1.4-ресурс-Ынтымақтастық оқу ортасы. жымды процестерді жне оыту тсілдерін дамыту

• Название: жымды процестерді жне оыту тсілдерін дамыту
• Дата: 20.02.2023
• Размер: 45.37 Kb.
• Имя файла: 1.4-ресурс-Ынтымақтастық оқу ортасы.docx
• Тип: Документы; #945951

ҰЖЫМДЫҚ ПРОЦЕСТЕРДІ ЖӘНЕ ОҚЫТУ ТӘСІЛДЕРІН ДАМЫТУ
Қазіргі заманда басқалармен ынтымақтасып, өзара іс-қимыл жасай білудің маңызы зор. Ынтымақтастыққа баса назар аудару – білім беру саласындағы өзекті үрдіс қана емес, сонымен қатар кез келген заманауи қызметкердің немесе ұйымның маңызды ерекшелігі болып табылады.

Командалық жұмыс кез келген мәселені тиімдірек шешуге, сондай-ақ жобаларды тезірек және нәтижелі іске асыруға және алға қойған мақсаттарға қол жеткізуге мүмкіндік береді.

Бірлескен жұмыс оқу процесінің барынша нәтижелі болуына мүмкіндік береді: команда мүшелері бір-бірінен үйренеді, тапсырманы орындаудың жаңа жолдарын қолданады. Командалық жұмыс процесінде өзара сыйластық, өзара қолдау, өзара түсіністік сияқты коммуникативтік дағдылар дамиды, жанжалды жағдайларды шешу, жұмыстың түрлі стильдеріне бейімделу қабілеті жетілдіріледі, ойлау мен мінез-құлық дамиды.

Бiлiм беру саласындағы ынтымақтастық стратегиясын iске асырудың түрлi жолдары бар, атап айтатын болсақ: әлеуметтiк желiлердi пайдалану, аралас оқыту технологиялары, «төңкерілген сынып» әдiсі, оқушылар арасында тәжiрибе алмасуға негiзделген сабақтар, жобаға негізделген оқыту, ашық ақпарат көздерiн пайдалана отырып оқу, пәнаралық оқу және т.б.

Іске асыру механизмдері:

• 
  Бірін -бірі оқыту (Peer Learning).
  
• 
  Әлеуметтік медиа арқылы оқыту.
  
• 
  Проблемаға негізделген оқыту.
  
• 
  Жобаға негізделген оқыту.
  
• 
  Мұғалім фасилитатор ретінде (Edutainer).
  
• 
  Төңкерілген сынып.
  
• 
  Пәнаралық оқу.
  

Бірін -бірі оқыту (Peer Learning)

Бірін -бірі оқыту (тәжірибе алмасу) - оқушылар арасындағы ынтымақтастыққа бағытталған оқыту әдісі. Бұл жерде оқу процесіне қатысушылар қатаң түрде «үйрететіндерге» және «үйренетіндерге» бөлінбейді. Мұндай оқытудың негізгі шарты – процеске қатысушылардың барлығының тең мәртебесі болуы.

Тақырып бойынша ақпарат алмасу мүмкіндігі әр қатысушыға бірдей беріледі. Олардың әрқайсысы өзін толғандырған кез келген сұрақтарын қойып, өз көзқарасын түсіндіріп, қиындықтарды талқылай алады.

Тәжiрибе алмасудың негiзгi принципi - өз тәжiрибесiнен алынған бiлiммен бөлісу болып табылады және бұл жерде теориялық негiздеме беру талап етілмейді. Оқу процесінің барлық қатысушылары берілген тақырыпқа қатысты тәжірибелерімен бөліседі, проблемаларды және оларды шешу жолдарын талқылайды, сол арқылы өз білімдерін толықтырып, тәжірибе жинақтайды.

Осы әдісті қолдану барысында «дәрісті» тоқтатып, берілген тақырып бойынша сұрақтар қоюға болады. Бұл оқушыларға материалды қаншалықты дұрыс түсінгенін тексеруге көмектеседі. Сондай-ақ оқушыларды 2-3 адамнан тұратын топтарға бөліп, оларға алынған ақпарат туралы ойланып, талқылап, қойылған сұрақтарға жауап іздеуіне мүмкіндік беруге болады.

