Главная страница
Навигация по странице:

  • 1.4 Апатты жағдайдағы техника қауіпсіздігінің талаптары

  • 1.5 Зертханалық сабақтарды ұйымдастыру және өткiзу

  • 1.6 Зертханалық жұмыстарды рәсiмдеу және қорғау

  • 6.1 Энергетикалық факультетінiң сырттай оқу бөлiмiнiң студенттерi үшiн «Электротехникалық материалтану» пәні бойынша бақылау жұмысын орындау үшiн қажетті сұрақтардың тiзiмi

  • 6.2 Есептердiң шешiмiне әдiстемелiк нұсқаулар.

  • Яшкина Айнаш Бакитжановна

    		•

    Тәжірибелік жұмыстар ЭТМ на каз (1). Осыан негізгі электр техникалы бйымдар да жатады ошаулаыштар


    Скачать 234 Kb.
    НазваниеОсыан негізгі электр техникалы бйымдар да жатады ошаулаыштар
    Дата19.01.2021
    Размер234 Kb.
    Формат файлаdoc
    Имя файлаТәжірибелік жұмыстар ЭТМ на каз (1).doc
    ТипДокументы
    #169455
    страница2 из 2
    1   2

    1 Техника қауiпсiздiгi және жұмысты ұйымдастырудың жалпы талаптары


    Электротехникалық материал бойынша зертханалық практикумды және зертханалық жұмыстарды жасауға тек қауiпсiздiк техникасын тапсырған студенттерге ғана рұқсат етiледi. Нұсқау өткiзу туралы жазба мағлұмат алған студенттер және нұсқау өткiзген оқытушылардың журналында қол қоюмен жүзеге асады. Сынау аймағында жұмыс жасау алдында ең бірінші автоматтың аппаратын өшіру керек, кернеудiң реттеуiшiн нөлдiк жағдайға келтіріп, қоректенудiң бауын өшіріп тек содан соң ғана есiктi ашуға болады. Сынау аймағына кірмес бұрын, резеңке қолғап киіп жерлендiрушi сымы бар штанганы алып, соңғы сейiлтуге тимеген жөн. Егер сынаудың аймағында адамдар болмаса электродтар арасындағы қашықтықты өзгерткеннен кейiн есікті механикалық құлыпқа жабу керек. Қондырғыны өшіріп-қосатын бригада мүшесі жерге қосу аймағына тимей, кілемшенің үстінде тұрып, диэлектрлік қолғаптармен жұмыс істеуі қажет. Сұлбаны қосу алдында және тәжiрибенiң соңында жұмыс бригадасын ажырату туралы дауыстап хабарлап ескерту керек.

    Қауiптi өндiрiстiк факторлар:

    – электр аспаптарымен жұмыс істегенде тоққа түсу;

    – сұйықтықтар мен әр түрлi физикалық денелердi қыздыру кезінде күйіп қалу;

    –зертханалық жабдықтармен, әйнек құралдармен ұқыпсыз қолданғанда қолды кесіп алу;

    – тез тұтанатын және жанғыш сұйықтықтарды ұқыпсыз қолданғанда өрттiң шығуы.

    Әр студент өрт қауiпсiздiк ережесiн сақтап, алғашқы өрт сөндiргіш құрал-жабдықтарының орнын бiлуi керек.

    Жәбiрленушi немесе жазатайым оқиғаны көрген әрбiр оқушы жазатайым оқиға туралы оқытушыға дереу хабарлау мiндеттi. Құрал-жабдықтың ақаулығы орнына келмесе, жұмысты тоқтатып бұл туралы оқытушыға хабарлау керек.

    Оқушы жұмыс барысында зертханалық тәжiрибенің және зертханалық практикумның өткізу ретін, жеке басының тазалық ережесiн, жұмыс орнын тазалықта сақтау керек.

    Еңбектi қорғау ережесін сақтамаған немесе бұзған тұлға iшкi тәртiптiң ережелерiне сәйкес тәртiптiк жауапкершiлiктерге тартылады, керек болса, кезектен тыс нормалар және еңбекті қорғау ережелін тапсыруға тиісті.

    1.1 Жұмыс алдында техника қауiпсiздiгiнiң талаптары


    1.1.1 Жұмыстың мазмұнын және орындау ретiн, сонымен бiрге, оны орындаудың қауiпсiз әдістерін мұқият оқып білу.

    1.1.2 Жұмыс үстелінің сұлбасы өшіп тұрғанына көз жеткiзу. Оны сөніп тұрған сигналдық шамдардан байқауға болады.

    1.1.3 Жоғарғы кернеудегі жерге қосу сымының және блок байланыс құрылғысы жұмысының дұрыстығын тексеру.

    1.1.4Бөтен заттарды жинап, жұмыс орнын дайындау. Құрал-жабдықтардың құлап қалуын немесе лақтырып жіберуін алдын алу үшін оларды дұрыстап орналастыру.

    1.1.5 Өлшегiш аспаптар, жалғағыш өткiзгiштер және зертханалық ыдыстың бүтiндiгiн тексеру.

    1.2 Жұмыс барысында техника қауіпсіздігінің талаптары


    1.2.1 Жұмыс барысында оқытушының тура нұсқауларын тыңдап, өз алдына ешқандай да жұмыстарды оның шешуiнсiз орындамау.

    1.2.2 Өлшегiш аспаптарды қолданғанда оларды лақтырмау, түсiрiп немесе соғып алмай ұқыпты қолдану.

    1.2.3 Құрал-саймандардағы барлық бекiткiштердiң түзулігін қадағалап, айналмалы және қозғалатын машиналардың бөлiктерiне тиiспеу.

