фил тест. филлософ тест. Мтіндерді тсіну, пайымдау хх асырда адамзатты тіршілік ету
 Скачать 64.61 Kb.
|
|
асырлар ХХ ғасыр философиясының негізгі ағымдарының бірі ретінде герменевтиканы сипаттайтын анықтама: мәтіндерді түсіну, пайымдау ХХ ғасырда «адамзаттың тіршілік ету» философиясы: экзистенциализм ХХ ғ «Еркін философия», Шығармашылықтың мәні», «Орыс коммунизмнің мәні және философиясының шығуы» еңбектерінің авторы және орыс діни философиясының өкілі: Н.А. XIX ғ. Қазақ ағартушысы, Мұсылман шарттары», «Сот реформасы туралы жазба», Қырғыз-қайсақ ордасының әңгімелері мен аңыздары» шығармаларының авторы: Ч. Уәлиханов XVIII ғ. әйгілі ойшылы және француз материалистернің жүйелеушісі ,«Табиғат жүйесі» кітабының авторы:П.А.Гольбах XVII-XVIII ғғ. қазақ ойшылы, жыраулар өнерінің өкілі: Ақтамберді XVІІІ ғ. ағартушылық философиясының негізгі идеясы; адамзат дамуы және ғылым культі XІX соңы - XX ғ. басындағы ұлы қазақ ақыны және философ-ағартушы, «Қара сөздердің авторы: Абай А А.Эйнштейннің салыстырмалық теориясы нені дәлелдейді: кеңістік, уақыт, материяға қозғалыс бірлігін А.Яссауидің діни-философиялық поэмасы Диуани хикметтің» негізгі идеясы: Құдайды рухани жағынан тану және онымен қосылу Абай философиясында Құдай-Алла түсінігі: әлемді жаратушы, өнегеліліктің негізі Абай философиясындағы негізгі этикалық принцип: гумантстік (Адам бол!) Абай философиясынындағы басты мәселе: адам мәселесі Абсолютті таным құндылығы:ақиқат Агностицизмнің анықтамасы: дүние танып білуге болмайды Адам – жандандырылған машина», - деген:Ж.Ламетри Адам идеалының құндылық ориентациясын, сендіруін қалыптастырумен байланысты философияның функциясы.аксиологикалық Адам машина кітабының авторы, ХVІІІ ғ француз материалисі,Ламетри Адам мәселесі мен оның болмысының маңызды негіздерін қарастырылатын философияның бөлімі:философиялық антропология Адам өзі үшін де, басқалар үшін де мақсат болып табылады- деген абсалютті моральды заңның формуласының авторы;И.Кант Адам табиғатынан қатал, тәрбие нәтижесінде ғана мейірімді болады»,- деген неортодоксалдық конфуцишілдіктің өкілі:Сюнь-Цзы Адам–барлық заттардың өлшемі» деген пікірді кім айтты;Протагор Адамды зерделі қоғамдық жануар дейтін көзқарасты ұйғарған ойшыл; Аристотель Адамның дүниеге көзқарас туралы негізгі сұрағы:дүниетаным Адамның ең жоғарғы мүмкіндігі болып табылатын ақыл мен ақиқат өлшемі жайындағы ілімді қалыптастырушы ортағасырлық мұсылмандық ойлау ішіндегі бағыт фалсафа Адамның интеллектінде Бэкон «идолдарды...» тапты академия Адамның сезім органдарына ерте әсер еткен заттардың есте сақталғанды еске түсіруден тұратын сезім танымы формалары: елестету Адамның сезім органдарына тікелей әсер ететін заттардың жеке қасиеттерінен тұратын сезім танымы формалары: сезіну Ақиқат – ненің негізгі категориясы: гносеологияның Ақиқат дегеніміз: нақтылықтың өзіне лайықты білім Ақиқаттың екі жақтылығы» теориясының негізін салушы Ибн Рушд Ақиқаттың ең орнықты белгілері: практика Ақиқаттың конвенционалистік концепциясына сай келетін жағдайы: ақиқат – ғалымдардың шартты келісімі нәтижесі Ақиқаттың қасиетіне не кірмейді: жалғандық Ақиқаттың прагматикалық концепциясына сәйкес жағдай: ақиқат – табысқа апаратын білімдер жиынтығы Ақпарат алу, сақтау, тарату үшін қызмет атқаратын белгілер жүйесі: тіл Ақылдың бақылауынсыз болатын психикалық құбылыстар, жағдайлар мен әрекеттер: санасыздық Алғашқы онтологиялық категориялар: болмыс және болмыстың жоқтығы Алғашқы түпнегіз деп элементті мойындаған – от, су, ауа, жер неортодоксалдық ежелгі үнді философиялық мектеп:чарвака-локаята Алтын орта жолы өзара үйлесімділік, іс пен сөздің сәйкестігі-бұл этикалық принциптер:конфуцишілдіктікі Анаксимандр іліміндегі дүниенің алғашқы бастамасы:апейрон Антикалық алғашқы ағартушылар деп атауға болады:софистерді Антикалық философиядағы адам бейнесі:тағдырға бағынған , микрокосм Антикалық философияның сипатты белгісі:космоцентризм Антисциентизм – бұл:ғылым мен техниканың антигуманистік мәні туралы философиялық тұғырнама Антропогонез идеясын ұсынған ғалым:Ч.