Главная страница

Иммунология слайд. 3 дәріс Иммундық алдын алу. Иммунды алдын алу


Скачать 1.45 Mb.
НазваниеИммунды алдын алу
АнкорИммунология слайд
Дата26.04.2022
Размер1.45 Mb.
Формат файлаpptx
Имя файла3 дәріс Иммундық алдын алу.pptx
ТипДокументы
#497681

ИММУНДЫҚ АЛДЫН АЛУ

м.ғ.к., Бегадилова Т.С.

Вакцина (лат. Vacca - сиыр) - қажетті қоздырғышқа қарсы қорғаныс иммунитетін қалыптастыру үшін адамға немесе жануарларға енгізілетін инфекция агенті бар препарат


Вакцинация – микроорганизмге иммундық жауаптың дамуын ынталандыру үшін антигендік материалды (вакцинаны) пайдалану.

«иммунитетті бағындыру»

Вакцинация – қауіпті жұқпалы аурулардың алдын алудың ең тиімді жолы

Жасанды жүре пайда болған

иммунитет тәрізді

Вакцинация тарихындағы негізгі күндер

Вакциналар жіктемесі


Патоген. Аг

Г -бактерияның сыртқы мембранасы

полисахарид

Белок-тасымалдаушы

Вирустық

вектор

Патогенділік

гені

Вирустық вектордың

гені

ДНК

РНК

Липидтік

қабық

патогенділік гені

Бактериалды вектор

Аг

MHC

БЦЖ, ОПВ, ККП

Толық жасушалы көкжөтелдік вакцина, ИПВ

бАКДС, ПКВ

АДС

Вакцина штаммдарын дайындау әдістері

Пациенттерден (паротит вирусына қарсы вакцина штамы Дерил Линн) немесе қоршаған ортадан аттенуацияланған (әлсіреген) мутанттарды бөліп алу;

Вакциналық клондарды таңдау (СТИ күйдіргі штаммы);

Эксперименттік жануарлардың денесінде және тауық эмбриондарында ұзақ уақыт пассаждалуы (сары безгек вирусының 17D штаммы);

Адамға зиянсыз штаммдармен будандастыру (тұмауға қарсы тірі вакциналар).

Вакцина өндірісі


Талаптар:

Аттенуаццияланған (әлсіреген) штаммдар негізінде өндіріледі;

Авируленттілікке ие болу – ауру тудыру қабілетінен айырылған;

Вакцинацияланған организмде көбею қабілетін сақтау;

Тірі вакциналардың артықшылығы тұрақты иммунитеттің қалыптасуына әкеледі.

патоген

тазарту

Субоптималды күйде

Әлсіретілген тірі вакцина

аттенуациялау

Сүйықтық және қоспа

сұйылту

Вакцина

Вакцина өндірісі

  • Инактивацияланған тұтас жасушалы вакциналар барлық жағдайда иммундық жауапты тудырмауы мүмкін және бұл иммундық жауап тұрақты болмауы мүмкін.
  • Жеткілікті иммундық жауап алу үшін инактивацияланған тұтас жасушалық вакциналардың бірнеше дозасы қажет болуы мүмкін.
  • Инактивацияланған тұтас жасушалы вакциналарда тірі компоненттер жоқ болғандықтан, олар енгізілген ауруды тудыру қаупі жоқ.
  • Олар тірі вакциналарға қарағанда стабильді деп саналады

Инактивацияланған вакцина

патоген

тазарту

Температурамен немесе химиялық затпен әсер ету

аттенуациялау

Сүйықтық және қоспа

сұйылту

Вакцина

Вакцина өндірісі

  • Суббірлік вакциналарда патогеннің тірі компоненттері боламйды. Олардың инактивацияланған тұтас жасушалы вакциналардан айырмашылығы, оларда қоздырғыштың тек антигендік бөліктері ғана болады. Бұл бөліктер қорғаныс иммундық жауап түзу үшін қажет.
  • Бұндай тиімді вакцина алу қымбатқа түседі, өйткені патогенді суббірліктердің антигендік қасиеттері қандай комбинацияларда тиімді иммундық жауапты дұрыс жолмен тудыратынын анықтау үшін егжей-тегжейлі зерттелуі тиіс.
  • Иммундық жауап пайда болады, бірақ иммунологиялық жадының дұрыс қалыптасуына кепілдік жоқ.
  • тимусқа тәуелсіз антигендер болып табылады;
  • Конъюгаттар Т-жад жасушаларының иммунитетін құру үшін қолданылады: тасымалдаушы ақуызға (дифтерия немесе сіреспе анатоксиніне) сәйкес антиденелерді өндіруді ынталандырмайтын мөлшерде;
  • Микроорганизмнің ақуызымен (мысалы, пневмококктың сыртқы қабығы).

