Главная страница

Лекция 1 НОЗОЛОГИЯ. Патофизиология клиник фикирлаш тарзи ! Медицина бу илмми, санъатми ёки хунарми


Скачать 0.91 Mb.
НазваниеПатофизиология клиник фикирлаш тарзи ! Медицина бу илмми, санъатми ёки хунарми
Дата04.12.2018
Размер0.91 Mb.
Формат файлаppt
Имя файлаЛекция 1 НОЗОЛОГИЯ .ppt
ТипДокументы
#58807






Патофизиология - клиник фикирлаш тарзи !

Медицина - бу илмми, санъатми ёки хунарми?

"Ёмон табиб жаллоддан кўра хавфли-роқдир, чунки жаллод хукмнигина ижро этади".




Тарихи:

Тарихи:

1758 й. – И.Д. Гаубия – Умумий паторлогия бўйича қўлланма ёзди.

А. Геккер (1763-1811) – “Патологик физиология асослари” дарслигини ёзди.

1835 й. К.В. Лебедов “Умумий патология” қўлланмаси. Россия университетларига Умумий патология предмети киритилди.





Биринчи патофизиология кафедрасини 1874 Козон университида .В.В.Пашутин ташкил қилган.

"Патологик физиология"атамасини 1924 йилда А.А.Богомолец ва Халатовлар киритганлар.

1995 йилда Патофизиологларнинг халқаро конгрессида (Киото) бу сохани "Патофизиология« деб аташ қабул қилинган.









(1902- 1976)





(1933 – 2008)





1.Организм фаолиятини бузилишни урганадиган таълимот, илм маъносида;

2.Шу бузилишларни ўзини хам патология дейилади.

Патология - бу хар хил медико-биологик фанлар-нинг материаллари асосида касалликларни келиб чикиши,ривожланиши, кечишини ва натижаларини ўрганадиган комплекс фандир.





2.Касалликларни ривожланиш механизмлари – пато-генез.

3.Касаллик белгиларини симптоматикасини ўрганиш,

4.Касалликни даволаш йўлларини -терапияни ишлаб чиқиш.

5.Касалликни олдини олиш - профилактика йўл-ларини ишлаб чиқиш.

6.Умрини узайтириш йўлларини ишлаб чиқиш – ге-рантология.











1. Тирик объектларда эксперимент ўтка-зиш методи.

2. Клиник тадқиқотлар методи.

3. Олинган натижаларни хар томонлама назарий таҳлил этиш ва илмий мулоҳа-за концепцияларни шакллантириш методи.










Касаллик хакидаги назариялар:

Касаллик хакидаги назариялар:

1 Гиппократнинг "дискразия" назарияси.

2 Демокритнинг "солидар" (solidas - зичлик) назарияси.

3.Платон касалликни "тана" ва "рух" ўртасидаги гармонияни бузилиши

4. Пневматиклар касалликни сабаби хаводаги "пневма“.

5 Ибн-Сино сабаб ва ташқи факторлар хамда организмни ички кучлар муносабатини бузилиши.

6 XV-XVI асрда Парацельс- танадаги кимявий жараёнларни Архей (жон) билан боғлаб, уни ғазабланиши кўп касалликларни асосида ётади.

7 Р.Вирхов - ташқи мухит таъсирида хужайрада ўшзгаришлар бўлади ва касалликка олиб келади.

8 И.П.Павловнинг касалликни кортико-висцерал назарияси.

9 З.Фрейд -тиббиётда психосоматик йўналиши.





Соғлик - бу физик (жисмоний), рухий ва социал хотиржамликдир (ВОЗ)







1.Организмни бир - бутунлигини.

2.Организмни ташқи мухит билан ўзаро муносабатини.

3.Касалликларда структура ва функционал муносабатларни.

4.Касаллик вақтида организмда икки хил жараён: бир то­мондан шикастланиш, иккинчи томондан эса химоя - мослашув жараёнла­ри.

5.Касалликларни аниқлашда эволюцион тарақиётни.

6.Бемор мехнат қобилиятини йўкотишини.

















Патологик жараён - бу мураккаб бўлиб ўз ичига шикастланиш ҳамда химоя, ўрин қоплаш ва мослашувга қаратилган белгиларни олади. Уларни типик патологик жараёнлар дейилади. Буларга яллиғланиш, иситма, шок, коллапс ва б.қ. киради.