    1.2.4 Электр сұлбасын құрастырғанда оқшаулағышы зақымдалмаған сымдардың ұштарын пайдаланып, сымдардың қиылысуын болдырмай тек содан соң тоқ көзiне қосу. Құрастырылған электр сұлбасын тек оқытушы немесе зертханашы тексергеннен кейін жоғарғы кернеуге қосу.

    1.2.5 Электр тізбекке жоғарғы кернеуде кез келген өзгерiстер енгізуге қатаң тыйым салынады. Мұндай өзгерiстерді енгiзу үшін жұмыс орнындағы автоматты ажыратқышты мiндеттi түрде өшіру қажет.

    1.2.6 Жоғары кернеудегі элементтер тізбегіне, тұрақты электр жабдық корпустарына тиіспеу, конденсаторлардың қысқыштарына тоқ көзiн ажыратқанға дейін ауыстырып қоспау, тізбектегі кернеудің бар-жоқтығын тек қана құралдармен тексеру.

    1.2.7 Өлшегiш аспаптардың шектi жүктемелерiн болдырмау.

    1.2.8 Өшiрiлмеген электр құрылғыларды қараусыз тастап кетпеу.

    1.2.9 Зертханалық жұмыстарды бiр кiсiге орындау рұқсат етiлмейдi.

    1.3 Жұмыс соңындағы техника қауіпсіздігінің талаптары


    1.3.1 Тоқ көзiн өшіріп, оқшауланған өткiзгiш көмегiмен конденсаторларды сейiлту.

    1.3.2 Электр сұлбасын ажыратып, электр сымдарды және электр өлшеуiш құралдарды орындарына салу.

    1.3.3 Жұмыс орнын жинап, құрал-жабдық пен материалдарды оқытушыға тапсыру.

    1.4 Апатты жағдайдағы техника қауіпсіздігінің талаптары

    1.4.1 Жоғары кернеуде электр құрылғылары қызғаннан кейiн, оның ұшқындалуын, күйген оқшаулағыштың иiсiн және т.б. ақауларды байқағанда, қоректену көзін өшіріп, оқытушыға немесе зертханашыға кiдiрмей хабарлау.

    1.4.2 Егер зертханалық ыдыс немесе шыны құралдар сынып қалса, олардың сынықтарын ашық қолмен жинамай, сыпырғыш пен қалақты қолдану керек.

    1.4. Жарақат алған жағдайда зақым алған адамға бiрiншi көмек көрсетіп, керек болса жақын маңдағы емханаға жiберіп, мекеменiң әкiмшiлiгiне бұл хабарды жеткізу.

    1.5 Зертханалық сабақтарды ұйымдастыру және өткiзу

    1.5. Бірінші сабақтың басында оқытушы топты немесе топшаны зертханалық құрылғылармен, өлшеуiш аппаратурамен, оның ережелерi және қауiпсiздiк техникасы ережелерiмен таныстырады. Бұл жұмыс уақытында оқытушы студенттерден 3-4 адамдық бригаданың әрқайсысына тапсырма береді. Оларды зертханалық жұмыстарды орындау тәртібімен, есептеу нәтижесiн рәсiмдеудiң ережелерiмен таныстырады, зертханалық жұмыстарды өткiзу журналын рәсiмдейдi және осы зертханадағы жұмыс iстеу техника қауiпсiздiгiнiң ережелерімен таныстырады.

    1.5.2 Бір зертханалық жұмысты орындауға екi академиялық сағат кетеді. Жұмыстарды барлық ескерiлген тапсырмалар бойынша студенттер өздігімен орындайды. Қиыншылықтар немесе жабдықтың ақаулығына күдiктер пайда болғанда оқытушының көмегiне жүгінеді.

    Студенттiң зертханалық жұмыстарды орындау кезіндегі мiндеттері:

    - зертханаға тек қана оқытушымен немесе оқу ұстасымен кiру;

    - жұмыс істеу кестесіне сәйкес жұмыс орнына орналасу;

    - оқытушының рұқсатынсыз жұмыс орнынан кетпеу;

    - Нұсқауда айтылғандай зертханалық жұмысты орындау бөлiгiнiң тәртібін қатал сақтау;

    - құрылған өлшеуіш сұлбаны, құралдарды қосып-сөндiруiн оқытушымен (немесе зертханашымен) мақұлдау;

    - құралдармен оларды пайдалану нұсқауларына сәйкес жұмыс iстеу;

    - жұмыс дәптеріне қажеттi мағлұматтар жазып, жұмыс аяқталғанда оқытушыға көрсету. Егер барлығы дұрыс орындалса, бригада резеңке диэлектрлік қолғаптарды, электр жабдықтарды, материалдардың үлгiлерiн тапсырады да, жұмыс орнын жиыстырады;

    - әрбiр студент зертханалық жұмыс орындалған соң есептеу нәтижесiн рәсiмдеуi керек.

    1.5.3 Егер орынды себептермен студент зертханалық жұмысты орындамаса, оқытушының немесе деканаттың рұқсатымен бұл жұмысты, мысалға басқа топпен, семестр ағымында орындауға болады. Ал егер жұмыс себепсіз орындалмаса, оны өтеуге рұқсатнаманы мамандық бойынша толық кезеңге жауап беретін деканат береді.

    1.5.4 Iстелiнбеген немесе өткізілген жұмыстарды қорғау жоспарланған жұмыстарды жүргізетін оқытушының басшылығымен, кафедра меңгерушiсі бекiткен кестеге сәйкес жүргiзiлуi керек.

