срс3 подстанции. Таырыбы Шина, кштік кабельдер, сымдарды трлері, рлысы, жмыс жасау принципі, схемасы, маркалары, тадау шарттары. Орындаан Есенов . . Тексерген Абдиева Ш. А

• Название: Таырыбы Шина, кштік кабельдер, сымдарды трлері, рлысы, жмыс жасау принципі, схемасы, маркалары, тадау шарттары. Орындаан Есенов . . Тексерген Абдиева Ш. А
• Дата: 26.03.2022
• Размер: 0.91 Mb.
• Имя файла: срс3 подстанции.docx
• Тип: Документы; #418360

ӘЛ – ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Физика-техникалық факультеті

Плазма физикасы, нанотехнология және компьютерлік физика кафедрасы



СӨЖ3

Тақырыбы: Шина, күштік кабельдер, сымдардың түрлері, құрлысы, жұмыс жасау принципі, схемасы, маркалары, таңдау шарттары.

Орындаған: Есенов Қ. Қ.

Тексерген: Абдиева Ш. А.

Алматы – 2022

Мазмұны

Кіріспе 3

Негізгі бөлім: Шина, күштік кабельдер, сымдар 4

Күштік кабельдердің түрлері, құрлысы, жұмыс жасау принципі, схемасы, маркалары, таңдау шарттары 4

Шиналардың түрлері, құрлысы, жұмыс жасау принципі, схемасы, маркалары, таңдау шарттары 7

Қорытынды 11

Пайдаланған әдебиеттер 12

Кіріспе.

Электр станциялары мен қосалқы станциялардың негізгі электр жабдықтары (генераторлар, трансформаторлар, синхронды компенсаторлар) және осы тізбектердегі құрылғылар (ажыратқыштар, айырғыштар және т.б.) электр қондырғысының ток өткізгіш бөліктерін құрайтын әртүрлі типтегі өткізгіштермен өзара байланысты. Кез-келген кабельдің немесе сымның сипаттамалары олардың өткізгіш сымдарының және олардың айналасындағы оқшаулаудың қасиеттерімен анықталады.

Тұрғын электр тогын өткізуге қабілетті металл сым деп аталады. Оның екі маңызды сипаттамасы бар. Оны құрайтын кідірістер саны және өткізу қабілетін анықтайтын көлденең қима. Сымдар саны бойынша өзектер бір сымды (монолитті) және көп сымды болып бөлінеді. Бұл параметр өзектің икемділігін анықтайды - оның құрамында неғұрлым көп сым болса, соғұрлым оны бүгу оңайырақ. Белгілі бір мақсаттарға арналған сымды немесе кабельді таңдағанда, бұған назар аудару керек - егер қабырғалардағы сымдарды бір сымды өткізгіштермен жасауға болатын болса, онда электр құрылғысының қуат сымын ауыстыру үшін сымдары бар сымдарды алу керек.

Күштік кабельдер.

Жалпы алғанда, алюминий күштік кабельдері электр станциясындағы немесе электр станциясындағы көзден оның тұтынушысына ток өткізуге арналған. Олар, әдетте, 10-35кВ айнымалы токқа арналған, бірақ 220-330кВ ток беру үшін қолданылатын түрлері бар. Мұндай сымдар стационарлық немесе жылжымалы қондырғыларға қосылады.

Мыс немесе алюминий қуат кабелінің құрылымдық құрамдас бөліктері сымның не үшін пайдаланылатынына байланысты айтарлықтай өзгереді. Дегенмен, бірде-бір өнім онсыз жасай алмайтын компоненттер бар:

• 
  ток өткізетін өзектер;
  
• 
  өзекті оқшаулау;
  
• 
  қорғаныс функциялары жүктелген сыртқы жабын.
  

Әрбір сымның жалпы оқшаулауы бар. Күштік кабельдерінің конструкциясы бірден беске дейін өткізгіш өзектерді қамтиды. Өзекшелердің өзі дөңгелек немесе үшбұрышты болуы мүмкін, олар да салалық. Бір сымы бар немесе өзекшені құрайтын бірнеше сымдары бар модельдер бар. Кабельде олар параллель немесе бұралған түрде орналастырылған. Негізгі сынып 1-ден 6-ға дейін болуы мүмкін.

