ЖҰМЫС ДӘПТЕРІ ЖМ-мб2-2022 (1). Микробиология, вирусология жне иммунология кафедрасы

• Название: Микробиология, вирусология жне иммунология кафедрасы
• Дата: 08.02.2022
• Размер: 0.62 Mb.
• Имя файла: ЖҰМЫС ДӘПТЕРІ ЖМ-мб2-2022 (1).doc
• Тип: Документы; #354623

Микробиология, вирусология және иммунология кафедрасы	044- 76 беттің беті
ЖҰМЫС ДӘПТЕРІ

Сейтханова Б.Т., Абдраманова А.А., Полатбекова Ш.Т., Төлеген А.Н.


«МИКРОБИОЛОГИЯ ЖӘНЕ ИММУНОЛОГИЯ-2» ПӘНІ БОЙЫНША

ЖҰМЫС ДӘПТЕРІ
Студент ______________________________________________
Тобы ______________________________________________

Шымкент-2022ж.

Жұмыс дәптері «Микробиология және иммунология-2» пәні бойынша 2 курс студенттеріне арналған оқу құралы болып табылады.

Бұл оқу құралы – жұмыс дәптері «Микробиология және иммунология-2» пәні бойынша модулдік оқу бағдарламасына сәйкес құрастырылды.

Оқу құралы «Жалпы медицина» және «Педиатрия» мамандықтарының студенттеріне арналған.

Жұмыс дәптері «Микробиология және иммунология-2» пәні бойынша тәжірибелік және зертханалық сабақтарға арналған. Оның мақсаты - студенттерге зертханалық және тәжірибелік сабақтарға дайындалуға, тапсырмаларды өз бетінше орындауға және оқып жатқан материалды қайталауға көмектесу. Дәптердегі тапсырмалармен жұмыс жасай отырып, студент өзінің білімі мен тәжірибелік дағдыларын тексере алады, бұл емтиханға дайындықты және кәсіби модульдерді одан әрі оқып үйренуді жеңілдетеді.

Дәптердегі тапсырмалар жүйесі студент өз білімін жинақтап, кеңейткен сайын күрделене түседі. Жұмыс дәптері пәннің тақырыптарын көрсететін 15 тәжірибелік және зертханалық сабақтардан тұрады.

№ 3 сабақ Күні

Тақырыбы: Ішек инфекцияларының қоздырғыштары.

Мақсаты: Энтеробактериялардың негізгі биологиялық қасиеттерін зерттеу. Эшерихияның биологиялық қасиеттерін, патогенезін, клиникасын және эшерихияның зертханалық диагностикасын; шигеллалардың биологиялық қасиеттерін, патогенезінің ерекшеліктерін, шигеллалардың клиникалық көрінісі мен зертханалық диагностикасын, иерсинияның биологиялық қасиеттерін, патогенезінің ерекшеліктерін, клиникасы мен иерсиниоздың зертханалық диагностикасын зерттеу.

Сабақта талқыланатын негізгі сұрақтар:

1. Энтеробактериялардың негізгі биологиялық қасиеттері.

2. Энтеробактерияларды идентификациялау үшін қолданылатын негізгі биохимиялық тесттер.

3. Эшерихияның биологиялық қасиеттері, эшерихиоздың жіктелуі және олардың патогенезі.

4. Эшерихиоздың зертханалық диагностикасы.

5. Шигелланың биологиялық қасиеттері.

6. Шигеллез ауруының патогенезі.

7. Шигеллездің зертханалық диагностикасы.

8. Иерсинияның биологиялық қасиеттері.

9. Иерсиниоздың патогенезі.

10. Иерсиниоздың зертханалық диагностикасы.

ЖҰҚПАЛЫ АУРУЛАРДЫ ДИАГНОСТИКАЛАУ ӘДІСТЕРІ

1. Инфекциялық қоздырғыштарды (бактериялар, саңырауқұлақтар, вирустар, қарапайымдылар және т.б.) анықтауға негізделген әдістер.