Полисахаридті вакцина

Рекомбинантты суббірлікті вакцина

патоген

тазарту

Суббірлікті белок

Белоктардың экспрессиясы

Сүйықтық және қоспа

сұйылту

Вакцина

ген

Экспресиялық жасушалар
  • Токсоидные вакцины основаны на токсине, вырабатываемом некоторыми бактериями (например, столбнячной или дифтерийной).
  • Токсин проникает в кровоток и в значительной степени отвечает за симптомы заболевания.
  • Токсин на белковой основе обезвреживается (анатоксин) и используется в качестве антигена в вакцине для стимуляции иммунитета. Для усиления иммунного ответа анатоксин адсорбируют на соли алюминия или кальция, которые служат адъювантами.

Анатоксиндердің өндірісі (токсоидтардың)

Улылыққа жауап беретін

топтар

Антиген

детерминанттары

Антиденелер синтезін индуцирлейтін

антиген детерминанттары

Тазарту,

адсорбция

Дифтериялық

Сіреспелік

Ботулиндік

Стафилококты

Жеделдетілген (форсифицированные) вакциналар

  • Құрамында иммуномодулятормен конъюгацияланған иммунизациялаушы антиген бар:
  • Иммуномодуляторлар: полиоксидоний (дамыуда - иммунофан, гепон);
  • Антигеннің дозасын азайтуға мүмкіндік береді;
  • иммундық жүйенің антиденелерді өндіру қабілетін арттыру үшін.

Вакциналардың тиімділігі мен қауіпсіздігінің клиникаға дейінгі және клиникалық зерттеулерінің принциптері


Ондаған адам

Қауіпсіздікті, төзімділікті және иммуногенділікті бағалау

Жүздеген адамдар

Мақсатты жастағы топтар

Қауіпсіздікті, төзімділікті және иммуногенділікті бағалау

Мыңдаған адамдар

Мақсатты жастағы топтар

«Дала жағдайында» тиімділікті бағалау

https://ria.ru/20130701/946812480.html
  • Мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін жүргізіледі
  • Қатысушылар саны көп
  • Сирек және өте сирек кездесетін жағымсыз реакцияларды анықтау
  • Олар препараттың популяциялық әсерін, оның эпидемиологиялық тиімділігін бағалауға мүмкіндік береді.

Вакцинаға сынама

Вакцина құрамы

Адъюванттар («adjuvare» - lat. «көмек»)

Иммундық жауапты ынталандыратын, вакцинацияның тиімділігін арттыратын химиялық заттар

Негізгі әрекет


Иммундық жауаптың түрі мен сапасына әсер ете отырып антигенді иммундық жүйе жасушаларымен байланысқа түсіру

Кейбір антигендердің уыттылығының төмендеуі

Кейбір вакцина компоненттерінің ерігіштігін қамтамасыз ету

вакциналардағы адъюванттар

Адъюванттар және әсер ету механизмі


Адъювант типі

Мысал

Механизмі

Минералды

Алюминий оксиді гидраты

Алюминий фосфаты

Көмекші және Th2 жасушаларына әсер ету арқылы гуморальды иммунитетті ынталандыру

Өсімдікті

Сапонин (ветеринарияда қолданылады)

Т-тәуелді және Т-тәуелсіз антигендердің әсерін күшейтеді

Микробтық адъюванты

Микроб жасушалары және олардың фракциялары (M. tuberculosіs,

B. рertussis)

Микобактериялар қабырғасының компоненті мурамилдипептидтің туындылары

Ашытқы саңырауқұлақтардың төмен молекулалық РНҚ

Гуморальды және жасушалық иммунитетке әсер етудің жан-жақты механизмдері

Цитокиндер

Интерлейкин-2 Гамма-интерферон

Жасушалық иммунитетті ынталандыру

Синтетикалық адъюванты

Полиоксидоний

Генетикалық бақылаудан тыс Т-тәуелсіз иммундық жауапты ынталандыру

Қазақстан Республикасының иммундау күнтізбесі


Жасы

Vaccines

БЦЖ

ВГВ

ОПВ/ИПВ

бАКДС

Хиб

ПКВ13

ККП

АДС

1-4 күнде

2 айда

3 айда

4 айда

12-15 айда

18 айда

6 жаста

16 жаста

әр 10 жыл сайын

Вакциналардың жанама әсерлері

Терминология:

Қалыпты вакцинация процесі

Вакцина реакциялары


Халықаралық терминология:

Жағымсыз құбылыс – зерттеу барысында анықталатын және осы өнімге байланысты емес (GCP, ICH, ДДҰ ережелері) медициналық өнімді пайдалану уақытына байланысты кез келген жағымсыз клиникалық оқиға.