    1.6 Зертханалық жұмыстарды рәсiмдеу және қорғау

    1.6.1 Орындалған зертханалық жұмыстың есептеу нәтижесiн әрбiр студент жеке рәсімдейді. Кестелер, график түрiндегі материал, иллюстрация мәтiндi құжатта көрсетiлген талаптарға сәйкес рәсімделеді.

    1.6.2 Есептеу нәтижесiнде келесi мәлiметтер болу керек:

    - студенттің аты-жөні, факультеті, топтың нөмiрi, зертханалық жұмыстың атауы және нөмiрi;

    - жұмыстың мақсаты;

    - зерттелетiн материалдың қысқаша мiнездемесi;

    - жұмыс орындалған зертханалық құрылғының сұлбасы;

    - қолданылатын жабдықтың, құралдар және аппараттардың толық тiзiмi;

    -тиiстi графикке енгiзiлген тәжiрибелердің, есептеулердiң нәтижелерi;

    - электротехникалық материалдарды сипаттайтын кестелер және осциллограммалар;

    - өткiзiлген жұмыстың қорытындылары мен шешiмдері.

    Есептеулерде барлық қолданылған формулалар, сонымен бiрге сандар және олардың мәндерiнiң алмастырулары жазылады. Кестелерде және графиктерде әрбiр шаманың өлшем бiрлiктерi мiндеттi түрде көрсетiледi. График миллиметрлік қағазда орындалады. Бiр координаталық торда қисық тәуелдiлiктердiң бiрнешесі болуына рұқсат етiледi, бiрақ 3- 4 аспайды.

    1.6.3 Орындалған жұмыстың теориялық және практикалық бөлігінде, сондай-ақ мәліметтің ресімделген есептемесімен әрбiр жұмысты есептеу нәтижелерiн қорғау әрбір студентпен жеке әңгімелесу түрінде өтеді. Қойылған сұрақтарға студент ауызша немесе жазбаша жауап бередi.

    1.6.4 Зертханалық жұмыстарды қорғау жаппай сабақ кезінде, сонымен бiрге осы пән бойынша жоспарлы кеңес беру немесе студенттің оқытушымен өздік жұмысы сағаттарында жүргізіледі. Ал сессия кезінде факультеттiң деканатымен келіскен кафедра белгілеген мерзiмдерде өтеді.

    1.6.5 Оқытушы зертханалық жұмыстарды қабылдауға және қорғауға олардың орындалуына байланысты және қорғалмаған жұмыс семестрдiң аяғында жиналып қалмайтындай етіп ұйымдастырылады.
    6.1 Энергетикалық факультетінiң сырттай оқу бөлiмiнiң студенттерi үшiн «Электротехникалық материалтану» пәні бойынша бақылау жұмысын орындау үшiн қажетті сұрақтардың тiзiмi:
    1. Қандай материалдар электротехникаға жатады? Электротехникалық материалдардың классификациясы.

    2. Материалдар неткен диэлектриялық деп аталады? Полярлық және полярлық емес диэлектриктер. Диэлектриктердiң поляризациясы.


    3.
    Диэлектрикті жоғалтуды пайда болдыратын негізгі диэлектриктердің поляризациясы

    4.
    Диэлектрикті жоғалтуды пайда болдырмайтын негізгі диэлектриктердің поляризациясы

    5.
    Газ тәрізді диэлектриктердің диэлектрикті өткізгіштігі

    6.
    Сұйық диэлектриктердің диэлектрикті өткізгіштігі

    7.
    Қатты диэлектриктердің диэлектрикті өткізгіштігі

    8.
    Диэлектриктердің электр өткізгіштігі. Токтың таралуы, туру ток, абсорция тогы.

    9.
    Көлемді үлесті кедергі және үлесті диэлектриктердің өткізгіштегі. Үлесті жазықты кедергілер және үлесті жазықтықты диэлектрик өткізгіштігі

    10.
    Газ тәрізді диэлектриктердің электрөткізгіштігі

    11.
    Сұйық диэлектриктердің электрөткізгіштігі

    12.
    Қатты диэлектриктердің электрөткізгіштігі

    13.
    Диэлектрикті жоғалтулар. Жоғалтулары бар диэлектриктің векторлық диаграммасы

    14.
    Газ тәрізді диэлектриктердегі диэлектрикті жоғалтулары

    15.
    Қатты диэлектриктердегі диэлектрикті жоғалтулары

    16.
    Сұйық диэлектриктердегі диэлектрикті жоғалтулары

    17.
    Электрлік беріктік

    18.
    Газ тәрәзді диэлекриктегі ауытқулар

    19.
    Сұйық диэлектриктегі ауытқулар

    20.
    Қатты диэлектриктегі ауытқулар

    21.
    Диэлектрик бетіндегі ауытқулар

    22.
    Диэлектриктердің механикалық ерекшеліктері

    23.
    Диэлектриктердің физикалық және химиялық ерекшеліктері

    24.
    Диэлектриктердің жылулық ерекшеліктері

    25.
    Газ тәріздес диэлектриктердің электротехникада колданылуының негізгі ерекшеліктері

    26.
    Трансформатор майының электротехникада колданылуының негізгі ерекшеліктері

    27.
    Синтетикалық диэлектриктердің электротехникада колданылуының негізгі ерекшеліктері

    28.
    Табиғи синтетикалық смоланың (шайыр) электротехникада колданылуының негізгі ерекшеліктері

    29.
    Битумдардың электротехникада колданылуының негізгі ерекшеліктері

    30.
    Балауыз тәріздес диэлектриктердің электротехникада колданылуының негізгі ерекшеліктері

    31.
    Лактардың электротұйықталуларының классификациясы, олардың негізгі ерекшеліктері және электротехникада қолданылуы





    32.
    Компаундтардың классификациясы, олардың негізгі ерекшеліктері және электротехникада қолданылуы

    33.

