Таырыбы Windows операциялы жйесі. Негізгі объектілер. Сілтеуіш (Проводник) программасы

• Название: Таырыбы Windows операциялы жйесі. Негізгі объектілер. Сілтеуіш (Проводник) программасы
• Дата: 02.11.2022
• Размер: 1.18 Mb.
• Имя файла: informatika-pnnen-zerthanaly-zhmystar (2).docx
• Тип: Программа; #767476
• страница: 14 из 23

Тақырыбы: «Excel кестелік процессоры. Күрделі өрнектерді есептеу. Крамер әдісі»

Мақсаты: күрделі өрнектерді есептей білуге, сызықтық теңдеулер жүйесін Крамер әдісін пайдаланып шеше білуге үйрету.

Негізгі түсініктер:

ТРАНСП ( )функциясы ұяшықтардың тігінен (вертикальный) орналасқан диапазонын көлденеңінен (горизонтальный) орналастырады, немесе керісінше түрлендіреді. Бұл функция көбінесе матрицаларды түрлендіруде қолданылады. Матрицаны транспонирлегенде оның жолдары бағандарға, бағандары жолдарға ауысады.

Жаттығу жұмыстары.

1-жаттығу . А матрицасының транспонирленген A^T матрицасын табыңыз.

1. 
   А матрицасының элементтерін енгізіңіз /15- сурет/;
   

	A	B	C	D	E	F	G	H	I
9
10		2	3	5
11	A=	5	2	7		AT=
12		4	2	1

15- сурет

2. 
   Транспонирленген матрица үшін орын G10:I12 диапазонды белгілеңіз;
   
3. 
   Функция шеберін пайдаланып =ТРАНСП(B10:D12) енгізіңіз, орындауға жіберіңіз;
   

2- жаттығу. Күрделі өрнектерді есептеу.




мұндағы, – компонентті вектор , және – өлшемдері болатын матрица, , және , , .

1. 
   Кестеге мәліметтерді енгізіңіз /16- сурет/.
   
2. 
   Е сеп шарты бойынша қосындыны табу үшін Функция шеберін пайдаланып СУММ функциясын шақырамыз. Бұл функция көрсетілген диапазондағы ұяшықтар
   

16- сурет мәндерінің қосындысын есептейді.

3. 
   В6 ұяшыққа келесі формуланы енгізіңіз:
   
4. 
   
   
5. 
   әдеттегідей Ctrl + Shift + Enter пернелерін басыңыз.
   
6. 
   Бұл есептеуді келесі қарапайым формула көмегімен D6 ұяшықта есептеңіз:
   
7. 
   .
   

3- жаттығу. Сызықтық теңдеулер жүйесін Крамер әдісімен шешіңіз.

Сызықтық теңдеулер жүйесі берілген, – коэффициенттер матрицасы, – бос мүшелер бағаны, – белгісіздер бағаны. Крамер әдісі бойынша белгісіз формуласы бойынша есептеледі, мұндағы - матрицаның анықтауышы, - бастапқы А матрицасының анықтауышы. матрицалары A матрицадағы i-ші бағанды, бос мүшелер бағаны "b"-мен ауыстыру арқылы алынады. Мысалы, үш белгісізі бар сызықтық теңдеулер жүйесінің коэффициентер матрицасы А және бос мүшелер бағаны В берілсін:

1. 
   Кестеге A, В матрицаларын енгізіңіз және A матрицасын үш рет қайталап (А1, А2, А3) көшіріңіз /16-сурет/;
   

	B	C	D	E	F	G	H	I	J
2		4	8	1					51
3	A	1	2	1		Det(A)=		В	18
4		1	5	4					48
5
6		51	8	1
7	A1	18	2	1		Det(A1)=		X1=
8		48	5	4
9
10		4	51	1
11	A2	1	18	1		Det(A2)=		X2=
12		1	48	4
13
14		4	8	51
15	A3	1	2	18		Det(A3)=		X3=
16		1	5	48
17

16- сурет

2. 
   Әрі қарай В –ны А1-дің 1-бағанына, А2-нің 2-бағанына, А3-тің 3-бағанына көшіріңіз /16-сурет/;
   
3. 
   А, А1, А2, А3 матрицалар анықтауыштарын сәйкесінше Н3, Н7, Н11, Н15 ұяшықтарда есептеңіз;
   
4. 
   Анықтауыштардың мәндерін пайдаланып Х1 түбірді формуласымен есептеңіз, қалған Х2, Х3 түбірлерді табыңыз.
   

Өздік жұмыс тапсырмалары:

(Тапсырманы орындауға қажетті мәліметтер нұсқалар бойынша төменде берілген

13, 13.1 -кестелерден алынады)

1. Теңдеулер жүйесін Крамер әдісімен шешіңіз /13-кесте, 1-тапсырма, а) / .

2. - квадратуралық форманы есептеңіз /13-кесте , 2-тапсырма, б) / .

13-кесте

№	1-тапсырма	Матрица				№	1-тапсырма	Матрица
1	а) б)					4	а) б)
2	а) б)					5	а) б)
3	а) бв)					6	а) б)

3. 
   Күрделі өрнек = ... есептеп мәнін табыңыз /13.1-кесте/:
   

13.1-кесте

№		а, x, yвекторлары	, матрицалар
1
2
3
4
5

Бақылау сұрақтары:

1. 
   Матрицаны транспонирлегенде не өзгереді?
   
2. 
   Крамер әдісі не үшін қолданылады?
   
3. 
   Крамер әдісін қолдану үшін қандай шарт орындалуы керек?
   
4. 
   СУММ () функциясы қандай қызмет атқарады?
   
5. 
   СУММКВ () функциясы қандай қызмет атқарады?
   

ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС №14