Отбасын жоспарлау мәселелері бойынша кеңес беру. Отбасын жоспарлау мселелері бойынша кеес беру. Масаты Отбасын жоспарлау бойынша білім алыптастыру. Оыту масаты
 Скачать 23.04 Kb.
|
|
Отбасын жоспарлау мәселелері бойынша кеңес беру. 2. Мақсаты: Отбасын жоспарлау бойынша білім қалыптастыру. 3. Оқыту мақсаты: Репродуктивті денсаулық, репродуктивті құқық және сексуальды құқықтары туралы түсінік беру. Отбасын жоспарлаудың принциптерімен, қыздардың жыныстық тәрбиесімен, контрацепция әдістері, оның жіктелуімен, ана өлімінің негізгі себептерімен, аборттардың профилактикасымен таныстыру. 4. Тақырыптың негізгі сұрақтары: - репродуктивті денсаулық - репродуктивті, сексуальды құқық - отбасын жоспарлаудың негізгі принциптері - қыздардың жыныстық тәрбиесі - контрацепция әдістері - контрацепцияның көрсетілімдері және қарсы көрсетілімдері - гормональды контрацептивтерді қолданатын әйелдерді бақылаудың негізгі принциптері - жасөспірімдік контрацепция - аборттардың профилактикасы 5. Білім берудің және оқытудың әдістері: Шағын топтар, пікір - талас, жағдайлық есептер, тәжірибелік дағдыларды дамыту, кері байланыс. 6. Әдебиеттер: Негізгі: 1. Гинекология, Савельева Г.М. - М.: Медпресс, – 2005. 2. Гормональная контрацепция, Под ред. Прилепской В.Н. – М. 1998. – С.216 3. Гинекологическая эндокринология, Серов В.Н., Прилепская В.Н., Овсянникова Т.В.. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 381-470 4. Внутриматочная контрацепция, Под. ред. Прилепской В.Н. – М.: Медпресс, 2000. – С.153-177 5. «Руководство по акушерству и гинекологии» учебное пособие/пер. с англ. под ред. Э.К.Айламазяна. – 4 изд. – М., 2009. – 650 с. 6. «Гинекология» учебник/ под ред .Г.М. Савельевой, В.Г. Бреусенко. – 3-е изд. – М., 2008. – 432 с. 7. Раисова А.Т. «Акушерия және гинекология» Асем Систем ,2006ж. 8. Р.Э.Козденова. «Гинекология».Алматы «Ғылым»,2001ж Қосымша: Сметник В.П. Тумилович Л.Г. «Неоперативная гинекология»,-3-е изд., стереотип.-М. Медицинское информационное агентство,2002. Дуда В.И. «Гинекология» 2002 г. Неоперативная гинекология: Руководство для врачей. - Сметник В.П., Тумилович Л.Г. - М., 2003. - С.420-455. Избранные клинические лекции по акушерству и гинекологии. Алматы, под редакцией Каюповой Н.А., 1990г. 5. Практическая гинекология. Под.ред. Кулакова В.И. Прилепской В.Н. – М.: МЕДпресс-информ, 2002. – С. 507-621 6. Планирование семьи. Уч.- мед. пособие, Под. Ред. Кудайбергенова К.К. – Актюбинск. 1992. 7. Бақылау: Бақылау сұрақтары: Отбасын жоспарлаудың принциптерін атаңыз? Отбасын жоспарлау (босануды реттеу) — халықаралық денсаулык сақтау үйымының (ВОЗ) анықтамасы бойынша бүл кейбір жеке адамдардың не.месе жанүялардың керек емес жүктіліктен сақтануына көмектесетін, сонымен қатар дүниеге армандаған баланы тууға, балалардың санын реттеуге, босаиудың арасын қадағалауға арналған шаралар жиынтығы. Жалпы айтқанда, жанүяны жоспарлаудың (босануды реттеу) нсгізгі максаты - ана мен нәрестенің денсаулығын корғау, ана мен нәрестенің патологиясын, өлі.