    Талшықты диэлектриктердің классификациясы, олардың негізгі ерекшеліктері және электротехникада қолданылуы

    34.
    Тоқымалы электр оқшауланған материалдардың негізгі ерекшеліктері және электротехникада қолданылуы

    35.
    Пластикалық массалардың және плассикалық қаптамалардың негізгі ерекшеліктері және электротехникада қолданылуы

    36.
    Резеңкенің негізгі ерекшеліктері және электротехникада қолданылуы

    37.
    Шынылардың негізгі ерекшеліктері және электротехникада қолданылуы

    38.
    Слюда және слюда материалдарының негізгі ерекшеліктері және электротехникада қолданылуы

    39.
    Асбесттің және асбест материалдарының негізгі ерекшеліктері және электротехникада қолданылуы

    40.
    Керамиканың негізгі ерекшеліктері және электротехникада қолданылуы

    41.
    Активті диэлектриктердің негізгі ерекшеліктері және электротехникада қолданылуы

    42.
    Өткізгіш материалдардың классификациясы және негізгі қасиеттері

    43.
    Өткізгіштердің Меншікті өткізгіштігі және меншікті кедергілірі . Термоқозғалушы куш.

    44.
    Жоғарғы өткізгіш материалдардың негізгі ерекшеліктері және электротехникада қолданылуы

    45.
    Кедергісі жоғарғы материалдардың негізгі ерекшеліктері және электротехникада қолданылуы

    46.
    Криопроводимости

    47.
    Криоөткізгіштік құбылысы . Криоөткізгіш құбылысының электротехникада қолданылуы және негізгі ерекшеліктері.

    48.
    Дәнекерлеудің негізгі ерекшеліктері және электротехникада қолданылуы

    49.
    Контактілі материалдардың негізгі ерекшеліктері және электротехникада қолданылуы

    50.
    Көміртегі негізінде жасалған бейметал өткізгіштердің негізгі ерекшеліктері және электротехникада қолданылуы

    51.
    Жартылай өткізгіштерге жалпылама сипаттама және класификациялары.

    52.
    Жартылыай өткізгіштердің электр өткізгіштігі.

    53.
    Электронды – тесікті ауысудың ерекшеліктері.

    54.

    Германийдің негізгі ерекшеліктері және электротехникада қолданылуы

    55.
    Кремнийдің негізгі ерекшеліктері және электротехникада қолданылуы

    56.
    Селеннің негізгі ерекшеліктері және электротехникада қолданылуы

    57.
    Кремний карбидінің негізгі ерекшеліктері және электротехникада қолданылуы

    58.
    Магнитттік қасиеттеріне байланысты магниттердің классификациясы.

    59.
    Электротехникада магниттік материалдар ретінде қолданылытын материалдар және олардың классификациясы, жалпылама сипаттамалары.

    60.
    Магниттік материалдарды магниттеу және перемагниттеу . Магнитті гистерезис түйіні.

    61.
    Болаттың негізгі ерекшеліктері және электротехникада қолданылуы

    62.
    Электротехника альсифелердің және перемоллойдың қолданылуы, негізгі сипаттамалары

    63.
    Жұмсақ магнитті ферриттердің электроника қолданылуы және олардың негізгі сипаттамалары

    64.
    Қатты магнитті құймалардың электротехникада қолданылуы және негізгі ерекшеліктері

    65.
    Қатты магниттті ферриттердің электротехникада қолданылуы және негізгі ерекшеліктері

    66.
    Өткізгіш кернеуі Uном=6kB номиналды кернеуінен 4 есе кіші болатын жазық кондесатор пластиналары арасындагы слюда қабатынығ қалыңдығын тап. Слюданың өткізгіш кернеуі Elпp= 800 кВ/см. Егер слюда орнына электрокартон койылса ( Е2пр= 100 кВ/см) оның қалыңдығы қанша болады.

    67.
    Өткізгіш кернеуі Uном=5kB номиналды кернеуінен 4 есе кіші болатын жазық кондесатор пластиналары арасындагы слюда қабатынығ қалыңдығын тап. Слюданың өткізгіш кернеуі Elпp= 800 кВ/см. Егер слюда орнына электрокартон койылса ( Е2пр= 100 кВ/см) оның қалыңдығы қанша болады.

    68.
    Жазық конденсатор сыйымдылығы С =20пФ болуы үшін шыны диэлектрик қалыңдығы қандай болу керек және Uhom= 6кВ кернеуде беріктік қоры 4 есе болуы үшін пластиналар көлемі қандай болу керек (εr=6,28; Епр=100кВ/см)

    69.
    Жазық конденсатор сыйымдылығы С =15пФ болуы үшін шыны диэлектрик қалыңдығы қандай болу керек және Uhom= 6кВ кернеуде беріктік қоры 4 есе болуы үшін пластиналар көлемі қандай болу керек (εr=6,28; Епр=100кВ/см)

    70.
    Жазақ ауа конденсаторы шығыстарына U = 800 В кернеу берілген. Пластинлар арасы d = 5мм болғанда электр өрісі конденсаторының кернеулігі қандай болады? Егер әрбір конденсатор ауданы S = 24см2 болса сыйымдылығы қанша болады: Егер пластиналар арасына электрокартон қойылса сыйымдылық қалай өзгереді?

