|
тгп платонус. ТГП_КАЗ_Платонус 2021-2022 (копия). ылымда олданылатын рал, тсіл, ережелер жиынтыы
Еркін қалыптасатын қоғамдық пікір және плюрализм.
Адам құқығы-бұл:
Тұлғаның мүдделерін қанағаттандыруға бағытталған заңмен қорғалатын мүмкін болатын әрекет тәртібі мөлшері.
Нақты, мемлекетпен тұрақты құқықтық байланыста болатын тұлғаның мүдделерін қанағаттандыруға бағытталған заңмен қорғалатын заңдық мүмкін болатын әрекет тәртібі мөлшері.
Қандай да болмасын тосқауылдардың жоқтығын білдіретін азаматтардың құқығы.
Қоғам және мемлекет эволюциясымен бірге түрі өзгеретін тарихи өзгермелі категория.
Тұлғаның қоғамдағы белгілі жүйедегі құқықтарын және міндеттерін білдіретін заңды түрде бекітілген жағдайы.
Адам және азаматтың алғашқы құқықтары:
Азаматтық және саяси құқықтар.
Әлеуметтік, саяси құқықтар.
Экономкалық, мәдени құқықтар.
Бейбітшілікке, өзін-өзі анықтауға құқығы.
Қолайлы қоршаған ортаға, ақпаратқа құқығы.
Таптық қоғамға дейінгі әлеуметтік нормалар:
Әдет-ғұрыптар, моралдық нормалар, салт-дәстүрлер.
Қоғамдық ұйымдардың нормалары.
Техникалық құралдарды пайдалану ережелері.
Нормативті-құқықтық акт.
Нормативті келісім.
Құқықтың пайда болу жолдары:
Мемлекеттің құқықшығармашылығы мен мононормалардың әлеуметтік нормаға айналуы.
Мемлекеттің құқықшығармашылығы мен құдай еркіне байланысты.
Мемлекеттің құқықшығармашылығы мен адамгершілік нормалары.
Прецеденттік құқық пен құдай еркі.
Әлеуметтік норманың құқықтық сипатқа ауысуы.
Нормативтілік, интеллектуалды-ерікті сипат, мемлекеттік мәжбүрлеу мүмкіншілігімен қамтамасыз етілгендік, формалды анықталғандық, жүйелілік-бұл ненің белгілері:
Құқықтың.
Саяси жүйенің.
Нормативті - құқықтық актінің.
Құқықтық мемлекеттің.
Мемлекеттік биліктің.
Құқықтың қай белгісінде құқықтық нұсқаулар әрекетінің жалпылық, міндеттілік, үздіксіздік, аумақтық ұйымдастырылғандығы деген түсініктер шоғырланған:
Нормативтілік.
Ерікті сипат.
Жалпыға міндеттілік.
Формалды анықталғандық.
Жүйелілік.
Құқық мәні туралы негізгі теориялар:
Табиғи, нормативтік, әлеуметтік.
Табиғи, күштеу, әлеуметтік.
Нормативтік, теологиялық, келісімдік.
Нормативтік, әлеуметтік, келісімдік.
Діни, материалистік, органикалық.
Құқықтың қазіргі анықтамасы:
Қоғамда қатынастарды реттеуге арналған мемлекетпен тағайындалған және қамтамасыз етілетін, жалпыға міндетті нормалар жүйесі.
Қоғамда танылған әрекет мүмкіншілігі немесе негізделген, расталған бостандық.
Мемлекеттік билікпен орнатылған және онымен қоғамдық қатынастардың бекітілуі мен дамуы толықтай қорғалатын нормалар жүйесі.
Үстем таптың мазмұны өмірдегі материалдық жағдаймен анықталатын билеуші таптың заңға айналған еркі.
Билеуші таптың еркінің заңға айналғандығын білдіретін адамдарының мінез-қылқының нормативті-таптық реттеушісі.
Мемлекеттік-өкілдікнормативтік нұсқауларда объективтендірілген мемлекеттік ерік:
Құқық мазмұны.
Құқық нормасы.
Құқық саласы.
Құқық жүйесі.
Құқықтық норманың санкциясы.
Объективті құқық-бұл:
Адам әрекетінің құқықтығы немесе құқыққа қарсылығының өлшемі, практикада тұлғаның заңдық құқықтары мен міндеттерінің бар-жоқтығын анықтаудың заңдық негізі болып табылатын нормалар жүйесінде көрінетін әлеуметті нормативті реттеуші.
