Салмақтылық коэффициентін анықтау. Салматылы коэффициентін анытау. Салматылы
 Скачать 24.35 Kb.
|
|
Салмақтылық коэффициентін анықтау. «Салмақтылық» түсінігі, қолданыс кезінде орыс тілінде жанама түрде былай түсіндіріледі «сендірерлік, маңыздылық, елеулік», сандық бағасын болжамайды. Осы бағаға негізделген әдісті қабылдау үшін, оған тиімді түсінік бері керек. Мұндай түсінік беруге баллдық баға тапсырмасын орындау өнім құрамының сенсорлы-қабылдаушылық, органолептикалық бағалаудағы аналогиямен қолдануға болады. Осы жағдайдың екеуінде де сараптаушы адам сапа өлшемдеріне тікелей қатысты болып табылады. Олардың айырмашылығы мынада болады, өлшеудің органолептикалық бағалауы сезу мүшелері болып табылады, өлшеудің осы немесе басқа көрсеткішін бағалаудың маңыздылығы адамның ой-өрісі болып табылады. Осы кезде градация шкаласын келесі түрде тұрғызуға болады (4 кесте). 4 кесте. Градация шкаласы.
1,2,3 графалар 1 вариантқа қатысты кестенің графаларымен байланысты, өнімнің сенсорлы қабылданған құрамына баллдық баға беретін, ал 4 және 5 графалары бұл шкалада қарастырылған тапсырмада қабылдаушылық иллюстрациясы үшін көрсетілген. Сарапшының тапсырмасы – осы өнім сапасын орта өлшеу әдісімен комплексті бағалау кезіндегі өнім сапасының негізгі баға қажеттілік қатарын көрсетумен бекітіледі. Сарапшы жауабын дәлелдеу бұл жағдайда – өнімнің сенсорлы қабылдаушылық құрамының органолептикалық бағалауы кезінде сарапшы жауабы аналогты дәлелдеу екені айқын. 4-кестеде екі жағдайда 5 градация қарастырылған, 5-графадғыдай баллдар көрсеткіштің салмақтылық бағасы мақсатты көрсетілген, бағалау кезінде ескермеуге болатындары нөлдік баллға мүмкіндік туғызады. Жеке көрсеткіштерге қатысты баллдар өзгерісі, салмақтылық коэффициенті келесі формула бойынша шығады (3).  (2)Мұндағы:mi – і-көрсеткіштің салмақтылық коэффициенті. ai – і-көрсеткіштің баллдық бағасы. n-өнім сапасын бағалау кезінде болатын көрсеткіштер саны. Базалық үлгідегі таңдау тапсырмасы – солармен салыстырылған бағадағы өнім қайсы тапсырмамен салмақтылық көрсеткіштер бағасы аналогты әдіспен шешілетін болса, сонымен шешіледі. Өнімнің иемденуші сандар варианты қашан жеткілікті жоғары және таңдалған көрсеткіштер саны басым болса, соңғы салмақтылық коэффициентін анықтау үшін кері қайтаруға қатысты тұрақтылық әдісін қолданады. Бұл әдіс шығындар арасындағы жақындық байланысты тұрғызу, жасау және эксплуатациялау және берілген түрдегі өнім сапасының көрсеткіштеріне негізделген. Әдетте келесі түрде қолданылады.  (3)Мұндағы:Scp және picp – фактілік шығындар және өнімнің барлық вариантындағы қатыстық көрсеткіштердің орташа мағынасы. Салмақтылық коэффициенті mi – аппроксимация параметрлері, аз квадраттар әдісімен анықталады. Мысалы: Сапа көрсеткіштерінің салмақтылық коэффициентін анықтау, қуаттылықтың 10 вариантынан 180л.с. маңында двигательдің сапа деңгейін бағалау және олардан қолайлысын табу. Бастапқы берілгендер 5 кестеде келтірілген. Двигательдің сапа деңгейін бағалау үшін, орташа өлшенген геометриялық көрсеткіштер қолданылады, сонда сызықтық регрессияға қатысты мысал түрі келесідегідей болады:  (4)Мұндағы  (5) (6)5 кесте. Бастапқы берілгендер.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||