презентация. Радиоактивтілік Радиоактивті сулелену

• Название: Радиоактивтілік Радиоактивті сулелену
• Анкор: презентация
• Дата: 10.10.2022
• Размер: 2.88 Mb.
• Имя файла: 761715.pptx
• Тип: Документы; #724620

Радиоактивтілік

Радиоактивті сәулелену

Радиоактивтілік пайда болған кезден бастап жер бетінде пайда болды және адам өзінің өркениетінің бүкіл даму тарихында табиғи радиация көздерінің ықпалында болды. Жер радиациялық фонға ұшырайды, оның көздері күн сәулесі, ғарыштық сәулелену, жердегі радиоактивті элементтердің сәулеленуі болып табылады. Радиоактивность появились на земле со времени ее образования , и человек за всю историю развития своей цивилизации находился под влиянием естественных источников радиации. Земля подвержена радиационному фону, источниками которого служат излучение Солнца, космическое излучение, излучение от залегающих в Земле радиоактивных элементов.

Ашылуы

Радиоактивтілік құбылысын француз физигі А. Беккерель 1896 жылы кездейсоқ жағдайларда ашқан. Беккерель бірнеше фотографиялық жазбаларды үстелінің тартпасына салып, оларға көрінетін жарық түспеуі үшін оларды уран тұзының бір бөлігімен басып тастады. Көріну мен зерттеуден кейін ол ламинаның қараюын байқап, оны уран тұзының көрінбейтін сәулелерді шығаруымен түсіндірді. Уран тұздарынан Беккерель таза металл уранға көшті және сәуле шығарудың әсері күшейгенін атап өтті. Явление радиоактивности было открыто французским физиком А. Беккерелем в 1896 г. при случайных обстоятельствах. Беккерель положил несколько фотографических пластинок в ящик своего стола и, чтобы на них не попал видимый свет, он придавил их куском соли урана. После проявления и исследования он заметил почернение пластинки, объяснив это излучением солью урана невидимых лучей. От солей урана Беккерель перешёл к чистому металлическому урану и отметил, что эффект испускания лучей усилился.
Опыт Беккереля

Антуан Анри Беккерель

Жаңа радиоактивті элементтердің ашылуы

Мария Склодовская-Кюри

и

Пьер Кюри

1898 жылы француз ғалымдары Мари Склодовская-Кюри мен Пьер Кюри уран минералынан уран мен торийге қарағанда әлдеқайда күшті радиоактивті екі жаңа затты бөліп алды.

Полоний мен радий осылай ашылды

В 1898 году французские ученые Мария Склодовская-Кюри и Пьер Кюри выделили из уранового минерала два новых вещества, радиоактивных в гораздо более сильной степени, чем уран и торий.

Так были открыты полоний и радий.

Мария Склодовская-Кюри

Поляк-француз эксперименталды ғалымы (физик, химик), мұғалім, қоғам қайраткері. Екі рет Нобель сыйлығының лауреаты: физика (1903) және химия (1911), тарихтағы алғашқы екі рет Нобель сыйлығының лауреаты

Польско-французский учёный-экспериментатор (физик, химик), педагог, общественный деятель. Дважды лауреат Нобелевской премии: по физике (1903) и по химии (1911), первый дважды нобелев-ский лауреат в истории.

Радиоактивтілік

Радиоактивтілік-тұрақсыз ядролардың басқа ядроларға айналу қабілеті, конверсия процесі әртүрлі бөлшектердің шығарылуымен бірге жүреді.

Радиоактивность – способность нестабильных ядер превращаться в другие ядра, при этом процесс превращения сопровождается испусканием различных частиц.

Радиоактивтік элементтер

Кейіннен реттік нөмірі 83-тен асатын барлық химиялық элементтер радиоактивті екендігі анықталды.

Впоследствии было установлено, что все химические элементы с порядковым номером более 83 являются радиоактивными.

Эрнест Резерфорд

1899 жылы ағылшын ғалымының басшылығыменЭрнест Резерфордрадиоактивті сәулеленудің күрделі құрамын анықтауға мүмкіндік беретін тәжірибе жүргізілді.

В 1899 году под руководством английского ученого

Эрнеста Резерфорда

был проведен опыт, позволивший обнаружить сложный состав радиоактивного излучения.

Альфа, бета, и гамма – бөлшектер

Вид излучения/Сәулелену түрі	Заряд частиц/Бөлшектердің заряды	Изображение/Сурет
Альфа-сәулелену	Положительно заряженные частицы Оң зарядталған бөлшектер
Бета-сәулелену	Отрицательно заряженные частицы Теріс зарядталған бөлшектер
Гамма-сәулелену	Нейтральные частицы Бейтарап бөлшектер

 - бөлшек-гелий атомының ядросы. -сәулелері ең аз ену қабілетіне ие. Қалыңдығы шамамен 0,1 мм қағаз қабаты олар үшін мөлдір емес.Магнит өрісінде әлсіз ауытқу.

 - частица – ядро атома гелия.

 - лучи обладают наименьшей проникающей способностью. Слой бумаги толщиной около 0,1 мм для них уже не прозрачен.

Слабо отклоняются в магнитном поле.