Тұлғаның мүддесін қанағаттандыру мақсатымен құқықтық нормалардың тұлғаларға берген құқықтық мүмкіндіктері.
Мемлекеттік-өкілдік нормативтік нұсқауларда объективтендірілген мемлекеттік ерік.
Құқықты терең білу, түсіну, оның талаптарын саналы түрде орындау.
Құқықтық нормаларды жүзеге асыру нәтижесінде қалыптасатын қоғамдық тәртіп.
Құқық функциялары /қызметі/-бұл:
Реттеуші, қорғаушы.
Декларативті, позитивті.
Корпоративті, әлеуметтік.
Ұлттық, нәсілдік.
Әлеуметтік, авторитарлық.
Құқықтың қоғам өміріндегі мәні мен әлеуметтік орнымен анықталатын қоғамдық қатынастарға заңды әсер етудің негізгі бағыттары:
Құқық қызметі.
Құқық жүйесі.
Құқық мазмұны.
Құқық саласы.
Құқық түсінігі.
Нақты-географиялық, ұлттық тарихи, діни және арнаулы-заңдық белгілер негізінде құқық типі төмендегідей бөлінеді:
Ұлттық құқықтық жүйелер, құқықтық отбасылар.
Тарихи; өркениеттік.
Феодалдық, буржуазиялық.
Романо-германдық, мұсылмандық.
Социалистік, англо-саксондық.
Романо-германдық құқықтық жүйенің негізгі қайнар көзі:
Нормативті актілер.
Сот прецеденті.
Корпоративті нормалар.
Адамгершілік нормалары.
Әдет-ғұрыптық құқық.
Англо-саксондық құқықтық жүйенің негізгі қайнар көзі:
Сот прецеденті.
Корпоративті нормалар.
Адамгершілік нормалары.
Нормативті актілер.
Әдет-ғұрыптық құқық.
Діни адамгершілік нормалары құқықтың негізгі қайнар көзі болып саналатын құқықтық жүйе:
Діни.
Романо-германдық.
Англо-саксондық.
Социалистік.
Феодалдық.
Экономикалық базис типіне байланысты құқық типі төмендегідей бола алмайды:
Мұсылмандық.
Социалистік.
Феодалдық.
Құл иеленуші.
Буржуазиялық.
Әлеуметтік нормалар-бұл:
Қоғамдағы адам әрекетін реттеуші жалпы ережелер.
Нормалар жүйесін құрайтын әлеуметтік нормативті реттеуші.
Мемлекеттік-өкілдік нормативті нұсқауларда объективтендірілген мемлекеттік ерік.
Құқықты өмірге, адамдардың шынайы әрекетіне енгізу.
Құқықты теориялық игеруді көрсететін идеялар, түсініктер, конструкциялар.
Әлеуметтік норманың түрлері:
Әдет-ғырып, дәстүр.
Орган, лауазым.
Консенсус.
Құзірет.
Ұйым.
Әдет-ғұрып-бұл:
Тарихи қалыптасқан, ұрпақтан ұрпаққа беріліп, дәстүрге айналған мінез-құлық ережесі.
Белгілі іс-әрекеттердің қайталануы.
Әлеметтік қатынас.
Адамның мінез-құлқы және ерік білдіру бостандығының шарасы.
Нормативтік акт.
Корпоративті нормалар-бұл:
Қоғамдық ұйымдардың қызмет ету мақсатына жету үшін шығарылған жарғы, ереже, шешімдерінде көрсетілген, бекітілген әрекет тәртібі.
Жергілікті өкілетті органдармен өзінің қызмет ету мақсатына жету үшін шығарылатын нормалар.
Қоғамдағы мінез-құлық ережелері.
Мемлекеттік ұйымдардың, мекемелердің, кәсіпорындардың бұйрықтарында, шешімдерінде бекітілген нормалар.
Белгілі мемлекеттің белгілі бір жерінде қоғамдық қатынастарды реттейтін мінез-құлық ережелері.
Құқықтың қайнар көзі-бұл:
Құқықтық нормаларды мазмұндау, бекіту тәсілі.
Құқықтық нормалардың пайда болуы мен дамуын өмірге келтіретін және объективті қалыптастыратын қайнар көздері.
