникает необходимость в организации оптимального взаимодействия человека и машины. Разрабатываемая автоматизированная система должна быть приспособлена к проектировщику, выполняющему функции ее пользователя, и обеспечивать ему гибкую и оперативную связь с ЭВМ, позволяя своевременно влиять на ход решения задачи. · Концепция эвристичности. Любая интерактивная система тем лучше, чем проще в ней диалог между пользователем и ЭВМ. Концепция эвристичности реализуется при возникновении ситуации, когда необходимо принять решение, которое ранее не было формализовано и введено в программные блоки системы. Она сводится к тому, что программа расчетного элемента системы передает управление рассматриваемому элементу, который пытается смоделировать необходимое решение. За проектировщиком остается право согласиться на предложенное решение, откорректировать его, забраковать или изменить ход решения задачи, выбрав альтернативную цепочку управления. Использование так называемого искусственного интеллекта в автоматизированных системах, предназначенных для целей землеустройства, основывается на базе знаний и комплексах различных программ. База знаний создается с учетом опыта землеустроителя-проектировщика. В ней накапливаются информация, знания о предмете и деятельности проектировщика, формируются правила, выводы и знания об организации данных в системе и правила манипулирования ими. Комплекс эвристических программ моделирует одну из творческих функций, основываясь на опыте землеустроителя-проектировщика эвристических приемах. Эвристический подход не требует точного, однозначного и полного математического описания. При разработке эвристических программ отпадает необходимость дифференциации процесса автоматизации на элементарные логические операции. Комплекс программ экспертной системы позволяет выбирать из нескольких возможных эвристических решений одно. Комплекс интерфейсных программ обеспечивает обработку информации из базы знаний, использование ее в эвристических и экспертных программах. · Концепция психофизиологических особенностей пользователя. Работа землеустроителя-проектировщика с автоматизированной системой землеустроительного проектирования заключается в ряде приближений, при которых непрерывно проверяется соответствие полученных результатов поставленным требованиям. Процесс проектирования при этом представляет собой структуру с обратной связью. Цель концепции - описание деятельности пользователя в системе человек-машина, выявление ограничений, накладываемых комплектом электронно-вычислительных средств и системным программным обеспечением на деятельность человека, а также установление требований к выбору параметров аппаратуры. При проектировании САЗПР необходимо учитывать антропометрические характеристики пользователя, определяющие рабочее пространство зоны досягаемости, показатели восприятия обработки информации человеком, показатели моторных действий, уровень обученности, физиологические и психологические потребности, индивидуальные качества. · Концепция открытости заключается в том, что любой элемент в процессе функционирования системы можно добавлять, изменять или снимать, и эти операции не должны отражаться на состоянии системы в целом или требовать ее перепроектирования. · Концепция надежности. Одним из основных показателей работы автоматизированной системы является надежность; ее параметры закладываются в процессе концептуальной обработки и физической реализации системы. Для этого необходимо решить вопросы, связанные с нормированием надежности каждого элемента; обеспечением требуемого уровня надежности, контрольной апробацией (тестированием) системы в различных режимах ее функционирования. Определить