Сыртқы әсерлердің әсерінен кабельдің зақымдалу қаупі бар болса, брондалған бұйымдарды пайдалану мағынасы бар. Қазіргі заманғы брондалған қуат кабельдері сәтті төтеп береді:

• 
  термиттердің, құмырсқалардың, кеміргіштердің және басқа зиянкестердің әсері;
  
• 
  жөндеу және басқа жұмыстар кезінде құралдың кездейсоқ соғуы;
  

шымшу, басу және т.б.

Күштік кабельдері бойынша жіктеледі:

• 
  номиналды кернеу;
  
• 
  оқшаулау түрі;
  
• 
  дизайн ерекшеліктері.
  

Номиналды жұмыс кернеуіне сәйкес барлық күштік кабельдерін екі топқа бөлуге болады:

• 
  Төмен кернеу тобына жиілігі 50 Гц айнымалы кернеуі 1, 3, 6, 10, 20 және 35 кВ оқшауланған бейтарапты электр желілерінде жұмыс істеуге арналған кабельдер жатады. Дәл осындай кабельдерді жерге тұйықталған бейтарап және тұрақты ток желілерінде пайдалануға болады.
  
• 
  Жоғары вольтты кабельдер тобына 110, 220, 330, 380, 500, 750 кВ және одан жоғары айнымалы ток желілерінде жұмыс істеуге арналған кабельдер, сондай-ақ 100-ден 400 кВ және одан жоғары тұрақты ток кабельдері жатады.
  

Оқшаулау түрі бойынша:

• 
  сіңдірілген қағаз (бумажной пропитанной);
  
• 
  пластикалық(пластмассовой);
  
• 
  резиналық (резиновой).
  

Күштік кабель маркалары.

Әдетте таңбалау жасалған материалды білдіретін әріптерді қамтиды.



1 – сурет. Маркировка силовой кабели.
Мысалы, СГ маркалы кабельде мыс өзегі, сіңдірілген қағаз оқшаулау, қорғасын қабығы, қорғаныс жабыны жоқ. АПаШв маркалы кабельде алюминий өзегі, полиэтиленнен жасалған оқшаулау, алюминий қабығы және поливинилхлоридті пластикаттан жасалған шланг бар.

Түсті маркілеу:

• 
  сары-жасыл - нөлдік қорғаныс немесе қорғаныс өткізгіші;
  
• 
  сары-жасыл және көк - біріктірілген жұмыс және нөлдік қорғаныс өткізгіштері;
  
• 
  көк - орташа немесе нөлдік жұмыс өткізгіш;
  
• 
  фазалық өткізгіш кез келген басқа ашық түспен белгіленеді, ол қара немесе қоңыр болуы мүмкін.
  

Сымдарды қолдану саласы.

Өнеркәсіптік мақсаттарға арналған электр сымдары үлкен көлденең қимаға ие және айтарлықтай жүктемелерге төтеп беруге қабілетті.



2 – сурет. ВВГ.

Өндірістің ең танымал және сенімді қуат кабельдерінің бірі. Ол кернеуі 1000 вольтқа дейін және жиілігі 50 Герц болатын электр тогын беру үшін қолданылады. Модификацияға байланысты 1,5-240 мм² қимасы бар бір және көп сымды тамырлар қолданылады. ПВХ сыртқы және ішкі оқшаулау, өткізгіштерді жоғары ылғалдылықтан қорғайды - +40 °C температурада 98% дейін.



3 – сурет. КГ.

КГ. 1-6 көп сымды мыс өткізгіштер айнымалы ток кернеуі 660 вольтқа дейін және жиілігі 400 Герцке дейін есептелген. Ішкі және сыртқы оқшаулау материалы резеңке болып табылады, бұл кабельге икемділікті арттырады және -60/+50 °C температурада жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Ол негізінен қуатты электр жабдықтарын – дәнекерлеу машиналарын, жылыту құрылғыларын, генераторларды және т.б. желіге қосу үшін қолданылады.