а) микроскопиялық әдістер (соның ішінде бактериоскопиялық, цитоскопиялық). Әр түрлі микроскопиялық әдістерді қолдана отырып, патологиялық материалдағы қоздырғыштарды тікелей бақылауға негізделген әдістер (мысалы, соз, туберкулез, цитомегаловирус инфекциясының бактериоскопиялық диагностикасы және т.б.);

б) дақылдық әдістер (оның ішінде бактериологиялық, вирусологиялық және т.б.). Бұл әдіске қоздырғыштың таза дақылын бөліп алу және оны кейіннен идентификациялау үшін қоректік орталарда, зертханалық жануарлардың денесінде немесе жасуша дақылдарында өсіру жатады. Олар көптеген жұқпалы ауруларды диагностикалаудың негізгі әдістері болып табылады;

в) зерттеу материалында микроорганизмдер синтездейтін өнімді анықтау әдістері:

- токсиндер (мысалы, құсық массаларынан және асқазан шайындысынан ботулотоксинді анықтау);

- ферменттер (мысалы, асқазанның шырышты қабығының биопсиясында Helicobacter pylori уреазасын анықтау);

- метаболизм өнімдері (мысалы, спора түзбейтін анаэробтармен туындаған инфекциялар диагностикасында жаралардан ұшпа май қышқылын анықтау);

г) зерттелетін материалдан қоздырғыштардың антигендерін іздеудің иммунологиялық әдістері (мысалы, ИФА көмегімен вирусты гепатиттің диагностикасы);

д) сынамадағы қоздырғыштың нуклеин қышқылын анықтауға негізделген генетикалық әдістер (мысалы, ПТР-мен хламидиоз, уреаплазмоз диагностикасы).

2. Иммундық жауапты анықтауға негізделген әдістер.

а) серологиялық диагностика - серологиялық реакциялардың көмегімен гуморальды иммундық реакцияны анықтау. Ол инфекциялық сипаттағы аурулардың көпшілігінде қолданылады.

б) аллергиялық диагностика - тері аллергиялық сынамаларды немесе in vitro жағдайында аллергиялық сынамаларды қолдану арқылы қоздырғыштың Аг-ге сенсибилизациясын анықтау.Ол созылмалы инфекциялардың диагностикасында қолданылады (туберкулез, бруцеллез және т.б.).
3. Бейспецификалық зертханалық тесттер.

Кейбір биохимиялық, гематологиялық және т.б. ауытқу сипатына сәйкес көреткіштер (мысалы, вирусты гепатит кезіндегі трансаминазалар белсенділігінің өзгеруі) белгілі бір этиологияның патологиялық процесіне тән патологиялық өзгерістерді анықтау.
МАҢЫЗДЫ ЖІТІ ІШЕК ИНФЕКЦИЯЛАРЫ ҚОЗДЫРҒЫШТАРЫНЫҢ САЛЫСТЫРМАЛЫ СИПАТТАМАСЫ

Биологиялық қасиеттері	Сальмонеллалар	Шигеллалар	Эшерихиялар	Иерсиниялар	Вибриондар
Морфологиясы
Грам бойынша бояу
37 °С та 22°С та қозғалғыштығы
Дақылдық қасиеттері
Эндо ортасында өсуі
Плоскирев ортасында өсуі
висмут-сульфитті агарда
Селенитті сорпада
Магнийлі ортада
Биохимиялық қасиеттері
Глюкозаны ферменттеуі
лактозаны
сахарозаны
несепнәрді
H2S өнімдері
Несепнәрмен үшқантты агарда өсу сипаты
Антигендік қасиеттері
Негізгі антигендерін атап шығу
Басты вируленттік факторлары
адгезиндер
жасушаішілік инвазияға қабілеті
фагоцитозға тұрақтылығы
эндотоксиннің болуы
экзотоксинді өндіруі
Инфекция көзі
Зертханалық диагностикасы
Бак. зерттеуге арналған материал: қан
нәжіс
Құсық массалары
зәр
өт
Серологиялық диагностика үшін қолданылатын реакциялар
Спецификалық профилактикасына арналған препарттар

НЕСЕПНӘРМЕН ҮШҚАНТТЫ АГАР

Ортаның құрамы:

ЕПА + глюкоза + лактоза + сахароза + несепнәр + рН индикатор + күкірсутек көрсеткіші.

Нәтижені есепке алу

Бояудың сары түске өзгеруі (қышқылдануы) – ЛАКТОЗА МЕН САХАРОЗАНЫ ФЕРМЕНТТЕУІ Ортаның лайлануы – КҮКІРТСУТЕКТІҢ ӨНІМІ. Бояудың сары түске өзгеруі (қышқылдануы) – ГЛЮКОЗАНЫ ҚЫШҚЫЛҒА ДЕЙІН ФЕРМЕНТТЕУ. Сонымен қатар + газ - ГЛЮКОЗАНЫ ҚЫШҚЫЛҒА ДЕЙІН ФЕРМЕНТТЕУ. Бояудың ашық-таңқурай түске өзгеруі (сітіленуі) – НЕСАНӘРДІ ФЕРМЕНТТЕУІ.