мі мен гинекологиялык ауруларын төмендету, әйелдің репродуктивті денсаулығын нығайту және жалмы халықтың денсаулығын жақсарту болып саналады. Бүгінгі күнде ана мен баланын оліміне және ауруға шалдығуына келесі жағдайлар әкеледі: жиі және коп босану (4-тен жоғары), ерте босану (19 жаска дейін) және кеш босану (40 жастан жоғары) жүктілікті үзу, әсіресе бірінші жүктілікті үзу, жасанды түсіктср, босанудың арасындағы уақыттың аз болуы (2 жылдан аз), ауыр экстрагениталды патология, асқынган жүктілік және т.б. себсптер айтарлықгай әсер етуде. Әдебиеттер мәліметтері бойынша. күтпеген жүктіліктен сақтаудың казіргі кездегі әдістерін санаулы әйелдер гана колданылады: гормоналды түрін 1,1—3%, жатыр ішілік түрін 2,2 — 12 % қолданады екен. Контрацептивті заттар арасында жергілікті түрі жиі кездеседі. 2. Қыздардың жыныстық тәрбиесінің маңызы қандай? Жыныс тәрбиесі – балалар мен жастардың адамгершілік, дене құрылысы, ақыл және эстетикалық талғамы жөнінен жыныстық дұрыс дамуын қамтамасыз етуге бағытталған мектеп пен отбасы , жалпы тәрбие жұмысы процесінің құрамды бөлігі. Жыныс мәселесі адам өмірінде маңызды орын алатындығына көз жеткізу Жыныс тәрбиесінің негізі болып табылады. Жыныстық жетілу мерзімі қыздарда 12-13 жастан 16-17, ұлдарда 13-14-тен 17-18 жасқа дейін созылады. Дәл осы кезеңде Жыныс тәрбиесіне баса назар аударылады. Баланы дұрыс өсіру үшін әке-шеше, оқытушылар, дәрігерлер түрлі жұмыстар жүргізеді(лекция, жеке әңгіме, гигиеналық талап, дұрыс тамақтану т.б. ) Жыныс тәрбиесі баланың спортпен, еңбекпен, еңбекпен шұғылдануын , қыз бен ер бала арасында шынайы достық болуын талап етеді. Жыныс тәрбиесі балалар мен жастарды әр түрлі әбестіктен, жыныс қасіретінен сақтандырады. 3. Контрацепция әдістерін атаңыз? Контрацепция құрамына, мөлшеріне, әсер етуіне көрсеткішіне, қарсы көрсеткішіне, қолдану ерекшелігіне, қолдану әдісіне байланысты бірнеше түрлерге бөлінеді. Отбасын жоспарлау үйлесімді және қayiпciз жыныстық қатынас құруға, өз денсаулығын caқтayғa мүмкіндік беретін контрацепция әдістері арқылы жүзеге асырылады. Бұл: Ішілетін құрама контрацептивтер. Инъекцияльқ контрацептивтер. Имплантанттар (норпланта). Әйелдердің стерилизациясы. Вазэктомия (еркектердің стерилизациясы). Презервативтер (мүшеқаптар). Жатырішілік заттар. Қынаптық әдістер (диафрагмалар және жатырмойны қақпақшасы). Отбасын жоспарлаудьң табиғи әдісі (физиологиялық әдіс). Лактациялық аменорея әдісі (ЛАӘ). 4. Контрацептивтердің жіктелуі. 5. Ана өлімінің негізгі себептері. Құрама Штаттарда жүктілік пен ана өлімінің ауыр асқынуы сирек кездеседі. Тиісті медициналық көмекпен жүктілік кезінде, босану кезінде және босанғаннан кейінгі кезеңде туындайтын проблемалардың көпшілігі емделуге немесе тіпті алдын алуға болады. Дегенмен, әлемнің басқа бөліктерінде бұл жағдайлар аса қауіпті. Міне, аналар өлімінің басты себептері. Postpartum hemorajage Postpartum hemorrhage (PPH) - босанудан кейінгі қан жоғалту және қан жоғалту. Білікті медицина қызметкері қан кетуді тоқтатуы мүмкін. Бірақ, егер тиісті білімі мен дағдысы бар медициналық қызмет көрсетушінің қолы жетпесе, онда ана қан жоғалтудан өледі. PPH барлық ана өлімінің шамамен 27 пайызына жауапты. Жоғары қан қысымы және эклампсия Пренатальды күтім және тестілеу әдетте жоғары қан қысымы және зәрдегі ақуыз