Рахат жм 809. Кіріспе Жалпы жедел аппендецит туралы тсінік
 Скачать 4.32 Mb.
|
|
Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті Медицина факультеті БӨЖ Тақырыбы: Жедел аппендецит Қабылдаған: Сейдинов Шора Мусалиұлы Тобы: ЖМ-809 Дайындаған: Әлшер Рахат Жоспары
Жедел аппендицит — соқыр ішек (бұйен) өскінінің кабынуы – іш ағзаларының арасында аса жиі кездеседі. Жедел аппендицит бұл полиэтиологиялы жедел хирургиялық ауру. Жиілігі 40 -10000 адамнан. Жедел аппендицит хирургиялық аурулардың 38-49% кездеседі. Құрт тәрізді өсіндімен ауырған науқастардың 75%-ын 33 жастан төменгі адамдар құрайды XVI ғ. ғалым Парс алғаш рет кұрт тәрізді өсіндіні сипаттап, оң жақ мықын аймағындағы іріндікті ашуды үсынған. Нью-Йорктік хирург Мак-Бурней мен Фитц бірге ең алғаш рет «аппендицит» терминін қолданған. Жедел аппендицит этиологиясы мен патогенезі:
Жіктелуі І. Беткей және катаральды (6-12 сағ. дамиды) ІІ. Флегмонозды (12-24 сағ.) ІІІ. Гангренозды (24-48 сағат) Жедел аппендициттің асқынуы:
- Бос - Тығыз Классификация Абрикосов бойынша (морфол.)Шағымдар: құрт тәрізді процестің типтік орналасуы кезінде іштің төменгі оң жақ квадрантындағы ауырсыну (оң жақ мықын аймағында); жүрек айнуы, аурудың басында 1-2 рет құсу; анорексия; Ауыздың құрғауы. Анамнез: ауырсыну кенеттен пайда болады, эпигастрийден басталады (кохер-Волкович сипмомы) немесе кіндік айналасында (Кумель симптомы), 2-3 сағаттан кейін іштің төменгі оң жақ квадрантында (оң жақ мықын аймағында) құрт тәрізді процестің типтік орналасуымен ауысады және локализацияланады. Егер ауырсыну жөтелгенде Клиника диагностикасы күшейсе,(Черемских–Кушнеренко симптомы) ол ішкі мүшелдердің тасқын тәрізді қозғалуынан іш қуысы қысымының жоғарылауы құрт тәрізді өсіндінің іш астарына әсерін тигізеді Физикалық тексеру: 1) пациенттің жағдайын бағалау. Катаральды және флегмонозды аппендициттің жалпы жағдайы салыстырмалы түрде қанағаттанарлық. Жалпы перитонитпен, іш сепсисімен, септикалық шокпен асқынған деструктивті аппендицит кезінде жағдай ауыр немесе өте ауыр болуы мүмкін-науқас "сепсис скринингі" бағдарламасын жүзеге асыру және операция алдындағы дайындық көлемін анықтау үшін реанимация бөліміне жатқызылады. Барлық диагностикалық шаралар қарқынды синдромдық терапиямен қатар ОАРИТ-те жүргізіледі! 2) жедел аппендициттің физикалық белгілерін анықтау. Көбінесе науқастар флегмонозды аппендицитпен келеді . Дене температурасы көтеріледі (37,0-38,50 С). Тілі жабындымен жабылған, құрғақ. Тахикардия. Іштің төменгі оң жақ квадрантында, оң жақ мықын аймағында пальпация кезінде Диелафуа триадасы анықталады (құрт тәрізді процестің типтік орналасуымен): ауру, бұлшықеттің жергілікті қорғаныс кернеуі (жергілікті бұлшықет дефансы), гиперестезия. Жедел аппендициттің оң белгілері (Ровзинг, Воскресенский, Раздольский, Ситковский, Бартомье-Мишельсон). 3) перитониттің физикалық белгілерін анықтау: перитонийдің тітіркену белгілері (Щеткин-Блюмберг, Кулленкампф), кебулер, перистальтиканың тежелуі. Ровзинг симптомы (патогномоникалық симптом) – сол қолымен құрсақ қабырғасы арқылы сигма тәрізді ішек люменді жауып, мықын қанатына басылады; оң қолымен төмендегіш ішек проекциясында итергіш қозғалыстар жасалады, ал ауырсыну оң жақ мықын аймағында пайда болады. Диелафуа триадасы-іштің төменгі оң жақ квадрантындағы жергілікті ауырсыну синдромы, бұлшықет кернеуі және гиперестезия. Ситковскийдің симптомы-науқастың сол жақ қырында жатқанда ауырсынудың жоғарылауы (аппендициттің қайталануына тән). Бартомье-Михельсон симптомы-сол жақ қырымен науқас жағдайында оң жақ мықын аймағын