жасанды интеллект. Жасанды интеллекті 11 трі (жне оларды сипаттамасы)
 Скачать 118.92 Kb.
|
|
Жасанды интеллектің 11 түрі (және олардың сипаттамасы) Ақылды роботтар көптеген жылдар бойы фильмнің де, әдеби сюжеттің де қозғалтқышы болды.. Бұл еңбектерде фантастика фьючерлік сценарийлермен қоректенді, онда машиналар адамдықына ұқсас немесе жоғары инт  Мазмұны: Жасанды интеллект дегеніміз не? Жасанды интеллект қалай жіктеледі? 1. Реактивті машиналар 2. Ақыл теориясы 3. Өзін-өзі танитын машиналар 4. Есте сақтау қабілеті шектеулі 5. Тар жасанды интеллект 6. Жалпы жасанды интеллект 7. Жасанды супер интеллект 8. Адам сияқты әрекет ететін жүйелер 9. Адам сияқты ойлайтын жүйелер 10. Рационалды әрекет ететін жүйелер 11. Рационалды ойлайтын жүйелер Ақылды роботтар көптеген жылдар бойы фильмнің де, әдеби сюжеттің де қозғалтқышы болды.. Бұл еңбектерде фантастика фьючерлік сценарийлермен қоректенді, онда машиналар адамдықына ұқсас немесе жоғары интеллектке ие болды, бұл қарастырылатын жұмысқа байланысты оң немесе теріс салдары болды. Бізге бірнеше жыл ішінде бұл фантастикадан бас тартып, құрғап кететін ғылымға айналамыз деп кім айтты? Технологиялық прогресс машинаның және компьютерлік жүйелердің дамуына мүмкіндік бергені таңқаларлық, бірақ олар сөзбе -сөз мағынада интеллектуалды болмаса да, адамға ұқсауға қабілетті танымдық мүмкіндіктерге ие. Біз проблемаларды қабылдауға, ойлауға, үйренуге және шешуге қабілетті алгоритмдердің қоршауында өмір сүреміз. Ешкім жасанды интеллект қаншалықты жүре алатынын білмейді, бірақ біз білеміз, ол әлі ерте сатыда болса да, ол интернеттің өзіне тең немесе одан да маңызды революцияға әкеледі (егер ол әлі әкелмеген болса). Ал бүгінгі мақалада біз жасанды интеллектке қатысты барлық күмәндерді ашамыз. Жасанды интеллект дегеніміз не? Машина ақылды бола ала ма? Бұл қауіпті ме? Қандай түрлері бар? Бір -бірінен несімен ерекшеленеді? Бұл қызықты роботтар мен интеллект әлеміне енуге дайын болыңыз. Жасанды интеллект дегеніміз не? «Жасанды интеллект» - бұл анықталуы қиын ұғым, дегенмен оны машиналар жүргізетін интеллект деп түсінуге болады. Табиғи интеллектке қарағанда, ол сана мен эмоцияны қамтымайды. Бірақ әрі қарай жүрейік. Жасанды интеллект - бұл өз мақсаттарына жету ықтималдығын жоғарылату үшін өзінің ортасын қабылдауға және нақты әрекеттермен жауап беруге қабілетті кез келген есептеу құрылғысын білдіреді.. Олар қандай болса да. Біз желіде жүргенде бізге қай жарнаманы көрсету керектігін білуден, науқастардағы қатерлі ісікті анықтауға арналған клиникалық бағдарламаларға дейін, компьютерге қарсы шахмат немесе автономды автокөліктердің болашағы сияқты стратегиялық ойындарға дейін. Бұл мағынада, жасанды интеллект - бұл когнитивті мүмкіндіктері бар, адамдармен салыстыруға болатын машиналар жасау үшін жасалған алгоритмдерді қолданудың есептеу нәтижесі. Бұл біршама алыста болып көрінсе де, бұл біздің өмірімізде күн сайын: Google, әлеуметтік желілер, электрондық пошталар, электронды коммерция (Amazon қолданушы профиліне негізделген өнімдерді ұсыну үшін жасанды