Хичээлийн сэдэв Лоренцын хїч Хичээлийн зорилго

• Название: Хичээлийн сэдэв Лоренцын хїч Хичээлийн зорилго
• Дата: 18.10.2022
• Размер: 362.79 Kb.
• Имя файла: lekts-4.pptx
• Тип: Документы; #739219

Хичээлийн сэдэв: Лоренцын хїч

Хичээлийн зорилго

• 1.Лоренцын хїч, Холлын эффект,

Соронзон орны хїчний а???? ??????

• В индукц бїхий соронзон орон? L урттай, I гїйдэлтэй цилиндр дамжуулагч авъя.

• Ямар нэгэн эерэг q цэнэг дамжуулагчийн дагуу хурдтай хєдєлж байна. Гїйдлийн зєєгч ийм цэнэг тус бїрд їйлчлэх хїч fл нь гїйдэлтэй дамжуулагчид їйлчлэх хїчийг зєєгч N цэнэгийн нийт тоонд хуваасантай тэнцїї.

(1)

Гїйдлийн нягт

ба

(Амперын хууль) билээ.

- бєємсийн концентрац.

(3)

• Хєдєлж буй нэгэн цэнэгт соронзон орны зїгээс їйлчлэх энэхїї хїчийг Лоренцын хїч гэнэ. (3)-ыг вектор хэлбэрээр бичиж fл-ийн чиглэлийг тодорхойлно.

(4)

(4)-єєс їзвэл Лоренцын хїч нь

-ийн орших хавтгайд перпендикуляраар чиглэнэ.

• В индукцтэй соронзон орон дотор цэнэгт бєєм хурдтай хєдєлж байвал fл Лоренцын хїч їйлчилж,
• тєвд тэмїїлэх хурдатгалтай болгох бєгєєд энэ нь хэмжээгээр тогтмол, чиглэлээр хурдандаа перпендикуляр байна:

Тєвд тэмїїлэх хурдатгал

тул

Радиусыг олбол:

• Радиусыг олбол:

болно. (6)

Бєємийн эргэлтийн улирлыг олж болно.

їїнд q/m –ийг бєємийн хувийн цэнэг гэвэл:

• Їїнээс їзэхэд бєємийн эргэлтийн улирал нь тойргийн радиус, хурдаас хамаарахгїй, зєвхєн соронзон индукц, хувийн цэнэгээр тодорхойлогдоно.
• Энэ онцлогийг цэнэгт бєємийг хурдасгагч циклотронд ашиглана.

Хэрэв хєдєлж буй q цэнэгт бєємд цахилгаан ба соронзон орон нэгэн зэрэг їйлчилж байвал тїїнд їйлчлэх нийлбэр хїч нь

(8)

Осциллограф, телевизор, электрон микроскоп мэтийн олон системд цахилгаан ба соронзон орноор їйлчилж электронууд буюу бусад цэнэгт бєємсийг удирдахад (8) илэрхийллийг їндэслэн тооцоолно.

• Бєємсийн хувийн цэнэгийг хэмжсэнээр атомын буюу молекулын масс болон бодисын изотопын бїрэлдэхїїнийг тодорхойлж болно.
• Їїний тулд нэгэн хялбар масс-спектрографын ажиллагааг авч їзье.

• Ижил тэмдэгтэй ионууд цахилгаан, соронзон орны дотуур урсана.
• Соронзон орон биднээс цааш зургийн хавтгайд перпендикуляраар чиглэжээ. Эдгээр хоёр орон q цэнэгт эсрэг чиглэсэн тэнцїї хїчээр їйлчлэхээр

ба

-ийн утгыг сонгож авна:

ба

-ийн утгыг сонгож авна:

fe=fл буюу ба эндээс

• fe=fл буюу ба эндээс

(9)

эндээс

Хурдаар ялгагдсан ионууд B индукцтэй жигд соронзон оронд орохдоо хагас тойрог замаар хєдєлж, хувийн цэнэгээрээ ялгаран єєр єєр газар зурвас їїсгэн мєрєє їлдээсэн нь фото зургийн ялтас дээр гарна. (6) томъёоноос

Масс-спектрометрийг ашиглан ижил цэнэгтэй атал єєр єєр масстай бєємсийг ялгаж болно.

Ингэж нэгэн элементийн изотопуудыг ялгаж тодорхойлно.

Холлын їзэгдэл.Тогтмол гїйдэлтэй металл (хавтгай) дамжуулагчийг гїйдэлд нь перпендикуляр чиглэлтэй В индукц бїхий соронзон орон дотор хийвэл гїйдлийн эерэг, сєрєг цэнэг зєєгчдийн аль алинд нь Лоренцынг хїч їйлчилж гїйдлийн нягтын чигт хєндлєн потенциалын ялгавар

їїснэ. Энэ їзэгдлийг Холлын їзэгдэл гэнэ.