4 – сурет. ВББШв.

ВББШв.1,52-240 мм² қимасы бар бір немесе көп сымды өзектері бар мыс кабель, саны 1-5 дана. Сыртқы және ішкі оқшаулау ПВХ - дан жасалған-сол материал тамырлар арасындағы барлық бос жерлерді толтырады. Сыртқы қабықтың астында құрыш екі металл таспадан жасалады, олар қабаттасады. Оқшаулау 1000 вольтқа дейінгі ток кернеуіне төтеп береді және оны -50/+50 температурада және 98% ылғалдылықта (+35 °C) пайдалануға болады.

Шиналар.

Тарату құрылғыларында және күштік блоктарында электр тізбектерін орнату процесінде шина немесе электр шинасы қолданылады. Бұл дизайнның атауы - кедергісі төмен металдан жасалған өткізгіш.Энергия баланстары келесі сипаттамаларға сәйкес жіктеледі:

Шиналарды пайдаланудың артықшылықтары.

Кабельді өнімдердің орнына шинаны электрикте қолдану материалдық, энергетикалық және еңбек ресурстарын айтарлықтай үнемдеуді қамтамасыз етеді:

• 
  Монтаж кабельді төсеуден 2 есе аз уақытты алады;
  
• 
  Қызмет ету мерзімі - күрделі жөндеуді қажет етпейтін 30 жылға дейін;
  
• 
  Икемді конфигурация желінің жолына байланысты жоғары сапалы және қауіпсіз орнатуды орындауға мүмкіндік береді;
  
• 
  Өткізгіштің экрандауы жақын маңдағы кеңсе жабдықтарына электромагниттік өрістің әсерін болдырмайды;
  
• 
  Дизайн отқа төзімді және IP55 қорғаныс деңгейіне сәйкес келеді.
  

Электрлік шиналарды қолдану саласы төмен вольтты желілерде немесе жоғары вольтты разрядтау құрылғыларында, қосалқы станцияларда және т.б. электр тізбектерін қосу болып табылады.

Шиналарды қима пішіні бойынша жіктеу.

Шиналардың көлденең қимасының пішініне байланысты олар келесідей:

• 
  құбырлы құрылымдар;
  
• 
  тікбұрышты модельдер;
  
• 
  қораптағы өткізгіштер;
  
• 
  екі немесе үш жолақты модельдер.
  

5 – сурет. Виды сечение шин.

Тіктөртбұрышты өткізгіштердің артықшылығы - тиімді жылуды тарату және төмен ток кедергісі, бұл белсенділікті азайтады және реактивті энергияны шектейді. Осылайша, ірі коммерциялық және өндірістік нысандар үшін маңызды болып табылатын қымбат энергия ресурстарын айтарлықтай үнемдеуді қамтамасыз етуге болады.

Тік бұрышты қималы шиналарды қолдану саласы 2-4кА диапазонында ток күші бар желілер мен тарату құрылғыларын орнату. екі немесе үш жолақты конфигурацияларды алу үшін бірнеше жалпақ шиналарды қосуға болады. Шиналардың жалпақ және қорапты модификациялары 35 кВ-қа дейін жұмыс істейтін желілерде қолданылады.

Құбырлы шина оңтайлы модификация болып саналады. Оның негізгі артықшылықтарының қатарында жылуды тиімді бөлу, жоғары беріктік және пайда болған электр өрісінің біркелкі таралуы жатады.

Шиналар өндірісінде қолданылатын металдар.

Өткізгіштерді дайындау мақсаты мен қажетті жұмыс параметрлеріне байланысты келесілерді қолдануға болады:

• 
  мыс;
  
• 
  алюминий;
  
• 
  болат;
  
• 
  болат-алюминий - алюминий сымдарының қабатымен жабылған болат өзек.
  