Дарвин Апория–бұл алынбайтын логикалық қиындық Апостериорлық білім, И.Кант бойынша:Тәжірибе нәтижесінде алынған білім Аристотель бойынша, субстанцияның екі жағы:форма мен материя Аристотельді «бірінші ұстаз» деп санауының себебі ол ............ жасады.философиялық білім, барлық ақылды және антикалық ғылымды синтездеуші Аристотельдің философиясын жалғастырушылар:перипатетиктер Аспан сферасының айналуы» шығармасының авторы:Н.Коперник Атақты қазақ ойшылы, XV ғ. ақын-жыраулардың өкілі: Асан қайғы Аты шулы «Дихотомия», «Ахиллес», «Жебе» апориялардың авторы Зенон Элейский Ә Әдеп тұралы философиялык ілім:этика Әйгілі ортағасыр арабтілдес философы, Батыста аввероизм атымен белгілі, рационалдық ойлардың негізін салушы:Ибн Рушд Әйгілі философ, ортағасырлық араб-мұсылман дәрігері, Дәрігерлік ғылымның каноны» еңбегінің авторы:Ибн Сина Әйел-намысының мәңгілігіне», «Әлем рухына» София окулығыныңбірлестігі туралы кім көрсетті: Вл.Соловьевка Әлем мен адамның ақыры туралы діни ілім:эсхатология Әлемнің гелиоцентрлік жүйесінің негізін калаушы Қайта өрлеу дәуірі ойшылы;Н .Коперник Б Барлығы да ағады, «Бір өзенге екі рет қайтып кіруге болмайды деген кімнің сөзі:Гераклиттің Баскамергер», «сарай министрі» атағына ие болған Ю.Баласагуни шығармасы: «Құтты білік» Болмыс және Ешнәрсе», Экзистенциализм- бұл гуманизм»- шығармалары: Ж.-П.Сартрдың Болмыс туралы философиялық ілім: онтология Бос бөлме», «тәжірибе ғана өз жазбаларын қалдыра алатын таза тақта» адам санасының ұқсауы неге тән: сенсуализм Буддизмдегі «Сегізшілдіктің Бостандық Жолы» дегеніміздің мақсаты;Нирванаға жету Буддизмнің қайырымды ақиқаттары» бойынша адам күйзелісінің себебі;Өмірге құмарлығы Буддизмнің пайда болуы мен таратылуы кімнің атымен байланысты;Сиддхартхи Гаутаманың Бұл әсер туралы ақпараты бар объектінің сыртқы әсері: көріністі Бұл космосты еш құдай да, ешбір адам да жасаған жоқ, ол әрқашанда болған, бар, бола да береді, бірде жанып, бірде сөнетін мәңгі от сияқты деген ойшыл:Гераклит Білім археологиясын» жасамақ болған атақты Сөздер және заттар» кітабінің авторы, француздық философ және тарихшы: М.Фуко Білім дегеніміз - шындық туралы ең анық, негізделген ақпарат Бір немесе бірнеше пікірді ойлау барысында жаңа біліммен толығатын пікірдің түрі: ойша пайымдау Бірлік, (Нус)Ес, Әлемдік жан, Ғарыш – фундаменталды категориялар: Неоплатонизм Бірінші ортағасырлық арабтілдес мұсылман философ:Әл-Кинди Бэконның ең жақсы тану тәсілінің образдық атауы: «Бал - арасының жолы» В Вл. Соловьевтың адамзатты құтқару мәселесі: Құдай-адамзат Вл.Соловьевтің философиялық көзқарасын былай қарастыруға болады: діни-идеалистік Г Г.Лейбництің философия іліміндегі негізгі ұғым монада Гегелеьдің үштілігінің соңғы элементі:синтез Гегель жүйесіне жататын философиялық бағыт:объективтік идеализм Гельвеций, Ламетри, Дидроның ортақ философиялық позициялары:механикалық материализм Гносеологиялық оптимизм (гностицизм) нені білдіреді: дүниені принципиалды тануды мойындау Гуманистік қайта өрлеудің негізін салушылар:Д. Алигьери, Ф. Петрарка Гуманистік қайта өрлеушілер сендірді:Адам - ғажайып Ғ Ғылым әлеуметтік институт ретінде қашан қалыптасты; жаңа кезеңде Ғылым дамуының белгілі бір кезеңдегі тарихын айқындайтын тұрақты принцип, ереже, заңдар, теориялар, әдістердің жиынтығы:парадигма Ғылым қоғамның тікелей өндіргіш күшіне айналады», деген пікір авторы:Маркс Ғылыми танымды ұйымдастырудың жоғарғы түрі:теория Ғылыми танымның негізгі дәрежесі:эмпирикалық және теориялық Ғылыми ұғымға және заңдарға сүйенген- тамашаның біртұтас жүйесі туралы әлемде:әлемнің ғылыми суреті Ғылыми ілімдерді тексеру және қайта бағалау үшін Фальсификация қағидасын» ұсынған постпозитивизм философиясының өкілі: К.Поппер Д Д.