САБАҚ: 1-бөлім: Мәдениет: тіл және қарым-қатынас
Тақырыбы: Түркітілдес халықтар
|
Мектеп: №72 мектеп-лицейі
|
Күні:
|
Мұғалімнің аты-жөні: Адилбекова Ж.С.
|
СЫНЫП: 5
|
Қатысқандар:
|
Қатыспағандар:
|
Оқу
мақсаттары
|
Әртүрлі жанрдағы мәтіндерді түсіну, мәселелерін анықтау (5.Т/А2.).
|
Сабақ мақсаттары
|
Әртүрлі жанрдағы мәтіндерді түсініп, мәселелерін анықтайды;
|
Бағалау критерийі
| |
Оқыту деңгейі
|
Талдау, қолдану
|
Тілдік мақсат
|
Пәнге қатысты сөздік қор мен терминдер:
|
Төрткүл дүние, этникалық топ, диаспора, «Түркология» ғылымы
|
Талқылауға арналған сұрақтар:
|
Төрткүл дүние, этникалық топ, диаспора, түркология сөздерін қалай түсінесіздер?
Түркі әлеміне ортақ тіл мен мәдениетті сақтаудың маңызы неде?
|
Құндылықтарға баулу
|
Мәңгілік ел
|
Пәнаралық байланыс
|
Тарих
|
Алдыңғы білім
|
Түркітілдес халықтар туралы ақпарат
|
Сабақтың барысы
|
Кезеңдер уақыты
|
Мұғалім әрекеті
|
Оқушы әрекеті
|
Ресурс
|
Қызығушылық ояту
Минут
|
Ұйымдастыру сәті. Амандасу, сыныптың сабаққа дайындығын қадағалау.
ОЙТАСТАУ, ОЙЛАНТУ.
Берілген ақпарат арқылы сабақ тақырыбына,
жалпы түркі елінің шығу тарихына қысқаша шолу жасап өтелік.
«Түрік» этнонимінің алғаш рет аталуы қытай жылнамаларында кездеседі және ол 542 жылға сәйкес келеді. Қытайлар түріктерді ғұндардың ұрпақтары деп санаған. Шежіреді Вянь князьдігінің солтүстік өңірлерінде солтүстік-бастыс жақтың бірінен келген түріктер жыл сайын шапқыншылық жасап, ойрандап кететін болды деп хабарланады. Қытайлар түріктерді сюнну-ғұндар деп атаған.
|
Оқу ортасы қалыптасады
|
|
Мағынаны тану кезеңі
28 минут
|
«АНЫҚТАМА БҰРЫШЫ»
СҰХБАТ – пікірталас, әңгімелесу, журналист пен әңгіме жүргізілген адамның екеуара біріккен шығармашылық жұмысы. Ағылшын тілінен аударғанда – баспасөзде жариялау немесе радиода беру үшін жазылған әңгіме деген сөз.
СӨЗДІКПЕН ЖҰМЫС.
Түсініксіз сөздер
|
Түсініктеме
|
Төрткүл дүние
|
Дүние жүзі, бүкіл әлем (әлемнің оңтүстігі мен солтүстігі, шығысы мен батысы)
|
Этникалық топ
|
мемлекет ішінде өздерінің бірнеше тіл аралық ерекшеліктері мен мәдени этносы
|
Диаспора
|
Өз Отанынан басқа жерге қоныстанған ұлттың бөлшегі
|
Түркология
|
Түркітілдес халықтардың тілін, мәдениетін, әдебиетін, тарихын зерттейтін ғылым саласы
|
|
Дескриптор:
Жаңа сөздермен ұғымдармен танысып, теориялық білімдерін, сөздік қорларын толықтырады.
|
Оқулық, «Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі»
|
ТЫҢДАЛЫМ ТАПСЫРМАСЫ. Екі мәтінді мұқият тыңдап, мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беріңдер.
МӘТІНМЕН ЖҰМЫС.
1-тапсырма. Мәтін мазмұнына сәйкес ақпарат.