    71.
    Жазақ ауа конденсаторы шығыстарына U = 600 В кернеу берілген. Пластинлар арасы d = 4мм болғанда электр өрісі конденсаторының кернеулігі қандай болады? Егер әрбір конденсатор ауданы S = 31см2 болса сыйымдылығы қанша болады: Егер конденсаторды спирке салатын болсақ сыйымдылық қалай өзгереді?

    72.
    Диэлектрик өткізгіштігі εr=5 болатын жазық конденсатор электроттары арасы берік бекітілген. Конденсатор электроттары арасы h1 =2 см электроттары мөлшері 20x10 см, ал конденсаторға берілген кернеу U1 = 5кВ. Содан кейін конденатор электроттары арасына Диэлектрик өткізгіштігі εr=10, электроттары арасы h1 =4 см, сол электр өрісіндегі кернеуді сақтап тұратын материалмен ауыстырылды. Бұл жағдайда кернеу қандай болу керек. Конденсатор сыйымдылықтары қалай өзгереді .

    73.
    Диэлектрик өткізгіштігі εr=5 болатын жазық конденсатор электроттары арасы берік бекітілген. Конденсатор электроттары арасы h1 =3 см электроттары мөлшері 22x12 см, ал конденсаторға берілген кернеу U1 = 6кВ. Содан кейін конденатор электроттары арасына Диэлектрик өткізгіштігі εr=10, электроттары арасы h2 =6 см, сол электр өрісіндегі кернеуді сақтап тұратын материалмен ауыстырылды. Бұл жағдайда кернеу қандай болу керек. Конденсатор сыйымдылықтары қалай өзгереді .

    74.
    Диэлектрик өткізгіштігі εr = 6, сыйымдылығы 500 пФ пластинкалар арасына орналастырылған әр қайсысының ауданы 10 см2 болатын сюда қалыңдығын тап.

    75.
    Конденсатор сыйымдылығы 400 Пф, диэлектриктің диэлектрик өткізгіштігі εr = 5,5, қалыңдығы 0,02 см болғанда конденсатор ауданы қандай болу керек?


    76. Мәрмәр пластинкасы сынау кезінде 2000В кернеуде тесiлген.Егер мәрмәрдiң электр берiктiгі 2000000 В/м-ге тең болса,бұл пластинканың жуандығы қандай болады?

    77. Әрбiр ауданының мұқабасы S = 240 см2 болатын жазық конденсатордың сыйымдылығын анықтау. Диэлектрик - εr = 2, 2 диэлектрлік өтiмдiлiкпен парафинделген қағаз. D =5 мм- пластиналар арасындағы қашықтығы.

    78. Егер әрбiр пластинаның ауданы S = 100 см2 болса,олар арасындағы қашықтық d = 0, 4 мм болғанда,жазық әуе конденсаторының сыйымдылығын анықтау. Егер (εr -5 диэлектрлік өтiмдiлiкпен) диэлектрик ретiнде электр қатырманы пайдаланса, конденсатордың сыйымдылығы жанында пластиналар арасындағы қашықтық қалай өзгередi?

    79. L = 200 м ұзындықты екi өткiзгiштi сызықтағы кернеулер шығынында айтылатындай мыс өткiзгiштерiн алмастыру (ρм = 0, 017 Ом·мм2/м) S = 35 мм2 көлденең қимасының ауданымен ,егер тоқ екi жағдайда да сызық бойымен I = 100А болса алюминий қимасын ρм = 0,028 Ом·мм2/м анықтандар

    80. 7,5 А/ мм2 тоғы тығыздыққа жол бере және 1, 25 Ом·мм2/м қыздырылған күйдегi нихром меншiктi кедергi қабылдай отырып (U н=127В, Iн = 2, 5А) электр қайнатқышының қыздыру элементi үшiн диаметрін және нихром сымының ұзындығын анықтау.

    81. Егер t1 = 5°С температурада кедергi 72 Ом-ға тең болса,t2 = 35°С температурада мыс өткiзгiшiнiң кедергiсiн есептеу керек. Мыс кедергiсiнiң температуралық коэффициентi α =0,0043 К-1.

    82. Нихромның кедергiсiнiң температуралық коэффициентi α = 0, 00012 К-1. Егер ол 15°С температурада 640 Ом кедергiнi алса, тоқ 90°С-ка дейiн температурада қыздырылғанда,нихромның реостат сымының кедергiсi кандай шамаға өседi?

    83. 20°С температурада электр дәнекерлегiшiнiң нихром орамының кедергiсi 200 Ом тең. Оның қызу температурасы 165 °С тең болғанда орамның кедергiсiн есептеңдер.. Нихромның кедергiсiнiң температуралық коэффициентi α = 0,00012 К-1 тең.

    84. 15°С температурада мыс орамының кедергiсi тұрақты тоқтың генераторының зәкiрі 0, 04 Ом-ға тең. Орамның генераторының жұмыс уақытында жылынды, оның кедергiсi 0, 044 Омға дейiн үлкейдi. Генератордың температурасы қанша градусқа көтерiлгенін анықтау. Мыс кедергiсiнiң температуралық коэффициентi α = 0, 0043 К-1.

    85. 20°С температурада қыздыру құрылғысының кедергiсi 35 Ом-ға тең. Егер ол температуралық коэффициентi α = 0,002 К-1. кедергiнiң материалынан iстеп шығарылса, 620°С температурада оның кедергiсiн анықтаңдар.

