саяси жуйе. Д17. Мемлекет және азаматтық қоғам. Мемлекет жне азаматты оам жббпф ассист проф. Нусипова А. У
 Скачать 213 Kb.
|
Мемлекет және азаматтық қоғам ЖББПФ ассист.проф. Нусипова А.У.бұл қоғамның басқару, мемлекеттік құрылым жəне саяси режим нысандарынан құралған құрылымдық ұйымдастырылуыМемлекет нысаны ТҮРЛЕРІ Басқару нысаны Мемлекеттік құрылым нысаны Саяси режим бұл мемлекеттік биліктің жоғары органдарының өкілеттіктерінің өзара қатынасы, олардың құрамы мен құрылу тəртібі Монархия Республика Басқару нысаны жоғары мемлекеттік биліктің бір тұлғада ғана, монархта, болуымен сипатталатын басқару нысаны жоғары мемлекеттік билік белгілі бір мерзімге сайланатын сайланбалы органға тиесілі басқару нысаны Монархия Шектелген монарх ия Шектелмеген монархия монарх мемлекеттік биліктің жалғыз органы болып табылады жоғарғы билік монарх пен басқа бір органның арасында бөлінеді монарх мемлекеттік биліктің жалғыз органы болып табылады өкілдік (дуалистік) парламентарлық РЕСПУБЛИКА жоғары мемлекеттік билік белгілі бір мерзімге сайланатын сайланбалы органға тиесілі басқару нысаны. РЕСПУБЛИКА аристократиялық демократиялық ДЕМОКРАТЯЛЫҚ Парламентік бұл мемлекетте саяси өмірдегі шешуші рөл парламент сайлаған үкіметке тиесілі болады Аралас бұл мемлекетте үкіметті президент пен парламент бірлесе отырып құрайды Президенттік бұл мемлекетте сайланған ел басшысы үкіметтің де басшысы болып табылады Мемлекеттік құрылым нысаны бұл мемлекеттің аумақтық құрылымы, оның құрамдас бөліктерінің жəне осы бөліктердің əрбірінің мемлекетпен қарым-қатынасының сипаты Жай немесе біртұтас мемлекет – бұл өз ішінде бөлінбейтін тұтас мемлекет, оның өз ішінде дербес мемлекеттік құрылымдар болмайды, бұл мемлекетте жоғары органдардың біртұтас жүйесі, заңнаманың ортақ жүйесі, ортақ сот жүйесі, ортақ азаматтығы мен салықтардың бір каналды жүйесі болады Күрделі мемлекет – бұл белгілі бір дəрежедегі дербестікке ие жекелеген мемлекеттік құрылымдардан құралған мемлекет империялар конфедерациялар достастықтар федерациялар одақтастықтар Күрделі мемлекеттер Империялар күштеу арқылы құрылатын күрделі мемлекеттер Конфедерация нақты бір тарихи кезең шегінде белгілі бір мақсаттарға жету үшін құрылған мемлекеттердің уақытша одағы Федерация Достастық бұл ортақ белгілермен, біртектіліктің белгілі бір деңгейімен сипатталатын мемлекеттердің ұйымдастырушылық бірлестігі бұл күрделі, одақтас мемлекет Одақтастық қоғамды мемлекеттік ұйымдастырудағы ауыспалы нысан Саяси режим бұл мемлекеттік билікті жүзеге асыруға жəрдемдесетін тəсілдер мен əдістер демократиялық антидемократиялық - тирания - деспотизм - фашизм - тоталитарлық - авторитарлық Саяси жүйе (режим)Қоғамның саяси жүйесі дегеніміз – бұл күрделі, әртүрлі саяси институттар тарамдарының жиынтығы, әлеуметтік-саяси қауымдастықтар, өзара қатынастарымен қимылдарының формалары арқылы саяси билік жүзеге