интеллект қолданады), онлайн -ойын -сауық қызметтері (Netflix немесе Spotify сияқты) ), GPS қосымшалары, Медицина, мобильді бетті тану, роботтармен сөйлесу ... Біз интеллектуалды машиналармен қоршалып, жақсы немесе жаман өмірімізді анықтайтын компьютерлік әлемге енеміз. Жасанды интеллект - бұл компьютерлік бағдарламалардың машиналарға адамға тән қабілеттер бере алатынын зерттейтін информатика саласы., екі қасиетте маңызды салмақпен: ойлау мен мінез -құлық. Сондықтан жасанды интеллект алгоритмдерге негізделген бағдарламаланған стратегияларды іздейді (немесе әйгілі жасанды нейрондық желілер), бұл машиналарға адам нейрондарының жұмысына еліктеуге мүмкіндік береді, осылайша бұл жүйелерге адам ретінде мәселелерді шешуге мүмкіндік береді. Бірақ бұл нақты алгоритмдер қандай? Негізінен алгоритм - белгілі бір командаларды орындау үшін машина орындауы тиіс жазбаша нұсқаулар жиынтығы. Кез келген компьютерлік жүйе алгоритмдерге негізделген. Ол белгілі бір командаларға жауап береді, бірақ сызықты түрде. Және бұл сізді ақылды етпейді. Осы себепті, жасанды интеллект машинаға командаларға жауап беруге мүмкіндік беретін интеллектуалды алгоритмдердің арқасында мүмкін болады, бірақ сызықты емес. Яғни, алгоритмдердің өзі жүйеге жағдайлар мен деректерді түсіндіру мүмкіндігін береді, әр жағдайда әр түрлі жауап береді. Логика мен математика. Бұл керемет, бірақ тиімді жасанды интеллектке негізделген. Машинада алгоритмдер тек командаларға жауап беру үшін ғана емес, сонымен қатар есептеулер жасауға мүмкіндік беретін кезде ғана жасанды интеллект болады. сіз ұшыраған жағдайлардан сабақ алу, өйткені ол орындайтын әрбір есепте болашақ жағдай үшін сақталатын ақпарат пайда болады. Жасанды интеллект қалай жіктеледі? «Жасанды интеллект» термині алғаш рет 1956 жылы енгізілген Джон МакКарти, Клод Шеннон және Марвин Мински, бірақ он бес жылдан астам уақыт бойы бұл пән зерттелмеген, өйткені ғылыми қауымдастық бұл фантастикаға тән нәрсе деп санайды. Содан бері көп нәрсе болды және бүгінгі күні жасанды интеллекті қолданатын жүйелер жақсы да, жаман да жерде қалады. Бірақ барлық жасанды интеллектуалды жүйелер бірдей ме? Жоқ. Аз емес. Жасанды интеллектің әртүрлі түрлері бар, біз оларды төменде талдаймыз. 1. Реактивті машиналар Реактивті машиналар - бұл ең қарапайым жасанды интеллектке ие жүйелер. Олар адамның ынталандыруға жауап берудегі психикалық қабілетін еліктеуге қабілетті машиналар, бірақ үйрену қабілеті жоқ. Басқаша айтқанда, олар тиімді тәжірибе алу үшін бұрынғы тәжірибені қолдана алмайды. Мысал атақты болады Қою көк IBM, реактивті машина, ол 1997 жылы шахмат гроссмейстері Гарри Каспаровты шахмат ойынында жеңе алды. 2. Ақыл теориясы Ақыл теориясы - бұл әлі іске асырылмаған, бірақ жасалып жатқан интеллект, өйткені ол жасанды интеллекттің келесі деңгейі. Бұл деңгейдегі жүйе қажеттіліктер, нанымдар, ойлар мен эмоциялар сияқты күрделі және субъективті ақпаратты түсіндіру арқылы өзара әрекеттесетін субъектілерді түсіне алады. Олар адамдарды түсінуге қабілетті машиналар болады. Басқаша айтқанда, біз жасанды эмоционалды интеллектке тап боламыз. 