биология шпор аттестация. Тырнашалармен басталатындар ГЖ2А3Ж(3),гліні формуласы тн тымдас асты Макроэволюция
 Скачать 1.16 Mb.
|
|
Тырнақшалармен басталатындар *ГЖ2А3Ж(3) ,гүлінің формуласы тән тұқымдас : астық «Макроэволюция» терминін енгізген ғалым:Ю.А.Филипченко «Орақ пішінді жасушалы анемия» ауруын анықтады:Л.Полинг «Өсімдік түрлері» атты еңбектің авторы: К.Линней* «Теңіз жүзімі» атауымен белгілі: турбинария «Тірі қазбалардың» палеонтологиялық «мұражайы» : Оңтүстік Америка «Экология дегеніміз-тірі организмдердің бір-бірімен карым-қатынасын оларды қоршаған ортаман байланыстырып зерттейтін ғылым» деп сипаттаған ғалым:З. Геккель Сандармен басталатын 1 гр қара топырақта бактерия болады: 5-6 млрд 1 грамм қара топырақта болатын балдыр мөлшері: 5000 1-3 жас аралығы:мектепке дейінгі сәбилік кезең 1899 жылы «вирус» терминін енгізген ғалым:М.В.Бейерник 1914 жылы гетерозис деген ұғымды енгізген ғалым: Дж. Шелл 2 жасар Дәулет енді ғана тәй-тәй басып жүре бастады. Басы үлкен, қарны қампиған. аяғын талтайта басады. Ата анасы «Біздің Дәулеттің басы үлкен, миы көп, жақсы жұмыс істейді» деп қалжыңдайды. Дәулеттің өз қатарластарынан кеш жүре бастауы : Дәулеттің сүйектері жетілуіне кальций және фосфор тұздары жетіспейді. 2004 жылы Америкада лабораторияда клондау жолымен адам баласын дүниеге әкелуге болады деген сенсация жариялады. Бірақ бұл жағдай қоғамда үлкен дау дамай туғызып, қатты қарсылықтарға ұшырады, дүние жүзі ғалымдары бұл тәжірибені қолдамай наразылық танытты. Бұл жағдайдың коғамда шу туғызу себебі: адам баласы саналы әрі әлеуметтік нысан болғандықтан этикалық тұрғыдан алғанда адамға қолдануға болмайды. Ағылшынша әріптермен басталатын A және В атаңдар  А-аяқтар, В-қарынCa элементі ағзада шоғырланған: сүйекте Алфавит бойынша Абиотикалық факторларға жатады:күн сәулесі, жел, су, :топырақ, ауа райы Абиотикалық экологиялық фактор: :Жарық, температура, ылғал Австралияға қояндарды жерсіндіру мақсатында әкелінді. Біраз уақыттан кейін қояндардың көбейгендігі сонша, одан адамдар мен ауыл шаруашылығы зардап шеге бастады.Қояндардың соншалықты тез кебеюіне себептер: табиғи жаулары болмағандықтан Агллютиноген болмайтын қан тобы:I топта Агроценозға жатады: мәдени егістік, бау-бакша: жасанды биогеоценоз Ағаш діңінде, гүл кұмырасының сыртында кездеседі:хлорококк Ағаш қабығынан сырғып аққан жаңбыр суын сіңіретін тамыр: ауа тамырлары немесе қосалқы тамырлар Ағаштардың сабағында өсетін пішіні малдың тұяғына ұқсас саңырауқұлақ: діңқұлақ Ағаштардың сабағында өсетін пішіні малдың тұяғына ұқсас саңырауқұлақ аты: діңқұлақ Ағаштардың сабағында өсетін пішіні малдың тұяғына ұқсас саңырауқұлақ:діңқұлақ Ағзаға «РР» витамині жетіспесе туындайтын ауру: Пеллагра Ағзаларды алғаш рет топтастырып жүйеге келтірген ғалым:К. Линней Ағылшын ғалымы У. Робертс 1873 жылы пеницилл саңырауқұлағы бар жерде дәлелдеді: бактериялардың жақсы дами алмайтынын: Адам :Биоәлеуметтік түр Адам генетикасын зерттеудегі генеалогиялық әдіс:адамның шыққан тегіне талдау жасалады Адам жасушасындағы нәруыз синтезделеді:Түйіршікті ЭПТ Адам жұлынының ұзындығы: 42-45см Адам қанқасындағы бұлшықеттер саны: 600 Адам қаңқасы :200 ден астам сүйек Адам қаңқасындағы қозғалмайтын сүйек: ми сауытынын сүйектері Адам қаңқасындағы сүйек саны:200-ден астам Адам миының салмағы: 1300-1400 гр Адам омыртқаларының саны:33-34 Адам өмірінің 3 жастан 6-7 жасқа дейінгі кезеңі:естияр Адам терең тыныс алғанда жұтылатын ауаның мөлшері: 1500 мл Адам терісінің сыртқы қабаты:Эпидермис Адам ішіне түскен дернәсіл қан аркылы аяқ терісіне жетіп.........ересек құртқа айналады: 8-9 айда Адамға кұятын қанды : бір ай сақтайды Адамда асқорыту жолының ұзындығы:8-10м. Адамда соқырішек болады: рудимент Адамның 25 жасына дейін сүйек ұзарып өседі. Ал сүйектің жуандап өсуі және ауырсынуды сезгіштік қасиеті неге байланысты: сүйек жасушаларынын бөлінгіштігіне және жүйкемен қамтамасыз етілуінеАдамның арқа омыртқаларының саны:12 Адамның бел омыртқа саны: 5 Адамның мойын омыртқаларының саны: 7 Адамның ортан жілігі тік тұрғанда қысымға шыдайды:1,5т Адамның тоқ ішегінің ұзындығы:1,5-2 метр Адамның шығу тегін, тарихи даму кезеңдерін зерттейтін ғылым саласы: антропология Адамның экологиялық ұғымдарды түсіну, ұғу деңгейінің көрінісі: Экологиялық мәдениет Азот пайда болуы: өсімдік тамырында түйнек бактериялар бар. Азот пайда болуы:өсімдік тамырында түйнек бактериялар бар Айыр өркешті түйе: Бактриан  Айыр өркешті түйенің аталығы: бура Акселерация:Дене бітімі, жыныстық дамуы жылдам Акула мен дельфиннің дене пішіндерінің ұқсастығын анықтайтын эволюциялық зандылық: конвергенция Акуланың өте жақсы дамыған сезім мүшесі:Иіс сезу Ақ аю үшін шектеуші фактор: Қорек Аққан терді көздің ішіне жібермейтін мүше: :Қас Ақтеңбіл дәуіт пайдалы бунақдене, аналығы жұмыртқасынын дамуына кажетті нәруызды жеп толықтырады: аталығын Ақтеңбіл дәуіт пайдалы бунақдене, аналығы жұмыртқасының дамуына қажетт нәруызды............