Абсадыкова Ақерке ТФП 2-006 СРСП БХ. Неге ра кмірышыл ванна тіндерге жеткізілетін О
 Скачать 169.87 Kb.
|
|
ЕСЕП 1 Миокард инфарктісімен ауырған, жүректің ишемиясынан зардап шегетін ауруға физиотерапевттер қалыптастыру емдік мақсатында «құрғақ» көмірқышқыл ваннасын тағайындайды. Осы емдік шараны өткізу үшін арнайы герметикалық қондырғы – ванна қолданылады, яғни оған жалаңаш пациентті отырғызып дәл мөлшерленген (12–15 л/мин) 36–37 °С жылытылған және ылғандандырылған көмірқышқыл газын 10–15 мин. аралығында береді. Көмірқышқыл газы анағұрлым жоғары липофильділікке ие және жасуша тіндерінен жаұсы өтеді. Осындай емдік шараны өткізген кезде аурулардың микроқанайналымы мен тіндерінің оксигенациясы жақсарады. Неге «құрғақ» көмірқышқыл ванна тіндерге жеткізілетін О2 мөлшеріне әсер етеді? Дені сау дене тіндерінен көмірқышқыл газын шығарып, оттегін алады. Егер әртүрлі аурулардың салдарынан тіндерде көмірқышқыл газы жеткіліксіз болса, онда оттегінің қажетті көлемде ассимиляциялануы мүмкін емес. Бұл гипоксияның дамуына және жалпы жағдайдың нашарлауына әкеледі. Көмірқышқыл газының әсерінен органдарға оттегі мен белсенді қан компоненттерін жеткізу жылдамдығы артады және метаболикалық қосалқы өнімдерді жою процесі жеделдетіледі. Жауап беру үшін сұрақ: Осы жасушалардағы СО2 метаболизмін сипаттаңыз, қышқылдың құрамына енуді қамтамасыз ететін ферментті атаңыз, оның диссоциациялану үрдісінің сызба нұсқасын жазығыз; Тіндерде қанға жасушалардан диффузиялық СО2 концентрация градиенті бойынша көп бөлігі (шамамен 90%) эритроциттерге түседі. Бұл процестің қозғаушы күші оны карбоангидраза ферментінің қатысуымен көмір қышқылына айналдырудың жылдам, үздіксіз жүретін реакциясы болып табылады. Көмір қышқылы эритроциттердің мазмұнын диссоциациялайды және қышқылдандырады, бұл оксигемоглобинмен оттегінің бөлінуін жақсартады (Бор эффектісі). Гемоглобиннің β-тізбектерінің терминалдық NH2-топтарымен бір мезгілде 10-12% көмірқышқыл газы (СО2) карбаминогемоглобинді (H-HbCO2) түзеді. Қалған бикарбонаттар хлор иондарының орнына қан плазмасына шығарылады (гипохлоремиялық ығысу). Осылайша,карбаминогемоглобиннің құрамында СО2 10-12% тасымалданады, қан плазмасында еріген күйде де 12% дейін, қалғаны плазмада және эритроцитте еріген карбонат ионы (HCO3-) түрінде, шамамен бірдей (пропорция 9: 7)  ЕСЕП 2 Миокард инфарктісімен ауырған, жүректің ишемиясынан зардап шегетін ауруға физиотерапевттер қалыптастыру емдік мақсатында «құрғақ» көмірқышқыл ваннасын тағайындайды. Осы емдік шараны өткізу үшін арнайы герметикалық қондырғы – ванна қолданылады, яғни оған жалаңаш пациентті отырғызып дәл мөлшерленген (12–15 л/мин) 36–37 °С жылытылған және ылғандандырылған көмірқышқыл газын 10–15 мин. аралығында береді. Көмірқышқыл газы анағұрлым жоғары липофильділікке ие және жасуша тіндерінен жаұсы өтеді. Осындай емдік шараны өткізген кезде аурулардың микроқанайналымы мен тіндерінің оксигенациясы жақсарады. Неге «құрғақ» көмірқышқыл ванна тіндерге жеткізілетін О2 мөлшеріне әсер етеді? Жауап беру үшін сұрақ: Тіндерге жеткізілген О2 мөлшеріне диссоциацияланған өнімдердің бірінің оң әсерін түсіндіріңіз соған сәйкес сызба нұсқасын беріңіз. Оттегінің гемоглобинмен байланысуы рН және СО2 концентрациясына күшті әсер етеді: СО2 және Н+ иондары қосылғанда гемоглобиннің O2-ні байланыстыру қабілеті төмендейді. Шынында да, салыстырмалы түрде төмен рН және жоғары CO2 концентрациясы бар шеткергі тіндерде гемоглобиннің оттегіге жақындығы төмендейді. Керісінше, өкпе капиллярларында СО2 бөлінуі және қанның рН-ның ілеспе жоғарылауы гемоглобиннің оттегіге жақындығының жоғарылауына әкеледі. рН және СО2 концентрациясының гемоглобинмен O2 байланысуы мен бөлінуіне әсері Вериго-Бор эффектісі деп аталады. Көмірқышқыл газының гемоглобинмен байланысу тиімділігі оттегінің байланысуымен кері байланысты. Тіндерде СО2 артық бөлігі гемоглобинмен байланысады, соңғысының O2-ге жақындығы төмендейді, оттегі бөлінеді. Өкпеде ауаның O2 артық мөлшері байланысады, осылайша гемоглобиннің СО2-ге жақындығы төмендейді, ал СО2 альвеолярлы ауаға бөлініп, қанның аздап қышқылдануына ықпал етеді, олардың диссоциациялануынан туындайтын H + иондары. ЕСЕП 3 Науқас