|
тгп платонус. ТГП_КАЗ_Платонус 2021-2022 (копия). ылымда олданылатын рал, тсіл, ережелер жиынтыы
Құқықтық қатынастар субъектілерінің еркінен тыс жүзеге асырылатын заңды фактілер.
Құқықтық қатынастардың тараптарының еріктеріне байланысты жүзеге асырылатын заңды фактілер.
Құқықтық қатынастардың қатысушыларының әрекеті немесе әрекетсіздігі.
Құқықтық салдарға жетуге бағытталған адамдардың фактілі мінез-құлқы.
Құқықтық нормалардың ұйғарымдарына сәйкес жүзеге асырылатын заңды фактілер.
Әрекет-бұл:
Адамдардың ерікті мінез-құлық актілері, олардың еркі мен санасының сыртқы бейнесі.
Мемлекетпен бекітілетін және қорғалатын мінез-құлық ережелері.
Белсенді әрекет нысанында және әрекетсіздік нысанында көрініс табатын адамдардың ерікті мінез-құлқының актісі.
Сыртқы /әрекеті/ мен ішінің /тұлғаның санасы мен еркі/ біртұтастығын білдіретін мінез-құлық актісі.
Құқық салдарды болғызуға бағытталған адамдардың шешімдерінің сыртқы көрінісі.
Құқықты жүзеге асыру түсінігі:
Азаматтардың, ұйымдардың, мемлекет органдарының құқықтық мінез-құлықтарындағы құқықтық ұйғарымдардың нақты жүзеге асырылуы.
Құқық нормасын сақтау.
Құқық нормасын қолдану.
Құқық нормаларын орындау.
Құқық нормаларын пайдалану.
Құқықты жүзеге асыру нысандары:
Сақтау, орындау, пайдалану және қолдану.
Сақтау және қолдану.
Қолдану және пайдалану.
Сақтау, қолдану және пайдалану.
Сақтау, пайдалану, орындау.
Құқық нормаларын сақтау-бұл:
Құқықтық нормалармен тыйым салынған әрекеттерді жасаудан тыйылудан тұратын құқықты жүзеге асырудың нысаны.
Субъектілердің өз құқықтарын жүзеге асырудан тұратын құқық талқылаудың нысаны.
Құқық нормаларын жүзеге асыру бойынша құқыққолдану қызметі.
Құқықтық нормалармен көзделген әрекеттерді міндетті жасаудан тұратын құқықты жүзеге асырудың нысаны.
Субъектілер арасындағы құқықтық қатынастар.
Құқық нормаларын пайдалану-бұл:
Субъектілердің өз құқықтарын іске асыруынан, құқықтық нормалармен рұқсат етілген әрекеттерді жасауынан тұратын, оны жүзеге асырудың нысаны.
Құқық субъектілерінің субъективті құқықтары әрекеттің белсенді нысанында іске асырылатын құқық нормаларының жүзеге асырылуының осындай нысаны.
Құқық субъектілерінің субъективті құқықтары әрекеттің белсенді және бәсең нысанында іске асырылатын құқық нормаларының жүзеге асырылуының нысаны.
Құқық нормаларын жүзеге асыру нысаны.
Арнайы нормаларда көрсетілген өкілетті құқық субъектілерінің өздерінің субъективті құқықтар мен заңды міндеттерін іске асыру.
Құқықты қолдану актісі-бұл:
Нақты заңдық істі шешу нәтижесінде құзыретті органмен шығарылған жеке өкімді ұйғарымы бар құқықтық акт.
Белгіленген құрылымға ие болатын құқықтық акт.
Белгіленген нысанға ие болатын құқықтық акт.
Құрамында жеке ұйғарымы бар құқықтық акт.
Белгіленген функцияларға ие болатын құқықтық акт.
Құқық нормаларын талқылау-бұл:
Құқықшығармашылық органның құқық нормасына енгізген мәнін, оны дұрыс қолдану үшін ұғыну және түсіндіру әрекеті.
Субъектілердің өз құқықтарын жүзеге асыруынан көрінетін құқықты жүзеге асыру нысаны.
Заңдық норма нұсқауларын құқық субъектілері әрекетінде жүзеге асыру.
Құқыққа және заңдылыққа қатысты стихиялы түрде пайда болған көзқарастар.
Құқыққа қатынас көрініс тапқан идея, теория, концепция жиынтығы.
Казуалды талқылау:
Нақты істі қарау кезінде міндетті болатын түсіндіру.
Кәдуілгі істі қарауда міндетті жаппай түсінік беру.
Жоғарыда тұрған органның төмендегілерге түсінік беруі.
Түсінік беру ерекше сипатқа ие болады, белгіленген құқық саласының істерін шешуде міндетті болады.