действительные возможности и надежность разрабатываемой автоматизированной системы можно только в ходе экспериментальной апробации и опытно-производственной эксплуатации, после чего необходимо устранить все выявленные недостатки. · Концепция клиент-сервер. Архитектура клиент-сервер позволяет оптимально распределять вычислительные ресурсы сети, чтобы все группы пользователей могли использовать их совместно. Предложенная общая концепция создания САЗПР, включающая различные частные концепции, позволяет рассматривать ее как единую кибернетическую систему, состоящую из организованного множества взаимодействующих и взаимосвязанных элементов, объединенных в единую логико-математическую систему, предназначенную для решения землеустроительных задач. Дәріс 4. АЖЖ жобалаудың негізгі принциптері және олардың жіктелуі. АЖЖ құру мен құрылысын негіздеу кезінде оны салыстырмалы түрде өзін-өзі қамтамасыз ететін және өзіне жүктелген міндеттерді шешуде әр түрлі рөл атқаратын , яғни оның құрылымын анықтайтын құрамдас бөліктерге бөлу қажеттілігі туындайды. Мұндай жүйе тармақталған құрылымға ие болуы керек және ақпараттың үлкен көлемін өңдейтін технологиялық қондырғыларды қамтуы керек . Ол сонымен қатар үздіксіз күрделенумен, қолданылатын технологиялық процестердің дамуымен сипатталады. Жүйелер теориясына сәйкес, АЖЖ-ді компоненттерге бөлу оны құру бойынша жұмыстарды тиісті түрде ұйымдастыруға, яғни жүйені әзірлеу процесін және оның жеке элементтерін уақыт бойынша да, әзірлеушілер бойынша да саралауға мүмкіндік береді. Бұл жағдайда ең маңызды талап-жалпы мәселені шешуге жүйелі көзқарасты қамтамасыз ету. Жүйелік талдау әдіснамасына сәйкес кез - келген күрделі жүйені бірнеше деңгейде қарастыруға, құрылымдауға және модельдеуге болады-элементтер, құрылымдар, функциялар және нәтижелер. АЖЖ құру кезінде барлық осы деңгейлерде әртүрлі құрылымдарды бөлу мүмкіндігін ескеру қажет . Оны құрудың бірінші кезеңінде жүйенің функционалды және қамтамасыз ететін бөліктерін олардың әрқайсысын төменгі деңгейдің ішкі жүйелеріне бөлу маңызды. АЖЖ-нің функционалды құрылымын жүйе мен оның жеке элементтері орындайтын функцияларға сәйкес бөлінген өзара байланысты ішкі жүйелердің , блоктар мен міндеттер кешендерінің жиынтығы деп түсіну керек. АЖЖ-нің функционалдық құрылымдауының бірінші кезеңінде ішкі жүйелерді бөлуді объектілік-функционалдық принципке негіздеу орынды, бұл жүйені салыстырмалы түрде оқшауланған, жерге орналастыруды жобалаудың әртүрлі түрлерін біріктіретін компоненттерге бөлуге мүмкіндік береді, өзіндік нақты объектілері, жобалау мерзімдері мен кезеңдері, шығарылатын жобалық құжаттардың сипаты немесе жобалау жұмыстарын жоспарлауды және жобалардың іске асырылуын бақылауды қамтамасыз ететін. Ішкі жүйелер ГОСТ 23501.101-87 [2] бойынша АЖЖ-нің құрамдас құрылымдық бөліктері жүйелердің барлық қасиеттеріне ие және тәуелсіз жүйелер ретінде құрылған ішкі жүйелер болып табылады. Әрбір ішкі жүйе - бұл кейбір жобалық шешімдер мен жобалық құжаттарды ала отырып, жобалау тапсырмаларының кейбір функционалды аяқталған дәйектіліктерін жүзеге асыруды қамтамасыз ететін, кейбір ерекшеліктерімен бөлінген АЖЖ жүйесінің бөлігі. Дизайн бойынша АЖЖ ішкі жүйелері екі түрге бөлінеді: жобалау және техникалық қызмет көрсету. Сервистік ішкі жүйелер - бұл ішкі жүйелерге немесе жалпы АЖЖ-ге ортақ функцияларды жүзеге асыратын объектіден тәуелсіз ішкі жүйелер: олар жобалау ішкі жүйелерінің жұмысын, мәліметтерді жобалауды, беруді және шығаруды, бағдарламалық қамтамасыз етуді және т.