НЯПИ классификациясы

  • Вакциналардың қасиеттеріне қатысты
  • Препараттың сапасына қатысты
  • Программалық (процедуралық) қателер
  • Психогендік реакциялар
  • Ілеспелі патологиялық жағдайлар
Вакцинациядан кейінгі асқынулар - профилактикалық егулердің салдарынан болған денсаулықтың ауыр және (немесе) тұрақты бұзылыстары («Жұқпалы аурулардың иммунопрофилактикасы туралы» 1998 жылғы 17 қыркүйектегі N 157-ФЗк Федералдық заңына сәйкес)

Вакцинациядан кейінгі асқынулар міндетті түрде вакцинаның нәтижесі емес!

Вакцинациямен байланыс Наранжо алгоритмімен бағаланады (нақты, ықтимал, күмәнді)

Вакцинациядан кейінгі асқынулардың вакцинациямен байланысы

Егер келесі ережелер расталған болса, ауруды вакцинациядан кейінгі асқыну деп санауға болады:

- вакцинация процесінің дамуы мен аурудың күшеюі арасындағы уақытша байланыс дәлелденсе;

- дозаға тәуелді байланыс бар болса;

– вакцинациядан кейінгі асқынуларды (ВКА) дамытудың биологиялық механизмдері ашылды;

– бұл күй экспериментте қайталанса;

– альтернативті себептердің есебі жүргізіліп, олардың сәйкессіздігі статистикалық түрде дәлелденсе;

– аурудың вакцинациямен байланысының күші салыстырмалы қауіпті анықтау әдісімен есептелсе;

- вакцинаны қолдану тоқтатылған кезде ВКА тіркелмесе.

ЕНЖАР ИММУНИТЕТ


Енжар иммунитет - бұл бір организммен өндіріліп және екінші организмге берілетін антиденелер немесе антитоксиндер арқылы қорғау.

Пассивті иммунитет инфекциядан дереу қорғауды қамтамасыз етеді, бірақ бұл қорғаныс уақытша.

Антиденелер бірнеше аптадан бірнеше айда жойылады және реципиент қорғаныстан айырылады.

Иммундық сарысулар

  • жұқпалы аурулардың қоздырғыштарына немесе олардың қалдықтарына антиденелері бар жануарлар мен адамның қанынан алынған препараттар.
  • Сарысуды адам ағзасына енгізу пассивті иммунитетті тудырады
  • Иммунитет тез құрылады, бірақ ұзаққа созылмайды, өйткені енгізілген ақуыз тез жойылады.
  • Сарысулар дереу әсер етеді, токсиндерді бейтараптандырады, бактериялардың өзін жояды. Сондықтан олар негізінен емдеу үшін және алдын алу мақсатында сирек қолданылады.
  • Бұлшықет ішіне жиірек енгізіледі.

Сарысу препараттары

Гетерологиялық (жануарлар қанынан алынған)

Гомологиялық (адам қанынан алынған)
  • Жануарларға иммундау
  • Антиденелердің жоғары концентрациясы
  • Өндірушілердің шектеусіз таңдауы
  • Жоғары иммуногенділік (бөтендік) - пайдалану кезінде ерекше сақтық
  • Иммуногенді емес
  • Донорлық немесе плацентарлы қаннан

Бактерияға қарсы сарысу

Токсинге қарсы сарысу

Жылқыларды, есектерді иммундау. Тиімсіз

Күйдіргіге, обаға қарсы

Лептоспирозға,

тұмау вирусына қарсы

Жылқыларды иммундау. Тиімді.

Дифтерияға қарсы

Сіреспеге қарсы

Гангренаға қарсы

Ботулизмге қарсы

Стафилококқа қарсы

Безредко бойынша салынады

Сарысуларды қолдану

  • Жұқпалы ауруларды емдеу (патогенді, токсиндерді инактивациялау)
  • жұқпалы аурулардың алдын алу және ескерту
  • Агентті анықтау

Сарысуды дайындау технологиясы

1) Жануарлардың иммунизациясы => плазма => сары су

2) Жануарлардың жасуша дақылдарын дақылдандыру


0°С температурада су-спирт қоспаларын қолданып, ультрацентрифугалау, электрофорез, ферменттік гидролиз арқылы фракциялау әдістерімен сарысуды балласттық ақуыздардан тазарту.

Құрамында жоғары антидене титрлері бар сарысу ақуыздарының гамма-глобулиндік фракциясының тазартылған және концентрацияланған препараттары иммуноглобулиндер, ал практикада гамма-глобулиндер деп аталады.