пальпациялау кезінде ауырсынудың жоғарылауы (процесс пальпацияға қол жетімді болады). Раздольскийдің симптомы-оң және сол жақ мықын аймағының симметриялы салыстырмалы перкуссиясымен оң жақта гиперестезия байқалады. Воскресенскийдің симптомы ("көйлек" немесе "сырғанау" симптомы) – қабырға доғасынан шап байламына дейін және солға және оңға қарай жылжымалы қозғалыс жейде арқылы жүзеге асырылады, гиперестезия байқалады, оң жақтағы ауырсынудың едәуір жоғарылауы. Коупа симптомы-науқастың артқы жағында тізе буынында бүгілген оң жақ төменгі аяқ сыртқа қарай айналады - ішкі обтураторлық бұлшықеттің кернеуіне байланысты жамбастың тереңдігінде оң жақта және жамбастың үстінде ауырсыну пайда болады. Коупаның симптомы гинекологиялық ауруларда да оң болуы мүмкін. Образцовтың симптомы-жату жағдайында науқастың ұзартылған оң аяғы көтеріліп, оны баяу түсіруді сұрайды, ал науқас илиотибиальды бұлшықеттің ауырсынуына байланысты оң жақта бел аймағында терең ауырсынуды сезінеді. Образцовтың симптомысимптомы ретроцекальды, ретроперитонеальді аппендицитке тән. Тараненко-Богданованың симптомы (жүкті әйелдердегі аппендицит)-сол жақ қырында жатқанда оң жақ мықын аймағындағы ауырсынуды жеңілдеуі, ал оң жақ қырымен жатқанда қабынған процеске жүкті жатырдың қысымына байланысты оң жақта ауырсынуды күшеюі. Щеткин-Блюмберг симптомы-қолдың 2-4 саусағының алақан беті іштің алдыңғы қабырғасына тегіс басылады, қолды осы қалыпта бірнеше секунд ұстайды, содан кейін қолды тартып алады, ал науқас ауырсынудың күрт жоғарылауын байқайды. Кулленкампф симптомы (жамбас перитонеумының тітіркену симптомы) – ректалды және қынаптық зерттеу кезінде Дуглас кеңістігінің проекциясындағы өткір ауырсыну анықталады. Соқыр ішектің атипті орналасуымен (жоғары, медиальды, жамбас, ретроцекальды немесе ретроперитонеальді, сол жақ) ауырсыну синдромы тиісті локализацияға ие, ал процестің типтік орналасуына тән төменгі оң жақ квадрантта бұлшықет кернеуі болмайды.
Ескеретін жайт: диагностикалық қателіктерді болдырмау үшін жедел аппендициттің клиникалық көріністерінің ерекшеліктерін құрт тәрізді процестің орналасуына, клиникалық-морфологиялық формасына, жынысы мен жасына байланысты ескеру қажет, сонымен қатар клиникаға кірер алдында емдеу (анальгетиктер, антибиотиктер, детоксикация терапиясы) клиникалық көріністі бұрмалайтынын есте ұстаған жөн. Жедел аппендициттің асқынуын диагностикалау: Аппендикулярлық инфильтрат-бұл қабынған құрт тәрізді процестің айналасында орналасқан дәнекерленген мүшелер мен тіндердің конгломераты. Науқастың дәрігерге уақтылы келмеуіне немесе ауруханаға дейінгі немесе стационарлық кезеңдегі диагностикалық қатенің салдарынан аурудың басталуынан 3-5 күн өткен соң дамиды. Ауырсыну басылады, науқастың жалпы жағдайы зардап шекпейді, дене температурасы төмен, іштің төменгі оң жақ квадрантында (процестің типтік орналасуымен) инфильтрат пальпацияланады, перитонийдің тітіркену белгілері жоқ. Анамнезді мұқият жинау маңызды: ауырсыну қозғалысының симптомы (Кохер-Волкович, Куммель) және аппендициттің басталуына тән симптомдар кешені анықталады. Аппендикулярлық инфильтраттың дамуының 2 нәтижесі болуы мүмкін: резорбция және абсцесс. Периаппендикулярлық абсцесс-бұл аппендикулярлық инфильтраттың нәтижесі: ауруханада бақылау кезінде науқас аппендикулярлық инфильтраттың проекциясында қайтадан ауырсынуды сезінеді, жүйелік қабыну реакциясы дамиды (температураның жоғарылауы, тахикардия, лейкоциттер деңгейінің жоғарылауы), ультрадыбыстық гипо - немесе анехогендік құрамы бар дөңгелек қуыс түзілуін және пиогендік капсуланы анықтайды.