жеп толықтырады. Аталығын. Ақуыздың ыдырауы басталады:Асқазанда Ал кейбір ғалымдар клондау эдісінін болашақта адам үшін пайдасы да болуы мүмкін дейді. Мысалы қазіргі кезде медицинада адам мүшелерін трансплантациялауда донор табу қиыншылығы туындайды. Клондау әдісінің пайдалы болуы мүмкін жағдай:адамнын жүрегі, бауыры немесе бүйрегінің бір жасушасынан дәл сондай мүше жасап шығаруға болар еді. Алабота тұқымдасына жататын өсімдік: Қызылша Алгология зерттейді: балдырдарды Алдыңғы аяқтары ескекке айналған: Жүзетін кұстарда Алқа тұқымдастарға жататын улы өсімдік:меңдуана Алқа тұқымдасына жағатын нағыз улы өсімдік: меңдуана Алқа тұқымдасына жататын улы өсімдік :Mеңдуана Альвеола қабырғасы:Бір қабатты эпителий Альвеолалар қабыспайды: Қабықша тұрақты көлем сақтайды: Ауа көпіршіктеріне тірек береді: Эпителий жасушаларынан тұратын қабықшасы бар Ана организмі мен дамып жатқан ұрық байланысады:Ұрық кіндік бау арқылы Анализатор ұғымын енгізген ғалым: И. П. Павлов Аналык жыныс мүшелерінің ауруларын емдейтін дәрігер:гинеколог Аналық бездерден бөлінетін гормон: Экстрогендер Аналық бездердің салмағы: 14-16 г Аналық бүр:негізгі өзекше мен тығыз жанасқан қабықшадан Аналық гүлдер бір өсімдікте, аталық гүлдер екінші өсімдікте дамыса, олар: екі үйлі Аналық жыныс жасушаларының дамуы мен қалыптасуы:овогенез Аналық жыныс жасушасы: жұмыртқа жасуша Аналық жыныс мүшелерінің ауруларын емдейтін дәрігер: гинеколог Аналық жыныс мүшелерінің ауруын емдейтін: Гинеколог Аналықтың ең негізгі бөлігі: жатын Аналықтың ішкі жыныс мүшесі:жатыр Ананың жүктілік мерзімі:280 тәулік Анафазада: хромосомалар екі жақ полюсіне тез жылжиды Антропогендік факторлар: тыңайтқыштарды себу: ПТІ-тің дамуы: кен орындарын ашу Антропогендік ықпалдың тікелей және жанама әсерінен өзгерген ландшафт:Арал шөлі:Гоби шөлі:Такла- Макан:Орталық Қазақстан :Сахара шөлі Аралық форма: үйректұмсық Арқа омыртқа саны:12 Арқа омыртқаларының саны: 12 Ас қорыту жүйесіне жатпайды:кеңірдек Асбұршақ жемісі: бұршаққап Асқабақ тұқымдас өсімдіктің аталық гүлінің формуласы:Т(5)К(5) А (2)+2+1Ж0 Асқабақ тұқымдастарға жататын дәрілік өсімдік, тамырын іш босатуға пайдаланады : итжүзім (переступень) Асқабақ тұқымдастарға жататын дәрілік өсімдік, халықтық медицинада тамырын іш босатуға пайдаланады: итжүзім (переступень) Асқабақ тұқымдасы:Қияр Асқабақ тұқымдасының бір тұқымды өкілі:мексикалық қияр Асқабақтар тұқымдасындағы нағыз жидекті өсімдік: итжүзім Асқазан сөлінің негізгі ферменттері: пепсин, липаза Асқазан сөлінің негізгі ферменті:пепсин Асқазанда жартылай қорытылған ас алдымен кайда түседі: ұлтабарға Асқорыту бездерінің ішіндегі ең үлкен без: бауыр Асқорыту және тыныс алу жолдары қиылысатын бұлшық етті мүше :жұтқыншақ Асқорыту жолында асқазаннан кейін орналасады:Ұлтабар Асқорыту мүшелерінің сыртқы қабаты :дәнекер ұлпалан тұратын сірқабат Асқорыту мүшелерінің сыртқы қабаты түзілген: дәнекер ұлпадан Асқорыту мүшелерінің ішкі қабаты :Эпителий ұлпасынан тұрады Астық тұқымдас азықтық, малазықтық, техникалық, құрғақшылыққа төзімді өсімдік: құмай Астық тұқымдастарының өте қауіпті зиянкесі:азиялық шегіртке Асыранды тауықтың арғы жабайы тегі: Банкив тауығы Ата тегіндегі белгілердін ұрпағында қайталануы: атавизм Аталық бездерден түзілетін жасуша: Сперматозоидтар Аталық бүрлері мен аналық бүрлері бір өсімдікте орналасқандықтан қарағай: бір үйлі өсімдік деп аталады. Аталық және аналық жыныс жасушаларының қосылуы: ұрықтану Аталық жыныс жасушаларыныц даму процесі:сперматогенез Аталықтарының 9 жіпшесі бірігіп, 1 жіпшесі бос қалатын тұқымдас: бұршақ Атмосфераға оттектің су фотолизінің әсерінен бөлініп шығатынан дәлелдеді. :Р. Хилл АТФ молекуласын синтездеуге қатысатын, дән немесе түйіршік формалы органоид: митохондрия Ауаға ұшып шығатын организмдер:Аэробионттар Аутосомалы-доминантты тұқым қуалау типіне жататын ауру:полидактилия Аутосомды хромосомалардың 21 -жұбында артық бір хромосома болатын ауру: :Даун Ауызда ферменттердің әсерінен ыдырайды:көмірсу Ауыр металл ерітінділері тағам құрамына түсу жолы: топырақ-өсімдік-тағам-адам Аш ішекте қорытылмаған заттар...........