Иммуноглобулиндер

Бұл адам мен жануарлардың жоғары тазартылған концентрацияланған гамма-глобулиндері.

2 түрі:

1. Қалыпты (донордан алынған, аборт, плацента қаны)

қызылша

полиомиелит

көкжөтел

2. Бағытталған әрекетке ие (адам және жануарлар донорларының иммундық сарысуларынан алынған)

құтыруға қарсы

шешекке қарсы

сіреспеге қарсы

ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ДАЙЫНДЫҚТАР

серологиялық реакцияларды анықтауға арналған диагностикалық сарысулар мен диагностикумдар.

Диагностикумдар - белгілі бір түрдегі өлі бактериялардың суспензиясы.

Олар түрлері - эритроцит диагностикумы (эритроциттерге адсорбцияланған бактериялық Aг).

Диагностикалық сарысулар – жануарларды (қояндарды, қойларды) сәйкес антигендермен иммундау арқылы алынған антиденелер.

Аллергендер - бұл терілік сынамаларды өндіруге және аллергиялық жағдайларды анықтауға арналған препораттар.

Моноклоналды антиденелер — бұл құрылымы мен ерекшелігі бойынша біртекті, шексіз мөлшерде өндірілетін антиденелер.

Гибридомды технологиялар әдісі:


шексіз көбейе алатын рак клеткалары

спецификалық антиденелерді түзуге қабілетті сүтқоректілердің жасушалары (әсіресе көкбауыр жасушалары бар).

Гибридомдар, үнемі өндірілетін антиденелер
  • Өндірілуі қымбат
  • Ад кейбір түрлері ғана
  • Белгілі бір Aг эпитопына ғана байланысты болады
  • Белоктың белгілі бір пішінін тани алу

к.б.н., доц. Сальникова Н.А. Лекция 8. Иммунобиотехнология//Кафедра фармакогнозии, фармацевтической технологии и биотехнологии. ФГБОУ ВО Астраханский ГМУ Минздрава России

Моноклональды антиденелерді қолдану

  • Онкопатологияның диагностикасы және терапиясы
  • Аутоиммунды ауруларда (қант диабеті, склероз, ревматикалық аурулар) түзілетін аутоантиденелер мен трансплантациядан оқшауландыруға (отторжение) жауапты лимфоциттерді бейтараптандыру.
  • жұқпалы және жұқпалы емес ауруларды дифференциалды диагностикалау үшін,
  • қан топтарын анықтауды стандарттау.
  • Белгілі бір гормонды, вирустық немесе бактериялық антигенді диагностикалау.
  • күрделі қоспалардан биологиялық белсенді заттарды (белоктар, гормондар, токсиндер) бөліп алу
  • нейрондар сияқты мамандандырылған жасушаларды дәл анықтау үшін таңба ретінде қолданылатын жасуша мембранасындағы белгілі бір молекулаларды анықтау және бетінде әртүрлі антигендері бар жасушалар популяциясын ажырату үшін стандартты реагент ретінде пайдалану.
  • вирустар мен паразиттердің кейбір штаммдарына қарсы жоғары спецификалық вакциналарды жасау.

Моноклональды АД қолдану аймағы

Диагностикалау

Терапиясы

Технологиясы

Ғылыми зерттеулер
  • биологиялық сұйықтықтарға, микроорганизмдердің жасушаларына, вирустарға және т.б. иммундыхимиялық талдаулар.
  • Иммундыгистохимиялық әдістер
  • Ісіктердің иммундысцинтиграфиясы
  • Қан топтары мен ұлпаларын типтеу
  • Белгілі бір жасуша популяцияларына әсері
  • Иммундық реттеу механизмдеріне лимфокиндерге түзілген антиденелердің көмегімен әсер ету
  • Идиотиптік антиденелермен иммунды реттеу
  • Моноклональды антиденелер арқылы бағытталған дәрілік заттарды тасымалдау.
  • IgE класының токсиндерін, иммуноглобулиндерін жою
  • Молекулалардың идентификациясы
  • Спецификалық антигенді тасымалдайтын жасушаларды тазарту
  • Әртүрлі аурулардың этиологиясы мен патогенезін зерттеу
  • Реттеудің жүйелік және жүйеаралық механизмдерін зерттеу
  • Жаңа медициналық биологиялық өнімдерді жасау

Базалық білімнің

саяздығы

Арнайы ақпараттың

жоқтығы

Вакцина санының

көптігі

Екпеге қарсы ағымдардың көбейіп кетуі

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!


Дәрігер, бұл екпе неге қарсы??


написать администратору сайта