б. қамтамасыз етеді, олардың жиынтығы жүйелік орта деп аталады (немесе қабығы) АЖЖ ... Жобалық ішкі жүйелер - белгілі бір жобалау кезеңін немесе байланысты жобалау тапсырмалар тобын іске асыратын объектіге бағытталған ішкі жүйелер. Жобалау объектісіне қатынасына байланысты олар: Нысан - жобалау процедураларын және жобалау объектілерінің нақты түрімен тікелей байланысты операцияларды орындау. Инвариант - Дизайн нысандарының көптеген түрлері үшін бірыңғай жобалау процедураларын және операцияларды орындау. Әрбір ішкі жүйе өз кезегінде ішкі жүйенің жұмысын қамтамасыз ететін компоненттерден тұрады. Компонент ішкі жүйеде белгілі бір функцияны орындайды және ең кіші (бөлінбейтін) тәуелсіз дамыған немесе сатып алынған АЖЖ элементін ұсынады (бағдарлама, транзисторлық модель файлы, графикалық дисплей, нұсқаулық және т.б.). [1] [2] Бір типті компоненттердің жиынтығы АЖЖ-ні қамтамасыз ету құралын құрайды. АЖЖ бағдарламалық жасақтамасының келесі түрлері бар: Техникалық қолдау (TO) - өзара байланысты және өзара әрекеттесетін техникалық құралдар жиынтығы (компьютерлер, перифериялық құрылғылар, желілік жабдықтар, байланыс желілері, өлшеу құралдары). Математикалық бағдарламалар (MO), математикалық әдістер, модельдер мен алгоритмдерді автоматтандырылған жобалау мәселелерін шешуге арналған. Мақсаты мен іске асыру әдістері бойынша олар екі бөлікке бөлінеді: математикалық әдістер және оларға негізделген математикалық модельдер; компьютерлік жобалау технологиясының формальды сипаттамасы. Бағдарламалық жасақтама (бағдарламалық жасақтама). Ол жалпы жүйеге бөлінеді және қолданылады: қолданбалы бағдарламалық жасақтама жобалау процедураларын тікелей жүзеге асыруға арналған бағдарламалық жасақтаманы жүзеге асырады. Белгілі бір жобалау кезеңдеріне қызмет көрсетуге немесе әр түрлі кезеңдердегі ұқсас тапсырмалар топтарын шешуге арналған бағдарламалық жасақтама пакеттері кіреді (жобалау модулі, тізбекті модельдеу пакеті, АЖЖ геометриялық шешуші). жалпы жүйелік бағдарламалық жасақтама аппараттық компоненттерді басқаруға және қолданбалы бағдарламалардың жұмысын қамтамасыз етуге арналған. Жалпы жүйелік бағдарламалық жасақтаманың мысалы ретінде операциялық жүйені алуға болады. Ақпараттық қолдау (IO) - дизайн үшін қажетті ақпарат жиынтығы. Стандартты жобалау процедураларының сипаттамасынан, типтік жобалық шешімдерден, компоненттерден және олардың модельдерінен, жобалау ережелері мен ережелерінен тұрады. IO CAD негізгі бөлігі мәліметтер базасы болып табылады. Лингвистикалық қолдау (LO) - АЖЖ-да жобаланған нысандар, процестер және жобалау құралдары туралы ақпараттарды ұсыну үшін, сондай-ақ «дизайнер - компьютер» диалогын жүзеге асыру және АЖЖ аппаратурасы арасында мәліметтер алмасу үшін қолданылатын тілдер жиынтығы. Терминдер, анықтамалар, табиғи тілді формальдау ережелері, қысу және кеңейту әдістері кіреді. Лингвистикалық қолдау кезінде әр түрлі типтегі жобалау және модельдеу тілдерінің класы ажыратылады (VHDL, VERILOG, UML, GPSS). Әдістемелік қамтамасыз ету (MetO) - АЖЖ жұмыс жасау технологиясының сипаттамасы, таңдау және нақты нәтижелерге қол жеткізу үшін технологиялық әдістерді қолданушылардың қолдануы. Оған жобаланған объектілерде болатын процестер теориясы, жүйелер мен олардың компоненттерін талдау, синтездеу әдістері, әр түрлі жобалау әдістері кіреді. Кейде MO мен LO-ны MetO-ға жатқызады. Ұйымдастырушылық қамтамасыз ету (OO) - бұл жобалау ұйымының құрамын, бөлімдер арасындағы байланысты, объектінің ұйымдастырушылық құрылымын және автоматтандыру жүйесін, жүйенің жұмыс істеуі жағдайындағы қызметті, жобалау нәтижелерін ұсыну нысанын анықтайтын құжаттар жиынтығы ... OO құрамына жұмыс кестесі, лауазымдық нұсқаулық, пайдалану ережелері, бұйрықтар, ережелер және т.