Оны шығарған органның өзінің түсінідіруі.
Көлемі бойынша талқылау /заң мәтіні және норма мазмұнының арақатынасы бойынша/:
Дәлме-дәл /сөзбе-сөз/, кеңейте, шектеулі.
Сөзбе-сөз, аутентикалық, тарихи.
ресми, теңбе-тең, логикалық.
бейресми, грамматикалық, кеңейте.
жүйеленген, шектеулі, тілдік.
Аутентикалық талқылау-бұл:
Нормативті актілерді қабылдаған органның өзінің түсіндірме беруі.
Нормативтік актіні шығарған сот билігімен берілетін талқылау.
Нормативтік актіні шығарған қоғамдық ұйымдармен берілетін талқылау.
Нормативтік актіні шығарған атқару билігімен берілетін талқылау.
Құқықшығармашылықпен айналыспайтын заңшығарушы билікпен берілетін талқылау.
Легалды талқылау-бұл:
Басқа органдар қабылдаған құқықтық актілерді заңмен рұқсат етілген, соған өкілетті мемлекет органдарының талқылауы.
Заңды тұлғалардың құқықтық норманың мазмұнының мағынасын айқындауы.
Заңдық істі қарау кезінде құқық нормасына түсінік беру.
Заңшығарушы билік органдарының талқылауы.
Құқықтың басқа субъектілерімен құқықтық қатынасқа түскен мемлекеттік органдарының талқылауы.
Белгіленген дәрежедегі және жалпы мәнге ие болатын барлық заңдық істерді қарауға берілетін талқылау:
Нормативтік.
Аутентикалық.
Казуалдық.
Жүйелік.
Кәсіби.
Құқықты талқылаудың актілері:
Заңдық нормалардың мағынасын айқындайтын құқықтық акт.
Нормативті талқылау.
Казуалды талқылау.
Азаматтық актілер.
Материалды актілер.
Заңдардың қайшылығы (коллизия):
Бірдей қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық актілер арасындағы қайшылықтар.
Заңшығарушының тәжірибесінің жеткіліксіздігі.
Заңдардың сапасының төменділігі.
Нормативтік актілердің кезектен тыс жүйеленуі.
Әдет-ғұрып негізінде дауды шешу.
Заң ұқсастығы-бұл:
Дауды ұқсас, осы тәріздес оқиғаларды реттейтін мағынасы жағынан жақын болатын құқық нормасы негізінде шешу.
Әдет-ғұрып негізінде дауды /істі/ шешу.
Құқықтық реттеудің жалпы бастаулары мен қағидаларының негізінде дауды шешу.
Ұқсас нормалар мен құқық қағидаларының негізінде дауды шешу.
Заңның құқыққа сәйкестігін қамтамасыз ету.
Нормативті реттеу-бұл:
Құзыретті мемлекеттік органдардың жалпы әрекет тәртібін /құқық норма/ анықтау және қабылдау бойынша әрекеті.
Заңды нормаларды өңдеу.
Құқықтық нормативті актілерді қабылдау.
Нормативті құқықтық актілерді дайындау, қабылдау және жариялау.
Құқықтық қатынастардың пайда болуын, өзгеруін және тоқтатылуын қамтамасыз ететін мемлекеттік-биліктік актілерді өңдеу.
Құқықтық реттеудің әдістері:
Рұқсат беру, міндеттеу, тыйым салу.
Басқару, келісім беру, тыйым салу, атқару.
Рұқсат беру, келісім беру, міндеттеу.
Құқықты қалыптастырушы, құқықты өзгертуші, құқықты тоқтатушы.
Рұқсат беру, құқық қолдану, пайдалану, сақтау.
Құқықтық реттеудің механизмі:
Қоғамдық қатынастарды құқықтық реттеуді жүзеге асырушы құқықтық құралдардың жүйесі.
Құқықтық реттеу тәртібін қолдану құралы.
Нормативтік актілер деңгейі.
Реттеудің ерекше тәртібі.
Жеке субъектілерді қанағаттандыру деңгейі.
Құқықтық режим-бұл:
Құқық субъектісінің мүдделерін қанағаттандыру үшін қажетті әлеуметтік жағдай және нақты қолайлы немесе қолайсыз деңгей жасайтын және заңды құралдардың белгілі үйлестігінде көрініс табатын құқықтық реттеудің ерекше тәртібі.
Құқықтық реттеу тәртібін қолдану саласы.
Нормативті актілер деңгейі.
Реттеудің ерекше тәртібі.
Кейбір субъектілердің мүдделерін қанағаттандыру деңгейі.
Құқықтық мінез-құлық түсінігі:
Құқық нормаларына және әлеуметті-пайдалы мақсатқа сәйкес қоғамдық қатынас субъектілерінің әрекеті.