сияқты мәселелерді шешеді. Жақсы медициналық қызмет көрсету кезінде дәрігерлер алдын-эклампсияны емдеуге және бақылауға болады. Бірақ, қамқорлықсыз, ол қауіпті және өлімге әкелуі мүмкін. Жүктілікке байланысты өлімнің 14 пайызы гипертензивті бұзылуларға жауапты. Инфекция Әйелдер қауіпті аборт, антисанитариялық жеткізілім немесе өте ұзақ еңбек етуден инфекцияны алады. Жеке гигиена туралы түсініксіз және ақпараттардың жетіспеушілігі және босанғаннан кейін денеге қалай қамқорлық жасау инфекцияға қауіп тудыруы мүмкін. Аналар өлімінің шамамен 11 пайызы инфекцияның нәтижесі болып табылады. Жүктілікті тоқтату Қауіпті оборт - бұл күтпеген жүктілікке ие әйелдердің өлімінің басты себебі. Себебі жыл сайын шамамен 68 мың әйел өледі. Жүктіліктің тоқтауы ана өлімінің 8 пайызын құрайды. Өкпе эмболиясы Өкпенің эмболиясы (ПЭ) - өкпенің қан ұйығы. ПЭ кейін жеткізілуі мүмкін, тәуекел тәжирий бөлімімен жоғары. Ана өлімінің шамамен 3 пайызы өкпе эмболиясына байланысты. Тікелей асқынулар Әйелдердің 10 пайызға жуығы жүктілікпен байланысты басқа да мәселелерден өледі. Плацента превенциясы , жатырдың жарылуы және эктопиялық жүктілік сияқты жағдайлар тиісті күтім мен емделусіз асқыну мен өлімге әкелуі мүмкін. Басқа жанама себептері Жүкті әйелдерде өлімнің жанама себебі - бұл жүктілікке тікелей қатысы жоқ, бірақ жүктілік кезінде дамиды немесе нашарлайды. Жүктілік ВИЧ және жүрек ауруы сияқты денсаулыққа байланысты мәселелерге әсер етуі мүмкін. Қант диабеті және анемия сияқты жағдайлар дамиды немесе нашарлайды. Бұл мәселелер ана өлімінің шамамен 28 пайызын құрайды. 6. Қауіп факторларын анықтау 7. Аборттардың профилактикасы Тест 1. Жыныс жолдары арқылы берілетін аурулардан қандай контрацептив сақтандыра алады: а) презерватив б) оралды контрацептивтер в) қынаптық спермицидтер г) жатырішілік контрацептивтер д) инъекциялық контрацептивтер 2. Ұзақ әсерлі гестагенді контрацептивтерге жатады: а) нон-овлон б) три-регол в) марвелон г) норплант д) диане-35 3. Пероральды контрацептивтерді қолданғанда болатын гипертензиялар .......... сипатталмайды. а) ағзадағы судың кідіруімен б) ангиотензин деңгейінің жоғарылауымен в) бүйректерден натрий шығарылуының г) альдостерон секрециясымен күшеюімен д) плазма ренинінің белсенділігінің күшеюімен 4. Контрацепцияның барьерлік әдісіне тән емес: а) эффективті, әсері тез қайтымды б) жанама әсері жоқ в) дәрігерге бару міндетті емес г) жыныс жолдары арқылы берілетін аурулардан сақтайды д) жатыр мойнының рагын алдын-алады 5. Посткоитальды жүктілікке қарсы қолданылатын препарат: а) постинор б) норплант в) депо-провера г) антеовин д) бисекурин 6. Контрацептив қолданбайтын әйелдерде жасалмайтын зерттеулер: а) қанды бактериологиялық егу б) АҚ бақылау в) коагулограмма г) қанның биохимиялық анализі д) бауырдың УДЗ-і 7. Жатырішілік контрацептивті қолдануға абсолютті қарсы көрсеткіштер: а) қант диабеті б) естудің төмендеуі в) жыныс мүшелерінің жедел және жеделдеу аурулары г) бронх астмасы д) көз түбінің өзгеруі 8. Асқынбаған босанудан қанша уақыт өткеннен соң жатырішілік спиральды қоюға болады: а) босанғаннан кейін б) 6 ай в) 1 жыл г) 3 ай д) 6 апта 9. Контрацепцияның