Мемлекеттік құқық құрылыста саяси билікті жүзеге асыру тәсілін ұйымдық-саяси өзгерту тәсілі.
Нормативті-құқықтық нормаларды өңдеуге, шығаруға, өзгертуге бағытталған қызмет нысаны.
Субъектіге арналған міндетті, қажетті мінез-құлықты ресми нұсқау тәсілі.
Құқықтың қайнар көзіне төмендегінің қайсысы жатпайды:
Мораль қағидалары.
Нормативті-құқықтық акт.
Құқықтық әдет-ғұрып.
Сот прецеденті.
Нормативтік келісім-шарт.
Құқықтық әдет-ғұрып-бұл:
Мемлекетпен танылған, тарихи қалыптасқан ұрпақтан ұрпаққа беріліп, дәстүрге айналған мінез-құлық ережесі.
Тарихи қалыптасқан, ұрпақтан ұрпаққа беріліп дәстүрге айналған мінез-құлық ережесі.
Мемлекеттік органның шешімі.
Барлық қатынас субъектілеріне арналған биліктік нұсқау.
Кейбір индивидтердің еркін білдіру әдісі.
Қазақстан Республикасының нормативтік-құқықтық актілерінің иерархиясынан тыс жатады:
Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңестің, Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сотының және ҚР Орталық сайлау комиссиясының нормативтік қаулылары.
Қазақстан Республикасының кодексі, заңдары және ҚР Президентінің заңдық күші бар жарлықтары.
Қазақстан Республикасы Президентінің нормативтік жарлықтары.
Қазақстан Республикасы Парламентінің нормативтік қаулылары.
Министрлердің нормативтік бұйрықтары; мемлекеттік комитеттердің нормативтік қаулылары; басқа орталық мемлекеттік органдардың нормативтік бұйрықтары, қаулылары.
Нормативті-құқықтық акт:
Құқық нормаларын бекітуге, өзгертуге немесе жоюға бағытталған, айқындалған тәртіпте қабылданатын мемлекеттік органның актісі.
Мемлекетпен танылған, тарихи қалыптасқан ұрпақтан ұрпаққа беріліп, дәстүрге айналған мінез-құлық ережесі.
Құқықтың ішкі мазмұнын және құрылымдық сипатын қамтитын нормативті-құқықтық актілердің жиынтығы.
Белгілі қоғамдық қатынастардың нақты қатысушыларының заңды құқықтары және міндеттерінің байланысы.
Азаматтардың барлық жалпы құқықтары, бостандықтары және міндеттерінің жиынтығы.
Заңдардың түрлері:
Конституциялық және жай.
Референдуммен немесе парламентпен қабылданған.
Конституциялық және жай; парламентпен қабылданған және тұрақты; жалпы және арнайы.
Конституциялық және жай; мемлекеттік барлық аумағында. немесе белгілі аумақта күші бар; алқалы және жеке; реттеуші және қорғаушы.
Конституциялық және жай; жалпы және ерекше; тікелей немесе жанама күші бар.
Қазақстан Республикасының Президенті шығарады:
Өкімдер, жарлықтар.
Заңдар, кодекстер.
Қаулылар, жарлықтар.
Жарлықтар, бұйрықтар.
Шешімдер, жарлықтар.
Заңнама жүйесі-бұл:
Құқықтың ішкі мазмұнын және құрылымдық сипатын қамтитын нормативті-құқықтық актілердің жиынтығы.
Қықық нормалары.
Құқық нормасының мазмұны.
Объективті жүйе.
Құқық нормасының бір қалыпты құрылымы.
Нормативті-құқықтық актілердің уақыттағы әрекеті:
Тұрақты және уақытша.
Жалпы және уақытша.
Мерзімсіз және жедел.
Конституциялық және төтенше.
Жалпы мемлекеттік және жергілікті.
Заңның кері күші:
Нормативті-құқықтық актінің оның заңды күшіне енуіне дейінгі болған фактілер және олардан туындаған құқықтық жағдайларға таралуы.
Болашақта болатын оқиғаларға бағытталған әрекеттер.
Заңдық күші жойылған заң жаңа заңның арнайы нұсқауымен жеке мәселелер бойынша әрекет етуін жалғастыру мүмкіндігі.
Заңның заңдық күшіне енген күннен бастап тек "алда" болатын оқиғаларға ғана тарауы.
