кәсіпкерлік іс руб. Ксіпкерлік ойлау
 Скачать 25.6 Kb.
|
|
Кәсіпкерлік ойлау – XXI ғасырдың қажетті дағдысы, бұл – ойлап табушылық, армандарды құру және әлі жоқ нәрсеніармандарды іске асыру қабілеті. Сонымен қатар бұл – өте жоғары бейімделушілік (жаңа жағдайларға бейімделу қабілеті) және ұтқырлық (болған іске жылдам іс-әрекет ете білу) – адамның өзгермелі жағдайларға икемделе алу қабілеті, икемді болу, қалыптасқан жағдайларда эволюциялану (дами білу), қалыпты сценарийлермен іс-әрекет ету мүмкін емес кез келген жағдайдан табыс таба білу, өмірге мүмкіндіктер әлемі деп қарау. Кәсіпкерлердің басқа адамдардан басты айырмашылығы – олар ойлаудың ерекше үш қасиетіне ие – олар белсенді, жауапты және нәтижені мақсат тұтады. Табысты кәсіпкерлердің жеке қасиеттері. Тәртіпті. Бұл адамдар өз бизнестерін жұмыс істеуге және олардың мақсаттарына кез келген кедергілерді немесе алаңдаушылықты жоюға бағытталған. Сенім. Ашық көңіл. Өздігінен бастаушы. Бәсекеге қабілетті. Шығармашылық. Анықтау. Күшті адамдардың дағдылары. Кәсіпкерлік қызметтерден мысалдар келтіру. Кәсіпкерлік – бұл тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыратын игіліктерді өндіру немесе қайта бөлу екенін айттық. Кәсіпкерлік қызмет есебінен қоғамның байып жатқаны анық, тұтынушылар жаңа тауарлар мен қызметтерге қол жеткізе алады, кірістер мен шығыстарға байланысты неғұрлым сапалы немесе арзан тауарларды таңдай алады. Кәсіпкерлік бәсекелестіктің болуына немесе болмауына әсер етеді. Бір өнімді өндіретін бәсекеге қабілетті фирмалар неғұрлым көп болса, оның деңгейі соғұрлым жоғары, тұтынушы алдында үлкен таңдау тұр. 6. Кәсіпкерліктің мемлекеттің экономикасын дамытудағы маңызы. Кәсіпкерліктің көмегімен елдегі жұмыс орындарының саны өсуде, соның салдарынан жұмыссыздық азаюда.Сондай-ақ біз кәсіпкерліктің инновациялық қызметі туралы айта аламыз. Кәсіпкерліктің көмегімен және оның бәсекелестікке ықпал етуі нәтижесінде, экологияға зиянсыз, жұмысты жылдам немесе сапалы жүргізуге мүмкіндік беретін жаңа технологиялар пайда болады.Кәсіпкерлік елдің өзіне әлемдік деңгейге шығуға және басқа елдерден асып түспеседе, кем дегенде сол деңгейде болуға мүмкіндік береді. Кәсіпкерлігі дамыған мемлекет елдегі артылған өнімді шығарып, оны сатуға жібере отырып, өндірістік-өткізу рөлін атқара алады. 7. Кәсіпкердің негізгі қасиеттері. Шығармашылық. Кәсіпкерлік идеядан басталады. Құмарлық. Мотивацияланған. Оптимист. Болашаққа бағдарланған. Сендіруші. Икемді. Тапқыр. 10. Тәуекелді басқару – тәуекел менеджменті риска, фирма теориясы, сақтандыру ісі, шаруашылық қызметті басқару, ЭММ саласында арнайы білімді талап ететін қызмет саласы. 13. Кәсіпкерліктің түрлері. Кәсіпкерлік – адамдардың әр түрлі қажеттіліктерін қанағаттандыра алатын, оларға табыс әкелетін және рақат сезіміне бөлейтін игіліктерді өндіру. Кәсіпкерлік әр түрлі болады. Кәсіпкерлікті түріне қарай бөлудің ең қолайлы тәсілі келесілер болып табылады: B2C, B2B және B2G. «Тұтынушыға арналған кәсіпкерлік» B2C («Вusiness to Consumer») – бұл өндіруші немесе сатушының өз өнімін сату үшін тікелей тұтынушымен өзара іс-әрекет ететін кәсіпкерліктің түрі. «Кәсіпкерлікке арналған кәсіпкерлік» B2B («Business to Business») – бұл, өндіруші мен сатушының өнімдерді немесе қызметтерді түпкі тұтынушыға емес, басқа кәсіпкерлікке өткізетін кәсіпкерліктің түрі. «Мемлекетке арналған кәсіпкерлік» B2G («Business to