А) Жалпы түркі әлімендегі 20 шақты тілде 100 миллионға жуық адам сөйлейді
В) Жалпы түркі әлімендегі 30 шақты тілде 150 миллионға жуық адам сөйлейді
С) Жалпы түркі әлімендегі 40 шақты тілде 200 миллионға жуық адам сөйлейді
2-тапсырма. Мәтіндегі «Төрткүл дүние» сөзі қандай мағына береді?
А) өз Отанынан басқа жерге қоныстанған ұлттың бөлшегі
В) дүние жүзі, бүкіл әлем
С) халықтардың тілін, мәдениетін, әдебиетін, тарихын зерттейтін ғылым саласы
3-тапсырма. Мәтіндегі «диаспара» сөзінің мағынасын табыңыз?
А) мемлекет ішінде мәдени этнос
В) дүние жүзі, бүкіл әлем
С) өз Отанынан басқа жерге қоныстанған ұлттың бөлшегі
4-тапсырма. Мәтін мазмұнына бойынша түркі халықтарының өмір сүру мекендері туралы ақпараттарды сәйкестендіріңіз.
1. Азия мен Қазақстанда
|
|
А) түрік
|
2. Азия мен Балқанда
|
В) әзірбайжан, құмық,қарашай, балқар, ноғай
|
3. Кавказда
|
С) татар, башқұрт, чуваш
|
4. Еділ бойы, Оралда
|
Д) қазақ, өзбек, түрікмен, қырғыз, қарақалпақ, ұйғыр
|
5. Сібірде
|
Е) алтай, тува, шор, чұлым, хакас, саха
|
5-тапсырма. Мәтін мазмұнына сәйкес келетін дұрыс сөйлемді белгілеңіз.
№
|
Сөйлемдер
|
Дұрыс
|
Бұрыс
|
1
|
Түркі әлемі елуден астам этникалық топты құрайды.
|
|
|
2
|
Түркітілдес халықтарды әлемнің барлық жерінен кездестіруге болады.
|
|
|
3
|
Түркі халқының жарқын болашағы тікелей оның бірлігіне байланысты.
|
|
|
Жауабыңды тексер!
1-тапсырма жауабы: С
2-тапсырма жауабы: В
3-тапсырма жауабы: С
4-тапсырма жауабы: 1 – Д; 2 – А; 3 – В; 4 – С; 5 – Е
5-тапсырма жауабы: 2, 3 – дұрыс, 1– бұрыс
|
Дескриптор:
Мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді.
|
https://www.youtube.com/watch?v=sSJ37IgSGqg
|
|
ТЫҢДАЛЫМ ТАПСЫРМАСЫ.
1-тапсырма. Мәтіндерді оқып, жанрлық ерекшелігін және көтерілген мәселені анықтаңдар.
«БОРТ ЖУРНАЛЫ» ӘДІСІ
Мәтіндер
|
Берілген мәтіндер жанры туралы не білемін?
|
Мәтіндерде көтерілген мәселелер туралы не білемін?
|
1-тыңдалым мәтін
|
Мақала
|
Түркі ұлтын бірлікке, ұлттық болмысын, ұлттық дәстүрін сақтауға, дамытуға үндейді.
|
2- тыңдалым мәтін
|
Сұхбат
|
Қолданыстан шығып, жойылуға шақ түрған түркітілдес халықтар тілдерін сақтау жолдарын қарастырады.
|
|
Дескриптор:
мәтінннің жанрын ажыратады;
мәтінде көтерілген мәселені анықтайды.
|
|
Соңы 5 минут
|
Кері байланыс.
Егер бүгінгі сабағымызда төмендегі іс-әрекеттерді толық жасаған болсақ, білім қоржынын толықтырдық.
әртүрлі жанрдағы мәтіндердің мазмұнын түсіндік;
мәтінде көтерілген мәселені анықтадық.
|
|
|
Қосымша тапсырма
|
Түркітілдес халықтар тілдері мен салт-дәстүрлері, оның бүгінгі күнде ахуалы туралы сұхбат алыңдар.
|
|
|
Үйге
|
6-аудиомәтінді тыңдап, берілген сандарға байланысты ақпараттарды жазыңыздар және жанрын ажыратып, көтерілген мәселені анықтаңыздар
|
|
| |
Скачать 95.18 Kb.