Юмның философиялық ұстанымы:скептицизм Даму объектісінің сабақтастықты сақтай отырып ескі жағдайдан жаңаға өтуі:диалектикалық терістеу Даму туралы философиялық ілім: диалектика Дамудағы бағыттылық пен сабақтастықты ашатын заң:терістеуді терістеу Дамудың жалпы механизмі қандай философиялық категориялардың арақатынасын анықтайды;;сапа, сан, өлшем, секіріс Дамудың принциптеріне сәйкес танымның шындығын, жалпы байланысын, тұтастығын, объективтілігін білдіретін философиялық әдіс:диалектика Даосизм философиясындағы заттың шынайы жолы:дао Даосизмде «у-вэй» - дің мағынасы:болымсыздық Даосизмдегі адам идеалы:өте ақылды Даршандар – бұл: Үнді философиясының мектебі Дәстүр «философия» терминін пайда болуын кімге жатқызады:Пифагорға Дедуктивті математикалық әдістердің, логиканың ақалдың ғылыми танымда басымдылығын көрсететін жаңа еуропалық философиялық бағыт рационализм Декарттыңфилософиялық кредосы : Ойлаймын, бақылаймын,өмір сүремін Демокрит бойынша, адамның жануардан айырмашылығы:Жан мен тән атомының ерекше қатынасы Дж. Берклидің философиялық ұстанымы:субъективтік идеализм Дж. Локктың: «Ақылдан бұрын түйсікте болмаған ештеңе жоқ деген сөзі қандай ұстанымды аңғартады:сенсуализмды Джайнизмнің екі мәңгі тәуелсіз метафизикадағы түпнегізі:джива және аджива Джайнизмнің оқу мақсаты Рухты сансардан босату Диалектика – не туралы философиялық ілім: дамудың жалпыға бірдей заңы туралы Диалектикаға мүлде қарама-қарсы философиялық әдіс: метафизика Диалектикаға сәйкес, әр түрлі дамудың қайнар көзі мен қозғау күші:қарама-қайшылық Диалектикаға сәйкес, қарама-қайшылықтың жақтары:қарама-қарсылықтар Диалектика-материалистік философияның негізін салушылар:К. Маркс и Ф. Энгельс Диалектиканың ерекше қасиеттері: даму, жалпы байланыс, қарама-қайшылық Диалектиканың негізгі тарихи түрлері:стихиялы, идеалистік, материалистік Диуани лұғат ат-түрік» энциклопедиялық шығармасының авторы, түркілердің ірі ойшылы: М.Кашғари Дүние – қалауы және түсінігі ретінде» - бұл басты шығармасы: А.Шопенгауэра Дүние бір бастамадан турады деп есептейтін философиялық ілім:монизм Дүние екі бастамадан турады деп есептейтін философиялық ілім:дуализм Дүниеге, адамның өмірдегі орнына деген көзқарастар жиынтығы:дүниетаным Дүниеде бәрі салыстырмалы, тек қана салыстырмалы деген пайымдау қалай аталады;релятивизм Дүниеде Құдай бар екендігін дәлелдеу, адам болмысы мәселелері, сенім мен ақыл үйлесімі, дін мен ғылым – басты тақырыптар… Неотомизм Дүниені принципиалды тануды мойындау қалай сипатталады: гносеологиялық оптимизм Дүниетаным анықтамасы: дүниеге, адамның өмірдегі орнына деген көзқарастар Дүниетаным типтерінің тарихи тізбегі:аңыз, дін, философия Дүниетанымы демократиялық идеяларға негізделген алғашқы қазақ ойшылы: Ч.Уәлиханов Дін және мифологияны айыратын белгісі:Дүниенің шынайылыққа және қиялға бөлінуі Діни-философиялық поэма Диуани хикметтің» авторы: А. Яссауи Діннің маңызды функциясы:компенсаторлық Е Едәуір жалпы философиялық сипаттағы «қозғалыс» түсінігінің анықтамасы: қозғалыс – бұл кез-келген өзгеріс, жалпы өзгеріс Ежелгі Қытай философиясындағы «Бес стихия» (алғашқы бастамалар)ағаш, су, от, металл, жер Ежелгі Қытай философиясындағы бір-бірін ауыстыратын және өзара әрекеттесетін қарама-қайшылықтар :Инь и Ян Ежелгі Қытайда алғашқы философиялық мектептер қалыптасқан кезеңді антикалық мәдениетпен салыстырғанда.бәсекелесу кезеңі Ежелгі Қытайдағы «Қызметкер адамдардың мектебі»Конфуцийшілдік мектебі Ежелгі қытайдағы стихиялық диалектиканың негізін салушы:Лао-цзы Ежелгі түріктердің діні: Тәңіршілік Ежелгі түріктердің жоғарғы құдайы:Тәңір Ежелгі Үндінің діни-философиялық ескерткіші, әйгілі Махабхарата» эпосының бөлігі:Бхагавадгита Ежелгі Үндінің философиялық мектептерінің негізі болған, дүниетаным идеялары қаланған, ведалық комплекстің аяқталған мәтіндері:Упанишадтар Екінші ұстаз атанған араб-мұсылман ойшылы:Әл-Фараби Ең анық білім мүмкіндіктерінде күмәнданудың философиялық негіздемесі неге тән: скептицизм Ескі теория және жаңа ғылыми факт арасындағы қарама-қайшылықтарды жете түсініп, оның негізінде түсіндіруге болмайтын білімнің ерекше түрі:ғылыми мәселе Еуропалық мәдениетте барлық бұрынғы құндылықтарды қайта бағалауға шақырған «философиялық өмірдің» едәуір жарқын өкілі: Ф.