3. Өзін-өзі танитын машиналар Мамандардың айтуынша, бұл жасанды интеллектінің соңғы деңгейі болар еді. Машиналар өздерінің бар екендігі туралы білгенде, жасанды интеллект өзінің шыңына жетер еді жүйеде эмоциялар, қажеттіліктер және тіпті қажеттіліктер болады. Міне, апокалиптикалық сценарийлер келеді. Егер бұл машинаның бізді құрту ниеті болса ше? Қалай болғанда да, біз өзін-өзі танитын жүйелерді жасау технологиясынан ондаған жылдар (тіпті жүздеген жылдар) алыстаймыз. Жасанды өзін-өзі тану-әзірше гипотетикалық ұғым. 4. Есте сақтау қабілеті шектеулі Шектеулі жады машиналары - бұл реактивті машиналардың тітіркендіргіштеріне жауап беру қабілеті бар, бірақ біз өте маңызды компонентті қосамыз: оқыту. Бұл жасанды интеллектке ие жүйелер іс -әрекеттен сабақ ала алады белгілі бір жағдайға жауап берудің тиімді жолдарын есте сақтау үшін. Бізді қоршап тұрған жасанды интеллект осы түрге жатады. Google алгоритмінен өздігінен жүретін көліктерге дейін. 5. Тар жасанды интеллект Ағылшын атымен жақсы таныс, Жасанды тар интеллект (NAI), тар жасанды интеллект адамның мүмкіндіктеріне еліктегеніне қарамастан, барлық есептеу жүйелерін білдіреді тек белгілі бір тапсырманы орындауға арналған. Олар бағдарламаланғаннан басқа ештеңе жасай алмайды. Олардың қызмет ауқымы өте тар, сондықтан олардың аты. Әзірге әлемде енгізілген барлық жасанды интеллект осы түрге жатады. 6. Жалпы жасанды интеллект Ағылшын тілінде атымен жақсы таныс, Жасанды жалпы интеллект (AGI), жалпы жасанды интеллект машиналарға әр түрлі әрекеттер арасында байланыс орнатуға мүмкіндік беретін жасанды интеллект түрі болады (әлі дамымаған). Сіз қоршаған ортаны адам сияқты үйрене, түсіне, әрекет ете және қабылдай аласыз. Олар бір ғана іс -әрекетпен шектеліп қалмайды, бәрін үйренуге біздің қабілеттерімізге еліктей алады. Жаттығу кезінде жалпы жасанды интеллект өзінің әрекет ету ауқымын одан сайын арттыра алады. 7. Жасанды супер интеллект Тағы бір гипотетикалық түсінік. Ретінде белгілі жасанды супер интеллект Жасанды супер интеллект (ASI), машиналар адамдардың ойлау тәсіліне еліктеп қана қоймай, жер бетіндегі ең ақылды жүйеге айналады. Олар бәрінен де бізден жақсы болады. Олар бәрін ойға келмейтін жылдамдықпен үйренеді және бірегейліктің есігі ашылады.; Жасанды интеллект интеллектуалды жарылысқа ұшырайтын жағдай, онда ол одан сайын қуатты машиналар шығарады. Кім қайда екенін білмейінше. Нағыз қорқынышты сценарий, бақытымызға орай, іске асудан алыс. 8. Адам сияқты әрекет ететін жүйелер Адам сияқты әрекет ететін жүйелер - бұл барлық жүйелер Олар біздің ойлау тәсілімізге еліктемейді, керісінше мінез -құлқымызға сәйкес келеді. Бұл олардың күрделі танымдық қабілеттерін дамытуға арналмаған, керісінше, олар бізге қарағанда механикалық әрекеттерді тиімдірек орындайды. Роботтар - бұған айқын мысал. 