    86. 15°С температурада электромагниттiң мыс орамының кедергiсi 3, 5 Ом-ға тең. Жарты сағаттық жұмысынан кейiн орамның кедергiсi 4, 2 Омға дейiн өстi. Орамның температурасын анықтау. Мыс кедергiсiнiң температуралық коэффициентi α = 0,0043 К-1.

    87. 20°С температурада алюминий орамының кедергiсi 1250 Ом тең, t2 температурада- 1700 Ом. T2 температурасын анықтау. Алюминий кедергiсінiң температуралық коэффициентi α = 0,0042 К-1.

    88.Мыс сымы кандай температурада 8 Ом кедергi алады?Егер температурасы 20°С та 9 Ом-ға тең болса. Мыс кедергiсiнiң температуралық коэффициентi α = 0,0043 К-1

    89. Трансформатордың мыс орамының кедергiсi 20°С болғанда 16 Ом ға тең. Орамның кедергiсi оның жұмысының процессiнде 21 Омға жеттi. Орамның қыздыру температурасын анықтау. Мыс кедергiсiнiң температуралық коэффициентi α = 0,0043 К-1

    90. Трансформатордың мыс орамының кедергiсi 20°С болғанда 16 Ом ға тең. Орамның кедергiсi оның жұмысының процессiнде 18Омға жеттi. Орамның қыздыру температурасын анықтау. Мыс кедергiсiнiң температуралық коэффициентi α = 0,0043 К-1

    91. 4°С температурада тұрақты тоқ қозғаушысының орамы 21 Ом кедергiнi алды.Көп жұмыс сағатынан кейiн орамның кедергiсi 28 Омды көрсеттi. Егер ол алюминидан iстеп шығарылса орамның қыздыру температурасын анықтау. Алюминий кедергiсінiң температуралық коэффициентi α = 0,0042 К-1.

    92.Әрбiрі 60 Ом кедергiлі үш жылытқыш спиральлер 0, 8 мм диаметрлі нихром сымынан iстеп шығарылған және 120В кернеуiмен желiге параллель қосқан.Әрбiр спиральде қандай тоқ ағатынын және оларды жасау үшiн неше метр сымның кеткенин есептеу. Нихромның меншiктi электр кедергiсi ρ = 1,1 мкОм·м.

    93. S = 0, 05 мм2 көлденең қимасы бар электромагниттiң орамы мыс сымынан орындалған (ρм = 0,017 Ом·мм2/м) . I=15 мА тоқ күшiнде, оның соңындағы кернеу U = 6В .Электромагниттiң орамының жасалуына неше метр сым кеткен?

    94. Желiге қосылғанға дейін трансформатор орамының кедергiсi t1 = 20°С болғанда 0, 2 Омға тең. Егер оның кедергiсi 2, 28 Омға дейiн үлкейсе, жұмыс процессiндегi оның орамының қыздыру температурасын анықтау. Орам мыс өткiзгiшiнен жасалған.

    Мыс кедергiсiнiң температуралық коэффициентi α = 0,0043 К-1.

    95.Өткiзгiштi желiге қосқанда U=220В кернеуiмен I=6, 5А тұтыну тогында қыздыру элементi үшiн d=0,5мм диаметрлі өткiзгiштiң ұзындығын анықтау керек, ρ= 0,45 мкОм·м меншiктi электр кедергiсi бар константанадан iстелiнген.

    96. Өткiзгiштi желiге қосқанда U=220В кернеуiмен I=6, 5А тұтыну тогында қыздыру элементi үшiн d=0,5мм диаметрлі өткiзгiштiң ұзындығын анықтау керек, ρ= 0,4 мкОм·м меншiктi электр кедергiсi бар манганинадан iстелiнген.

    97.Өткiзгiштi желiге қосқанда U=220В кернеуiмен I=6, 5А тұтыну тогында қыздыру элементi үшiн d=0,5мм диаметрлі өткiзгiштiң ұзындығын анықтау керек, ρ= 1,02 мкОм·м меншiктi электр кедергiсi бар нихромнан iстелiнген.

    98. Өткiзгiштi желiге қосқанда U=220В кернеуiмен I=6, 5А тұтыну тогында қыздыру элементi үшiн d=0,5мм диаметрлі өткiзгiштiң ұзындығын анықтау керек, ρ= 0,028 мкОм·м меншiктi электр кедергiсi бар алюминийден iстелiнген.

    99.Егер I тоқтың мәнi 5 А құраса, U = 27В кернеудi бұл катушканың қорытындысына бергенде катушка оралған мыс өткiзгiшiнiң ұзындығын анықтау керек(ρм = 0,017 Ом·мм2/м). Өткiзгiштің диаметрi d = 0, 8 мм.

    100. Нихромның d =0,1мм диаметрлі өткiзгiшінің 220 В кернеуге қуаты Р = 80 Вт дәнекерлегiшiн жасау үшiн қажеттi ұзындығын анықтау (ρ= 1,02 мкОм·м)