физиологиялық әдістері: а) симптотермальды б) мини-түсік в) постимплантационды г) прогестеронды рецепторларды тосқауылдау д) ерлер стерилизациясы 10. Гормоналды контрацептивтерді іріктеу кезінде ............. есепке алмайды. а) партнердің жасын б) әйелдің жасын в) экстрагенитальдық аурулардың болуын г) жыныс мүшелерінің жағдайын д) гормональды фонды 11. Тері асты имплантаттардың контрацептивтік әсерінің механизміне жатпайды: а) механикалық әсер б) овуляцияны тежеу в) жатыр мойны кілегейінің жабысқақтығын (вязкость) жоғарылату және мөлшерін азайту г) мезгілінен бұрын лютеолизді шақыру қабілеті д) эндометрий атрофиясы 12. Пероральды контрацептивтер ............. болдырмайды. а) овуляцияны тежеуді б) жатыр мойны кілегейі құрамының өзгерісін в) гипоэстрогенді жағдайды г) эндометрий жағдайының өзгерісін д) гонадотропиннің төмендеуін 13. Гормоналды контрацептивтерді қолдануға абсолютті қарсы көрсеткіш болып табылмайды: а) бауырдың органикалық зақымдануы б) жедел тромбофлебит в) 2-3 дәрежедегі гипертониялық ауру г) глаукома д) жатыр мойнының эндометриозы 14. Гормоналды контрацептивтер қолдануды тоқтатпайды: жүрек айнуда аяқтардың ауырсынуында мигрень ұстамасында төс артының ауырсынуында көз көруінің нашарлауында 15. Инъекциялық дің құрамына кіреді: а) конъюгерленген эстрогендер б) прогестагендердің микродозы в) ұзақ әсерлі прогестагендер г) антиандрогендер д) антигонадотропиндер 16. ......... аралас оральды контрацептивтер тағайындауда қарсы көрсеткіш болып табылмайды. а) бауыр қызметінің бұзылуы б) эпилепсия в) тромбофлебиялық синдром г) 3-4 дәрежелі семіздік д) дисфункционалдық жатырлық қан кетулер 17. Спермицидтерге тән емес: а) қынаптың қышқылды ортасын нейтрализациялау б) сперматозоидтың сыртқы мембранасын бұзу в) акросома ферменттерінің инактивациясы г) сперматозоидтардың қозғалысын төмендету д) сперматозоидтарды жою 18. Пероральды контрацептивтерді ............ рагын алдын алу мақсатында қолдануға болады. а) эндометрий б) жатыр мойны в) қынап г) жатыр түтігі д) тоқ ішек 19. Гормонотерапия қолдануға қарсы көрсетілім болып табылмайды: а) семіздік б) гепатохолецистит в) тромбофлебит г) гипертониялық ауру д) эндометриоз 20. Жатырішілік спиралды қолдануға абсолютті қарсы көрсеткіш: а) жыныс мүшелерінің жедел және жеделдеу қабыну аурулары б) қант диабеті в) естудің төмендеуі г) бронх астмасы д) көз түбінің өзгеруі Ситуациялық есеп №1 Емхана гинекологқа А., 37 жастағы әйел контрацептивтер қолдану туралы кеңес сұрап келген. Анемнезінде : 2 рет босанған, 3 жасанды аборт, 2 жыл бұрын жатыр миомасы анықталған. Әйелге қандай контрацепция әдісін тағайындаған дұрыс? А) Мирена Б) таза гестагендер В) КОК Г) спермицидтер Д) симптотермальды әдіс Ситуациялық есеп №2 32 жастағы ауру әйел жатыр қосалқыларының созылмалы қабынуының өршуімен гинекологиялық бөлімде емделді. Ауруханадан шығуының алдында пациентка дәрігерден контрацепция әдісі бойынша кеңес сұрады. Әйел некеде тұрады, 2 баласы бар. Соңғы 3 жылда жатырдың қосалқыларының қабынуының өршуі бойынша ем алды. Қандай контрацепция әдісін әйелге ұсынамыз: А) ЖІС В) Таза гестагендер С) КОК Д) Ырғақты әдіс Е) Спермицидтер |