9. Адам сияқты ойлайтын жүйелер Адамдар сияқты ойлайтын жүйелер - бұл барлық жүйелер олар біздің ойлау тәсілімізге еліктейді. Бұл жасанды интеллект үйренуге, есте сақтауға, шешім қабылдауға және мәселелерді шешуге мүмкіндік беретін алгоритмдермен жабдықталған. Бұл жасанды интеллектің ең кең тараған түрі. 10. Рационалды әрекет ететін жүйелер Рационалды әрекет ететін жүйелер - бұл барлық жүйелер рационалды мінез -құлыққа қатысты адамдарға еліктеңіз. Олар қоршаған ортаны қабылдайды және өз мақсатына жету үшін мүмкіндігінше тиімді әрекеттер жасайды. 11. Рационалды ойлайтын жүйелер Рационалды ойлайтын жүйелер - бұл адамдарға еліктейтін, бірақ механикалық немесе оқу әрекеттерінде емес, ұтымды ойлау жүйесінде. Олар - бұл машиналар логикада олардың жұмысының тірегі бар. Есептеулер арқылы олар ойланады, содан кейін әрекет етеді. ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТ Алғашқы компьютерлердің негізгі міндеті әртүрлі есептерді шығару болатын. Алайда ХХ ғасырдың 50-жылдарында ақ ғалымдар фантаст-жазушылардың идеяларын қалай жүзеге асыру керек, яғни «адам сияқты ойлай алатын құрылғыны қалай жасауға болады?» деген сұраққа жауап іздей бастайды. Ойлау процестерін имитациялау үшін компьютерде бағдарламалық жүйелер жасалады. Олар жасанды интеллект жүйелері деп аталады. Негізгі ұғымдар Интеллект – интеллект – intellect Жасанды интеллект – искусственный интеллект – artificial Intelligence Жасанды интеллект (Artificial intelligence (AI)) – компьютердің немесе роботтың адамдарға тән зияткерлік процестерге байланысты тапсырмаларды орындау мүмкіндігі. Бұл – алдыңғы тәжірибе негізінде ойлау, түсіну, жалпылау немесе үйрену қабілеті. Жасанды интеллект (ЖИ) – адамзат интеллектісінің процесін компьютерлік жүйелер арқылы модельдеу. Бұл процестер оқыту (ақпарат алу және оны қолдану ережесі), пайымдау (болжамды немесе белгілі нәтижелерге жету үшін, ережелерді қолдану) және өзін-өзі түзетуден тұрады. Адам және мәшине үшін ортақ интеллект деп белгілі бір күрделілік деңгейіндегі тапсырмаларды орындау үшін программа құру және осы тапсырмаларды орындау қабілетін айтамыз. Жасанды интеллект жүйесін әзірлеушілердің мақсаты – тапсырма шартына сай, мәшинені өз іс-әрекетінің программасын жасауға, яғни формалды орындаушыдан зияткерлік орындаушыға ауысу (1-сурет).  1-сурет. Формалды және интеллектуалды орындаушылар Адамның ойлауы білім қоры және логикалық пайымдау қабілеттілігіне негізделген. Демек, зияткерлік жүйелерді жасауға екі негізгі міндет қойылған:  Қазіргі уақытта жасанды интеллект күнделікті өмірімізге тереңдеп еніп келеді, оның әсері күн санап сезілуде. Роботталған мәшинелер көлікті енді-енді үйреніп жүрген адамдарға нұсқаушы қызметін көрсете алады. Кейбір мекемелерде роботтар қаржылық есептер жасайды. Роботтар шахмат, дойбы, го сияқты түрлі ойындарда мықты қарсылас бола алады. Жасанды интеллектіні күн сайын қолданатын кейбір мысалдарды қарастырып көрейік (2-сурет):  2-сурет. Жасанды интелектіні қолдануға мысалдар Сұрақ Күнделікті өмірден ЖИ жүйесіне тағы қандай мысалдар келтіре аласың? Сақтау Жасанды интелект: • теоремаларды дәлелдеу; • ойындар; • кейіпкерлерді тану; • шешімдер қабылдау; • бейімделген бағдарламалау; • мәшинелік музыканы шығару; • деректерді табиғи тілде өңдеу; • оқыту желілері (нейрожелілер); • вербалды концептуалды оқыту сияқты бағыттарда қолданылады. Жасанды интеллект бағыттарын қарастырып көрелік: 1. Білімді ұсыну аясында ЖИ жүйесінің жадындағы білімді формалдауға және көрсетуге байланысты мәселелер шешіледі. Ол үшін білімді көрсетудің арнайы үлгілері мен білімді сипаттау тілдері әзірленеді, білім түрлері енгізіледі. 