Алюминий шиналарының артықшылықтары арасында коррозияға төзімділік, тамаша электр өткізгіштік қасиеттері, төмен салмақ және ақылға қонымды құны бар. Оларды жасау үшін металдың икемділігі мен беріктігін жақсарту үшін құрамында кремний мен магний аз болатын төмен легирленген алюминий қорытпалары қолданылады. Құрамында 99% дейін мыс бар, алюминийден ешбір кем түспейді, бірақ салыстырмалы түрде жоғары құнына байланысты сирек кездеседі.

Шина маркілеу.

Электрлік шиналарға түсті маркілеу қолданыста стандарттармен реттеледі. Олардың талаптарын сақтау әрбір өндіруші үшін міндетті болып табылады. Маркілеу өндіріс сатысында да, оны аяқтағаннан кейін де жүргізілуі мүмкін. Бірінші жағдайда түрлі-түсті оқшаулау қолданылады, екіншісінде өткізгіштің әртүрлі фазаларын көрсететін түсті оқшаулағыш таспа қолданылады.



6 – сурет. Маркировка шин.

Шиналардың түсі олардың түрі мен мақсатын дәл анықтауға мүмкіндік береді:

• 
  жерге тұйықтау өткізгіші ауыспалы бойлық жолақтар түрінде сары және жасыл түстермен белгіленген;
  
• 
  бейтарап және жұмыс өткізгіштер көк түспен белгіленген;
  
• 
  Өткізгіштерді қосу әртүрлі нұсқаларда барлық үш реңкті пайдалануды білдіреді: бойлық сары және жасыл жолақтармен және соңында көк сызықпен оқшаулау немесе өткізгіштің түйіспелерінде және ұштарында сары-жасыл жолағы бар көк оқшаулау.
  

Үш фазалы ток желілерінде А фазасы сары түспен, В фазасы жасыл, С фазасы қызыл түспен белгіленген.

Қолданыстағы стандарттар талаптарына сәйкес айнымалы ток желілері үшін өткізгіштердің түсті маркілеумен қатар өткізгіштердің келесі әріптік белгіленуі қолданылады:

• 
  бір фазалы желіде-L;
  
• 
  үш фазалы желіде-L 1-ден 3-ке дейінгі сандармен;
  
• 
  орташа-М;
  
• 
  бейтарап немесе нөлдік-N;
  
• 
  жерге тұйықтау-PE;
  

Тұрақты ток желілеріне арналған модельдер L әрпімен + немесе -белгісімен белгіленеді, сәйкесінше оң немесе теріс өткізгіш.

Қорытынды.

Кез келген кабельдің немесе сымның сипаттамалары олардың өткізгіш өзектерінің қасиеттерімен және оларды қоршаған оқшаулаумен анықталады. Электр энергиясын беру және тарату үшін әртүрлі кернеу деңгейіндегі әуе желілері немесе электр кабельдері пайдаланылады және оларды таңдау техникалық-экономикалық аспектілерді талдау негізінде жүзеге асырылады. Күштік кабельдер, шина түрлеріне, маркілеріне, құрлысына және жұмыс принциптеріне тоқталып өтілді. Негізгі мәселер қарастырылып шықты. Олардың қолданыс аясы және таңдау шарттары.

Пайдаланылған әдебиеттер.

1. 
   Рожкова Л. Д., Козулин В. С. Электрооборудование станций и подстанций: Учебник для техникумов. - 3-еизд., перераб. и доп. - М.: Энергоавтомиздат, 1987. - 648 с.
   
2. 
   Г.Х. Хожин, Е.Г. Михалкова, И.С. Соколова, Электрические станции и подстанции. Конспект лекций для студентов специальности 5В081200 – Энергообеспечение сельского хозяйства. - Алматы: НАО АУЭС, 2016.- 59 с.
   
3. 
   Неклепаев Б.Н., Крючков И.П. Электрическая часть электростанций и подстанций. Справочные материалы для Kypсового и дипломного проектироваиия: Учеб. пособие для вузов - 4-е изд, перераб. и доп. - М.: Энергоатомиздат, 1989. - 608 с.: ил.