    6.1 Кесте – Есептерді шешу үшін арналған


    Шифр соңғы санының алдындағы сан
    Шифрдың соңғы саны


    1

    2 2

    3

    4

    5

    6

    7

    8

    9

    0



    1
    1,43,

    54,65,

    66,79
    12,44,

    51,63,

    76,89
    22,44,

    57,62,

    73,99
    32,45

    53,64

    70,87
    1,46,

    55,62,

    67,97
    11,47

    51,64

    77,85
    21,48,

    54,60,

    74,95
    31,49,

    57,62,

    71,83
    41 50,

    56,63,

    70,93
    10,42,

    53,64,

    67,81


    2
    2,44,

    52,61,

    67,80
    13,48,

    56,61,

    77,90
    23,45,

    51,63,

    74,100
    33,46

    54,65

    71,88
    2,47,

    56,63,

    68,98
    12,48

    52,65

    78,86
    22,49,

    55,61,

    75,96
    32,50,

    51,63,

    72,84
    1,43,

    54,64,

    71,94
    11,43,

    54,65,

    68,82


    3
    3,42,

    55,64,

    68,81
    14,45,

    52,58,

    78,91
    24,46,

    52,64,

    75,79
    34,47,

    55,58,

    72,89
    3,48,

    57,64,

    69,99
    13,49,

    53,59,

    66,87
    23,50,

    56,62,

    76,97
    33,42,

    52,64,

    73,85
    2,42,

    55,65,

    72,95
    12,44,

    55,58,

    69,83


    4
    4,45,

    56,62,

    69,82
    15,43,

    57,59,

    66,92
    25,47,

    53,65,

    76,80
    35,48,

    56,59,

    73,90
    4,49,

    51,65,

    70,100
    14,50,

    54,60,

    67,88
    24,42,

    57,63

    77,98
    34,43,

    53,65,

    74,86
    3,44,

    52,58,

    73,96
    13,45,

    56,59,

    70,84


    5
    5,46,

    57,60,

    70,81
    8,49,

    51,60,

    67,93
    26,48,

    54,58,

    77,81
    36,49,

    57,60,

    74,91
    5,50,

    52,58,

    71,79
    15,42,

    55,61,

    68,89
    25,43,

    51,64,

    78,99
    35,44,

    54,60,

    76,87
    4,45,

    53 65,

    74.97
    14,46,

    57,60,

    71 ,85


    6
    6,47,

    53,59,

    71,84
    17,46,

    52,62,

    68,94
    27,49,

    55,59,

    78,82
    37,50,

    51,61,

    75,92
    6,42,

    53,59,

    72,80
    16,43,

    56,62

    69,90
    26,44,

    52,65,

    66,100
    36,45,

    55,58,

    78,88
    5,46,

    54.69,

    75,98
    15,47,

    51,61,

    72,86


    7
    7,48,

    51,65,

    72,85

    18,50,

    53,58,

    69,95
    28,50,

    56,60,

    66,83
    38,42,

    52,58,

    76,93
    7,43,

    54,60,

    73,81
    17,44,

    57,63,

    70,91
    27,45,

    53,58,

    67,79
    37,46,

    56,59,

    66,89

    6,47,

    56,60

    76,99
    16,48,

    52,62

    73,67


    8
    9,49,

    53,64

    73,86
    19,47,

    54,59,

    70,96
    29,42,

    57,61,

    67,84
    39,43

    51,59,

    77,94
    8,44,

    55,61,

    74,82
    18,45

    51,64,

    71,92
    28,46,

    54,59.

    68,80
    38,47,

    57,60,

    67,90
    7,48,

    57,61,

    77,100
    7,49,

    53,63

    74,88

    9
    10,50,

    54,58,

    74,87
    20,42,

    55,60,

    71,97
    30,43,

    51,62,

    68,85
    40,44,

    53,60,

    78,95
    9,45,

    56,62,

    75,83
    19,46,

    52,65,

    72,93
    29,47,

    55,60,

    69,81
    39,48,

    51,61,

    68,91
    8,49,

    53,62,

    78,79
    11,50,

    54,64,

    75,89

    0
    11,42,

    55,63,

    75,88
    21,43,

    56,61,

    72,98
    31,44,

    52,63,

    69,86
    41,45,

    54,61,

    66,96
    10,46,

    57,63,

    76,84
    20,47,

    53,59,

    73,94
    30,48,

    56,61,

    70,82
    40,49,

    52,62,

    69,92
    9,50,

    51,63,

    66,80

    19,42,

    55,5,

    76,90



    6.2 Есептердiң шешiмiне әдiстемелiк нұсқаулар.
    66, 67, 76 Есептер
    Диэлектриктің электр берiктiгi немесе кернеулiгі кернеудiң диэлектрик жуандығына қатынасымен анықталады:



    (6.1)

    Бұдан диэлектрик қалыңдығы:
    (6.2)

    68, 69 Есептер
    Диэлектрик қалыңдығы 6.2 формула бойынша анықталады. Конденсатордың электрсыйымдылығы өткізгіш ауданына тура пропорционал және өкізгіш арасындағы қашықтыққа керi пропорционал. Конденсатор өткізгішінің арасына диэлектрикті енгiзгенде оның электрсыйымдылығы εr рет үлкейедi:
    (6.3)



    Мұнда εr – материалдың салыстырмалы диэлектрлік өтiмдiлiгі;

    ε0 -абсолюттi диэлектрлік өтiмдiлiк немесе

    диэлектрлік тұрақты ε0=8,85·10-12 Ф/м тең;

    S – конденсатор пластиналарының ауданы,см;

    d - диэлектрик жуандығы немесе пластиналар арасындағы қашықтық,см.

    6.3 формуладан конденсатордың пластиналарының ауданын анықтаймыз:
    (6.4)
    Есептер 70-78.
    Конденсатордың электр сыйымдылығы 6.3 формула бойынша анықталады. Әуе конденсаторының сыйымдылығын анықтау үшiн ауаның диэлектрлік өтiмдiлiгiн қабылдау керек εr=1,00058.

    Электр өрiсiсiнiң Е кернеулiгі жазық параллел жазықтығында барлық нүктелерде бiрдей. Сондықтан
    (6.5)
    U - конденсатор шығысындағы кернеу,В;

    d - жазық конденсатордың пластиналарының арасындағы қашықтығы, м.