2. Білімге сүйеніп, іс-әрекеттерді орындау шеңберінде білімді толық емес сипаттамалар негізінде толықтыру тәсілдері әзірленеді. 3. Қарым-қатынас шеңберіне мыналар жатады: табиғи тілдегі байланысқан мәтіндерді түсіну және синтездеу (жинақтау) мәселесі, сөйлеуді түсіну және синтездеу, адам мен ЖИ жүйесі арасындағы коммуникация модельдерінің теориясы. 4. Қабылдау. Осы сала бағытында қандай да бір толық сипатталмаған деректі толықтыру әдістері әзірленеді. Бар білімнің негізінде сенімді және расталған қорытынды әдістер жасалады. Адами пайымдау ерекшеліктерін имитациялайтын білімге сүйеніп, пайымдау модельдері ұсынылады. 5. Оқыту ЖИ жүйелерінің оқуға, тағы басқа бұрын кездеспеген міндеттерді шешуге қабілеттілігін дамытуға арналған әдістер әзірленеді. Мысалы, күрделі жағдаяттарды сипаттау немесе оларды бақылау бойынша жеке міндеттерді белгілі жолмен шешуден жалпы міндетке көшу әдістері. Бұл бағыттың негізгі міндеті – бастапқы тапсырманың декомпозициясын неғұрлым ұсақ және ЖИ жүйелері үшін белгілі әдістерге көшіру. 6. Тәртіп ЖИ жүйелері кейбір қоршаған ортада әрекет етуі тиіс. Оларға қоршаған ортамен, өзге де ЖИ жүйелерімен және адамдармен тиісінше өзара әрекет жасауға мүмкіндік беретін тәртіптелген рәсімдер әзірлеу қажет. Егер соңғы тенденцияларға қарайтын болсақ, жасанды интеллект деген тіркесті жиі естиміз. Үйіміз, көлігіміз, тіпті тостерімізге дейін өзі ойланып, өзі жұмыс істейтін деңгейге жеткен. Ендігі кезекте жасанды интеллектінің қолданыс тапқан салалары мен түрлеріне назар аударсақ: Автоматты үйрену. Енгізілген мәліметті анықтап, классификациялау үшін моделдерді құрастырып, сынақтан өткізіп, кері бағытта қайтару принципімен жұмыс істейтін мәліметтер базасындағы жүйе. Мақсатты үйрену. Белгілі бір мақсатқа жеткен кезде оны қуаттандыратын жүйе. Ол көбінде агенттік жүйелерде қолданылады. Терең үйрену. Бұл жүйелер автоматты үйрену жүйесін құру үшін сызықтық емес нейрондық тармақтармен жұмыс істейді. Жоғарыда айтып кеткен автоматты үйренудің өзгеше нейрондармен жұмыс істейтін түрі. Агенттік жүйелер. Тәуелсіз агенттер белгілі бір ортада қарым-қатынасқа түсіп, массалық әрекеттердің (араның топтасып ұшқаны сияқты) симуляциясын жасайды. Бұл әдіс көбінде ойындарда және басқа да симуляцияларда қолданады. Сызықтық емес тораптар жүйесі. Агенттік жүйенің түрөзгерісі. Белгілі өлшемдегі тораптар ішкі жағдайды сақтайды, онымен қоса жанындағы ұяшықтардың әсерінен, мәліметті сыртқа шығарады. Конуейдің Game of Life бағдарламасы осы жүйенің бастапқы нұсқасы болатын, кейіннен оның күрделі әрі кері бағытта жұмыс істейтін үлгісі биржадағы акцияларды моделдеу мен болжам жасауға қолданатын болды. Өздігінен өзгеретін графикалық