Тапсырма. Шәкірбек Саясат. Шкірбек Саясат тфп321 7апта тапсырмасы дрiлiк трлер технологиясында дозалау
 Скачать 306.5 Kb.
|
|
Шәкірбек Саясат ТФП-321 7-АПТА ТАПСЫРМАСЫ Дәрiлiк түрлер технологиясында дозалау. Тапсырмалар: Дәрiлiк түрлер технологиясында массасы бойынша дәл дозалауды қалай қамтамасыз етуге болады? Масса бойынша дозалау. Дозалау тәсілдерінің ішінде ең жиі қолданылатын тәсіл қатты заттарды да, сұйық заттарды да өлшеуге болатын – масса бойынша дозалау. Масса бойынша дозалау 2-ші класс техникалық таразылар тобына жататын және эталонды массалармен (өлшегіш тастармен) салыстырғанда дене салмағын көрсететін рычагты таразыларда жүргізіледі. Бұл - дәріханалық қол таразылары, тарирлі техникалық таразылар. Салмақ бойынша мөлшерлеу физикалық заңдарды қолдануға негізделген дұрыс өлшеу, ол таразылардың негізгі метрологиялық сипаттамаларының сәйкестігімен және өлшеу құралдарын пайдалану ережелерінің сақталуымен қамтамасыз етіледі. Тарирлi және қол таразыларының құрылысына сипаттама берiңiздер? Дәріханалық қол таразылары. Олар сусымалды материалдарды өлшеуге арналған таразылар, яғни, дәріханаларда, бақылау-аналитикалық және басқа лабораторияларда ұнтақ тәрізді дәрілік заттарды, олардың қоспаларын өлшеуге арналған. Дәріханалық қол таразыларының әртүрлі өлшемдері болады: ВСМ-1, ВСМ-5, ВСМ-20, ВСМ-100. Сусымалды материалдарды өлшеу (СМӨ) таразыларының техникалық сипаттамалары
 Сусымалы материалдарды өлшеуге арналған таразылар (ВСМ). Сусымалды материалдарды өлшеу комплектісі таразыдан, штативтен және күрекшеден тұрады. Тең иінді таразыға алқа арқылы тостағаншалар (15) ілініп, сақина мойнына (4) бекітіледі. Алқа имектен (14), айқастырылған табаннан (16) және сырғадан (13) тұрады. Таразы: таразы төсемінен (8), тепе-теңдікті көрсеткіштен (5), жүкті (12) артқы ілмектен (11), бұрандалар (18) және бүркеншіксіз шегелер (19) көмегімен таразы төсеміне бекітілген ұстағыштардан (10) тұрады. Таразы төсеміне жастықшаға (6) сүйенген тіректі призма (7) бекітілген. Таразы төсемінде жүктер (17) бекітілген саңылаулар болады. Ұстағыштарға (10) жүк қабылдағыш призмалар (9) бекітілген. Жүктер (17) тара компенсациясы үшін қажетті бұранда және гайка болып табылады. Жүктер гайкалары (17) толық емес айналымға бұралады. Тепе-теңдікті көрсеткіш (5) толығымен сақина мойнының (4) шегінде болатындай жылжиды. Жүктер (17) таразы саңылауларында бекітіледі. Жүк (12) таразы массасы орталығының жағдайын реттеу үшін қажет. Артқы ілмектегі жүктің (12) орны нық бекітілген және эксплуатация кезінде өзгермейді. Таразыны жұмыс барысында тірекке (2) бұранда (3) көмегімен бекітілген сақинасынан ұстайды. Штатив тіреу ілгегіне ілінетін таразыларды орнатуға арналған. Тарирлі таразылар (ВКТ), немесе Мор таразысы. Сусымалды материалдарды өлшеу таразыларынан басқа, салмақ бойынша дозалау үшін тарирлі техникалық таразылар кеңінен қолданылады. Олардың 89 бірнеше маркалары болады, колонкадағы тарирлі таразы, немесе Мор таразысы Т-2 – 2-ші класты техникалық таразы. Дәрілік препараттарды дайындау кезінде құрғақ, қою және сұйық заттарды салмақ бойынша дозалау үшін жіберілетін жүк шегі 50 г 1 кг дейін болатын тарирлі таразылар қолданылады. Салмақ бойынша дозалау – тарирлеу, яғни, тараға тең тара массасын теңестіруге негізделгендіктен, оларды тарирлі деп атайды.  Тарирлі таразылар (ВКТ), немесе Мор таразысы Тарирлік таразылар орталық тіректі (2) және екі бүйірлі жүк қабылдайтын тең тұтқыш металл иінтіректі (1) білдіреді призмалар (3). Тірек призмасының ұшы төмен, жүктеме қабылдау призмаларының ұшы жоғары. Болат призмалары қатайтылған болаттан жасалған жастықтарға сүйенеді. Орталық призма таразы бағанына бекітілген болат жастыққа (4). К грузоприемным призмаларға пластмасса ұстағыштары (үзеңгілері) (5) бар сырғалар ілінген алынатын шыныаяқтар (6). Шыныаяқтарды ұстаушылардың кресттеріне орналастырған кезде шыныаяқтардың таңбалануына назар аударылады: "1" белгісі бар шыныаяқ немесе сол жағы сол жаққа, "2" белгісі бар шыныаяқ немесе оң жағы оң жаққа