Ницше Ж Ж.П.Сартр экзистенциализмін қандай философия ретінде анықталды; Еркіндік пен жауапкершілік Жалпы білім», Вл.Соловьевтың айтуы бойынша: Ғылыми синтез, философиялық, діни мистиқалық таным Жалпылама, қажетті ақиқат тек ойлаудан тұрады, оны тәжірибемен жалпылаудан шығару мүмкін емес деген философтардың көзқарастары: рационализм Жаңа дәуір философиясындағы эмпирикалық бағытың (тәжірибелік-индуктивтік) өкілдері Ф.Бэкон, Г.Гоббс, Дж.Локк Жаңа еуропалық философияда субстанцияның көптігі жайындағы ілімді жасағанГ.Лейбниц Жаңа заман философиясының (XVII ғ..) негізгі мінездік белгісі:наукоцентризм Жаратылыстану матерализмнің өкілі, орыс ғалымы, философ. М.В.Ломоносов Жаратылыстану матерализмнің өкілі, орыс ғалымы, философ: М.В.Ломоносов З Заттар арасындағы қасиеттер мен қарым-қатынасты, жалпы елеулі белгілерін көрсететін ойлау түрі: түсінік Заттың маңызды қасиеттері, қатынастары мен байланыстарының жиынтығы көрінетін ойлау формасы:түсінік И И. Кант бойынша обьективті өмір сүруші, бірақ тануға болмайтын әлемнің сыртқы бөлігі қалай аталады;«өз-өзіндегі заттар әлемі» И.Г. Фихтенің философиялық ұстанымы:субъективтік идеализм И.Кант этикасының негізгі заңы:Категориялық императив И.Канттың «Таза зерденің қайшылығы» еңбегіндегі негізгі сұрағы:Ғылыми білімнің болмысы И.Фихтенің негізгі шығармасы «Ғылыми ілім» Ибн Рушдтың «Терістеуді терістеу кітабы кімге қарсы бағытталған;Әл-Ғазалиге Идеалистік диалектиканы құрғандар;Кант, Фихте, Шеллинг, Гегель Индуктивтік ақыл әдістің және эмпиризмнің негізін салушы:Ф. Бэкон Исламдағы аскеттікті уағыздаушы ортағасырлық діни-мистикалық ілім:суфизм К К.Маркс бойынша қоғамдық болмыстың қоғамдық санамен арақатынасы қоғамдық болмыс қоғамдық сананы анықтайды К.Маркстың атақты еңбегі:«Капитал» Католиктік діндегі дүниені түсінушілікті, томизмді қалыптастырған;Фома Аквинский Кеңес дәуірі кезіндегі Ресейді басшылық еткен философиялық ағым: марксизм-ленинизм Кеңістіктің жалпы қасиеттері: бойлық, үш өлшемдік, бірыңғайлық, изотроптық Конфуций философиясындағы ізгіліктің орталық принципі: гуманизм принциптері Конфуцийдің этикалық-саяси көзқарастарының мәні: ізгілік арқылы мемлекетті басқару концепциясы Конфуцишілдіктің жетекші принциптері: парыз, әдеп...гумандық Көне Грек атомистері:Левкипп, Демокрит, Эпикур Көне Үнді философиясындағы адамгершіліктік құлшыну заңы мына ұғыммен белгіленеді Карма Көп субстанцияны мойындайтын философиялық ілім:плюрализм Қ Кұтты білік» («Благодатное знание») философиялық – дидактикалық поэмасының авторы: Ю.Баласагуни Күн жүйесінің пайда болуы туралы материалистік гипотеза көрініс тапқан И.Канттың еңбегі:«Аспан теориясы және толық табиғи тарихы» Қазақ ағартушылық философиясының негізін қалаушысы: Ч.Уәлиханов Қазақ философиясының дамуы қай кезеңнен басталады: Ежелгі қазақтардың философиясы Қазақстанда Ағартушылық идеологиясының қалыптаса бастауы: XIX ғ. екінші жартысы Қазақтың философиялық ойының қалыптасу кезеңі: Ортағасыр Қайта өрлеу дәуірі философиясының негізгі ерекшелігі;антропоцентризм Қайта өрлеу дәуірінің көрнекті философы «Әлемнің сан жетістігі туралы» еңбегінің авторы Дж. Бруно Қайта өрлеу заманындағы христиандық гуманизмнің Ақымақтықты мақтау» атты шығарманың авторы:Эразм Роттердамский Қайта өрлеу натурфилософиясының мінездік белгісі:пантеизм Қайтаөрлеу дәуірінде реализм концепциясын ұсынған;Н.Макиавелли Қайырымды қала тұрғындарының көзқарасы трактатының авторы;Әл-Фараби Қайырымдылықтың қайнар көзі білімде, жауыздықтың қайнар көзі адамның надандығында дейтін Сократтың позициясы этикалық рационализм Қақпасында « ...