жүйелер. Ақпараттар базасындағы жағдай ондағы түйіндерді шешудің жаңа әдістерін тапқанда (эвристикалық әдіс) өзгеріп тұрады. Білім базалары, бизнес интеллект және эксперттік жүйелер. Қалыпты мәліметтер базасындағы кестелерден семантикалық білім спектрумын құрастырады. Кей жағдайларда бұл процесс адамның бақылауымен болса, кейбір бағдарламалар автоматты үйренуге ауысып, мәліметтер өздігінен іріктеліп, топтасып және бір-бірінен бөлінеді. Виртуалды кеңесші мен ақылды агенттер. Бұл агенттік жүйеден аздап өзгешелеу. Агенттер ақпараттық жүйедегі жазбаша немесе ауызша мәтінді өңдеп, одан белгілі мәліметті іріктеп, керектісін шығарып береді және басқа да операциялар жасайды. 1960 жылдардағы Элиза жүйесі алғашқы қарапайым агент еді. Қазіргі агенттер мен виртуалды кеңесші семантикалық комбинация, Байес анализін, автоматты үйренуді қолданып, қажетті мәлімет беріп, қолданушы жайлы ақпарат жинайды. Визуалды суреттер мен аудио дыбыстарды оқитын жүйелер. Көп жағдайларда визуалды және аудио жүйелер медиа материалды кішірейтілген кодталған сұраққа айналдырып, содан кейін алгоритмдегі индекстер арқылы немесе автоматты жүйедегі ең сәйкес нұсқамен салыстырады. Ол көбінде арнайы бөлшектердің кездесу жиілігіне байланысты сарапталатын және бір-бірімен байланысатын семантикалық жүйелерден тұратын Байес анализімен жұмыс істейді. Бөлшектік визуализация. Фрактал бөлшектер мен жасанды интеллектің байланысы өте терең болуымен қатар, параметрленген табиғи көріністер: судың ағуы, оттың ұшқыны, тастардың бедері, ауадағы түтін сияқты Голливуд фильмдеріндегі арнайы эффектілерді жасау жасанды интеллектің ең кең дамыған саласы саналады. Сонымен қатар ЖИ «кеңістікте» де өз қолданысын тапқан: Өздігінен басқарылатын көліктер. Бұл визуалды тану жүйесі мен шынайы уақыт моделінде жұмыс істеу арқылы көлік «көз» алдындағы кедергілерді (статикалық және қозғалмалы) көріп, алған бағытына байланысты әрекет етеді. Дрондар. Дрон жолаушысы жоқ өздігінен басқарылатын көлік, ол жарқанат сияқты кішкентай өлшемнен басталып, реактивті ұшақтың көлеміндей үлкен болады. Олар алыстан да басқарылады, ара сияқты топтасып ұшып немесе алдын ала қойылған програмамен де ұшады. Мәліметтерді сараптау. Қолдағы бар мәліметтерді сараптау арқылы үлгілерді анықтап, алда болатын оқиғаларға болжам жасау. Бұл автоматты үйрену техникасы мен сандық статистикалық анализ, сызықтық емес дифференциялық теңдеулерді қолданады. Мәлімет сараптауда ғалымдар жоғары деңгейдегі функциялар мен қайталау әдісін қолданбайды, сәйкесінше бұл сала әлі де даму үстінде. Сонымен қатар, жасанды интеллект блокчейндер, қаражат аудару мен оны бақылау саласында, интернет құрылғыларын байланыстыру мен интеллектуалды камераларда қолданылады. Бір сөзбен айтқанда, жасанды интеллект өздігінен жұмыс істейтін бағдарлама емес, ол құрылғыларға қондырылған кезде ақпаратты анықтап, сараптап, біріктіру арқылы белгілі бір шешім шығаруға ұсыныс жасайды, ал кей жағдайларды сол шешімдерді өзі қабылдайды. Ең бастысы бұл тренд әлі де дамып, жалғасын табады. Мақаланың түпнұсқасы: forbes.com |