    79 Есеп

    Меншiктi кедергi бiркелкi электр өрiсiнде металл үлгiсi үшiн мына формула бойынша есептеледі:
    (6.7)
    R - металлдың кедергiсi, Ом;

    S - көлденең қиманың ауданы, мм2;

    l - өткiзгiштiң ұзындығы, м.

    Меншiктi электр кедергiсi Ом∙м = 106 мкОм·м = 106 Ом∙мм2/м өлшенедi

    Материалдар кедергiсi:
    (6.8)
    Тізбектегі кернеу Омның заңы бойынша анықталады:
    (6.9)
    I –тізбектегі ток куші, А

    Тізбектегі кернеу шығыны мыс және алюминий өткiзгiштерiндегі кернеудiң модулдарының айырымына тең, яғни ‌‌‌|алм| - |Uмед|. Кернеулер шығыны мыс өткiзгiшiнiң алюминий өткiзгiшiнiң кернеуіне алмастырғанда неше вольтке өзгеретiнін көрсетедi.
    80 Есеп.
    Өткiзгiштiң қимасын формула бойынша тоқтың тығыздығы арқылы анықтауға болады:
    (6.10)
    I - тоқ күшi;

    j - тоқтың тығыздығы, А/мм2.

    Дөңгелек өткiзгiштiң қимасы дәл осылай анықталады:
    (6.11)
    d - дөңгелек қиманың өткiзгiшiнiң диаметрi, м.

    Бұдан өткiзгiштiң диаметрiн табамыз:
    (6.12)
    Сымның ұзындығын 6.7 формула негiзiнде анықтауға болады.
    (6.13)
    Өткiзгiштiң кедергiсi Ом заңы бойынша анықталады:
    (6.14)

    81-91, 94 Есептер
    Кедергiнiң температуралық коэффициентi температурадан электр кедергiсiне тәуелдiлiгiн көрсетеді және (K−1) K-ң бiрiншi минус дәрежесімен кельвинде өлшенедi.

    Материалдың кедергiсiнiң температуралық коэффициентi келесі өрнек бойынша анықталады:
    (6.15)
    Rt2 - t2 температурада өлшенген материалдар кедергiсi,Ом;

    Rt1 - t1 температурада өлшенген материалдар кедергiсi, Ом;

    t1 – қызған материалдың бастапқы температурасы , 0С;

    t2 – қызған материалдың түпкi температурасы , 0С
    95-100 Есептер
    Өткiзгiштiң кедергiсiн 6.14 формула бойынша табамыз, 6.13 өрнектен өткiзгiш ұзындығын табамыз. Өткiзгiштiң қимасын 6.11 формула бойынша анықтауға болады.

    Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
    1. Н.П.Богородицский, В.В. Пасынков .Тареев Б.М.электротехникалық материалдар: Энергоатомиздат. ЖОО үшiн оқулық, 1985. – 304с.

    2. А.А.Пястолов. Вахромеев А.Л.Монтаж, электр жабдықты пайдалану және жөндеу. М. Колос 1981.-275с.

    3. Корицкий Ю.В.Электротехникалық материалдар: энергияның техникумдер үшiн оқулық, 1976.-320с.

    Қолданылған әдебиеттер тізімі:

    1. Богородицский Н.П., Пасынков В.В., Тареев Б.М. Электротехнические материалы: учебник для ВУЗов - Л.: Энергоатомиздат, 1985. - 304 с.

    2. Пястолов А.А., Мешков А.А., Вахромеев А.Л. Монтаж, эксплуатация и ремонт электрооборудования. М.: Колос, 1981.-275 с.

    3. Корицкий Ю.В. Электротехнические материалы: учебник для техникумов - М.: Энергия, 1976.-320 с.

    4. Конструкционные и электротехнические материалы: учебник для учащихся электротехнических специальностей техникумов под редакцией Филикова В.А - М.:Высшая школа, 1990. - 296 с.

    5.Справочник по электротехническим материалам под редакцией Корицкого Ю.В. Т 1,2,3.-М.: Энергия, 1974.

    6. Материаловедение. Технология конструкционных материалов: сборник практических заданий / С.М. Коробейников, С.В. Нестеров, Ю.В. Целебровский, Н.А. Черненко; под общ ред. Ю.В. Целебровского. – Новосибирск: Изд-во НГТУ, 2008. – 120 с.

    7. Н.Д. Агеева, Н.Г. Винаковская, В.Н. Лифанов, Электротехническое материаловедение. Учебное пособие. Владивосток, 2006.

    8. Мозберг Р.К. Материаловедение: Учеб. пособие. - 2-е изд., перераб. - М.: Высш. шк., 1991. - 448 с.

    9. Никулин Н.В. Электроматериаловедение . М.: Высшая школа, 1984. – 175 с.

    10 Беглецов Н.Н., Красногорцев И.Л. Электротехнические материалы. Руководство по выполнению базовых экспериментов. ЭТМ.001 РБЭ/ под ред. П.Н. Сенигова. – Челябинск: ИПЦ «Учебная техника», 2009. – 65 с.


    Герасименко Татьяна Сергеевна

    Яшкина Айнаш Бакитжановна

    Тіркеуге жіберілді ____________ Басуға қол қойылды__________

    Пішімі________ Тапсырыс___________

    Шартты баспа табағы ______ Таралымы______ дана _________________________________________________________________________

    (ҚАТУ баспаханасы, Астана қ., Жеңіс даңғылы 62)


    1   2

    написать администратору сайта