б. АЖЖ жүйесінің архитектурасы дегеніміз - деректерді өңдеу және түсіндіру процедураларын (кодтау, сақтау, жаңарту және визуализация құралдарын қоса), сондай-ақ құрамдық құралдары, мақсаты, өзара әрекеттесу принциптерін анықтайтын автоматтандырылған жерге орналастыру жүйелерінің жалпы логикалық ұйымы бағдарламалық жасақтама. Жоспарлау және ұйымдастыру ішкі жүйесінің функцияларына: жерге орналастыру іс-шараларын жоспарлау үшін нормативті мәліметтер базасын жүргізу (жобалау-іздестіру жұмыстарына бағалар және т.б.); аймақтар, жер иелері мен жер пайдаланушылар бойынша әр түрлі зерттеулер мен сауалнамалар материалдарының қол жетімділігі туралы ақпарат жинау; жерді ұтымды пайдаланудың кешенді бағдарламалары және мүдделі кәсіпорындардың өтінімдері негізінде жобалау-іздестіру жұмыстарын жүргізу қажеттілігі туралы мәліметтерді тіркеу; жерге орналастыру жұмыстарының оңтайлы жоспарлары мен кестелерін құру; АЖЖ құрудың тұжырымдамалық ережелері Шешімнің күрделілігі туралы түсінік. Жерлерді автоматтандырылған жобалау жүйесін жүйелік тұрғыдан жобалау жүйесін құру проблемасын қарастыра отырып, біз жерге орналастырудың барлық міндеттері өзара байланысты деген болжамдан шығамыз, сондықтан оларды қатаң формаланған байланыстар мен қатынастармен технологиялық процеске біріктіру керек. Жүйелілік принципі жобалау объектілерін жан-жақты талдауда жатыр, оның негізінде жобалау процесінің толық құрылымын бірыңғай позициядан жүргізу керек, бұл ұтымды үлестірімді табуға, жобалау циклын ұйымдастыруға мүмкіндік береді бөлімдер арасындағы функциялар және жерге орналастыру өндірісі тұрғысынан техникалық құжаттаманы дайындауды, тіркеуді, өткізуді және шығаруды реттейтін мәселелерді шешу. Бұл тұжырымдама бүкіл жүйенің тұтастығының механизмдерін табуға, құраушы элементтерін бөліп көрсетуге және олардың арасындағы байланыстарды анықтауға бағытталған компьютерлік жобалау жүйесін зерттеуге негізделген. · Жақсарту және үздіксіз даму принципі жерге орналастыруды жобалаудың қолданыстағы әдістері мен тәсілдерін жаңа мүмкіндіктер мен тәсілдерге сәйкес жаңартуды көздейді. АЖЖ әзірлеу кезінде қолмен және автоматтандырылған жобалау режимдерінің үйлесімділігі қамтамасыз етілуі керек. · Ақпараттық базаның бірлігі принципі жобалау объектілерін біркелкі сипаттайтын ақпараттарды жинақтауды қажет етеді. Барлық АЖЖ жүйелері терминдерді, шартты белгілерді, шартты белгілерді және нормативтік құжаттарға сәйкес ақпаратты ұсыну тәсілдерін қолдануы керек. · Инварианттылық тұжырымдамасы - жүйенің әрбір элементі оны қолданудың әр түрлі жағдайларында тиімді шешімдер ұсына отырып, жүйенің ішінде де, оның сыртында да жұмыс істей алуы керек. Бұл тәсіл жүйенің икемділігін едәуір арттыра алады және оны қолдану аясын кеңейте алады. · Өткізу қабілеттілігінің принципі бағдарламалық-аппараттық құралдардың көлемдік-уақыттық сипаттамаларын және персоналдың өнімділігін, сонымен қатар АЖЖ аппаратурасы мен басқа жүйелердің жұмысындағы үйлесімділікті ескере отырып, жүйенің барлық ресурстарын пайдалануды көздейді. Өзара әрекеттесу тиімділігі қағидасы жүйенің адам-машиналық сипатын, оған ұжымдық қол жеткізу мүмкіндігін, басқарылатын жүйені құруды және оны рұқсатсыз қол жеткізуден қорғауды қажет етеді. · Бөлу және жергілікті оңтайландыру туралы түсінік. Компьютерлік жобалау жүйесі процедураларды автоматтандыруды қамтамасыз ететін ішкі жүйелер жиынтығы ретінде құрылымдық түрде ұсынылуы мүмкін: бастапқы ақпаратты дайындау, енгізу және сақтау; тапсырмалар арасында ақпарат алмасу; модельдеу; жобалау мәселесін және соған байланысты міндеттерді шешу; өзіндік құнын және нормативтік сипаттамаларын анықтау; алынған нәтижелерді түсіндіру; кіріс және шығыс мәліметтерін графикалық бейнелеу; алынған жобаның нұсқасын бағалау және т.