жоғарғы ізгілік-рахаттану» деп жазылған антикалық философиялық мектеп Эпикур бағы Қамар сұлу» роман-поэмасының, философиялық-дүниетанымдық сипаттағы өлеңдердің авторы ХХ ғ. басындағы атақты қазақ ойшылы: С. Торайгыров Қарама-қайшылықтардың сәйкес келуі жайлы диалектикалық ілімді қалаушы Ренесанс дәуірінің ірі кардинал-философы әрі ойшылы;Николай Кузанский Қарама-қарсылықтың бірлігі мен күресі заңы нені ашады;дамудың қайнар көзін Қоғам мен мемлекетті библия ғажайыптарымен салыстырушы Т.Гоббстың танымал шығармасы «Левиафан» Қоғамдық-экономикалық фармация, «базис, «құрылысы, «өндіргіш күштер», «өндірістік қарым-қатынастар» қай философияның негізгі түсінігі: марксизмнің Қозғалыстың әлеуметтік формасы бұл: қоғамдық байланыстар және қатынастар Қоршаған ортаны біліп-тану мүмкін емес деген философиялык ілім:агностицизм Құбылыстардың себепті байланыстарының жалпы заңдылығы туралы ілім:детерменизм Құдай әлемді жоқтан жасағандығы туралы ілім:креационизм Құдай мен әлемнің байланысы туралы мәселе бойынша Ш. Уәлихановтың, Ы.Алтынсариннің, А.Құнанбаевтың ортақ ұстанымдары: деизм Құдайды сүй және қалаған нәрсеңді жасай аласың» деген афоризм кімдікі:Августинн Блаженный Құдаймен мистикалық бірігуге және адамның жеке дамуына жол іздеген, ортағасырлық мұсылманы ойларының бағыты:суфизм Құдайы-адам оқулықтары», Ізгідікті негіздеу»-атты философиялык еңбектерінің авторы: Вл.Соловьев Құндылықтың негізі мен табиғатын зерттейтін философиялық ілім:аксиология Л Л.Н.Толстойдың философиялық позициясы: панморализм Л.Фейербах бойынша дін негізі:адам пиғылынан айырылуы Л.Фейербах іліміндегі адам қандай жаран:табиғи Логикалық таным (ойлау) түрлері: ұғым, пікір, ойша пайымдау Логоцентризм», «деконструкция», «ажырату», «архехат» - философияның негізгі түсініктерін берген: Ж.Деррида М М.Қ ашғаридің шығармасы: «Түркі атауларының сөздігі» Марксизм философиясындағы дүние бірлігін түсіндіру: материалдықта дүниенің бірлігі Марксизмге сәйкес, қоғамдағы идея лардың үйлесімділігі, идеологиялық қатынастардың,ұйғарымдары ;Надстройка Марксизмнің алдындағы философтар Г.В.Ф.Гегель, Л.Фейербах Материализм и эмпириокритицизм»- нің авторы В.И.Ленин Материалистік диалектиканы құрғандар:К.Маркс, Ф.Энгельс ,В Ленин Материя қозғалысы формаларының алғашқы жіктемесі ... философиясында кездеседі: марксизм Материя қозғалысының жоғарғы формасы: әлеуметтік Материя, қозғалыс, кеңістік пен уақыттыі өзара байланысын толық көрсететін физикалық теория: А.Эйнштейннің салыстырмалық теориясы Материя»категориясының анықтамасы: объективтік шындық Материяны ұйымдастырудың негізгі шекті құрылымдық деңгейлері: мегаәлем және микроәлем Материяның негізгі тіршілік ету формалары: кеңістік және уақыт Махавира Вардхамана - қай мектептің негізін қалаушыджайнизм Мәңгілік өмір іздеп дүниенің төрт бұрышын айналып шыққан ежелгі қазақтардың алғашқы бақсысы: Қорқытата Мемлекет тағдыры, тарих қадамы, марксизм бойынша, анықталады экономиканың дамуымен Мемлекетті заң жүзінде басқару туралы білімді қалыптастырған ежелгі Қытай философиялық мектебі:Легизм Мемлекетті философтар басқару керек» деп есептеген Платон Мен жалғызбын» деген С.Кьеркегордың зиратындағы эпитафия оның философиясында нені білдіреді: жалпыдан жалғыздың басымдылығы Мен жалғызбын», - деді дат философы, экзистенциализмнің негізін салушы: С.Кьеркегор Мифтердің негізгі ерешелігі:Синкретизм Мұсылман қағидалары» шығармасының авторы әйгілі ақын, философ: Ш. Кудайбердиев Мұсылман шығыстағы алғашқы философия тарихын шығарған :Ибн Халдун Н Н.А. Назарбаевтың қандай кітабында ұлттық тарих және халық дәстүрлерін сақтау мәселелері толық баяндалады: Тарих толқынында Н.А.Бердяевтің философиялық тұжырымы: экзистенциализм және персонализм Н.Бердяевтің персонализмі бойынша, болмысының ортасы болып: адам тұлғасы Н.Бердяевің философиясы бойынша Адам Құдайға тәрізді: шығармашылық процессте Н.Г. Чернышевский бойынша, орыс интеллигенциясының негізгі сұрағы:Не істеу керек? Н.