Белгілі шеңбердегі мінез-құлық.
Пайдалы мінез-құлық.
Саналы мінез-құлық.
Қажетті мінез-құлық.
Әрекет түрлері-бұл:
Құқықтық және құқыққа қарсы әрекет.
Құқықтық әрекет, құқық қолдану актілері, құқықсыз әрекет.
Оқиға, құқықтық және құқықсыз әрекеттер.
Заңды қылықтар, қылмыстар, құқықтық әрекет.
Жеке актілер, теріс қылықтар /әкімшілік, тәртіптік және т.б./ құқыққа қарсы әрекет.
Құқықтық әрекет түрлері:
Әлеуметтік белсенді, конформистік, маргиналдық.
Қажетті, тиісті, мүмкін.
Қажетті, конформистік.
Маргиналдық, тиісті.
Үйреншікті, ерекше.
Теріс қылық түсінігі:
Заңда қылмыс деп табылмаған барлық құқықбұзушылық.
Заңмен қылмыс деп табылмаған құқықтық әрекет.
Қылмыстық заңда көрсетілген және қылмыстық жазалау шараларын қолдануға әкелетін қоғамға қауіпті әрекет.
Құқықтың қылмыстық саласындағы құқықбұзушылықтың мөлшері.
Заңды жауапкершілікке тартылатын деликт қабілетті адамның кінәлі құқыққа қарсы әрекеті.
Құқықбұзушылық түсінігі:
Қоғам, мемлекет және тұлғаның мүдделеріне зиян келтіретін. тұлғаның кінәлі, құқыққа қарсы, қоғамға қауіпті әрекеті.
Әрекет.
Кінәлі әрекетсіздік.
Құқыққа қарсы әрекет.
Әрекетсіздіктің зиянды зардабы.
Қылмыс субъектісі:
Белгілі бір жасқа толған, есі дұрыс, жеке тұлға.
Тұлға.
Жеке тұлға.
Есі дұрыс тұлға.
Белгілі бір жасқа толған тұлға.
Құқықбұзушылықтың заңды құрамы:
Заңды жауапкершілікке тартуға қажетті жене жеткілікті құқықбұзушылық белгілерінің жүйесі.
Құқықбұзушылықтың субъективтік жағы.
Құқықбұзушылықтың объективтік жағы.
Құқықбұзушылық объектісі.
Құқықбұзушылық субъектісі.
Құқықбұзушылықтың объективті жағы:
Іс-әрекет, зиянды зардап, олардың арасындағы себепті байланыс ретіндегі сол құқықбұзушылықты сипаттайтын сыртқы белгілердің жиынтығы.
Іс-әрекет.
Әрекетсіздік.
Есі дұрыс еместік, қажетті қорғану, аса қажеттілік, психикалық және күштеп мәжбүрлеу, орынды тәуекел, бұйрықты немесе өкімді орындау, казус.
Іс-әрекет және зиянды зардап арасындағы себепті байланыс.
Құқықбұзушылықтың субъективтік жағы:
Субъектінің жасалған іс-әрекетке және оның зардабына психикалық көзқарасы, құқықбұзушының еркінің бағыттылығы.
Құқықбұзушылықты сыртқы әрекеттің белгілі актісі ретінде сипаттайтын құқыққа қарсы және қоғамға қауіпті іс-әрекеттердің элементтері құрайды.
Әрекет етудің өнегелі механизмін сипаттайтын тұлғаның әрекет тәртібінің элементтері құрайды /бәрінен бұрын ниеттің болу/.
Әрекет етудің механизмін /мақсаттың болуын/ сипаттайтын тұлғаның әрекет немесе әрекетсіздік элементтері құрайды.
Құқықбұзушылыққа қатысушы жақтар.
Құқықбұзушылық объектісі:
Зардап келген, құқықпен қорғалатын қоғамдық қатынастар.
Жеке тұлға.
Заңды тұлға.
Мемлекеттік органдар.
Мемлекеттік емес органдар.
Кінә /қасақана немесе абайсыздық/:
Субъектінің құқыққа қарсы іс-әрекетке және оның нәтижесіне психикалық қатынасы.
Қылмыстық заңмен белгіленген және қылмыстық жазалау шараларын қолдануға әкеліп соғатын қоғамға қауіпті әрекет.
Заңмен қылмыс деп танылмайтын құқықбұзушылық.
Мемлекеттік мәжбүрлеу шарасы.
Әрекетсіздік нысанындағы ерікті мінез-қылық.
Заңды жауапкершілік түсінігі:
Жасалған құқықбұзушылыққа сәйкес қолданылатын, кінәлі жанның жеке, мүліктік немесе ұйымдастырушылық сипаттағы айырылушылықтарымен байланысты болатын мемлекеттік мәжбүр ету шаралары.
