Texnikumi компьютер тармоклари
Скачать 145 Kb.
|
O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari vakommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi MUHAMMAD AL- XORAZMIY NOMIDAGI TATU HUZURIDAGI TOSHKENT VILOYATI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI TEXNIKUMI Компьютер тармоклари fanidan Mustaqil ish Mavzu : Топологиялар GURUH : BAJARUVCHI: Axrorova Feruza TEKSHIRUVCHI: Собирова Гулираъно РЕЖА: Кириш Компьютер тармоқларининг архитектураси 2. Компьютер тармоқларининг топологияси 3. Тармоқ системасининг моделлари 4.Хулоса 5.Фойдаланилган адабиётлар Кириш Тармоқ архитектураси - унинг топологиясини, қурилмалар таркибини ва тармоқдаги ўзаро алоқанинг қоидаларини аниқлайдиган маълумотлар узатиш тармоғининг амалга оширилган структурасидир. Тармоқ архитектурасининг бир қисми сифатида ахборот кодлаш масалалари, унинг манзили ва узатилиши, хабарларни оқим назорати, фавқулодда вазиятларда тармоқни таҳлил қилиш ва хатоларни таҳлил қилиш ва характеристиканинг ёмонлашиши ҳисобга олинади. Тармоқ архитектураси - унинг топологиясини, қурилмалар таркибини ва тармоқдаги ўзаро алоқанинг қоидаларини аниқлайдиган маълумотлар узатиш тармоғининг амалга оширилган структурасидир. Тармоқ архитектурасининг бир қисми сифатида ахборот кодлаш масалалари, унинг манзили ва узатилиши, хабарларни оқим назорати, фавқулодда вазиятларда тармоқни таҳлил қилиш ва хатоларни таҳлил қилиш ва характеристиканинг ёмонлашиши ҳисобга олинади. Kompyuter tarmog’i • Maxsus kommunikatsion asbob uskunalar va dasturiy ta’minotlar yordamida birbiri bilan o’zaro imkoniyatiga axborot almashish ega tugunlar (узел) majmuasi. КОМПЬЮТЕР ТАРМОҚЛАРИНИНГ АРХИТЕКТУРАСИ Тармоқ архитектураси унинг топологиясини, қурилмалар таркибини ва тармоқдаги ўзаро алоқанинг қоидаларини узатиш тармоғининг амалга оширилган структурасидир. аниқлайдиган маълумотлар Тармоқ архитектурасининг бир қисми сифатида ахборот кодлаш масалалари, унинг манзили ва узатилиши, хабарларни оқим назорати, фавқулодда вазиятларда тармоқни таҳлил қилиш ва хатоларни таҳлил қилиш ва характеристиканинг ёмонлашиши ҳисобга олинади. ёрдамида Компьютер тармоқларикоммуникацион қисм системалари системага бирлаштирилган ғужланган компьютер системалари тўпламидир. Ғужланган компьютер системаларига алоҳида ЭҲМлар ҳамда локал компьютер тармоқлари (ЛКТ) кириши мумкин. ягона Коммуникацион қисм система қуйидагиларни ўз ичига олади: • коммуникацион модуллар(КМ); • алоқа каналлари; • концентраторлар; • тармоқлараро шлюзлар (кўприклар). Коммуникацион модулларнинг асосий вазифаси олинган пакетни бошқа коммуникацион модулга ёки абонент нуқтасига маълум маршрут бўйича узатишдир. Коммуникацион модуль пакетларни коммутацияловчи марказ деб ҳам юритилади. • Алоқа каналлари тармоқ элементларини ягона тармоққа бирлаштиради. • Концентраторлар информацияни тезлиги катта бўлган каналлар орқали узатилишидан аввал зичлаштириш учун хизмат қилади. Тармоқлараро шлюзлар ва кўприклар тармоқни локаль компьютер тармоқлари билан улашга ёки глобаль тармоқ сегментларини бирлаштиришга хизмат қилади. Кўприклар ёрдамида тармоқ протколлари бир хил бўлган тармоқ сегментлари бирлаштирилади. қуйидаги қисм Ҳар қандай тармоқда системаларини ажратиш мумкин: •фойдаланувчи қисм системаси; •бошқариш қисм системаси; •коммуникацион қисм системаси; Фойдаланувчи ёки абонент