Федоровтың «Философия общего дела» еңбегіндегі негізгі проблемасы: өлімді жеңуінде Нақтының жалпы негізі мен ішкі бірлігін білдіретін категория: субстанция Нәтижесінде жаңа адамды жасайтын адам қызметінің процесі: шығармашылық Негізгі проблема адам болып саналатын философиялық көзқарас:антропоцентризм Неміс классикалық философияның өкілі, «Христиан дінінің негізі»-ның авторы:Л. Фейербах Неміс классикалық философиясының негізін салушы И.Кант Неопозитивизмфилософиясындағы маңызды қағида: верификация қағидасы О Объективтілік, субъективтілік, абсолюттілік, қатыстылық, нақтылық – ненің қасиеттері: ақиқаттың Объектілердің тіршілік ету ұзақтығы мен олардың күйінің өзгеру жүйелілігін көрсететін материя болмысының формасы:уақыт Ойдың негізгі формалары: түсінік, пайымдау, ой қорыту Ойлаудың жалпы түсініктерінің шегі: категориялыр Онтология – бұл…болмысты қарастыратын философиялық ілім Онтологияның фундаменталдық түсінігі: болмыс Ортағасыр философтарының жалпылық табиғатымен, жалпы түсініктер жайындағы пікірталастарының қарама-қайшы позициялары реализм және номинализм Ортағасырдағы арабтілдес философия ойларының негізгі қайнар көзі: Құран Ортағасырдағы ислам әлеміндегі философия пайда болуына әсер еткен білім;мутаззилизм Ортағасырлық батысеуропалық схоластиканың гүлдену кезеңі:XIII ғ. Ортағасырлық философияға тән сипаттама;теоцентризм Орыс космист-философы биосфераның негізін салушы: В.И.Вернадский Орыс космист-философы, гелио-және космобиологияны еңгізген: А.Чижевский Орыс космист-философы: Н.Федоров Орыс космист-философыжәне ракета-салғыш, космос философиясын негізгі деп санаған: К.Циолковский Орыс философиясында «зорлықсыз этика» ұғымын кім құрастырды: Л.Толстой Орыс философиясындағы зорлықсыз адамның өзін - өзі жетілдіру тұжырымын шығарған ойшыл: Л.Н.Толстой Орыс философиясының атақты ойшылы, жазушы, экзистенциализм философиясының қайраткері: Ф.М. Достоевский Орыс философ-матералист, жазушы, революциялық демократиялық дәстүрдің негізін салушы:А. Радищев Ө Өз дәлелдерін материализм пайдасына келтірген Шәкәрім Құдайбердиевтің атақты еңбегі: «Үш анық» Өзі өмір сүрген қоғамдағы барлық нормалар мен құндылықтарды, қоғам институттарын теріске шығарған философиялық мектеп: киниктер Өзіне тән психикалық көрініс: күрделі нерв жүйесі бар дамыған тірі тіршілік Өзінің тұжырымында философия кімге сілтеме жасайды:түйсікке Өзінің философиясының негізгі әдісін Сократ былай атады:майевтика Өзіңді өзің танып біл» деген дельфийлік сөзге философиялық мән берген ойшыл:Сократ Өлімге күреске шақырған ежелгі қазақтардың данышпаны: Қорқыт ата Өркениеттен бас тартуға, «сәби» күйге оралуға шақырғанЕжелгі Қытай философы:Лао-Цзы Өстік уақыт» тұжырымдамасының авторы: К.Ясперс Өтірік не шыны әлі анықталмаған ғылыми білімнің түрі;ғылыми болжам П Парапсихология, астрология, эзотерика – ол: танымның ғылымнан тыс түрлері Пассионарлық» - теорияның негізі деп санаған: Н.Гумилев Патристиканың көрнекті өкілі, «Құдай қаласы туралы және «Исповедь» кітаптарының авторы:Аврелий Августин Платон - ненің негізін қалаушыобъективтік идеализмнің Платон «заттар әлемін» қалай анықтайды:көре-көрнеу болмыс Платон бойынша таным жүзеге асады жанның ақиқатты еске түсіруі Платон философиясындағы басты ұғым эйдос (идея) Плотиннің философиясына сәйкес идея Бірлік эмонациясында Позитивизмге сәйкес «позитивтік» ғылымдар неге негізделеді; бақылау және эксперимент фактілеріне Позитивизмнің негізін қалаушылар: О.Конт, Г.Спенсер, Дж.С.Милль Постмодернизмфилософиясының өкілдері: Ж. Деррида, Ж. Лиотар, М. Фуко,Ж.Делез Постпозитивизм және «ғылым философиясының» түсінігін берген: К.Поппер, Т.Кун, И.Лакатос, П.Фейерабенд Прагматизмнің өкілдері: Ч.Пирс, У.Джеймс, Дж.Дьюи Психоаналитикалық философияның өкілдері: З.Фрейд, К.Г.Юнг, Э.Фромм, В.Франкл Р Р.Декарттың ғылыми әдісі:дедуктивтік Р.