асады. институциональдық жүйешеинституциональдық жүйеше нормативтік жүйеше функциональдық жүйеше коммуникативтік жүйеше мәдени жүйеше идеологиялық жүйеше Саяси жүйенің құрылымы (жүйешелері): Институциональдық жүйешеҚоғамның саяси жүйесінің институциональдық жүйешесі – бұл институттар жиынтығы (мекемелер, ұйымдар) саяси биліктің қызметімен байланысты. Оған кіретіндер: мемлекет (заң шығарушы, атқарушы, сот органдары) саяси инфрақұрылым (саяси партиялар, қоғамдық-саяси ұйымдармен қозғалыстар, лоббистік топтар) бұқаралық информациялық құралдар (көгілдір экран, радио, баспасөз) діни мекемелер. НОРМАТИВТІК ЖҮЙЕШЕҚоғамның саяси жүйесінің нормативтік жүйешесі – бұл қоғамның саяси өмірін анықтайтын және реттейтін саяси нормалар, адамгершілік принциптер және дәстүрлер. Бұған жататындар: заңдылық нормалар (конституция, заңдар, нормативтік актілер) қоғамдық ұйымдар қызметінің нормалары жазылмаған салт - дәстүрлер этикалық - моральдық принциптер және нормалар. ФУНКЦИОНАЛДЫҚ ЖӘНЕ КОММУНИКАТИВТІК ЖҮЙЕШЕҚоғамның саяси жүйесінің функционалдық жүйешесі – билікті (саяси режим) жүргізудегі әдістерімен түрлері, әртүрлі саяси процесстерде, саяси қызметтерінің бағыттары және формаларының көрінісі. Қоғамның саяси жүйесінің коммуникативтік жүйешесі – саяси жүйенің ішкі өзара қызметінің жан-жақты формаларын қамтиды, мысалы, партиялар мен мемлекет арасы, сонымен қатар саяси және экономикалық жүйешіктер арасын, және басқа бір елдердің саяси жүйесінің арасын қамтиды. МӘДЕНИ ЖӘНЕ ИДЕОЛОГИЯЛЫҚ ЖҮЙЕШЕҚоғамның саяси жүйесінің мәдени жүйешесі – бұл саяси жүйенің сол қоғамға үйлесімді қалыптасқан образдарының (стереотиптерінің) саяси ағымдарының тұтастай типі, интеграциялық факторы, құндылық бағыттары және саяси тәртібі. Қоғамның саяси жүйесінің идеологиялық жүйешесі – бұл қоғамның саяси өміріне қатысқан мазмұны жағынан әртүрлі саяси идеялар, көзқарастар, сезімдер, ағымдар жиынтығы. САЯСИ ЖҮЙЕНІҢ ФУНКЦИЯСЫ:Қоғам дамуының жолдарын, міндеттерін, мақсаттарын анықтау қабылданған бағдарламамен мақсаттарды жүзеге асыруда қоғам қызметін ұйымдастыру материалдық және рухани құндылықтарды бөлу мемлекетпен әлеуметтік қауымдастар арасындағы әртүрлі мүдделерді келістіру қоғамдағы адамдармен топтар тәртібіне ережелер мен заңдар жасау саяси құрылыстың ішкі және сыртқы қауіпсіздігін және тұрақтылығын қамтамасыз ету қоғам мүшелерін саяси қызметке тартуда саяси саланы қалыптастыру саяси нормаларды сақтауда, әрекеттерді болдырмауда заңдармен ережелер орындалуын бақылау. САЯСИ ЖҮЙЕНІҢ ТИПТЕРІ:Саяси құрылымның жағдайы мен саяси мәдениеттің деңгейіне байланысты: англо-американдық континентальды-еуропалық индустриальды дейінгі (біршама индустриальды) тоталитарлық Сыртқы ортамен қатынасының сипатына байланысты: ашық және жабық Азаматтық қоғам дамуының дәрежесі мен билік легитимдігінің тәсіліне байланысты: дәстүрлі және модернизарлық |