Government») – бұл қызметті өндіруші немесе сатушы оларды түпкі тұтынушыға емес, басқа кәсіпкерлікке емес, мемлекеттік құрылымдарға сататын кәсіпкерліктің түрі. 14. B2C– «тұтынушыға арналған бизнес» (Business to Consumer) ұғымы– бұл өндіруші немесе сатушының өз өнімін сату үшін тікелей тұтынушымен өзара іс-әрекет ететін кәсіпкерліктің түрі. 15. В2В – «бизнеске арналған бизнес» (Business to Business) ұғымы– бұл, өндіруші мен сатушының өнімдерді немесе қызметтерді түпкі тұтынушыға емес, басқа кәсіпкерлікке өткізетін кәсіпкерліктің түрі. 16. B2G – «мемлекетке арналған бизнес» (Business to Government) ұғымы– бұл қызметті өндіруші немесе сатушы оларды түпкі тұтынушыға емес, басқа кәсіпкерлікке емес, мемлекеттік құрылымдарға сататын кәсіпкерліктің түрі 17. «Тауарлар» ұғымы– ұстауға, өлшеуге, сақтауға, буып-түйуге болатын материалдық заттар немесе бұйымдар. Тауарды кімнің өндіргені, станокта кімнің тұрғаны, оны кімнің қаптағаны тауарға маңызды емес. Тауарларды сатып алуға, үйге әкеліп, пайдалануға болады. 18. «Қызметтер» ұғымына анықтама беру. Қызметтердің заттай нысаны жоқ, олар қажет еткен адамдар үшін жүзеге асырылатын іс-әрекеттер болып табылады. Осы екі жіктеменің тоғысында («B2C, B2B, B2G» және «тауар немесе қызмет») кәсіпкерліктің көптеген түрлері туады. Олардың әрқайсысынан бірнеше мысал келтірейік. B2C тауары – дүкенде сатып алуға болатын кез келген тауар – азық-түлік, киім, техника және т.б. B2C қызметі – бұл сіз өмір бойы үнемі алатын қызметтердің кез келген түрі – шаштаразға бару, курстарда оқу, салтанатты іс-шарадағы фотограф қызметі, егер сізге сенімхат немесе ата-аналардан шетелге шығуға рұқсат алу қажет болса, нотариус қызметі және т.б. B2B тауары – кейіннен пайдаланушылар сатып ала алатын соңғы өнімді алу үшін қажет кез келген қосалқы тауарлар. Бұған буып-түю, кез келген полиграфиялық қызметтер-компанияларға арналған заттаңбаларды, визиткаларды немесе баннерлерді басып шығару, автокөлікдер мен техникаға арналған қосалқы бөлшектер, құрылыс компаниялары үйлер салатын кірпіш өндірісі және т.б. жатады. B2C қызметі – бұл соңғы тұтынушы үшін емес, бизнес үшін көрсетілетін кез келген қызмет. Оған өзіне белгісіз нарыққа шыққалы жатқан фирмаға консалтингтік агенттік көрсететін кеңес беру қызметтерді, бизнеске арнап сайттар жасайтын веб-студияларды, банктерді, зерттеу институттарын және т.б. жатқызуға болады. 20. B2C Kaspi экожүйесі ерекшеліктерінің мағынасы. «Kaspi дүкен» – Kaspi.kz онлайн-платформасының бір бөлігі, ол қаржы қызметтерін, онлайн-маркетплейсті, онлайн-төлемдерді, мобильді қосымшаны, бонустық бағдарламаны қамтиды. «Kaspi дүкен» әр түрлі сатушылардың тауар бағасын салыстыруға, қолайлы нұсқаны таңдауға, сатып алуды бөліп төлеуге немесе несиеге ресімдегісі келген жағдайда, сондай-ақ тауарды кеңсеге немесе жұмысқа жеткізуге тапсырыс беруге мүмкіндік береді. 21. Power Wi-Fi қазақстандық В2С стартапының ерекшелігі. Қазақстандық В2С Power Wi-Fi стартап PowerBank пен 4GWI-Fi біріктіретін құрылғыны жалға алу бойынша сервисті ұсынады. Қызмет саяхатшыларға арналған: роумингте, SIM-картада және айлық интернет пакетінде үнемдеу. 22. В2В smart satu платформасының ерекшеліктері. SmartSatu В2В платформасы өзара тәуелді кәсіпкерлікті біріктіреді: азық-түлік дүкендері, тауар өндірушілер мен жеткізушілері. Өнім жеткізушілер тауарларды жариялайды, ал сауда орындары өнімді таңдап, тапсырыс береді. Тапсырыстар тәулігіне 24 сағат онлайн қабылданады, яғни дүкен өнім жеткізуші компаниялардың жұмыс режиміне тәуелді болмайды. 