б. Әрбір АЖЖ ішкі жүйесі күрделі мәселелерді шешуге арналған. Бөлу тұжырымдамасын қолдану олардың арасындағы байланысты ескере отырып, оларды қарапайым есептерді шешуге дейін азайтуға мүмкіндік береді. Жергілікті оңтайландыру принципі әрбір қарапайым есеп шеңберінде шешім нәтижелерін жақсартуға мүмкіндік береді және нәтижесінде барлық проблеманы тұтастай алады. · Абстракция туралы түсінік. АЖЖ-ді құру кезінде оның жұмыс істей алатын нақты талаптары мен сыртқы шарттары ауқымы маңызды рөл атқарады, яғни бастапқы ақпараттың ерекшеліктері мен шектеулеріне, техникалық құралдардың конфигурациясына және қатаң анықталған оның жан-жақтылығы мен тәуелсіздігі. кіріс және шығыс формалары. Осы мақсатқа жетудің құралдарының бірі - абстракция принципін қолдану; оның мәні мынада: әрбір шешілетін мәселе үшін барлық маңызды байланыстарды, қатынастар мен негізгі шектеулерді және арнайы математикалық аппаратты бейнелейтін, сонымен қатар тұрақты логикаға негізделген және пайдаланушыға нақты талаптардан абстракциялауға мүмкіндік беретін формальды математикалық модельдер жасалады. Абстракциялау құралдарының бірі - зерттелетін объектілер мен құбылыстарды жалпылау - елеусіз факторларды жоққа шығару, объектілердің сандық және сапалық сипаттамаларын жалпылау, оларды интеграциялау және ауылшаруашылық өндірісінің негізгі бағыттары бойынша мағыналы бағалау алу. · Модульдік ұғым. АЖЖ жүйесінің кез-келген элементі толық сипатқа ие және жүйенің бір функциясының орындалуын қамтамасыз ететін блоктар жиынтығы ретінде ұсынылуы мүмкін. Барлық блоктар бағдарламалық қамтамасыздандыру тұрғысынан тәуелсіз, бірақ жұмыс істеу ретімен және ақпарат алмасу әдістерімен өзара байланысты. Олардың әрқайсысы басқару бағдарламасымен байланысқан және қарапайым примитивтерді де, логикалық тұрғыдан толық тапсырмаларды да шешуге бағытталған модульдер жиынтығымен ұсынылуы мүмкін. · Қайталанатындық туралы түсінік. Оның мәні жүйенің әр түрлі элементтерінің әр түрлі уақытта жұмыс істеуі кезінде бір мәліметтерді бірнеше рет пайдалану мүмкіндігінде және жинақтаудың жобалау, стандарттау және бағалау тәжірибесін пайдалануда жатыр. · Стандарттарды әзірлеу тұжырымдамасы. Жобалау кезінде көптеген ережелер мен құжаттармен реттелетін әртүрлі шектеулер мен төзімділіктер қолданылады; олардың кейбіреулері әр түрлі сыртқы жағдайларға байланысты берілген диапазонда өзгереді. Компьютерлік жобалау жүйесін құру кезінде нормативтік-құқықтық базаны тұрақты және өзгермейтін нәрсе ретінде емес, нақты жағдайларға байланысты динамикалық түрде өзгеретін ретінде қарастырған жөн. · Опцияларды бағалау туралы түсінік. En элементі жерге орналастыру мәселелерін шешуге, шешуге және талдауға арналған. Жүйенің әрбір элементі жабық және бөлу және жергілікті оңтайландыру тұжырымдамасына сәйкес ішкі тапсырмалар деңгейінде шешілетін мәселені оңтайландыруды қамтамасыз ететін үш ішкі жүйеден тұрады. · Интерактивтілік туралы түсінік. Оның мәні персонал мен автоматтандырылған жобалау жүйесі арасындағы функциялардың ұтымды бөлінуіне, олардың арасындағы тиімді диалогты ұйымдастыруда жатыр. Осы шарттарға сәйкес келетін жобаның ордерлерін алу - бұл шығармашылық процесс; бұл тапсырманы компьютерге толығымен беру мүмкін емес. Сондықтан адам мен машина арасындағы оңтайлы өзара әрекеттесуді ұйымдастыру қажет болады. Автоматтандырылған жүйе қолданушының функцияларын орындайтын дизайнерге бейімделіп, оған компьютермен икемді және жедел байланыс орнатып, оған мәселені шешу барысында уақытында әсер етуге мүмкіндік беруі керек. Эвристикалық түсінік. Кез-келген интерактивті жүйе неғұрлым жақсы болса, пайдаланушы мен компьютер арасындағы диалог соғұрлым қарапайым болады. Эвристикалық ұғым бұрын жүйеленбеген және жүйенің бағдарламалық блоктарына енгізілмеген шешімді қабылдау қажет болған жағдай