Жаңадан қосымша қауіптілік орнату.
Жеке сипаттағы теріс зардаптар.
Мүліктік сипаттағы теріс зардаптар.
Ұйымдастырушылық сипаттағы теріс зардаптар.
Деликт қабілеттілік-бұл:
Құқықбұзушылық субъектісінің өзінің құқыққа қарсы теріс қылығының мағынасын сезіне білу және заңды жауапкершілікті атқару қабілеттілігі.
Өзі іс-әрекетімен дербес құқықтар мен міндеттерді жүзеге асыру қабілеттілігі.
Субъективті құқықтар және заңды міндеттер иесі болу қабілеттілігі.
Құқық, құқықтық қатынас субъектісі болуға қабілеттілік.
Құқық нормасымен тыйым салынған іс-әрекет.
Заңдылық-бұл:
Заңдарды, өзге де нормативті-құқықтық актілерді барлық мемлекеттік органдардың, мемлекеттік емес ұйымдардың және азаматтардың дәлме-дәл және былжытпай сақтауы және орындауы.
Заңдардың болуы.
Заңдардың орындалуы.
Заңдардың бірлігі.
Адамның құқықтары мен бостандықтарының кепілдіктері.
Құқықтық тәртіп-бұл:
Құқықтық нормалармен реттелу және осы нормаларды жүзеге асыру нәтижесінде пайда болатын қоғамдық қатынастардың ұйымдастырылған, тәртіптелген жағдайы.
Құқық нормасын жүзеге асыру нәтижесі.
Мемлекеттің тәртіпті қамтамасыз етуі.
Қоғамдық қатынастардың ұйымдастырылғандығы.
Заңдылықтың нәтижесі.
Қоғамдық тәртіп-бұл:
Заңдылық және тәртіп көмегімен жететін қоғамдық қатынастардың тәртіптелген жағдайы.
Заңдылықты сақтау.
Тәртіптілікті сақтау.
Заңнаманың демократиялық мазмұны.
Қоғамдық қатынастардың жүйесі.
Тәртіп-бұл:
Қоғамда қалыптасқан әлеуметтік нормаларға сай келетін адамдардың мінез қылқына қойылатын талап.
Азамзаттың әрекет тәртібін әлеуметтік бағалау.
Тұлғаның ішкі мәдениеті.
Ыдырауға қарсы құрал.
Мемлекеттік қызметкерлерге қойылатын талаптар.
Тәртіптің түрлері-бұл:
Мемлекеттік, еңбектік.
Экономикалық.
Заңдылық, құқықтық тәртіп.
Қоғамдық тәртіп.
Идеологиялық.
Азаматтығы жоқ тұлғалар:
Қандай да болмасын мемлекетте азаматтық құқықтары жоқ тұлғалар.
Ешқандай құқықтары мен міндеттері жоқ тұлғалар.
Саяси, діни немесе т.б. себептер бойынша бір елден екінші бір елдің аумағына тұрақты немесе уақытша мерзімге орныққан азаматтар.
Шет елде беделі жоқ лауазымды тұлғалар.
Дипломатикалық иммунитеті жоқ тұлғалар.
Басымдылық-бұл:
Қандай-да бір органға, лауазымды тұлғаға немесе азаматқа берілетін ерекше құқық.
Азаматтардың барлық жалпы құқықтары, бостандықтары және міндеттерінің жиынтығы.
Қоғамдық қатынастардың сан алуандығы: экономикалық, әлеуметтік, мәдени, идеологиялық, діни, моралдық.
Әрекеттің құқық нормасының ұйғарымымен міндетті сәйкес келуі.
Ішкі саяси және сыртқы саяси мәселелер бойынша нақты шешім қабылдау мақсатында дауыс беру.
Құқықтық мәртебе-бұл:
Тұлғаның құқықтары мен міндеттерінің белгілі бір жүйесін білдіретін, қоғамдағы тұлғаның заңды бекітілген жағдайы.
Адамдардың қоғамдық өмірдің құқықтық құбылыстарына қатынасын білдіретін идеялар, көзқарастар, сезімдер, дәстүрлер жиынтығы.
Мемлекетпен кепілдендірілген және заңды тәжірибиеде фактілі түрде жүзеге асырылатын азаматтардың конституциялық құқықтары мен бостандықтары.
Орындалуға міндетті, жалпы мінездегі әрекет ережесі.
Азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын бекітетін құқықтық нормалар жиынтығы.
Құқықтық мәртебе түрлері:
Жалпы, арнайы, жеке.
Жалпы, топтық, тікелей. |
|
Скачать 115.84 Kb.