23. В2В – smartpay сервисінің ерекшеліктері. В2В-SmartPay сервисі – бөлшек сауда дүкендерінде қолма-қол қаражатсыз төлеуге арналған шағын терминалдар. Сатып алу үшін дүкен деректемелері бар QR-кодты сканерлеу, банк бетіне өтіп, төлем картасының мәліметтерін енгізу қажет. 25. Кәсіпкерлік қызмет ұғымына анықтама беру. Кәсіпкерлік қызмет тауар өндірісін ұйымдастыруға, тауар массаларының бүкіл қозғалысына ықпал етеді және оларды нарық арқылы түпкілікті тұтынушыға дейін жеткізеді, осылайша қоғамның экономикалық өмірін бірыңғай тұтастырады. Тауарлар өндірумен қатар ол азаматтарға көптеген әр түрлі қызметтер көрсетеді, қаржы және қор нарықтарын қозғалысқа әкеледі, ғылымды дамыту және жаңа технологиялар жасау үшін қоғамның зияткерлік әлеуетін жұмылдырады, сол арқылы ғылыми-техникалық прогресті жеделдету үшін алғышарттар жасайды, бұл елдің технологиялық дамуына, өнімді әлемдік нарыққа шығаруға әкеледі. 28. Командада кімнің болуы не үшін маңызды екенін айтып беру. Команда үйлесімді және ұйымшыл іс-әрекет етуі керек – бұл кәсіпкерлік табысының құрамдас бөлігі. Оның әрбір мүшесі белгілі бір міндеттерді орындауға және басқаларды толықтыруға міндетті. Ең қиыны – осы рөлдерді анықтау. 29. Команда мүшелерінің рөлдерін түсіндіру (PAEI моделі: продюсер (P), әкімші (A), кәсіпкер (E) және интегратор (I). РAEI – бұл акроним және табысты болу үшін кез келген ұйымға қажетті менеджменттің төрт түрін (рөлін) сипаттайды. Бұл рөлдер: продюсер (P), әкімші (A), кәсіпкер (E) және интегратор (I). Бірде-бір адам барлық төрт рөлді өз бетінше орындай алмайды. Бірақ табысты командада олардың бәрі болуы керек. Бастапқы әдіснамада компанияның даму сатысына байланысты команда құрамына екпін беріледі. Сондай-ақ, PAEI моделін күшті және әлсіз жақтарын анықтау үшін пайдалануға болады. Іс жүзінде әр адамның білімінде белгілі бір олқылықтар болады және бұл модель олардың орнын толтыруға көмектеседі. 30. Продюсердің міндеттері мен атқарымдары. Тұлғаның осындай түріне жататын адамдар – тамаша орындаушылар. Олар тапсырмалар мен міндеттердің нақты қойылуын қалайды және оларды мүлтіксіз орындайды. Инновациялар енгізбейді және бастама көтермейді. Қанағаттанарлық нәтижеге қол жеткізу - осы психотиптің мақсаты. Компанияның қысқа мерзімді перспективадағы жұмысының тиімділігі өндірушіге байланысты. Табысты жұмыс істеу үшін мұндай адамға алдын ала болжанатын жұмыс атмосферасы және сол немесе басқа да міндеттерді нәтижелі орындау мүмкіндігі қажет. 31. Әкімшінің міндеттері мен атқарымдары. Әкімшіқызметкерлер тапсырмаларды орындауға бағытталған. Өндірушіден айырмашылығы, олар нәтижеге емес, оны алу жолына бағытталған. Мәселенің егжей-тегжейіне мұқият болады. Барлық ережелерді мүлтіксіз орындайды, компанияның ішкі регламентін ұстанады және басқалардан осыны талап етеді. Ұйымшылдықпен және асқан дәлдікпен ерекшеленеді. Әкімші деректерді болжай және талдай алады. Әкімшілер – мінсіз заңгерлер, экономистер, бухгалтерлер. 32. Кәсіпкерлердің міндеттері мен атқарымдары. Кәсіпкертиптегі адамдар өзгерістерді жақсы көреді және оларға дайын болады. Олар үшін мақсатқа жету маңызды. Бұл ретте оларға әдістер маңызды емес. Кәсіпкер-ұзақ мерзімді перспективада жұмыс істейтін адам. Командада жақсы жұмыс істейді, бастамашыл, мақсатшыл және харизмалық қызметкерлер. Бас директор, маркетолог, жарнама жөніндегі маман және т.