туындаған кезде жүзеге асырылады. Бұл жүйенің есептеу элементінің бағдарламасы қажетті шешімді имитациялауға тырысатын басқару элементін қарастырылып отырған элементке беретіндігіне байланысты. Дизайнер ұсынылған шешіммен келісуге, оны түзетуге, бас тартуға немесе баламалы басқару тізбегін таңдау арқылы мәселені шешудің бағытын өзгертуге құқылы. Автоматтандырылған жүйелерде жерге орналастыру мақсатында жасанды интеллект деп аталатынды пайдалану әртүрлі бағдарламалардың білім қоры мен кешендеріне негізделген. Білім базасы жерге орналастырушы-жобалаушының тәжірибесін ескере отырып құрылады. Ол тақырып пен дизайнердің қызметі туралы ақпаратты, білімді жинақтайды, жүйеде мәліметтерді ұйымдастыру ережелері мен тұжырымдары мен білімдерін қалыптастырады және оларды басқару ережелері. Эвристикалық бағдарламалар кешені жер түсіруші-дизайнердің тәжірибесіне, эвристикалық әдістерге сүйене отырып, шығармашылық функциялардың бірін имитациялайды. Эвристикалық тәсіл нақты, бір мағыналы және толық математикалық сипаттаманы қажет етпейді. Эвристикалық бағдарламаларды жасау кезінде автоматтандыру процесін қарапайым логикалық операцияларға бөлудің қажеті жоқ. Сараптамалық жүйенің бағдарламалар кешені бірнеше эвристикалық шешімдердің бірін таңдауға мүмкіндік береді. Интерфейс бағдарламаларының кешені білім қорынан ақпаратты өңдеуді, оны эвристикалық және эксперттік бағдарламаларда қолдануды қамтамасыз етеді. · Пайдаланушының психофизиологиялық сипаттамалары туралы түсінік. Автоматтандырылған жерге орналастыруды жобалау жүйесімен жерге орналастырушы-жобалаушының жұмысы алынған нәтижелердің талаптарға сәйкестігі үнемі тексерілетін бірнеше жуықтаулардан тұрады. Бұл жағдайда жобалау процесі кері байланысқа ие құрылым болып табылады. Тұжырымдаманың мақсаты қолданушы-машина жүйесіндегі қолданушының қызметін сипаттау, электронды есептеу құралдары мен жүйелік бағдарламалық жасақтама жиынтығымен адамның іс-әрекетіне қойылатын шектеулерді анықтау, сондай-ақ жабдықтың параметрлерін таңдауға қойылатын талаптарды белгілеу болып табылады. АЖЖ жобалау кезінде пайдаланушының жету аймағының жұмыс кеңістігін анықтайтын антропометриялық сипаттамаларын, адамның ақпаратты өңдеу индикаторларын, қозғалтқыш әрекеттерінің индикаторларын, дайындық деңгейін, физиологиялық және психологиялық қажеттіліктер, және жеке қасиеттер. · Ашықтық тұжырымдамасы - жүйенің жұмыс істеу кез-келген элементін қосуға, өзгертуге немесе жоюға болады, және бұл операциялар тұтастай алғанда жүйенің күйіне әсер етпеуі немесе оны қайта құруды қажет етпеуі керек. · Сенімділік туралы түсінік. Сенімділік - автоматтандырылған жүйенің негізгі көрсеткіштерінің бірі; оның параметрлері жүйені тұжырымдамалық өңдеу және физикалық іске асыру процесінде белгіленеді. Ол үшін әр элементтің сенімділігін стандарттауға байланысты мәселелерді шешу қажет; сенімділіктің қажетті деңгейін қамтамасыз ету, жүйенің жұмысының әр түрлі режимдерінде апробацияны (тестілеуді) бақылау. Автоматтандырылған жүйенің нақты мүмкіндіктері мен сенімділігін эксперименттік апробация және тәжірибелік өндірістік пайдалану барысында ғана анықтауға болады, содан кейін барлық анықталған кемшіліктерді жою қажет. · Клиент-сервер тұжырымдамасы. Клиент-сервер архитектурасы желінің есептеу ресурстарын барлық қолданушылар топтары бөлісе алатындай етіп оңтайлы түрде бөлуге мүмкіндік береді. АЖЖ-ны құрудың жалпы тұжырымдамасы, оның ішінде әр түрлі нақты тұжырымдамалар, оны жерге орналастыруды шешуге арналған бірыңғай логикалық-математикалық жүйеге біріктірілген, өзара әрекеттесетін және өзара байланысты элементтердің ұйымдастырылған жиынтығынан тұратын біртұтас кибернетикалық жүйе ретінде қарастыруға мүмкіндік береді. |