өтеді: тоқ ішекке Ашық реңді, хош иісті гүлді өсімдіктердің тозаңдануы: бунақденелілер арқылы айқас тозаңданады. Ашық тұқымды өсімдіктердің жемістері: гүлдемейді, сондықтан жемістері жоқ Ашықтұқымды өсімдіктердің сүрегі: сүрек ағаш діңнің су өткізгіш бөлігі Ашытқы саңырауқұлағының ерекшелігін сипаттайтын ұғымдар: сүт- шарап, нан ашыту үшін пайдаланады: денесі бір жасушадан тұрады: қантты спирт псн С02 айналдырады: бүршіктену арқылы тез көбейеді: Аяқсыз қосмекенділер өкілі:Сақиналы кұртпошым Аяқсыз қосмекенділер: құртпошым Әйел организміне аналық жыныс гормондары әсер етеді: аналық тип бойынша калыптасуыиа Әр гектардан 174 центнер күріш алған Еңбек ері және Мемлекет сыйлығының иегері:Ы. Жақаев Әр түрдің нақты алып жатқан орнын анықтайтын критерий:экологиялық Әрі асқорыту,әрі тынысалу мүшесі: жұтқыншак Әскер құмырсқаның басы жұмысшы құмырскадан:Үлкен Бағалы нәруыздар кездесетін тағам: сүт Базедов ауруын емдеу тәсілі: хирургиялық жолмен бір бөлігін алу (Науқастарды қабылдауға дейін дәрігер мен медбике әңгімелесіп отырды. Медбике кеше суретшілердің көрмесіне барғандығын айтты. Ол ұялы телефоннан түсіріп алған суреттерін көрсетті. Сол суреттердің ішінен сұлулық беріп тұрған, көздері шығыңқы келген әдемі ханымның суреті қатты ұнағанын айтты. Суретке карап отырған дэрігер, ханымның базедов ауруымен ауырғанын, егер оны емдегенде, ол одан да сұлу болатынын айтты) Базедов ауруына сипаттама: көзі шарасынан шығып, бадырайып тұрады (Науқастарды қабылдауға дейін дәрігер мен медбике әңгімелесіп отырды. Медбике кеше суретшілердің көрмесіне барғандығын айтты. Ол ұялы телефоннан түсіріп алған суреттерін көрсетті. Сол суреттердің ішінен сұлулық беріп тұрған, көздері шығыңқы келген әдемі ханымның суреті қатты ұнағанын айтты. Суретке карап отырған дэрігер, ханымның базедов ауруымен ауырғанын, егер оны емдегенде, ол одан да сұлу болатынын айтты) Базедов ауруының басқаша аталуы: бадырақкөз (Науқастарды қабылдауға дейін дәрігер мен медбике әңгімелесіп отырды. Медбике кеше суретшілердің көрмесіне барғандығын айтты. Ол ұялы телефоннан түсіріп алған суреттерін көрсетті. Сол суреттердің ішінен сұлулық беріп тұрған, көздері шығыңқы келген әдемі ханымның суреті қатты ұнағанын айтты. Суретке карап отырған дэрігер, ханымның базедов ауруымен ауырғанын, егер оны емдегенде, ол одан да сұлу болатынын айтты) Базедов ауруының пайда болуына әсер ететін ішкі секреция безі: қалканша без (Науқастарды қабылдауға дейін дәрігер мен медбике әңгімелесіп отырды. Медбике кеше суретшілердің көрмесіне барғандығын айтты. Ол ұялы телефоннан түсіріп алған суреттерін көрсетті. Сол суреттердің ішінен сұлулық беріп тұрған, көздері шығыңқы келген әдемі ханымның суреті қатты ұнағанын айтты. Суретке карап отырған дэрігер, ханымның базедов ауруымен ауырғанын, егер оны емдегенде, ол одан да сұлу болатынын айтты) Бактериофаг денесінің бөліктері: өсінді:бас:кұйрық Бактерия жасушасы бөлінеді: 20-30 минут сайын Бактерия жасушасына енетін вирус: бактериофаг Бактерия пішіндерінің атауы:коккалар:спирилдер:бацилдар:вибриондар Бактериялар тудыратын аурулар:баспа : туберкулез : дизентерия : сальмонелла Бактериялардың ерекшеліктерін ашатын ұғымдарды анықтаңыз:Жас жасуша 20 минут сайын бөлініп тұрады:3 млрд жыл бұрын пайда болған:Көпшілігі гетеротрофты организмдер:Мағынасы грекше «бактерион» таяқша деген мағынаны береді Бактериялардың өсімдіктерді зақымдауы: бактериоз Бактерияның ерекшелігін ашатын ұғымдарды анықтаңыз:3 млрд жыл бұрын пайда болған Бақбақ өсімдігінің тұқымдасы:күрделі гүлділер Бақбақтың себетгүлінде орналасқан гүлдер:тілше Бақшада өсірілетін мәдени өсімдік. Жемісі - қабақ (тыквина). Қабақ жемісінің сырты қатты, шырынды, көптұқымды, жапырақтары ірі. Жемісінің ең ірілерінің салмағы 100 кг дейін жетеді, тағамдық, дэрілік малазықтық біржылдық шөптекті өсімдік. Бұл өсімдік: асқабақ.. Бақшада өсірілетін мәдени өсімдік. Жемісі — қабақ (тықвина). Қабақ жсмісінің сырты қатты. шырынды, көптұқымды, жапырақтары ірі. Жемісінің ең ірілерінің салмағы 100 кг дейін жетеді, тағамдық, дэрілік малазықтық біржылдық шөптекті өсімдік. Бұл өсімдік : асқабақ Балаларда кездесетін, түнде зәр тоқтамайтын ауру:энурез Балдырларды зерттейтін ғылым:альгология Балдырларды зерттеумен шұғылданатын ботаника бөлімі: альгология Балық дернәсілі: Шабак Балықтардың бүйір