б. лауазымдарда өздерін жақсы сезінеді. 33. Интегратордың міндеттері мен атқарымдары. Интеграторжылы шырайлы, харизмамен ерекшеленетін көшбасшы қызметкерлер. Олар құрмет көрсете біледі, сенім арта алады, рақметін айтып алғысын білдіреді. Бұл адамдар ұжымда үйлесімді тұлғааралық қарым-қатынасты құруға жәрдемдеседі, әділ және әрдайым көмек көрсетуге дайын тұрады. Мұндай психотип үшін қолайлы лауазым: PR-менеджер, қызметкерлерді іріктеу жөніндегі менеджер, жарнама бөлімінің басшысы. 34. Бизнесті дамыту кезеңдері. Әрбір кезең компаниядан әр түрлі іс-әрекетті талап етеді және басты ұстанымдарға менеджерлердің өзге түрлерін шығарады. 35. Бірінші кезең – «Пайда болудың» (Courtship) ерекшеліктері. Пайда болу кезеңі ұйымның эволюциясы мен дамуының бірінші кезеңі болып табылады. Бұл кезеңде компания өзінің негізін қалаушының басында қалыптасқан идея түрінде ғана болады. Кәсіпорын эволюциясының осы кезеңі армандар мен мүмкіндіктерге негізделеді, ал басшының негізгі міндеті идеяны терең ұстануды қалыптастыру және дамыту болып табылады. Жобаның тәуекелі мен белгісіздігі жоғары болған сайын, нәтижеге деген сенім арта түседі. Компания дамуының осы кезеңінде жалдамалы басшылар пайдасыз болады. 36. Екінші кезең – «Балалық шағы» (Infancy) ерекшеліктері. «Балалық шағы» идеясының иесі компанияны негіздеген және қаржылық тәуекелдер мен міндеттемелерді өзіне алған сәтте басталады. Идея нақты іс-әрекеттерге айналады, талқылау уақыты аяқталады, ал компаниядан нақты нәтижелер талап етеді. Жаңа компанияның өнімділігі төмен деңгейде, ол салада тиімді жұмыс істеуге тек үйреніп жатады. Әр түрлі сипаттағы дағдарыстар мен мәселелер жиі пайда болады, оларды шешу арқылы жұмыс тәжірибесі жинақталады және оның тиімділігі артады. Компанияның қызметкерлері мен басшылары тәжірибе жетіспеушілігін өтеу және қажетті нәтижелерге қол жеткізу үшін өз мүмкіндіктерінің шегінде үнемі жұмыс істейді. Кәсіпкерлік «балалық шағында» қалаушыларына өте тәуелді болады: егер олар идеяға сенбесе немесе мәселені шеше алмаса, жас компания өз қызметін аяқтайды. 37. Ағынды күйді сипаттап беру. Ағынды күйдің басты сипаттамалары – жұмысқа қабілеттілік жоғары, өз қызметіне толық көңіл бөлу, ағымдағы іс шеңберіндегі белсенділік тым жоғары. Оған қоса, адам ағынды күй кезінде оң ойлайды, өз-өзіне және өз күшіне сенімді болады.Осының бәрі біздің тіпті күрделі міндеттерді оңай орындауымызға, оларды шешудің ерекше тәсілдерін табуымызға және жалпы ерекше тиімділік көрсетуімізге әкеледі. 44. «Икигай» ұғымының мағынасы және оны өз өміріңізге қалай қолдануға болады. Икигай – өзіңнің күнделікті істеріңе қанағаттану және риза болу. Бұл өнерді кез келген адам үйрене алады деп санайды «Шағын икигай кітабының» авторы, нейробиолог және жазушы Кен Моги. Жапонның «икигай» деген сөзі сөзі «өмірдің мәні» деп аударылады. Ол екі сөзден тұрады – «ики» (тірі) және «гай» (себеп) – бұл әр адамның күнде ояна сала ұмтылатын ісі. 45. Икигай ережесіне сипаттама беру: шағын істен бастау, өз-өзіңді босаңсыту, үйлесімділік пен тұрақтылыққа қол жеткізу, ұсақ-түйекке қуану, бүгінгі күнмен өмір сүру. Шағын істен бастау – өз өміріңе шағын өзгерістер енгізу деген сөз, ал олар бірте-бірте-өміріңе оң өзгерістер жасайды: таңертең ерте тұру, дене шынықтыруға немесе қызықты хоббиге күніне бір сағат уақыт бөлу, денсаулыққа пайдалы тамақ дайындау және т.