Ортаның жұмыс істеу принципі: глюкозаның ферментациясы анаэробты жағдайда ғана орта тереңдігінде оның концентрациясы төмен болғандықтан жүреді. Сахароза мен лактозаның ашуы орта бетінде аэробты жағдайда жүреді. Бұл жағдайда индикатордың түсі сарыға өзгереді. Несепнәрдің ыдырауы ортаның сілтіленуімен қатар жүреді және индикатор түсі таңқурай түске өзгереді. Ортаның лайлануы бойынша күкіртсутек өнімі туралы білеміз.

ЖІТІ ІШЕК ИНФЕКЦИЯЛАРЫН ЕМДЕУДІҢ НЕГІЗГІ ПРИНЦИПТЕРІ

1.Этиотропты ем: антибиотиктер мен бактериофагтар.

2.Симптоматикалық ем:

а) парентеральды және пероральді регидратация;

б) дезинтоксикациялық ем;

3. Дисбактериоздың алдын алу бойынша іс-шаралар.

ЭШЕРИХИЯЛАР
ЭШЕРИХИЯНЫҢ АДАМ ПАТОЛОГИЯСЫНДАҒЫ МАҢЫЗЫ

Эшерихия тобы	Олар тудыратын аурулар
Шартты патогенді эшерихия (ішек микрофлорасының қалыпты өкілдері)	аутоинфекциялар, тағамдық токсикоинфекциялар.
Патогенді эшерихиялар
ЭПІТ
ЭИІТ
ЭТІТ
ЭГІТ
ЭАІТ

Ескерту: жеке топтардың эшерихиясы бір-бірінен вируленттілік факторларының жиынтығымен ерекшеленеді. Жеке вируленттілік факторларын анықтау өте қиын болғандықтан, эшерихиозды диагностикалау кезінде оларды жанама белгі - антигендік қасиеттері бойынша ажыратады.

■■>''

ЭШЕРИХИОЗДАРДЫҢ ЗЕРТХАНАЛЫҚ ДИАГНОСТИКАСЫ

Бактериологиялық әдіс

Зерттеу материалы:

1. күн

Эндо ортасына нәжісті себу.

2. күн

Патогенді ішек таяқшасы үшін күдікті колонияларды бөліп алу.

Патогенді және шартты патогенді ішек таяқшалары биохимиялық қасиеттері бойынша ерекшеленбейтіндіктен және Эндо ортасында түсті колониялар түзетіндіктен, колонияларды таңдау адсорбцияланған поливалентті ОКА сарысуымен агглютинация реакциясын қолдану арқылы жүзеге асырылады.

Эндо ортасында эшерихияның өсуі.

Зерттеу материалы

Диагностикалық препарат _

Реакция нәтижесі:

Материал оң агглютинация реакциясын беретін колония қиғаш ЕПA-ға қайта егіледі. Егер зерттеліп отырған 10 колонияның ешқайсысы оң нәтиже бермесе, онда теріс жауап беріледі.
Қорытынды:__________________________________________________________________________________________________________________________________________

ШИГЕЛЛАЛАР
ШИГЕЛЛАЛАРДЫҢ ЖІКТЕЛУІ

Түрі	Сероварлардың саны
S. dysenteriae	10 (S.dysenteriae 1 – Григорьев - Шига шигеллалары)
S.flexneri	6
S.boydi	15
S.sonnei	жоқ

Дизентерияның ең ауыр клиникалық түрі шақырады_______________

Олар басқа шигеллалардан ерекшеленеді_______________________________________

Қоршаған ортаға бейімделудің ең үлкен дәрежесі тән­­­­­­­­_____________________________________________________________________

Бактериялық дизентерия кезінде патологиялық процесс локализацияланады

_____________________________________________________________________

Дизентерияның негізгі клиникалық көріністері:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ДИЗЕНТЕРИЯЛАРДЫҢ ЗЕРТХАНАЛЫҚ ДИАГНОСТИКАСЫ

1. Бактериологиялық әдіс

Зерттеу материалы:

1. күн

Ортаға нәжісті себу

2. күн

Шигеллалардың Эндо ортасында өсуі.	Шигеллалардың Плоскирев ортасында өсуі.

Колоноялардыбөліп алу

3. күн

1. 
   Биохимиялық қасиеттерді үшқантты агар бойынша есепке алу.
   

Нәтиже:глюкоза -

лактоза мен сахароза -

күкірсутек-
Қорытынды:_________________________________________________________________________________________________________________________________________

ДИЗЕНТЕРИЯНЫҢ СПЕЦИФИКАЛЫҚ ПРОФИЛАКТИКАСЫ ЖӘНЕ ЕМІ ҮШІН ҚОЛДАНЫЛАДЫ

Жіті дизентерия	Созылмалы дизентерия