орналастырылады. Рокер оған перпендикуляр және бағытталған-төмен көрсеткіш көрсеткі (7). Тік бағанның түбінде- таразылардың тепе-теңдік жағдайын тіркеуге арналған шкала бекітілген (8). Таразы- ютарретир (9), оның көмегімен оларды жұмысшыға әкеледі (арретир түсіріледі) және жұмыс істемейтін (арретир көтерілген) күйлер. Призманың жұмыс істемейтін күйінде- (12) Болат жастықтардан бөлінеді (абразияны болдырмау үшін), шыныаяқтар таразының негізіне түсіріледі. Иінтіректің ұштарында бұрандадан екі бұрандадан бекітіледі- тиелмеген таразыларды со-ға келтіру үшін гайкалармен (ыдысты реттегіштермен) ми- тепе-теңдік (10). Жібек баудағы таразылардың бағанына- салмақты дұрыс орнату үшін салмақ. Төменнен таразының негізіне ауызға мүмкіндік беретін екі бұранданы (11) бұраңыз- таразы бойынша новка. Масса бойынша дозалау кезiнде таразыларды дұрыс таңдауға дәйектеме келтiрiңiздер? Дәл дозалауды қамтамасыз ету үшін, конструкциясына байланыссыз, таразылар 4 негізгі метрологиялық қасиеттерге ие болуы тиіс: тұрақтылық, сезімталдық, дәлдік, көрсеткіштердің бір қалыптылығы. Тұрақтылық – тепе-теңдік қалыптан шығарылған, бірақ, бастапқы қалпына 4-6 тербелістен соң қайта келетін таразы қабілеті. Сезімталдық – тостағаншаларда жатқан жүктер арасындағы минимальды айырмашылықты көрсететін таразы қабілеті. Таразы сезімталдығы иінағаш иығы ұзындығына тура және иінағаш салмағына, жүксалмаққа (тостағанша салмағына, жүкке, артық тиеуге), иінағаштың иілген шамасына, сүйеу (трек) нүктесінен иінағаштың орталық күшіне дейінгі қашықтыққа кері пропорционалды. Таразы сезімталдығы келесі теңдеумен анықталады:  мұндағы: S – сезімталдыдық, мм/мг; L – иінағаштың иығының ұзындығы, мм; P – тостағаншаның жүкпен салмағы, мг; p – таразыны тепе-теңдік жағдайдан шығаратын, артық тиеу салмағы, мг; h – сүйеу нүктесінен, жүк көтергіш және тірегіш призмаларды қосатын сызыққа дейінгі қашықтық, мм; R – иінағаш салмағы, мг; m – тірек нүктесінен иінағаштың орталық күшіне қашықтық,мм; Z – бағыттағыш (стрелка) ұзындығы, мм; X – шкаланың бөліну бағасы, мм. Теңдеуде көрсетілгендей L, R, m, Z, X шамалары таразының құрылымына байланысты. Дәлдік – өлшенетін дене массасы және стандартты өлшегіш тас массасы арасындағы дұрыс қатынасты көрсететін таразы қабілеті. Көрсеткіштердің бір қалыптылығы – бірдей жағдайларда таразыда жүргізілетін, дене массасын бірнеше рет анықтау кезінде бірдей нәтижелер көрсететін таразы қабілеті. Дәрiлiк түрлер технологиясында аз мөлшердегi дәрiлiк заттарды дәл дозалау қандай метрологиялық сипаттамасына байланысты болады? Таразы тастары- массаны анықтау үшін миллиграммдық және граммдық өлшегіш тастар қолданылады.   Таразы тастары және миллиграмдық тастар формалары Миллиграммдық тастар мельхиордан немесе алюминийден әртүрлі формалы пластинкалар түрінде шығарылады: үшбұрышты, төртбұрышты, алтыбұрышты. Граммдық тастар болаттан жасалады және мойыны бар цилиндрлер түрінде шығарылады. Тотығудан сақтау үшін оларды никель немесе хром қабатымен қаптайды. Тастардың беті тегіс, жылтыр, сызылмаған, жарылмаған болуы тиіс. Өлшегіш тастарды тазалықта ұстау қажет және тек пинцет көмегімен алу керек. Қазіргі таңда дәріханаларда электрондық таразылар да жиі қолданылады. Осы заманғы электрондық таразылар қос дисплейлі, есте сақтау қабілеті бар, 100% тозаң мен ылғалдан қорғалған, 0,001-0,002 г салмақты анықтау мүмкіндігі бар. Масса бойынша дозалаудың тамшы және көлем бойынша дозалаудан артықшылығы неде? Дәріхана тәжірибесінде масса бойынша дозалаумен бірге көлем және тамшы бойынша дозалау кеңінен қолданылады. Масса бойынша дозалау дәлірек, себебі, көлем және тамшы бойынша дозалау тәсіліне бірқатар факторлар әсерін тигізеді: аспапты калибрлеу және сұйықтықты мөлшерлеу кезіндегі Мөлшерленетін сұйықтықтың және қоршаған ортаның температурасы; сұйықтықтың табиғаты (тұтқырлық, беттік керілу, тығыздық); өлшеу құралының диаметрі мен тазалығы; сұйықтықтың ағып кету уақыты мен жылдамдығы; өлшеу құралдарымен жұмыс істейтін маманның көзінің жағдайы және т. б. | |||||||||||||||