^{Артықшылығы}

• 
  Бірін-бірі оқыту оқушыға белгілі бір ұғымдарды өз бетінше жақсы түсінуге мүмкіндік береді.
  
• 
  Бірін-бірі оқыту барысында «оқытушы» пәнді жан-жақты түсінуге мүмкіндік алады және материалды жақсырақ есте сақтайды. Бұл білімді меңгерудің ең ұтымды жолдарының бірі.
  
• 
  Оқушылардың қызығушылығын және өзін-өзі бағалауын арттыру.
  
• 
  Түсіндірудің тиімділігін тексеру үшін уақытылы кері байланыс беру.
  

Қиындығы

• 
  Мұғалімге сабақты бақылау қиынға соғады. Басқару құралдарының жеткіліксіздігі.
  
• 
  Талқыланып жатқан тақырыптың өзектілігіне деген нақты сенімнің болмауы.
  

Әлеуметтік медиа арқылы оқыту

Әлеуметтік желілер арқылы оқыту және онлайн ынтымақтастық құралдарын пайдалану – қазіргі заманғы білім беру үрдістерінің бірі болып табылады. Оның негізгі міндеті –ақпарат және білім алмасу үшін, сондай-ақ ынтымақтастық пен өзара көмекті ұйымдастыру үшін интернетті пайдалану.

Әлеуметтік желілер мен ондағы қосымшалар пікір алысуды қолдауға, ақпаратты талқылауға, сондай-ақ өзара оқытуға көмектеседі.

«Әлеуметтік» технологиялар туралы сөз қозғалатын болса, оған ұсынылған критерийлердің кемінде біреуі сәйкес келеді: ақпарат алмасуға мүмкіндік береді, өзара іс-әрекетке итермелейді және ресми немесе бейресми оқыту процесін жеңілдетеді.

Интернет технологиялары - блогтар, әлеуметтік желі сайттары (Facebook, Twitter, Pinterest, LinkedIn және т.б.), файлдармен алмасу сайттары, соның ішінде презентациялар(мысалы, SlideShare) және бейнематериалдар (YouTube, Vimeo, Vine), сондай-ақ барлық Google ашық қосымшалары және т.б. Олар блог және микроблог жүргізу, ортақ пайдалануға арналған файлдарды жариялау, көптеген қосымша опциялары бар форумдар мен жұмыс топтарын ұйымдастыру мүмкіндігі.
^{Артықшылығы}

• 
  Блог дәстүрлі мектеп хабарландыруларын алмастыра алады, өйткені ол саясатқа, музыкаға, математикаға немесе спортқа қызығушылық танытқан оқушылардың талқылауларға қосылуына мүмкіндік береді, сондай-ақ оларды өздері айналысатын сүйікті істері туралы блог ашуға ынталандырады.
  
• 
  Білім берудің негізгі мақсаты – білім және тәжірибе алмасу болғандықтан, әлеуметтік желілер, кез келген басқа қарым-қатынас құралы сияқты, оқытудың тиімділігін және білімді меңгеру деңгейін арттыра алады. Бұл оқу процесінің тиімділігін арттыру үшін әлеуметтік платформаларды пайдалануда шығармашылық таныту қажет дегенді білдіреді.
  

• 
  Әлеуметтік желілер кез келген уақытта, кез келген жерде қолжетімді қарым-қатынас жасаудың қарапайым құралы болып табылады.
  
• 
  Оқытуда әлеуметтік желілерді пайдалану оқушылардың оқуға деген ынтасын, қызығушылығы мен креативтілігін арттырады.
  
• 
  Сонымен қатар, әлеуметтік желілер оқушы мен оқытушы арасында жағымды және сенімді қарым-қатынас жасауға көмектеседі.
  
• 
  Онлайн құралдар бірнеше оқушыға бір тапсырманы бір мезгілде орындауға мүмкіндік береді: олар бір-бірінің толықтыруларын, өзгерістерін, ескертпелерін, сондай-ақ пікірлерін көре алады және жобаның іске асырылу барысын бақылай алады.
  

Қиындығы

• 
  Тақырыпқа қатысы жоқ веб-сайттарды қарауға немесе чаттарда отыруға шамадан тыс көп уақыттың жұмсалуы.
  
• 
  Мектепте әлеуметтік желілерді пайдалану мұғалімдерге байланысты бола бермейтін әкімшілік мәселе болып табылады.
  