Заңның әрекет ететін мерзімнің өтуі.
Мемлекетпен танылатын және қамтамасыз етілетін қоғамдық қатынастарға қатысушылардың құқықтары мен міндеттерін реттейтін жалпыға бірдей міндетті әрекет тәртібі:
Құқық нормасы.
Құқық.
Құқықтық әрекет.
Құқықтық сана.
Құқықтық мәдениет.
Құқық нормасының құрылымы:
Норманың ішкі құрылымы, оның өзара байланысқан бөліктерінің жиынтығы.
Өзіне құқықтық жобасы жоқ әртүрлі нұсқаулардан тұратын жүйелер.
Өзара байланысты, келісілген және өзара іс-әрекеттелген заң құралдарының жиынтығы.
Белгілі қоғамдық қатынастардың нақты қатысушыларының заңды құқықтары және міндеттерінің байланысы.
Азаматтардың барлық жалпы құқықтары, бостандықтары және міндеттерінің жиынтығы.
Гипотеза-бұл:
Құқық нормасының әрекет ету жағдайларын көрсететін құқық нормасының бөлігі.
Құқықтық норманың нұсқауларында көрсетілген талаптардың бұзылған жағдайында қолданылатын мемлекеттік мәжбүрлеуді көрсететін құқық нормасының құрылымдық бөлігі.
Заңды түрде сипаты бар құқық субъектілерінің мінез-құлқының мазмұнын ашатын құқық нормасының бөлігі.
Құқық нормалары бар құқықшығармашылық актісі.
Мемлекеттің заң күшіне негізделген биліктік нұсқауларының субординациялық жиынтығының байланысы.
Диспозиция-бұл:
Құқықтық қатынастарға қатысушыларға нақты құқықтары мен міндеттері көрсетілген құқық нормасының құрылымдық бөлігі.
Құқықтық норманың нұсқауларында көрсетілген талаптардың бұзылған жағдайында қолданылатын мемлекеттік мәжбүрлеуді көрсететін құқық нормасының құрылымдық бөлігі.
Құқық нормасының іс- әрекет ету шартын көрсететін құқық нормасының құрылымдық элементі.
Құқық нормалары бар құқықтықшығармашылық актісі.
Мемлекеттің заң күшіне негізделген биліктік нұсқауларының субординациялы жиынтығының байланысы.
Санкция-бұл:
Құқықтық норманың диспозициясында көрсетілген талаптардың бұзылған жағдайында қолданылатын мемлекеттік мәжбүрлеуді көрсететін құқық нормасының бір бөлігі.
Құқық нормасының іс-әрекет ету шартын көрсететін құқық нормасының элементі.
Заңды түрде сипаты бар құқық субъектілерінің мінез-құлқының мазмұнын ашатын құқық нормасының құрылымдық бөлігі.
Құқық нормалары бар құқықтықшығармашылық актісі.
Мемлекеттің заң күшіне негізделген биліктік жазбалардың субординациялы жиынтығының байланысы.
Мемлекеттік органдардың қағидаларын, институттарын немесе құрылымын құратын және құқықтық реттеудің бастапқы шегін анықтайтын нормалар:
Құрылтайшы.
Белгілі анықталған.
Дефинитивті.
Жариялы-құқықтық.
Міндеттеуші.
Міндеттілік сипаты бойынша құқық нормалары:
Императивті, диспозитивті.
Корпоративті, мемлекеттік.
Коммерциялық, коммерциялық емес.
Заң шығарушы, декларативті, заңға бағынышты.
Бланкетті, сілтемелі.
Типтік құқық нормалары:
Қықық қорғаушы, реттеуші.
Жалпы, арнайы.
Категориялы, диспозитивті.
Заң шығарушы, декларативті, заңға бағынышты.
Абсолютті, салыстырмалы.
Типтік емес құқық нормалары:
Декларативті, дефинивті.
Қорғаушы, реттеуші.
Тұрақты, уақытша.
Императивті, диспозитивті.
Бланкетті, сілтемелі.
Тұлғалар шеңбері бойынша төмендегі құқық нормалары анықталады:
Жалпы, ерекше.
Қорғаушы, реттеуші.
Категориялы, диспозитивті.
Заң шығарушы, декларативті.
Бланкетті, сілтемелі. |
|
Скачать 115.84 Kb.