Септикалық шок кезінде АҚК орнын толтыруға төзімді гипотензия, сондай-ақ тіндік және органдық гипоперфузия дамиды. Науқастардың осы санатындағы диагноз қиындық тудыруы мүмкін: сана бұзылған, ауырсыну синдромы, классикалық перитонеальді белгілер анықталмаған немесе көрсетілмеген; әдетте, энтеральды жеткіліксіздік белгілері бар (кебулер, перистальтиканың болмауы), сондай-ақ іштің алдыңғы қабырғасының пастозы Зертханалық зерттеулер: жалпы қан анализі: лейкоцитоз; жалпы зәр анализі; ұю уақыты, қан кету ұзақтығы; микрореакция; АИТВ-ға қан анализі; қан тобы және RH факторы; Аспаптық зерттеулер: периаппендикулярлық абсцесс қуысының құрамындағы перитонеальді экссудатты бактериологиялық зерттеу; құрт тәрізді процесті гистологиялық зерттеу. Қанжар" эпигастрий ауруы Ойық жара тарихы Іштің алдыңғы қабырғасының бұлшықет кернеуі ЭФГДС: перфорациялық саңылауы бар ойық жара ақауының болуы Іш қуысы мүшелерінің шолу рентгенографиясы: қуыс органның перфорациясының рентгенологиялық белгісінің болуы-пневмоперитонеум Пароксизмальды ауырсыну Бірнеше рет құсу Ауырсыну майлы, қуырылған тағамдарды қабылдаумен байланысты Пальпация кезінде өт қабының ұлғаюы, кернеуі, ауыруы анықталады Ультрадыбыстық: жедел холециститтің белгілері Ауырсыну өткір, пароксизмальды Дизуриялық құбылыстардың болуы Болмайды
Ультрадыбыстық: бүйрек жамбасының кеңеюі, оң бүйректің көлемінің ұлғаюы, несепағардағы тастар Шолу рентгенографиясы, урография: оң жақ несепағардағы конкременттер ЖЗА - да: макро немесе микрогематурия Перфорация-ланған жара Оң жақтық бүйректік колика Жедел холецистит АМБУЛАТОРИЯЛЫҚ ДЕҢГЕЙДЕ ЕМДЕУ ТАКТИКАСЫ: Жедел аппендицит, сондай-ақ "жедел аппендицит" диагнозына болжам/күмән Жедел Жедел жәрдем шақыруға және науқасты емханада зертханалық және аспаптық зерттеулерсіз бейінді хирургиялық стационарға жіберуге негіз болып табылады. Ауруханаға дейінгі кезеңде ауырсынуды басатын дәрілерді енгізуге, ванналарды, жылуды, суықты қолдануға тыйым салынады. Тұрақсыз гемодинамика кезінде (перитонит, іш сепсисі, септикалық шок асқынған деструктивті аппендицит) гемодинамиканы тұрақтандыруға бағытталған емдеу шараларын емхана дәрігерлері "жедел жәрдем" келгенге дейін бастайды, хирургиялық стационарға барар жолда "Жедел жәрдем" бригадасы жалғастырады. Дәрілік емес емдеу: жоқ Одан әрі жүргізу: стационарға жолдама. Емханада емдеу тиімділігінің және диагностика мен емдеу әдістерінің қауіпсіздігінің индикаторлары: стационарға уақтылы жіберу. Операциядан кейін
Операциядан кейінгі оңалту Лапароскопиялық операциялардан кейін пациент 2-3-ші күні тағайындалады. Толық жұмыс қабілеттілігі 3-4 аптадан кейін қалпына келеді. Соқыр ішекті ашық түрде алып тастағаннан кейін науқас 7-10 күн ауруханада болады. 14-15-ші күні тігістер алынып тасталады. Еңбекке қабілеттілік 4-5 аптадан кейін қалпына келеді. 2 айға дейін физикалық белсенділік пен ауыр салмақты көтеру қарсы. Пайдаланылған Әдебиеттер
|