сызығының қызметі:Кедергілерді сезу:Су ағысын сезу Балықтың тепе теңдігін сақтайтын жүзбеқанаттары:Көкірек, құрсақ Балықшылар ауруы: минамата ауруы. Балықшылар ауруына қандай ауыр металдардың әсері болуы мүмкін: тағам құрамында улы металсынап мөлшері көп. Балықшылар ауруынын себебі: тағам құрамында ауыр металдар ерітінділерінін болуы. Бамбуктың маңызы бар: кағаз өндіруге шикізат ретінде Бамбуктың маңызы бар :Кағаз өндіруге шикізат ретінде Басымдық қасиет көрсетіп, бірден жарыққа шығатын белгі:Доминантты Бауырдан бөлінген өт түседі: ұлтабарға Бауырдан бөлінетін сұйықтық: өт Бәсекелестік түрлері: репродуктивті: топикалық: түрішілік Беденің кұрғақ жемісі: бұршаққынша Бейтарап қарым-қатынас (нейтрализм) :бұғы мен тиін:ақкөбелек пен тиін Белгілердің тұқым куалау заңдылықтарын және олардың өзгергіштіктерін зерттейтін ғылым: генетика Берілген мәліметтердің ішіндегі дұрысы: Ең үлкен ұшатын құс-Африка дуадағы: Ұзақ жұмыртқа басатын кұс – альбатрос: Улылығы ең күшті бақа - кокои Беттің қозғалмайтын сүйегі: үстіңгі жақ Бидай масағын зақымдайтын паразит саңырауқұлақ:қастауыш Бидай мен қарабидайдың гүлшоғыры:күрделі масақ Бидай тұқымы:Дәнек Бидай, жүгері және арпаның жапырақ тақтасының пішіні:таспа тәрізді Бидайдан кейінгі екінші орын алатын өсімдік: күріш Биогенетикалық занды ашты:Ф.Мюллер мен Э.Геккель Биохимик Де Дюв лизосоманы ашқан жыл:1955 ж Бөгде заттарды қармап, ерітіп жіберуге қатысатын жасушалар:лейкоцит Бөлме өсімдіктерге:Алоэ, кактус, бегония, бальзамин Бөліп шығарушы ұлпа бөледі: :Қатты, сұйық заттарды Бөртпе сүзекті адамға таратушы паразит:Бит, бүрге Бриологияның негізін қалаған: И.Гедвиг Бронхылардың ерекшелігі:жіңішке бронхиолаларға айналады:. оң және сол жақ өкпеге кіреді: көп тармаққа бөлінеді Бунакденелілерді зиянкестергеқарсы қолдану қандай әдіс:биологиялық. Бунақденелілер арқылы айқас тозаңданатын өсімдіктер:алхоры Бунақденелілер арқылы тозаңданатын өсімдіктер:шие, алхоры, алма Бунақденелілер класы : жарғаққанаттылар отряды. Бунақденелілерді зиянкестерге қарсы қолдану қандай әдіс: биологиялық. Бунақденелілердің табиғи жауы: трихограмма. Бұл аурудың аты:Құрқұлак Бұл қорғаныш реакциясы, қауіппен күресуді жеделдетудің маңызды сигналы :Ауырсыну Бұл өсімдікті Оңтүстік Америка Чилиден алып келіп өсірген.Король жанындағы адамдар, олардың әйелдері, бұл өсімдіктің гүлін омырауларына , шаштарына сәндік үшін тағатын болған Алғаш бұл өсімдіктің жемістерін тамаққа пайдаланып,адамдар уланып калған Шаруалар өсімдікті өсіруден бас тартқан.Қазір бұл өсімдікті «екінші нан » деп атайды.Бұл тағамдық аса маңызы бар өсімдік:картоп Бұлшыетттің құрылымдық бірлігі:Ғ) миофибрилла Бұршақ тұқымдас азот жинағыш өсімдік: беде Бұршақ тұқымдастар топырақты немен байытады: азотпен. Бұршақ тұқымдасына жататын сәндік өсімдік:қараған Бұршақ тұқымдасының біріккен күлтесі:Қайықша Бүйректің ең қауіпті ауруы - бүйректің қабынуы:Нефрит Бүйректің құрылымдық және қызметтік бірлігі:нефрон Бүйректің қызметін реттеуге қатысатын гормон:Вазопрессин Бүйректің қыртысты заты:бүйрек денешігі Бүйректің орналасуы:бел омыртқаның екі жағы Бүйректің өте қауіпті ауруы:Нефрит Бүлдіргеннің тұқымдасы: раушангүл Бүрдің етті бөлігінен дәмді мармелад дайындалатын өсімдік: кәдімгі арша Бүркемелеу реңіне жатады: жасыл шөптегі жасыл шекшек Бүршіктің ішкі құрылысы:Бастапқы сабақ,бастапқы жапырақ,өсу нүктесі,қабық Білектегі сүйек: кәрі жілік Бір илеудегі құмырсқалар бір күнде қанша мың зиянкеспен қоректенеді:18. Бір оқушы «сүйек-күрделі тірі мүше» деп дәлелдеді, ал екіншісі теріске шығарды. Олардың пікірлерінің дұрыс немесе бұрыстығын анықтау: сүйек жасушалардан тұратындықтан, жасушалары үнемі бөлініп ұзарып өседі. : қанмен және жүйкемен қамтамасыз етілген Бір организм екінші есебінен тіршілік етіп, зиян келтіретін түрарлық қатынас :құрттың жапырақты кеміруі; арамсояудың сабақтағы қоректі сіңіруі: бауырда эхинококктың болуы: діңқұлақтың ағаш сабағында өсуі: масақтарда қаракүйе спорасының жетілуі: дернэсілдің ұлудың денесінде жетілуі Бір өркешті түйелер:Дромадер Бір тұкымды жеміс:алхоры Бір тұқымды асқабақ тұқымдас өсімдік: мексикалық қияр Бір тұқымды жеміс: алхоры Бір түрдегі даралардын сыртқы және ішкі белгілерінің ұқсастығын анықтайтын критерий: морфологиялық Бір түрдің зат алмасу, көбею, тітіркенгіштік, т.б .ұқсастығын сипаттайтын критерий: биохимиялық Бір ұялы, тұқым саны біреу немесе бірнешеу болатын құрғақ: бұршаққап Бір үйлі өсімдік: :жүгері Бір үйлі өсімдік: қарағай Біржасушалы балдырларға жатады:Хламидомонада, хлорелла, диатом Біржасушалы жасыл балдыр: хлорелла Біржасушалы саңыраукұлақ: ашытқы Бірлестіктер мен экожүйелер арасындағы қарым қатынастар жиынтығын зерттейді:Синэкология Бірүйлі, қылқаны төрт қырлы, жертағандап өсетін өсімдік:жатаған шырша Вакуольдің атқаратын қызметі:Жасуша қысымын реттейді, улы заттарды ыдыратады Ван-Гельмонттың қорытындысы:Өсімдіктер қоректі судан алады Вегетативті жүйке жүйесі бөлімдері:Симпатикалық жәнс парасимпатикалық Венаның қабырғасы:жұка Вестибула аппараты :Тепе теңдік мүшесі, сұйықтыққа толы Вильмат тәжірибесінің аталуы:клондау. Вирус тудыратын аурулар: сал ауруы:ұшық: тұмау Витаминнің физиологиялық рөлі:Тотығу - тотықсыздану реакциясының өтуі Гаттерия жыныстық жағьшан жетіледі:20 жылда Гемоглобин:Қанның қызыл жасушасы Гемофилия ауруын тасымалдаушы қыз бала дені cay балаға тұрмысқа шыққан. Олардан туылған ер балаларға аурудың берілу жағдайы:ұлдарының дені сауы да және ауруы да бар Гемофилия ауруының королева Виктория арқылы берілу себебі:Виктория гемофилиямен ауырмайды, бірақ ауру генін тасымалдаушы Гендердің ығуы құбылысын сипаттаған ғалымдар: Д.Д Ромашев, Н.П. Дубинин Гендік мутацияда: Нуклеотидтердің орналасу реті өзгереді Генеалогиялық әдіспен зерттесу:адамдағы белгілер касиеттер қабілет немесе аурулардың тұқым қуалауын анықтауға Генетика терминін 1906 жылы ғылымға енгізген ағылшын биологы: У. Бэтсон Генетика терминін ұсынған ғалым:У. Бэтсон Генотипі ааВВ болатын дарақтарда түзілетін гаметалар:аВ Гесперидий (померанец) тобына жататын өсімдік: Апельсин Гетерозиготалы қара тұқымды екі өсімдікті шағылыстырғанда, олардың ұрпақтарында қара және ақ тұқымды өсімдіктер болды. Ұрпақ генотипін анықтаңыз: 1:2:1 Гомозиготалы организм:ААВВ Гомологты мүшелер:жарғанат пен көртышқанның алдыңғы аяқтары Гомологты хромсомаларда конъюгация процесі жүретін саты: зиготена Грек жаңғағы мен кокос пальмасының жемісі:сүйекті Гүл : түр өзгерген өркен Гүл бөлімдерінің сыртын қаптап тұрады:тостағанша Гүл кұрылысындағы 1,2 және 7 санда гүлдің қандай мүшелері орналасқанын көрсетіңіз:  аталық тозаңқабы, жіпшесі, аналық жатыны. Гүлдері сағақсыз бекінеді:жай масақ Гүлді өсімдіктердегі қосарлы ұрықтану деген не?:екі аталық жасушаның бірі жұмыртқа жасушасымен,ал екінші үлкен орталық жасушасы мен қосылады. Гүлді өсімдіктердің жабықтұқымдылар деп аталу себебі: тұқымы жеміс ішінде дамиды. Гүлдің гүлсерігі:күлтесі мен тостағаншасы Гүлдің жеміс түзуге қатысатын негізгі бөлімі :аналық Гүлдің жіңішкерген жерін белгілсңіз: гүл сағағы Гүлдің көбеюге қатысатын бөлігі:Аналығы Гүлдің көбеюге қатысатын бөлігі:Аталығы Гүлдің құрылысы :гүл табаны , гүл сағағы, тостағанша жапырақша, күлте жапырақша, аталық, аналық Гүлсеріксіз гүлдер:Терек Гүлінің формуласы *Гс3+3 А3+35Ж(3) болатын өсімдік: басты пияз Ғаламшарымыздың тазалаушысы деп аталатын бактерия түрі:шіріту Ғалымдардың зерттеуі бойынша құмырсқалардың денесі 20-дан астам амин қышқылынан,... минералдан тұрады. :80. Дайын органикалық затпен коректенетіндер: Гетеротрофтар: Саңырауқұлақ Дара жынысты паразитті кұрт: ішек сорғыш Даражарнақгы класына жататын тұкымдас; Астық Даражарнақты класының түрі:73 мың Даралардың бір ғана белгісінің бұрынғы қалыптасқан орташа денгейден ауытқуы байқалатын табиғи сұрыпталу түрі: қозғаушы Даралардың құрылым деңгейін төмендетіп,биологиялық регреске әкеледі:Дегенерация Дән тәрізді хроматофорлары жасуша қабықшасына жақын орналасатын балдыр: қоңыр балдыр Дәрілік жалбызтікен гүлдейтін айы:Қыркүйек Дегенерация кұбылысының сипаты: мүшелерінің жойылуы, қарапайымдалуы Дене пішіні созылыңқы, әрі кұйрығы айқын байқалатын космекенділер: сақиналы құртпошым: саламандра Дене, доға және өсінді бөлімдерінен тұратын сүйек: омыртқа Денедегі жаңарып бөлінбейтін жасушалар: Нейрондар Денесі жалпақ әрі үлкен , дене салмағының күші көбірек түсетін омыртқа жотасы бөлімі:Бел Денесінен жарық бөліп, түнге қарай теңізді нұрға бөлейтін жәндік :Түншырак Дені cay ересек адамның дене температурасы: +36,5°С,+36,9°С Дерма қабаты болатын дене бөлігі:тері ДНК үзінділерін біріктірген фермент: Лигаза Доғалы жүйкеленген жапырақ тән;інжугүл Доғалы жүйкелі жапырақ тақтасы бар өсімдік: жолжелкен Доминанты белгі: Жарыққа шығатын Дуадақ мекендейді: шөл, шөлейт далада  Дуадақта не болмайды: құйымшақ безі Дуадақтық ең кішкентай түрі: безгелдек Дұрыс жыныс хромосомаларындағы осы ерекшеліктер:ер адамда ХҮ, әйелде XX Дыбыс сүйектері :Балғашық, төс, үзеңгі сүйектері Дінқұлақ зақымдайды: ағаш сабағын Егер өсімдікке фосфор жетіспесе,онда: жемістін түзілуі баяулайды Куықтың артына таман кіші жамбас қуысында орналасқан алмұрт пішінді бұлшықетті мүше: Жатыр Егер шешесінің қаны II топ. ал әкесінің қаны IV топ болса. балаларынын қан тобы қандай болады : II, IV. (1900 жылы Австрия патология маманы Карл Ландштейнер әрбір адамның күретамырынан инемен еппен бірнеше миллилитр қан алып. оны солғын сары түсті жартылай мөлдір қан сарсуы мен қызыл жасушаға боліп, бес адамның қан сарсуын өзара алмастырып тамызу арқылы және өзінің қызыл клетқасына тамызу арқылы қан сарсуы өз қызыл жасушасына тамызғанда ұйымайтындығын, ал басқа адамның қызыл клеткасына тамызғанда кейбірі ұйып, кейбірі ұйымайтындығын байқайды) Егістікте зиянды бунакденелердің сандарының артуының себебі:улы заттарға төзімділігін ұрпақтарына беруі Егістікте зиянды бунақденелердің табиғи жауларының жойылуы:инсектицидтің мөлшерін көп қабылдағаннан Егістіктегі зиянды бунақденелерден құтылудың негізгі жолы:жерді өңдеу Ежелгі тікенектілер калдықтары:мәрмәр Екі жапырақтан бір-біріне қарама-қарсы бекінетін: үйенкі Екі жасқа келгендегі бала тісінің саны: 20 Екі үйлі қылқан жапырақты бұта:кәдімгі арша Екі үйлі өсімдік: қарасора Емшек сүтіндегі майды ыдыратады:химозин Ең ірі құрлық тасбақасы:Піл тасбақасы Ең ұсақ сүйектер ұсақ:Мойын сүйектері Ең үлкен ұшатын құс_______дуадағы: Африка Ең ірі веналық қантамыр:Жоғары қуысты вена Ерекше органикалық қышқыл бөліп шығаратын тамыр: емізік Ересек адамдарға тәулігіне 0,5кг кальций қажет болса, 1 кг кальций пайдалаиу керек, түзілген йондардың қанша % -ы ішек арқылы сіңеді: 50 . (Кальций адам ағзасындағы өте маңызды микроэлемент екендігін ғалымдардың соңғы зерттеулері дәлелдеді. Кальцийдің ағзада мөлшерден тыс аз болуы 150-ге жуық ауруларды тудырады Сондықтан, кальцийді профилактикалық қабылдау аурудың алдын алу болып есептеледі. Адам ағзасында 1000-1200 грамм кальций болады, соның 99 пайызы сүйекте, тіс кіреукесінде, ал 1%-ы ішкі жасушада, қан құрамында маңызды рөл атқарады) Ересек адамның жүрегінің салмағы: 250-300 г Ерте балалық шақ :1 -3 жас Ерте замандардан бері сақталып келе жатқан балықтардың көне өкілі: Латимерия Есту аймағы орналасады:Самай бөлігінде Есту мен тепе-теңдік мүшелері: шытырман Есту мүшелерінің бөлімдері:сыртқы, ортаңғы және ішкі құлақ Есту мүшесінің бөлімдері: 3 Еті өте дәмді болғандықтан, оны кейде «патша балығы» деп атайтын балық: бахтах Жабайы итмұрыннан шығарылған іріктеме: раушан Жабық тұқымдылардың жер бетінде таралған саны:250 мың Жай шатырлы өсімдік: пияз Жақтаулы қақпақшалар арқылы қан:жүрекшелерден қарыншаларға өтеді Жалаң қызыл мияауруға қарсы қолданылады :жөтелге Жалпақ құрттар:Сәулелі симметриялы, көпжасушалы омыртқалы жануарлар Жалпақ сүйек :жауырын Жалпақ сүйек: Жауырын сүйек Жалпақ сүйектерге жатады:Жауырын Жалпақ, пішіні үшбұрышты, арқаның жоғарғы бөлігі мен мойынның артқы жағына орналасқан бұлшықет:Трапеция пішінді бұлшықет Жалпы күрек тістердің саны: 8 Жамбас қуысындағы алмұрт пішінді бұлшықетті мүше: жатыр Жамбас қуысындағы тік ішектің алдыңгы жағында орналаскан бұлшықетті мүше: Қуық Жамбас сүйегі өзі бірімен -бірі тұтасып кеткен сүйектерден тұрады:3 сүйек Жануар жасушасының сыртқы кабықшасында болады:гликокаликс Жануардын колайсыз температура жағдайында қысқы ұйқыға кетуі:анабиоз Жануарларды жүйелеудің реті дұрыс көрсетілген нұсқасы:түр- туыс- тұқымдас –отряд- класс-тип - дүние Жануарларды жүйелік топтарға жіктеген ғалым:К. Линней Жануарлардын қазба қалдықтарын зерттейтін ғылым: Палентология Жапонияда көкөніс рстіндс тамақка пайдаланатын балдыр:Порфира Жапырағы доға жүйкелі өсімдік: інжугүл Жапырағы қатар жүйкеленген өсімдік : бидай Жапырағы қатарласа жүйкеленетін өсімдік :жүгері Жапырағы мен бүршігі бар бұтақтанбаған жас сабақ:өркен Жапырағы мұртшаға айналған өсімдік: асбұршақ Жапырак тақтасының пішіні жебе тәрізді:Шырмауық Жапырақ бөлімдері:  жапырақ тақтасы, жапырақ сағағыЖапырақ жасушаларының 2/3 бөлігі судан түратын мүк:Сфагнум Жапырақ жүйкесі атқаратын қызметі:жапыраққа беріктік, қаңқа қызметін атқарады Жапырақ сағағына ұқсаған гүлдің жіңішкерген жсрі: Гүл сағағы Жапырақ тақтасы қауырсын тәрізді бірнеше қайтара тілімденген: қырықжапырақ Жапырақ тақтасы тікенге айналғандар:Сарыағаш, кактус, кәріқыз Жапырақ шығармайтын көп жылдық жер асты өрксн:тамырсабақ Жапырақта түзілген органикалық заттарды басқа мүшелерге жеткізеді: сүзгілі түтік Жапырақтардың күзде сары, сары-қоңыр, қызыл болуы, :Хлорофилдердің ыдырауынан Жапырақтары мұртшаға айналған өсімдік:Асбұршақ Жапырақтың 2/3 бөлігін су жинайтын, өлі жасушалары бар өсімдік: сфагнум Жапырақтың қызметі: газ алмастырады Жапырақтың ішкі құрылыс қабаттары:Жанаспалы жасушалары, өң жасушалары, тыныс саңылауы Жарты ай пішінді бір-бірімен жанасқан екі жасуша: жанаспалы Жарық микроскопты ашқан ғалым:Роберт Гук Жарық пен дыбысқа жылдам реакция қамтамасыз ететін бөлімі: ортаңғы ми Жарық сәулесін өткізеді: қасаң қабық Жарық түскенде заттың түсін ажырататын рецептор: құтыша Жас сәби қандай ауруға шалдыққан: мешел Жас сәби қандай ауруға шалдыққан:мешел. (Дәрігердің қабылдауына 9 айлық сәбиі бар әйел келді. Дәрігер тексеру кезінде сәбидің қаңқасы дұрыс қалыптаспағанын, аяқ сүйектері қисайғанын және басының үлкендігін бірден байқады. Анасының айтуына қарағанда сәбидің тісінің түзілуі кешіккен, еңбегі кеш бітелген. Сәбидің қанын зерттеу кезінде қанында кальций фосфатының төмендеуі көрсетілген.) Жасанды тыныс алдыру кезінде көрсетілетін алғашқы көмек: бет орамал арқылы аузы мен мұрнына ауа үрлеу: жүрекке массаж жасау Жасөспірімдердің қарқынды жетілуі: Акселерация Жасуша қабықшасын түзуге қатысатын элемент: калий Жасуша қабықшасын түзуге қатысатын элемент:фосфор Жасуша құрамындағы органикалық заттар:Көмірсулар, липидтер, нәруыздар Жасушааралықтары кең, хлоропластары көп ұлпа: фотосинтездеуші Жасушада ион түрінде кездесетін элемент: натрий Жасушада ион түрінде кездесстін элемент: натрий Жасушадағы митохондрия органоидынын қызметі:АТФ- ты синтездейді Жасушалары бір-біріне тығыз жанасқан ұлпа: жабын ұлпа (өң) Жасушалары тығыз орналаспай арасында кеңістіктері бар жасуша:борпылдақ Жасушалары ірі, басқа балдырлармен бірігіп суға жасыл түс береді:спирогира Жасушаның бөлінуіне қажетті заттар күшті қарқынмен жинақталатын кезең: синтез алдындағы Жасушасыз тірлік құрылымы: Вирус Жасушасыз тірлік құрылымы:Анциттер Жасушасындағы цитоплазма бірнешеге бөлініп, әрқайсысынан талшықсыз споралар түзіп көбейетін балдыр:хлорелла Жасушасынын кор заты-май және қантты заттар болатын балдыр: қызыл балдыр Жасыл балдырды тап:улотрикс Жасыл балдырдың біржасушалы талшықты гүрі:Хламидомонада Жасыл балдырлардың хроматофорында фотосинтездің нәтижесінде түзіледі:Крахмал Жасыл мүк топыраққа бекінеді:ризоидпен Жасыл түсті, гүлдің сыртында бірікпеген жеке немесе біріккен жапырақшалар: тостағанша жапырақ Жасыл түсті, гүлдің сыртында бірікпеген жеке немесе біріккен жапырақшалардан тұратын гүл бөлігі:тостағанша Жеке гүлдері орталықтан таралатын сабаққа гүл сағақтары арқылы кезектесіп бекінетін гүлшоғыр түрі: шашақ Жеке организмдердің тіршілігін табиғи ортамен байланыстыра зерттейді:Аутэкология Желмен таралатын тұқымның ерекшелігі:майда, жеңіл, құрғак Желілердің тип тармағы:омыртқалылар:қабықтылар:бассүйексіздер Жемтамырлы өсімдік: сәбіз Жеміс серігі тұқымымен бірікпеген:тұқымша Жемістер салмағынын кемуі: фосфор жетіспегенде: Жемістер салмағының кемуі:фосфор жетіспегенде Жемістері көп сүйекті жинақталған жеміс:бүлдірген Жемісі нағыз жидекті өсімдік : итжүзім Жемісі нағыз жидекті өсімдік: итжүзім Жер асты, жер үсті мүшелері тегіс үстіп немесе қурап қалатын бір жылдық өсімдіктер:терофиттер Жер бетіндегі ең қомақты да салмақты ағаш:алып секвойядендрон Жер бетіңдегі ең қомақты да салмақты ағаш: алып секвойядендрон Жер тарихының алғашқы кезеңінде тек химиялық эволюция жүріп отырғандығы туралы болжам жасаған: А. И. Опарин Жерасты тамырсабағы жақсы дамыған жоғары сатыдағы споралы өсімдік:усасыр қырықжапырағы Жеуге жарамды саңырауқұлақты белгілеңіз:Түбіртек Жидек жемісті өсімдік: қызанақ Жидек тәрізді жемістері бар өсімдік:мандарин Жидекке ұқсас домалақ өсінділері бар балдыр:саргассум Жиекдуадақтын ерекшелігі жолақтың болуында: мойынында қара Жоғары сатыдағы саңырауқұлақтар: қозықұйрық: арышқұлақ:ак саңырауқұлақ Жолат пен жолбарыс денесіндегі жолақтар: бөлшектену реңі Жорғалаушылардың тынысалу мүшесі:Өкпе Жуан бұлшықет талшықтарын түзетін нәруыз:миозин Жұлын сұр затының алдынғы бөлігінде ориаласады :Атқарушы нейрондар Жұлынның қызметі:Рефлекстік Жұмыр құрттың сірқабығын тастауы:Түлеу Жұмыртка жасушасы дамиды:27-28 тәулікте Жұмыртқа жасуша мен спсерматозоидтың қосылуынан түзілетін ұрықтанған жасуша:Зигота Жұмыртқа жасушасы дамиды:27-28 тәулікте Жұмыртқа жасушасының дамуы: Овогенез Жұп қауырсынды күрделі жапырақ:асбұршак Жұп қауысынды күрделі жапырақ.асбұршақ Жұптұяқты, күйіс қайтармайтындар отрядына жатады:шошқа:бегемот Жүгерінің отаны:Орталық Америка Жүзім гүлшоғыры:күрделі шашақ Жүзім жемісінің аталуы. : :жидек. Жүзім жемісінің аталуы. :жидек. Жүзім жемісінің атауы:жидек Жүйке жасушасының ұзын өсіндісі:Аксон Жүйке жүйесі құрылысы :Ми, жұлын, жүйке, жүйкелер Жүйке ұлпасы нейрондарының қызметі: ақпаратты қабылдау, беру, сақтау Жүктілік мерзімі...тәулік:280 Жүректің жиырылу ырғағын үдететін гормон:адреналин Жүректің үштен екі бөлігі орналасады: кеуденің сол жағында Жүректің ішкі қабаты:Эндокард Жылқының қараталақ ауруының қоздырғышы:Трипанасома Жыныс жасушаларындағы хромосомалар саны: 23 Жыныс жасушаларының дамуы: гаметогенез Жік арқылы байланысқан сүйек: бассүйек Жіпше мен тозаңқаптан тұрады:аталық Зат алмасу, жүрек қантамырлар жүйесі, зәр шығару мен ұйқы қызметін реттейтін ми: аралық ми Зәр шығаратын түтік пен қуықтын қабынуы: цистит Зәрдің сарғыш түсті болуы неге байланысты: урохром пигментіне Зең саңыраукұлағы:аспергилл: пеницилл Зиготадағы хромосома саны : 46 Зиян келтіретін бунақденелілерге қарсы пайдаланады :трихограмма:теленомус Зоология ғылымының құстарды зерттейтін саласы :Орнитология И.П.Мичурин жемісті дақылдарды сұрыптау жұмыстарын бастаған жылы:1874 Иммундық жүйенің орталық мүшесі: айырша без Иммундық жүйенің орталық мүшесі:Кемік майы Иммунитеттің негізін салған ғалым:И. И. Мечников Иммунология ғылымының негізін салушы: И.И.Мечников Йод, спирт, сірке қышқылы, жасунық, агар-агар алынады :балдырлар Итмұрын гүлінің формуласы:Т5К5А∞Ж∞ Иық белдеу сүйектері: бұғана, жауырын Иық белдеуін қозғалысқа келтіретін бұлшықет: дельта тәрізді Иық белдеуінің сүйектері : бұгана. жауырын Калий тыңайтқышы көп болады: күлде. Калий тыңайтқышы көп болады:күлде Кальцийдін алмасуын реттейтін гормон: параттормон. Кальцийдің алмасуын реттейтін без: қалқанша маңы безі. Кальцийдің жетіспеуінен пайда болатын ауру: остеопороз. Кальцийдің сіңуі үшін: D витаминi . Кариокинез: Ядроның бөлінуі Карт адамдарды зерттейтін ғылым:Геронтология Кәдімгі аршаның бүрі:бүржидек Кез-келген анализаторлар үш буыннан тұратынын дәлелдеген ғалым. И. Павлов Кеңсіріктің құрылысы:сілеймелі қабықшасы қантамырларына бай:иіс сезу жүйкелерінің ұштары бар:көптеген ұсақ бездері болады:қабырғалары эпителий ұлпасынан тұрады Кеуде қуысын түзетін сүйектер :Арқа омыртқасы, қабырға, төс Кеуде қуысын түзуші омырткалар : арқа омыртқаеы Кеуде қуысының қабырғасына жанаса орналасқан жұп серпінді, борпылдақ мүше: Өкпе Кеуде қуысының қабырғасына жанаса орналасқан серпінді, борпылдақ мүше: өкпе Клондау дегеніміз организмнің (сомалық) жасушасынан өзінің дәл көшірмесі болып шығатын ұрпак алу. Оны бірінші рет омыртқалы жануардан Долли койын клондау арқылы алды. Бул әдісте көбеюдін қолданылған түрі:ДНК көшірмесін көбейту арқылы жыныссыз жолмен. (Клондау дегеніміз организмнің (сомалық) жасушасынан өзінің дәл көшірмесі болып шыгатын ұрпақ алу. Қазіргі гендік инженерияның жетістіктерінін бірі клондау әдісінің ойлап табылуы. Жануарлармен жүргізген зертгеулерде клондау эдісінің берген нәтижесі: «Долли» қойының алынуы. Кол басы сүйектеріне жатады:білезік, алақан, саусақ сүйектері Колба (құтыша) тәрізді жасушалар: заттың түсін ажыратады Коңыр балдыр ұзындығы:20-30м Королева Викторияның арғы тегінің гемофилиямен ауыру ықтималдығы:королева Викторияның арғы тегі гемофилиямен ауырмаған Көбейе алмайтын аналық құмырсқалар:жұмысшы. Көз алмасының пішіні: шар Көз алмасының торлы қабықшасы: жарықты сезетін рецепторлар орналасады Көздің қосымша аппараттарына жатады: қабақ, кірпік Көздің қосымша бөлігі: көз жас бездері Көздің қосымша мүшесі :кірпік Көздің ішкі қабаты :Торлы қабықша Көкет бұлшықеттері:кеуде куысын үлкейтеді Көкнәр жемісі:Қауашақ Көкнәр тұқымдас улы өсімдік:үлкен сүйелшеп Көктемгі және жаздық өркені бар споралы өсімдік :қырықбуын Көктемгі жәнс жаздық өрксні бар споралы өсімдік:қырықбуын Көлденең жолақты бұлшық ет орналасқан:жүректе:каңқада Көлденең жолақты бұлшықет орналасқан:қанқада:жүректе Көмейге тән: сөйлеуге қатысады: тыныс алуға катысады:дыбыс сіңірлері орналасқан Көмейдің қызмет ерекшелігі :ауаны өткізеді :зиянды заттарға кедергі болады :дыбыс түзуге қатысады Көп бөлігі оң жақ қабырға астында орналасқан ең үлкен без. :бауыр. Көп сүйекті жинақталған жеміс: танқурайда Көп ұялы, көп тұқымды жеміс: Меңдуана Көпжасушалы балдырлардың денесі:таллом Көптеген улы заттарды тұтып, зиянсыздандыратын без: бауыр |