б. Өзін-өзі босаңсыту. Жас бала қамсыз болады және оған әлі әлеуметтік ауыртпалық жүктелмеген. Бала ешқандай мамандықтың немесе әлеуметтік дәреженің талаптарымен байланбаған. Басқаша айтқанда, икигайға қол жеткізу үшін өз-өзіңді қабылдап, босату керек, іштегі баланы оятып, айналасындағылардың пікірінен азат, батыл және тәуелсіз болуды үйрену керек. Үйлесімділік пен тұрақтылыққа қол жеткізу үшін қоршаған ортамен, айналадағы адамдармен және жалпы қоғаммен тікелей үйлесімді қарым-қатынас орнату қажет, онсыз тұрақтылыққа ұмтылу мүмкін емес. Жеке амбициялар әрқашан қоғам мен қоршаған ортаның жағдайына қарап қанағаттанады. Егер олар салауатты болмаса, сіз өз мақсаттарыңызға қол жеткізе алмайсыз және өз жоспарларыңызды жүзеге асыра алмайсыз. Басқа адамдарды, табиғат пен қоршаған әлемді жадыңда мықтап ұстай отырып өз арманына жетуге болады. Күнделікті бақыт ұсақ-түйектерден тұрады: дәмді таңғы ас, шуақты күн, концертке бару немесе велосипедпен кешке серуендеу мүмкіндігі. Сізге рақат сыйлайтын заттарды атап, оларға шынайы қуана отырып, осы ұсақ-түйектер үшін тағдырға ризашылық білдіріңіздер. Бүгінгі күнмен өмір сүру ұсақ-түйектерге қуана білу және өзін-өзі босата білуге тікелей байланысты. Ағынды күй және «бүгінгі күнмен өмір сүру» – адамның өзі ісіне жан-тәнімен берілгендігі соншалықты, басқа нәрселерге мән бермеуін білдіреді. Табысты бизнесмен болу үшін ең бастысы – өз істеріңізден ләззат алу, шағын істерден бастау қажет, өзіңді болашақта қандай дәрежеде көргің келетінін елестетіп, осы жағдайға әкелетін ұсақ іс-әрекеттер жасаудан бастау керек; стереотиптерден аулақ болып, өз қалауың мен наным-сенімдеріңді ұстану; қоршаған ортаға зиян келтірмеу және басқа адамдарға және олардың қажеттіліктеріне құрметпен қарау; ұсақ-түйекке қуана білу және олардан ләззат алу; ағынды күйде болуға тырысу және әр түрлі ішкі және сыртқы стимулдар арқылы өз-өзіңді осы күйге қайтаруға күш салу. 46. Бизнеске арналған идеяларды таңдау ережелерін түсіндіру. Бірінші ереже. Идея көп болуы керек. Идеяның көп болуы әрқайсысының ерекше екенін, бірі екіншісінен перспективалы екенін, әр түрлі ресурстарды қажет ететінін білдіреді., осының бәрі олардың арасынан басым тұрғанын таңдап алуға мүмкіндік береді. Екінші ереже. Идея кәсіпкерлік бастамашысы үшін түсінікті қызмет саласынан болуы тиіс. Кәсіпкер өзінің құзыреттілігі жоқ салалардағы жобалармен айналысса – табысқа жету мүмкіндігі бірнеше есе төмендейді. Үшінші ереже. Идея қызықты болуы керек. Кәсіпкерлік бастағанда кәсіпкер әдетте өзінің барлық уақытын – жұмыс уақытын және бос уақытын толық жобаға арнайды. Сондықтан қызықсыз жоба кәсіпкерді моральдық қанағаттандырмайды. Төртінші ереже. Идея бір-екі сөйлеммен ғана құрылуы тиіс. Тым күрделі және ұзақ түсініктемелер әлсіз және өңделмеген идеяны білдіреді. 47. Тауашаны таңдауды анықтаңыз. Жоспарлау кезеңінде бизнес үшін тауашаны таңдау қаншалықты маңызды кәсіпкерлік қызмет, бизнес бастағандардың бәрі түсіне бермейді. Қателеспеу және дұрыс жолды таңдау үшін – бизнесіңізді саналы түрде құруды үйреніңіз. Сөзбе-сөз тауашалар - бұл қабырғадағы ойық. Ғаламдық - ыңғайлылық аймағы. Экономикада кәсіпкер өз идеясын жүзеге асыра алатын бос орын бар. Жаңадан бастаған кәсіпкердің міндеті - оған тұтынушылар шеңберін табуға және өз өнімін (қызметін) сатуға мүмкіндік беретін тауашаны таңдау. |