Декарттың онтологиялық ұстанымы:дуализм Рационалды танымның түрлері; түсінік, пікір, ойша қорыту Рационалдық, жүйелік және теоретикалық түпнегізді білдіретін дүниетанымның жоғарғы тарихи формасы:философия Реформация өкілдері М.Лютер, Ж.Кальвин, Т. Мюнцер Рух Феноменологиясы», «Философиялық ғылымдардың энциклопедиясы» атты еңбектердің авторы:Г.В.Ф.Гегель С С.Кьеркегордың пайымдауынша, адамның басқа тіршілік иелерінен басты ерекшелігі:ашыну Сана дегеніміз -субъективтік шындық, адам миы функциясының сөйлеумен байланыстылығын білдіретін болмыстың мақсаттылығы Санадан тыс және бізге сезіммен берілген шындықты білдіретін философия; материя Саналылық пен әлеуметтікті адамның ерекше белгілері деп есептеген антикалық философ Аристотель Сананың ерекше материалдық емес мәнін білдіретін философиялық түсінік: мінсіздік Сананың пайда болуы және калыптасуы материяның арқасында деп есептейтін философиялық ағым: материализм Санасыздық алғаш рет кімнің ілімінде ғылыми зерттеу пәні болды: З.Фрейд Сандық және сапалық өзгерістердің өзара өту заңы нені анықтайды:даму механизмі Сапа мен санның диалектикалық өзара байланысын анықтайтын категория; өлшем Сапа, сан, өлшем, секіріс нені білдіретін категориялар:сандық және сапалық өзгерістердің өзара өту заңы Сауығу кітабы қай араб-мұсылман философтікі;Ибн Сина Сезетін, ойлайтын және әрекет ететін субъект ретінде адамның өзін-өзі тұтас бағалауы: сана-сезім Сезім танымының формалары: сезіну, қабылдау, түсіну Сезімнің жоғарғы формасы:түсінік Сенеканың айтуынша, барлық стоиктерге тән ереже ештеңе еместен қдайдың жаратуы нәтижесінде Сенсем де, ол абсурд» афоризмі кімдікі:Тертуллиандікі Сенсуализм - таным үрдісінде шешуші рөлді мойындауды білдіреді : сезімді тану Сенсуализм ұстанымына сәйкес танымның көзі: сезіну, қабылдау, елестету Сизиф туралы миф» эссесінің, «Бүлік салушы адамның» авторы: А.Камю Синергетика – дегеніміз…материалдық жүйелерді өздігімен ұйымдастыру теориясы Славияншылдар мен Батысшылдар арасындағы пікірталас нысанасы: Ресей және орыс халықының тарихи тағдыры Славянофилдердің негізгі тұжырымы:Шіркеулік Славянофильшілдердің өкілдері: А.С.Хомяков, И.В.Киреевский Сократтың диалогтарының авторы:Платон Сопылық бағыттағы этикалық нормалардың тәжірибеде қолданылуы:аскетизм Стихиялық, антикалық диалектиканың негізін қалаушы:Герактит Стоиктер үндеген «табиғи өмір - бұл өмір немен үйлесімді болуы керек:зердемен Схоластикалық философияның әйгілі өкілі, «Сумма теологии,«Сумма против язычников" шығармаларының авторы;Фома Аквинский Сциентизм – бұл:қоғамның әлеуметтік және рухани өміріндегі ғылымның ролін абсолюттендіретін философиялық тұғырнама Т Т. Кун бойынша, ғылыми революция:гносеологиялық оптимизм Т. Кунның ғылымды дамыту концепциясының негізгі түсінігі:парадигма Табиғи және әлеуметтік дүние мақсатты түрде жаңартатын өзгеше адамдық әрекеттің ерекше түрі: практика Таным дегеніміз -адам санасында болмыстың мақсатты белсенді көріну үрдісі Таным процесіндегі практиканың негізгі функцияларына жатпайтындар: практика – теоретикалық таным Танымдық мәселелерді зерттейтін философиялық пән:гносеология Танымдық теориясы нені зерттейді: танымдық әрекетінің заңдары мен заңдылықтары Танымның ақыл жетпейтін түрлері: интуиция Танымның қайнар көзі парасат деген гносеологиялық концепция:рационализм Тарих философиясына үлес қосқан, «Оян қазақ!» атақты поэмасының авторы, қазақтың қоғам қайраткері, жазушы және тарихшы: М.Дулатов Тәжірибеге дейінгі адамның ойындағы басынан пайда болған тану формаларын И.Кант атайды:Априорлық білім Теология-ол:Құдай туралы ілім Теоретикалық таным әдістері:аксиоматикалық, гипотетико-дедуктивті, дерексіз түсініктен нақтының шыңына шығу Толқын, дыбыс, жарық, жылудың таралуы жататын материя қозғалысының формасы: физикалық Томмазо Кампанелланың кемел мемлекетінің атауы;«Күн қаласы» Тоталдық күйзеліс және оны жеңу – философияның негізгі мәселесі:Көне Үнді философиясының Түп негіз өз-өзін себебтендіреді» деген тұжырымының авторы Б. Спиноза Түп-негіз - «Құдай, немесе Табиғат» дейтін Б.