Касал олди холати - бу холат ирсий ва туғма нуқсонлар натижасида юзага келади. Бунда касалликни аниқ белгилари бўлмайди, лекин қандайдир касаллика моиллик бўлади. Бу холатда касалликни тараққий этишига риск факторлар сабаб бўлади.




2.Продромал даври.

3.Аниқ касалликларга хос белгилар пайдо бўладиган давр.

4.Касалликни оқибати.





Касалликлар классификацияси бу касалликлар ва патологик холатларни қабул қилинган критериялар бўйича грух ва класс-ларга бўлинган ва бирлашган система.

1989 – 10-МКБ: 21 класс, 258 блок





2.Топографиясига қараб - қайси органни шикастланишига қараб.

3.Ўтишига қараб - кескин ва сурункали.

4.Касалларнинг жинси ва ёшига қараб.

5.Патогенетик механизмларнинг умумийли-гига қараб - аллергик касалликлар, коллоген-озлар.









- Ибтидоий даврларда,

- Ибтидоий даврларда,

- дин ривожланган вактида

- Монокаузализм (mоnо-бир causa - сабаб)

таълимоти

- Кондиционализм (condicio-шароит) таълимоти

- Конституционализм таълимоти

- полиэтиологизм еки плюрокаузализм (плюра -

кўп, кауза - сабаб) таълимоти





- сабаб объектив бир нарса эканлиги,

- касал сабаби организм билан бирга муносабатда бўлиши,

- сабаб касални ўзига хос белгиларини юзага келтириши,

- сабаб маълум бир шароитда организмга таъсир қилиши.





1. Экзоген факторлар - физик, химиёвий, биологик ва психоэмоционал факторлар.

2. Эндоген факторлар асосан ташқи факторлар таъсирида организмни ичида ҳосил бўладилар.





Ташқи шароитлар: иқлим, турмуш ва меҳнат шароитлари, овқатланиш, социал факторлар.

Ички шароитлар: организмни конститу-цияси, нерв ва эндокрин системасини ҳолати, ёши, жинси.





Ҳар бир ёшни ўзига хос касалликлари бор. Ёш болаларда нафас ҳамда ҳазим системасини касалликлари кўпроқ учрайди.

Кўкрак ёшидаги боларда қовурғалар горизантал жойлашган, кўкрак қафаси бочка шаклида. Шунинг учун биринчи йил давомида диафрагмал нафас олади.

Янги тўғилган болалар ўпкасини чўзилувчанлиги катталарга нисбатан 30 марта кам. Уларни ичаклари танасига нибатан 6 марта узун. катта ёшдагиларда эса 4,5 марта узун. Ичакларни юпқа, мушаклари кучсиз.

Биринчи ёшдаги болаларда ҳазм ва нафас органларини касалликлари тез-тез учрайди ва билвосита ўлимни сабабидир.

Кўп инфекциялар: қизамиқ, кўк йўтал, бўғма, скарлатина ва бошқалар асосан болаларга хосдир. Туберкулёз болаларда кам лекин ўсмирлар-да кўп учрайди. Бруциллёз билан асосан 30-39 ёшларда оғрийди.

Кўп касалликлар барча ёшларда учрайди лекин қариларда атероскле-роз, ўсмалар ва қандли диабет кўп тарқалган.





2. Патологик жараён келиб чикишига туртки булиб кейин жароён патогенетик омиллар таъсирида ривожланади (Куйиш, нур касаллиги).

3. Купинча этиологик фактор бутун касаллик давомида организмда сақланиб қолади. Уни боскичларида роли бир хил эмас (вирусли гепатит, туберкулёз ва бошқаларда ва қайталани-шида асосий ролни ўйнайди.





Патогенетик омиллар – бу этиологик омилни организм билан узаро таъсирида юзага келувчи патологик ўзгаришлардир.





1.Этиологик факторларни табиати.

2. Этиология факторни кучи.

3.Этиологик факторнинг таъсир этиш давоми.

4.Этиологик факторни таъсир қилиш жойи.

5. Касалликни тарқалиш йўллари: гематоген, лимфоген, нейроген, каналча ичи бўйича.

6.Маҳаллий ва умумий ўзгаришларининг ўзаро муносабатлари.





7.Сабаб-оқибат муносабатлари.

8.Организмни реактивлиги

9.«Қайта-боғланув" механизмини бузилиши

10. Касалликни ривожланишида хусусий ва нохусусий механизмлар.

11.Ижтимоий омиллар кўпгина касалликларни келиб чиқишида сабаб, ёки маълум шароит бўлиши мумкин.





написать администратору сайта