Екі элементар зарядтың әрқайсысында массаның екі атомдық бірлігі бар. Резерфорд радиоактивті а-ыдырау кезінде гелий түзілетінін дәлелдеді.

У  - частицы на каждый из двух элементарных зарядов приходится две атомные единицы массы. Резерфорд доказал, что при радиоактивном a - распаде образуется гелий.
α-сәулесі – бұл α-бөлшектерінің ағыны, яғни гелий ядросы болып табылады. β-сәулесі – бұл электрондар ағыны болып табылады, вакуумдегі жылдамдығы жарық жылдамдығына жақын келеді. γ-сәулесі – бұл электромагниттік сәуле кванттарының ағыны
β-бөлшектер-жарық жылдамдығына өте жақын жылдамдықпен қозғалатын электрондар.Олар магниттік және электр өрістерінде қатты ауытқиды.

β - частицы представляют собой электроны, движущиеся со скоростями, очень близкими к скорости света. Они сильно отклоняются как в магнитном, так и в электрическом поле.

β - сәулелер зат арқылы өткенде әлдеқайда аз сіңеді. Алюминий пластина оларды қалыңдығы бірнеше миллиметр болған кезде ғана толығымен ұстайды.

β – лучи гораздо меньше поглощаются при прохождении через вещество. Алюминиевая пластинка полностью их задерживает только при толщине в несколько миллиметров.

Проникающая способность радиоактивного излучения

 - сәулелер-электромагниттік толқындар. Олардың қасиеттері рентгенге өте ұқсас, бірақ олардың ену қабілеті рентген сәулелеріне қарағанда әлдеқайда көп.Магнит өрісі ауытқымайды. Олар ең көп ену қабілетіне ие. Қалыңдығы 1 см қорғасын қабаты олар үшін еңсерілмейтін кедергі емес. Қорғасынның осындай қабатынан өткен кезде олардың қарқындылығы екі есе азаяды

 - лучи представляют собой электромагнитные волны. По своим свойствам очень сильно напоминают рентгеновские, но только их проникающая способность гораздо больше, чем у рентгеновских лучей.

Не отклоняются магнитным полем. Обладают наибольшей проникающей способностью. Слой свинца толщиной в 1 см не является для них непреодолимой преградой. При прохождении  – лучей через такой слой свинца их интенсивность убывает лишь вдвое.

Правило смещения

Радиоактивные превращения

Изотопы

1911 год, Ф.Содди

Существуют ядра

одного и того же химического элемента

с одинаковым числом протонов,

но различным числом нейтронов – изотопы.

Изотопы имеют одинаковые

химические свойства

(обусловлены зарядом ядра),

но разные физические свойства

(обусловлено массой).

Изотопы водорода

Радиоактивность вокруг нас (по данным Зеленкова А.Г.)

Получение радиоактивных изотопов

С помощью ядерных реакций можно

получить радиоактивные изотопы

всех химических элементов,

существующих в природе только

в стабильном состоянии.

Элементы под номерами 43, 61, 85 и 87

Вообще не имеют стабильных изотопов

И впервые были получены искусственно.

Получают радиоактивные изотопы

в атомных реакторах и на ускорителях

элементарных частиц.

Применение радиоактивных изотопов

Меченые атомы: химические свойства

Радиоактивных изотопов не отличаются

от свойств нерадиоактивных изотопов тех же элементов. Обнаружить радиоактивные

изотопы можно по их излучению.

Применяют: в медицине, биологии,

криминалистике, археологии,

промышленности, сельском хозяйстве.

Способы переноса радиации

Методы регистрации ионизирующих излучений

Поглощенная доза излучения –

Отношение энергии ионизирующего

Излучения, поглощенной веществом,

к массе этого вещества.

1 Гр = 1 Дж/кг

Естественный фон на человека 0,002 Гр/год;

ПДН 0,05 Гр/год или 0,001 Гр/нед;

Смертельная доза 3-10 Гр за короткое время

1	α - сәулелер - теріс зарядталған бөлшектер ағыны.
2	γ - сәулелер - бұл электромагниттік сәулелену.
3	β-сәулелер - жылдам қозғалатын бейтарап зарядталған бөлшектер ағыны.
4	Сәуле шығаратын химиялық элемент радиоактивті деп аталады.
5	Альфа ыдырауы кезінде екі протон мен екі нейтроннан тұратын гелий атомы бөлінеді - оны әдетте альфа-бөлшек деп атайды.
6	Жартылай ыдырау кезеңі - радиоактивті атомдардың бастапқы санының жартысы ыдырайтын уақыт.
7	Табиғи радиоактивтілік адамдаға қауіпті емес.
8	Адам ағзасы сәуле шығарады.
9	Жоғары дәрежеде сәулелену рак ауруын тудырады.
10	Радиоактивті изотоптар уақыт өткен соң басқа изотоптарға бөлінеді.

Тапсырма. Кестедегі әр сөйлемге карама-қарсы орналасқан жерге True немесе False деп жазыңыз.

Үй тапсырмасы.

1. Конспект.

2. Есеп:

• Торий изотопы 23090Th α-бөлшегін шығарады. Бұл жағдайда қандай элемент пайда болады?
• Реакция жазу β-ыдырау свинца 209 82Pb .