ауыр асқазан-ішек трактісі ауруынан (асқорыту және сіңірілу үдерістерінің бұзылысы) қатты жүдеген. Қансарысуы протеиндері және оның фракцияларының мөлшері қандай өзгерістерін күтуге болады? Қандағы альбумин мөлшерінің төмендеуіне байланысты ауруларға бауырдағы кейбір бұзылулар (ондағы ақуыз синтезінің төмендеуі), бүйрек (бүйректегі қан сүзу механизмінің бұзылуы нәтижесінде зәрдегі альбуминнің жоғалуы), кейбір эндокриндік бұзылулар (белок алмасуының гормондық реттеу бұзылуы) жатады. Бүйрек ауруымен (нефротикалық синдром) альбумин деңгейі төмендейді. Қалыпты жағдайда альбумин мөлшері ақуыз фракцияларының жалпы мөлшерінің 40-60% аралығында болады. α-глобулиндер саны 9-18%, β- және γ-глобулиндер сәйкесінше 8-15 және 12-22%. Қандағы мочевина ақуыз алмасуының көрсеткіші болып табылады. Балалардағы қанның биохимиялық талдауы әдетте оның деңгейі 1,8-ден 6,4 ммоль / л-ге дейін, ересектерде - 2,1-ден 7,1-ге дейін екенін көрсетеді. Холестериннің мөлшерін анықтау кезінде биохимиялық қан анализінің кеңейтілген көрсеткіштеріне назар аударылады: жалпы концентрация да, әртүрлі липидті фракциялардың қатынасы да. 3,6-5,2 ммоль/л шегіндегі шекаралар норма болып саналады, өсу 6,5-тен жоғары болған кезде тіркеледі. Холестерин ТЖЛП және ТТЛП (жоғары және төмен тығыздықтағы липидтер) тұрады. Ферменттерді талдау бауыр мен бүйректің жұмысын бағалауға мүмкіндік береді. Маңызды көрсеткіштерге мыналар жатады: АЛТ және АСТ (еркектер үшін норма 18-22, әйелдер 15-17, жаңа туған нәрестелер 32-38 Ед / л); ГГТ (әйелдер мен ерлерде тиісінше 49 және 32 Ед / л дейін). ЕСЕП 4 Ауыр операциядан кейін науқаста қанындағы протеин мөлшері 52 г/л, альбуминдер 33%. Қандай емдеу шараларын жүргізген дұрыс (егер қарсы көресткіштері болмаса)? Қалыпты жағдайда альбумин мөлшері ақуыз фракцияларының жалпы мөлшерінің 40-60% аралығында болады. α-глобулиндер саны 9-18%, β- және γ-глобулиндер сәйкесінше 8-15 және 12-22%. Ақуыз тапшылығын емдеу ақуыздың көлемін толықтыруға және ақуыз алмасуын қалыпқа келтіруге бағытталған. Бұл ретте негізгі ауру емделеді.Ол келесі элементтерді қамтуы мүмкін. Асқазан-ішек жолдарының ауруларында немесе операциядан кейінгі кезеңде ақуыз тапшылығының ауыр түрлері бар науқастарға арнайы тағам қоспалары тағайындалуы мүмкін; бұл қалыпты тамақтану мүмкін болмаған кезде зонд арқылы асқазанға немесе он екі елі ішекке енгізілетін арнайы ақуыз коктейльдері; Көктамыр ішіне енгізуге арналған аминқышқылдарының немесе қанның ақуыздық компоненттерінің кешені бар ерітінділер; осы препараттармен емдеу стационарлық жағдайда дәрігердің қатаң бақылауымен жүзеге асырылады; Теңгерімді немесе ақуызға бай диетаға арналған ұсыныстар (жануарлар ақуызы жеткілікті). Ет, жұмыртқа, балық, уылдырық рационына қосу. Бүйрек, бауыр, қант диабеті ауруларынан туындаған ақуыз тапшылығы бар науқастар негізгі аурудың ағымының ерекшеліктерін ескере отырып, емдеуші дәрігердің диетасын таңдауы керек. Диетаны мұндай түзету ақуыз тапшылығының жеңіл түрі үшін жалғыз қажетті шара болуы мүмкін. ЕСЕП 5 Баланың қан сарысуы құрамындағы жалпы кальций мөлшері 1,8 ммоль/л. Қалыптан ауытқу бар ма? Қандай факторлар қандағы кальций деңгейіне әсер етеді? Жалпы және иондалған кальцийдің қалыпты деңгейі, ең алдымен, кальций алмасуындағы бұзылулардың жоқтығын көрсетеді.
2-12 жас аралығындағы балаларда кальцийдің қалыпты мөлшері 2,2 - 2,7 ммоль/л екендігі кестеде берілген,осылайша есеп шартындағы балада біз гипокальциемияны байқаймыз. Гипокальциемияның ең көп тараған себебі, жалпы кальций мөлшерінің төмендеуі, қандағы ақуыздардың, әсіресе альбуминдердің мазмұнының төмендеуі болып табылады. Бұл кезде тек қана байланыстырылған кальций деңгейі төмендейді, иондалған кальций қалыпты болып қалады және кальций алмасуы қалқанша маңы безінің гормоны мен кальцитонинмен реттелуін жалғастырады. Гипокальциемияның себептерінің келесі топтары бар: гипопаратиреозға әкелетін қалқанша маңы бездерінің аурулары; мақсатты тіндердің паратироид гормонына төзімділігі; паратироид гормонының, соның ішінде препараттардың синтезі мен секрециясын басу; магнийдің артық мөлшері; сүйек тінінің кальцийді қабылдауының жоғарылауы; D витаминінің метаболикалық бұзылыстары. |