ва Бошқариш қисм системаси • Фойдаланувчи ёки системаси фойдаланувчиларнинг компьютер системаларини ўз ичига олади ва фойдаланувчиларнинг информацияни сақлаш, ишлаш ва олишдаги эҳтиёжларини қондиришга хизмат қилади. абонент қисм (абонентларнинг) амалга • Бошқариш қисм системаси компьютер тармоқларининг барча элементларини уларнинг ўзаро алоқаси ягона қоида системага бўйича бирлаштиришга хизмат қилади. Бу қисм система бутун тармоқ ишлаши учун оптималь шароит яратиш мақсадида хизматчи информацияни йиғиш, тахлил қилиш ва элементларга система билан элементларининг ўзаро алоқасини таъминлайди. оширилувчи ягона таъсир этиш йўли Коммуникацион қисм системаси айтганда, тармоқнинг Коммуникацион қисм системаси фойдаланув чилар манфаатлари ва тармоқни бошқариш учун тармоқда информацияни узатишга хизмат қилади. ишлашини Бошқача узоқлаштирилган жараёнларни коммуникацион қисм система орқали ўзаро алоқаси каби тасаввур этиш ўзаро мумкин. Узоқлаштирилган жараёнларнинг алоқаси деганда файлларни алмашиш, электрон почта орқали ахборотларни узатиш, программани бажаришга буюртма юбориш ва натижани олиш, маълумотлар базасига мурожаат ва ҳ. тушунилади. Компьютер тармоқларида информация ҳимояси Информация ҳимояси нуқтаи назаридан компьютер тармоқларини корпоратив ва умум тармоқларга ажратиш мумкин. фойдаланувчи Корпоратив тармоқларда барча элементлар (алоқа каналлари бундан истисно бўлиши мумкин) битта корхонага тааллуқли бўлади. Умум фойдаланувчи коммерция тармоқларида асосий мақсад информацияни тарқатиш бўлиб, шахсий информацион асосан, фойдаланувчилар сатҳида амалга оширилади ресурсларни ҳимоялаш, Корпоратив тармоқлар умумфойда ланувчи тармоқлар билан боғланиши мумкин. Бу ҳолда корпоратив тармоқнинг маъмурияти (эгаси) умумфойдаланувчи тармоқ томонидан келувчи хавфни тўсиш мақсадида қўшимча эҳтиёт чораларини кўришга мажбур. Ҳар қандай тармоқ учун информацияни ҳимояловчи системани яратишда қуйидагиларни ҳисобга олиш зарур: • системанининг мураккаблиги. Системанинг мураккаблиги қисм системаларининг сони, турли туманлилиги ва бажарувчи вазифалари билан аниқланади; • катта масофаларда тақсимланган ресурслардан назоратни самарали фойдаланиш таъминлаш мумкин эмаслиги; устидан • ресурсларнинг турли эгаларга мансублиги. КОМПЬЮТЕР ТАРМОҚЛАРИНИНГ ТОПОЛОГИЯСИ Топологияларнинг иккита асосий тури мавжуд: • Жисмоний • Мантиқий • Жисмоний топология воситанинг уланганлик усулларини аниқлайди. • Мантиқий топологиялар маълумотларни узатиш пайтида тармоқ стантсиялари ўртасидаги ўзаро алоқа қоидаларини таърифлайди. ТАРМОҚ ТОПОЛОГИЯСИ "Тармоқ топологияси" атамаси компютер лар, кабеллар ва бошқа тармоқ таркибий қисм ларининг жисмоний жойлашувини таърифлайди. Тармоқ топологияси унинг хусусиятларини аниқлайди. • Муайян топологияни танлаш қуйидагиларни таъсир қилади: • керакли тармоқ ускуналари таркиби • тармоқ ускуналари спецификациялари • тармоқ кенгайтириш имкониятлари • тармоқ бошқаруви усули ТАРМОҚ ТОПОЛОГИЯЛАРИ Кoпгина тармоқлар қурилган уч асосий топология мавжуд. • Шина (Bus) • Юлдуз (Star) • Халқа (Ring) Агар компютерлар бир сими орқали уланган бoлса, топология " Шина (bus)" деб номланади. Компютерлар битта нуқтадан ёки марказдан келиб чиққан сими сегментларига уланганда, топология “юлдуз(Star)” деб номланади. Агар компютерлар уланган кабел халқада ёпилган бoлса, ушбу топологияга “Халқасимон(Ring)” дейилади. TARMOQ TOPOLOGIYALARI YULDUZ(star) • Har bir kompyuterdan alohida kabel konsentrator(hub) qurilmasiga ulanadi. Kabel sifati o’ralgan juftlik, koaksial, optik tolali kabellar ishlatishi mumkin. Bu topologiyaning afzalligi tarmoqda ishdan birorbir ta’sir chiqishi, ko’rsatmaydi. kompyuterning tarmoq faoliyatiga YULDUZ(STAR) Shina(Bus) • Barcha kompyuterlar o’rtasida kabel qo’yiladi. Shina koaksial kabellar ishlatiladi. Bu kabelllar birbiri bilan maxsus rayomlar yordamida ulanadi. sifatida SHINA(BUS) Halqa(ring) • Bu topologiyada kompyuter o’zidan oldingi va o’zidan keyingi kompyuter bilan 2 ta tarmoq qurilmasi yordamida ulanadi.Bu topologiyaning kamchiligi tarmoqdagi ixtiyoriy kompyuterning tarmoq ishdan chiqishi natijasida faoliyati to’xtab qoladi. HALQA(RING) TARMOQ TOPOLOGIYALARI Дарахт топологиялари "Пассив дарахт" типидаги тармоқ топологияси "Фаол дарахт" типидаги тармоқ топологияси схемаси Комбинатсияланган тармоқ топологиялари Юлдузли ҳалқали тармоқ топологиясининг схемаси Юлдузли шинасимон тармоғи топологиясининг схемаси "Тўрсимон" тармоқ топологияси Тўлиқ ва қисман тўрсимон топологияси схемаси LOKAL TARMOQ KOMPONENTLARI • Lokal tarmoqni tashkil etish uchun har tarmoq kartasini bir kompyuterga o’rnatib, maxsus kabelllar yordamida ulash mumkin. Zamonaviy kompyuterlarda tarmoq kartasi o’rnatilgan. (HUB Konsentrator(HUB) yoki SWITH yoki kompyuterlarni uchun ulash • Konsentrator Swith) – tarmoqga ishlatiladi. • Konsentrator turli xil ulanish portlariga ega (odatda 8 to 32 gacha bo’ladi.) Konsentrator(HUB) Lokal hisoblash tarmoqlari 3 ta dasturiy ta’minotlardan tashkil topgan: • 1) Ishchi stansiyalarda o’rnatilgan ilovalari yoki tamoq avtonom operatsion sistema; • 2) Lokal hisoblash tarmog’ining asosi serverlarda operatsion ajratilgan tarmoq bo’lgan o’rnatilgan sistemalari; • 3) Tarmoq xizmatlari. Avtonom OT • Ishchi stansiyalar uchun avtonom OT 32razryadli – 2000, sifatida opertasion Windows Windows XP, Windows VISTA. 95/98, Windows zamonaviy tizimlar ishlatiladi TARMOQ OT • ОС Unix; • ОС NetWare фирмы Novell; • Microsoft firmasiga tegishli tarmoq OT(ОS Windows NT, Microsoft Windows 2000 Server, Windows Server 2003, Windows Server 2008) TARMOQ ILOVALARI foydalanuvchilari • LHT tarmoq xizmatlari yordamida tarmoqdagi mavjud kompyuterlar ro’yxatini o’qib tarmog’ida bilishi(tarmqodagi), kompyuter o’rnatilgan hujjatni bosmaga chiqarishi yoki pochta xabarlarini jo’natish imkoniyatiga ega bo’ladi. yordamida printer ko’rishi, faylni Адабиётлар У. Юлдашев, М.Э. Мамаражабов, К.А. Мирвалиева. POWER POINT 97: укув кулланма. – Т., 2001. - 32 б. М.Х.Лутфуллаев., М.А.Файзиев. «Интернет асослари»., СамДУ нашриёти. 2001. Б.ў.£одиров. У.Бегимкулов, А.А.Абдукодиров. «Ахборот технологиялари». Электрон дарслик. 2002. С.С.ууломов, А.Х.Абдуллаев. «Виртуальные стенды для имитации функций учебных мастерских и лабораторных установок». МВИССО. Т.,2002. Р.И.Холмуродов, М.¥, Лутфуллаев. «Замонавий ахборот технологгиялари асосида укитиш», Т.,узРФА «Фан», 2003. А.Сатторов. «Информатика ва ахборот технологиялари». - Академик лицей ва касб – хунар колледжлар учун дарслик. – Т.: узбекистон, 2002 й. У. Юлдашев, Ш.К. Рахматуллаева. Internet асослари: укув кулланма. – Т., 2002.-28 б. Компьютерная поддержка школьного курса астрономии. http://www.astronet.ru/ |