Проблемаға негізделген оқыту

«Проблемаға негізделген оқыту» дегеніміз - оқушылардың мұғалім тарапынан қойылатын нақты міндеттерді шешу үшін топта немесе жеке жұмыс жасауы. Проблемаға негізделген оқытудың басты артықшылығы – ақпаратты өз бетінше іздеу және жаңа дағдыларды қалыптастыру қажеттілігі және проблемаларды шешуде қазіргі еңбек нарығында сұранысқа ие негізгі әдістерді меңгеру табылады. Осының негізінде меңгерілген дағдылар оқушыларға қоғамда өз орнын табуға көмектеседі. Проблемаға негізделген оқыту жүргізілетін топтар жоғарғы нәтиже көрсете алады, өйткені командада жұмыс жасау ең күрделі проблемаларды шешуге мүмкіндік береді.

Бiлiм алушылар проблемаларды дербес және өз бетінше шешеді. Мұғалім оқушыларға жеке көзқарасын ұсынбайды. Оның міндеті – проблеманы шешу барысында алынған білімнің оқушылардың іс жүзіндегі тәжірибесіне сәйкестігіне көз жеткізу. Осылайша, проблемаға негізделген стратегия оқушыларға алған білімін есте сақтауға және жүйелеуге мүмкіндік береді.

• 
  ^{Артықшылығы}
  

• 
  Оқытудың барлық мақсаттарын біріктіретін оқу процесіне жүйелі көзқарас.
  
• 
  Оқу материалын түсінудің маңыздылығына баса назар аударылады, себебі осы әдіс шеңберіндегі жұмыс әрбір проблемаға терең талдау жасауды талап етеді.
  
• 
  Қиындық деңгейін таңдау мүмкіндігінің болуы, бұл оқушыларға білім беру процесі аясында қарапайым тапсырмалардан күрделірек тапсырмаларға көшуге мүмкіндік береді.
  
• 
  Оқушылардың жұмысының логикалығы мен жүйелігін қамтамасыз етеді, білімді үнемі жүйелеуді және синтездеуді талап етеді.
  
• 
  Білім алушыларға жаңа жағдайларда алған білімдері мен дағдыларын пайдалануға мүмкіндік беру арқылы оқудың табысты өтуіне ықпал етеді.
  

• 
  ^{Қиындығы}
  

• 
  Проблемаға негізделген оқыту әдiсi едәуiр уақыт шығынын талап етеді: бiлiм алу процесi дәстүрлi оқытуға қарағанда ұзақ уақытты алады.
  
• 
  Проблемаға негізделген оқыту мұғалімнің түбегейлі дайындығын талап етеді: проблемаларды анықтау және сабақ жоспарын әзірлеу айтарлықтай күш-жігерді қажет етеді.
  
• 
  Оқушылардың орындалған жұмысын бағалау бойынша критерийлер таңдауда қиындықтар туындауы мүмкін – бұл әдіс мектептердегі қазіргі заманғы бағалау жүйелерімен сәйкес келе бермейді.
  
• 
  Оқушыларды оқытудың жаңа түрімен таныстыру үшін уақыт қажет болады: алғашқы кезде оқушыларда біршама қиындықтар туындайды, оларға аз құрылымдалған тапсырмаларды орындау қиынға түседі.
  

Жобаға негізделген оқыту

Жобаға негізделген оқыту процесінде оқушылар белгілі бір фактілерді жинап, талдап, проблеманы шешуі немесе белгіленген мақсатқа жетуі тиіс. Жобаны тиімді аяқтау үшін оқушылар қолда бар ақпаратты, өздерінің дағдылары мен тәжірибесін пайдалануы, сондай-ақ жаңа ақпаратты игеруі тиіс. Оқушылар жоба жұмысын жасай отырып, жаңа білімді меңгереді. Әрбір қатысушы тек өз жұмысы үшін ғана емес, командалық жұмыстың жалпы нәтижесі үшін де жауап береді.

Жобаға негізделген оқыту ынтымақтастық арқылы оқу теориясын басшылыққа алады.

Артықшылығы

• 
  Проблема жасанды түрде әр түрлі аспектілерге (математикалық, химиялық, тарихи, т.б.) бөлінбеген жағдайда, оны көру және түсіну оңай.
  
• 
  Өзекті дағдыларды,оның ішінде сыни ойлауды дамыту, командада жұмыс істей білу, қарым-қатынас жасау, ақпаратты талдау және жүйелеу, өз идеяларын талқылау және ұсыну, кері байланысты қамтамасыз ету және қабылдау, өз көзқарасын қорғау және т.б.
  
• 
  Әр оқушы міндеттерді шешу процесіне шын мәнінде қатысады. Оқу процесі анағұрлым тиімді бола түседі: жаңа тақырып оңай есте сақталады және игеріледі.
  

^{Қиындығы}

• 
  Жобаға негізделген оқытуды бағалау қиын.
  
• 
  Оқу нәтижелері мен жобаның нәтижелері арасында тепе-теңдікті табу қиынға соғуы мүмкін.
  

Мұғалім фасилитатор ретінде (Edutainer)

Қазіргі кезде мұғалім негізгі ақпарат көзі болып саналмайды: оқушылар кез-келген уақытта, кез-келген жерден өз бетінше шексіз көлемде деректерге қол жеткізе алады. Демек, мұғалімнің сыныптағы рөлі де өзгеруде. Қазір ол әдеттегі дәріс беруші оқытушыдан гөрі тәлімгер және кеңесші рөлін атқаруда.

Бұл оқу процесіне деген жалпы көзқарастың да өзгергендігін білдіреді. Оқушыларға эксперимент жасауға мүмкіндік беру қажет және оларды тек бақылау жұмыстарының нәтижелері негізінде ғана бағалауды тоқтату керек.

Оқу процесі оқушыларға бағдарланған кездегі мұғалімнің міндеті – әрбір оқушыға және барлық сыныпқа дербес және негізделген шешімдер қабылдауға, нені және қалай үйрену керектігін таңдауға, сондай-ақ білімді игерудің және тәжірибе жинақтаудың өзіндік жолын табуға көмектесетін дағдыларды дамытуға мүмкіндік беру болып табылады.

Артықшылығы

• 
  Оқушылар қарым-қатынас және ынтымақтастық дағдыларын дамытады.
  
• 
  Оқушылар оқу процесін өз бетінше басқаруды, сұрақтар қоюды және ересектердің көмегінсіз тапсырмаларды орындауды үйренеді.
  
• 
  Оқушылар сабаққа қызығушылықпен, белсенді қатысады.
  

Қиындығы

• 
  Сабақта тәртіп бұзылуы мүмкін.
  
• 
  Әр оқушы өзіне жүктелген міндеттерімен айналысқан кезде, мұғалімге олардың назарын өзіне аудару қиынға соғады.
  
• 
  Кейбір оқушылар жеке жұмыс істегенді жақсы көреді.
  
• 
  Мұғалімдердің жаңа рөлді орындауға тәжірибесі жетіспеуі мүмкін.
  

Төңкерілген сынып

«Төңкерілген сынып» термині сабақ жоспарын керісінше жасау дегенді білдіреді. Әдетте мұғалім алдымен жаңа тақырыпты түсіндіреді, содан кейін тақырыпқа байланысты жаттығуларды орындауды ұсынады, сосын үй тапсырмасын береді. Ал бұл әдіс бойынша мұғалім жаңа тақырып бойынша оқушыларға жазба ұсынады, ал оқушылар жазбамен сабаққа дейін өз бетінше танысып шығады. Осылайша, сабақ барысында оқушылармен қарым-қатынас жасау, олардың сұрақтарына жауап беру, қиындықтарды шешу, материалды талқылау және пысықтау арқылы әлдеқайда уақытты тиімді пайдалануға болады.
Артықшылығы

• 
  Практикаға, сұрақтар қоюға және тақырыптың ең күрделі аспектілерін талқылауға уақыт жеткілікті болады.
  
• 
  Оқушылар негізгі ұғымдармен, ақпаратпен өз бетінше танысып шыққаннан кейін, тақырыпты тереңірек зерделеуге мүмкіндігі болады.
  
• 
  Проблемаларды шешу және сыни ойлау дағдыларын дамытуға уақыттың жеткілікті болуы.
  
• 
  Тақырыпты егжей-тегжейлі нақтылауға, сұрақтар қоюға және өз көзқарасын қорғауға үйрету мүмкіндігі.
  