Спинозаның ілімі;натуралистік пантеизм Түркі сопылығының ірі өкілі: А. Яссауи Түсінікпен тікелей байланысты растайтын немесе теріске шығаратын пікір түрі: ой Тірі жанды қайдан кездестірмейін, билікке деген қалау байқалады» деп айтқан кім: Ф.Ницше Тірі табиғаттың жоғарғы құрылымдық деңгейі (биожүйелердің):биосфера У У. Оккамның схоластардың жалған білімділігіне қарсы қолданған әдісінің образды атауы:«Бритва» Уақыттың жалпы қасиеттері: ұзақтық, бір өлшемдік, қайтымсыздық, бірыңғайлық у-вэй»принципіне жататын философиялық мектеп:даосизм Упанишадтағы белгісіз әмбебап рухани бастама:брахман Ұ Ұйғарымнан бас тарту» және «байсалдылық» принциптерін ұсынған антикалық философиялық мектеп: Скептик Ү Үш анық» философиялық шығармасының авторы: Ш. Кудайбердиев Ф Ф. Бэконға сәйкес ғылымның мақсаты;табиғатты билеу және адамның өмір сүру жағдайын жақсарту Ф. Шеллингтің философиялық ұстанымы объективтік идеализм Ф.Бэкон бойынша, ғылыми танымға төрт елестер зақым тигізеді: идолдар Ф.Ницше философиясындағы басты түсініктің бірі: серхчеловек (өзін қоғамда жоғары ұстайтын адам) Ф.Шеллинг философиясының негізгі пәні:Табиғат Абсолют ретінде Ф.Энгельс материя қозғалысының негізгі формаларына жатқызады: механикалық, физикалық, химиялық, биологиялық, әлеуметтік Ф.Энгельстің «Людвиг Фейербах және классикалық неміс философиясының соңы» еңбегінде қай пәннің негізгі сұрағы қалыптасты;философияның Ф.Энгльстің шығармасы;Жануяның, жекеменшіктің және мемлекеттің шығуы Фалес іліміндегі дүниенің алғашқы бастамасы:Су Фейербахтың философиялық ұстанымы:антропологиялық материализм Философ, саяси қайраткер, тарихшы, Қытай мемлекеттік дінінің негізін қалаушы: Конфуций Философия – пайдалылық функциясын уағыздайтын ілім:прагматизм Философия тарихында алғашқы болып категориялар жүйесін, диалектикалық логиканың принцптері мен заңдылықтарын қалыптастырушы философ Г.В.Ф.Гегель Философиядағы негіз екібағыт: Материализм мен идеализм Философиялық әдістер:диалектика, метафизика, догматизм, эклектика, софистика, герменевтика Философиялық әдістердің ерекше белгісі:жалпылаудың жоғары деңгейінде негізделгендігі, әмбебаптығы Философиялық білім -бұл«Адам - әлем» қатынастарын ашатын теоретикалық көзқарас Философиялық білімнің негізгі бөлімдері:онтология, гносеология, методология Философиялық тұрғыдан, ойлау дегеніміз - заттар мен құбылыстардың мақсатты, жанама, талдап қорытындыланған маңызды қасиеттері мен қатынастарының адам санасындағы көрінісі Философияны «Мен не біле аламын? Мен не істеуім керек? Мен неге сенемін?- деген сұрақтар арқылы анықтаған И.Кант Философияның зерттеу пәні:адам мен әлемнің қарым-қатынасының ең негізгі Философияның материализм және идеализмге бөліну мәселесі:болмыс пен сананың алғашқысы Философияның негізгі принципі «Болу – яғни қабылдану» кімдікі;Дж.Берклидікі Философияның функциялары:дүниетанымдық, гносеологиялық, әдіснамалық Философияныңпайда болғаны:Б.з.б. VI Философияныңшығуы: Көне Грекияда, көне Үнді және көне Қытайда философиясы; Философия-теологияның күні деген анықтама қай кезеңге жатады:ортағасырлық кезеңге Философ-пессимист, жаңа батыс философиясында иррационализмнің негізін салушы: А.Шопенгауэр Философтар А. Шопенгауэр, С. Кьеркегор, Ф.Ницше, В. Дильтей олардың ... өкілі екендігі біріктіреді: иррационализм Философтарды терістеу» кітабының авторы Әл-Ғазали Фома Аквинский өзінің философиясына сүйенді: Аристотелге Фома Аквинскийдің біліміне негізделген схоластикалық философияның бағыты:томизм Француз энциклопедиясының басылуына ұйытқы болған философ-ағартушы:Дидро Фрейд– .... негізін қалаушы: психоанализдің Х Христиандық «Шіркеу әкейлерінің» ілімі патристика Христиандық антропологияға сай адам дегеніміз:құдайға ұқсатылып жасалған әрі бейне іспеттес Христиандық сенімдік білімін қорғауды мақсат еткен християндық көзқарас:апологетика |