^{Қиындығы}

• 
  Мұғалімдердің барлығы тақырып бойынша жеке және ерекше оқу материалын дайындай алмауы мүмкін, дайындалған материалдардың сапасы мен деңгейі мұғалімге байланысты болады.
  
• 
  Егер оқушы сабаққа алдын ала дайындалмаса, ол оқу процесіне толық қатыса алмайды.
  
• 
  Кейбір оқушыларға сабақтағы мұғалімнің түсіндірмесінсіз, өз бетінше жазба арқылы тақырыппен танысу қиынға соғады.
  

Пәнаралық оқу

«Пәнаралық» деген сөз белгілі бір тақырып бойынша екі немесе одан да көп түрлі мектеп пәндерін немесе академиялық пәндерді қолдану практикасын, сондай-ақ проблеманы немесе сұрақтарды бірнеше тұрғыдан қарау процесін білдіреді.

Бүгінде өмірде көп нәрсе адамның әр түрлі фактілердің, оқиғалар мен теориялардың арасындағы байланысты анықтап, оларды жалпы контексте жүйелеу, айналадағы «үлкен әлем» бейнесін қалыптастыра алу қабілетіне байланысты. Сондықтан білімді кіріктіре білу білім берудің басты мақсаттарының біріне айналды. Мұғалімдер ұзақ жылдар бойы жеке пәндік бағыттарды дамытып отырды. Ал қазіргі таңда оқытушылар түрлі пәндерді ықпалдастыруға ұмтылуда.

Офистерде немесе заманауи зертханаларда, медициналық жаңалықтарды ашуда немесе күнделікті өмірде ықпалдастыруды қолдануды талап ететін күрделі міндеттер шешіледі Балаларда интеграциялық ойлауды дамытып, олардың білімдерін стандартты емес жағдайларда: сыныпта, жұмыста, қоғамда және жеке өмірде пайдалануға үйрету қажет.

Мектептерде пәнаралық бiлiм берудi енгiзу тәсiлдерiнiң бiрi - ортақ тақырыптар негізінде, оқу жоспарын келісіп, таңдайтын мұғалімдердің пәнаралық топтарын құру болып табылады.

• 
  Артықшылығы
  

• 
  Оқушыларды, мұғалімдер мен ата-аналарды оқу процесіне тарту деңгейін арттырады; ынтымақтастық атмосферасын құруға ықпал етеді.
  
• 
  Мұғалімдерге уақытты тиімдірек пайдалануға және негізгі тақырыптарға әр түрлі көзқараспен қарауға мүмкіндік береді.
  
• 
  Оқушыларға пәнді кеңірек түсінуін қамтамасыз ете отырып, әртүрлі ақпарат көздерімен жұмыс істеуге мүмкіндік береді.
  

• 
  Қиындығы
  

• 
  Мұғалімдер мен оқушылар пәнаралық оқуға арналған тақырыптарды өздері таңдауы тиіс: тақырыптарды таңдау жоғарыдан белгіленбейді.
  
• 
  Осы әдісті қолдану кезінде оқушылардың білімін бағалауда олардың дайындығы жеткіліксіз болуы мүмкін.
  
• 
  Кеңірек зерттеуді қажет етететін тақырыптар үстірт зерделенуі мүмкін, бұл ретте көптеген пәндер (мысалы, медицина, құқық, машина жасау) неғұрлым терең және егжей-тегжейлі қарастыруды талап етеді.
  
• 
  Таңдалған тақырыптар оқушылардың нақты білімі мен тәжірибесіне сәйкес келмеуі мүмкін.
  

Оқу материалын дайындау бойынша командалық жұмысты ұйымдастыру Жобаның негізгі мақсатын жұмыс тобының бірінші жиналысына дейін анықтаа алыңыз; Топтың әрбір мүшесіне оның қалауын ескере отырып, нақты тапсырма жүктеңіз. Жұмыс барысын бақылаңыз және материалдарды әзірлеуге жауапты тұлғалармен алдағы қадамдарды талқылаңыз. Топ мүшелерін оқуға, түсініктеме беруге және ұсыныстар жасауға бағыттаңыз. Пікір білдіру еркіндігін шектемеу керек, бірақ өз пікірін баяндаудың жалпы ережелерін ұсыныңыз.

Дереккөз: Тренды современного образования (Қазіргі заманғы білім беру үрдістері) — Алматы: «Bilim Media Group» ЖШС, 2017 жыл — 326 б.