биология шпор аттестация. Тырнашалармен басталатындар ГЖ2А3Ж(3),гліні формуласы тн тымдас асты Макроэволюция
 Скачать 1.16 Mb.
|
|
өкпе Өкпе қақпасы арқылы өтеді, :Жүйке :бронхы:артерия Өкпедегі газалмасу дегеніміз:О2 пен СО2 газдары айырмашылығына негіздеген Өкпенің сыртын қаптайтын қабықша:плевра Өкпенің тіршілік сыйымдылығы: 3500 мл Өкпенің тіршілік сыйымдылығын өлшейтін құрал. :спирометр. Өңешті астарлап жатқан сілемейлі қабықшасы:көп қабатты эпителий ұлпасынан Өркендері жер бетіне төселіп өсетін көп жылдық өсімдіктер: хамефиттер Өркеннің құрылысы:Сабақ, буын, буын аралық, жапырақ қолтығы Өркеннің негізгі орталық тірек бөлімі : сабақ Өрмекші тәріздестердің өкілі: Шаршылы өрмекші: Кене Өрмекшілер тыныс алады: демтүтік, ауа қапшығы: ауа қапшығы арқылы: демтүтік Өрмекшілердін тыныс алу: демтүтік, өкпе қапшығы Өсу бөлімінен кейін орналасқан, қалың түктері бар бөлім:copy Өсімдік жасуша мембранасының қызметі: қорғаныш Өсімдік жасушасы мембранасы тұрады:Нәруызды липидты Өсімдікке азоттың жетіспеуі: жапырағы бозарады Өсімдіктер мен жануарлар жасушасының цитоплазмамен тікелей байланысқан ішкі қабаты: плазмалемма Өсімдіктер мен жануарлар жасушасының цитоплазмамен тікелей байланысқан ішкі қабаты: плазмалемма Өсімдіктерге жасыл түс беретін пигмент:Хлорофилл Өсімдіктерден басқа фотосинтез процесін жүргізетін ағзалар:хемобактериялар Өсімдіктердің кез келген мүшесінің әр жерінен дамитын бүршік:Қосалқы Өсімдіктің жер асты мүшесі:Тамыр Өт қабының өзегі ашылады: ұлтабарға Өт түзетін мүше:Бауыр Өте ертедегі құс:археоптерикс Пайдалы бунақдене: шаншар. Паразит саңырауқұлақ: :Діңқұлақ Паразит саңырауқұлақ:Қаракүйе Паразит саңырауқұлақтар: :Ақұнтақ:Қаракүйе:Тат:Қастауыш Парасимпатикалық бөлім іс-әрекеті: жылу беруді төмендетеді Парасимпатикалық жүйке жүйесінің қызметі:қуықтың бұлшық ет тонусын жоғарылатады Пепсиннің әсерінен нәруыздар ыдырайды: қарында Плазмадағы қанның ұюына қатысатын нәруыз: фибриноген Плазмогендердің өзгеруіне байланысты өзгергіштік:Цитоплазмалық Плаунның медицинадағы маңызы:өтті тазартады Раушангүл тұқымдасы гүлінің формуласы :Т(5)К5А∞Ж∞ Редуценттерге жататын ағзалар: саныраукұлақтар : бактериялар Резус – фактор :Ерекше нәруыздық зат Рецессивті гомозиготалы генотип:вв Рибосоманың атқаратьш негізгі қызметі: Нәруыз молекуласын синтездеу Риф түзілу теориясын ашқан ғалым: :Ч. Дарвин Ромбы тәрізді бұлшықет кездеседі: арқа С витамині жылдын қай мезгілінде жеткіліксіз:Қыста және көктемде С витамині үлессалмағы жоғары жеміс:Киви С витаминін:Аскорбин қышқылы Сабағы 4 қырлы, жапырақтары қарама қарсы, күлтесі қос ерін тәрізді бірігіп кеткен тұқымдас:Ерінгүлділер Сабағы түп жағынан қурап, шымтезек түзетін мүк: сфагнум Сабақ пен тамырдың ұшындағы ұлпа :түзуші Сабақтың сояуға айналу себебі:Қолайсыз жағдайға бейімделу Сазанға тән ерекшелік:Миы жақсы дамыған:Торсылдағы болады:Қуық бар Саңырауқұлақгарда, көк жасыл балдырларда, бактерияларда болмайтын органоид:Пластидтер Саңырауқұлақтарды зерттейді :Микология Саңырауқұлақтардың жануарға тән касиеттсрі: дайын ағзалық затпен қоректенетін - гетеротрофтылар: жасушасынын қабығы нәруызды - хитинді: жасушадағы қор заты - гликогеннен тұрады Саңырауқұлақтың көбеюі: спора арқылы: жынысты жолмен: жыныссыз жолмен: Сау адамның гемоглобинінің құрамындағы амин қышқылының тізбегінде алтыншы орында «глутамин қышқылы» , ал ауру адамда:Валин Сәуленің торлы кабықка жетпей қиылысуынан пайда болатын көз ауруы: сығырлық Сәуленің торлы қабықтың сыртында қиылысуынан пайда болатын ауруы: қырақтылық Себет гүлшоғырында әртүрлі гүлдері бар тұқымдас: күрделігүлділер Сезім мүшелері пайда болатын ұрық жапырақшасы: эктодерма Сенсорлық-сезімтал аймақтар орналасқан ми бөлімі:алдыңғы ми Симбиоз: актиниянын шаянды қорғауы: саңырауқұлактың ағаш тамырында өсуі: балдыр мен санырауқұлақтың бірігуі Симпатикалық бөлімнің іс-әрекеті: қан тамырларын тарылтады Симпатикалық жүйке жүйесінің қызметі :Көз қарашығының ұлғаюы Сиыр цепені мен бауырсорғышта асқорыту мен сезім мүшелерінің жойылуы:дегенерация Соңғы өнімдерді шығаруға қатыспайды:Жүрек Сопақша ми мен ортаңғы миды байланыстырады:Ми көпірі Сопащпа ми мен ортаңғы миды байланыстырушы:ми көпірі Сорус дегеніміз: спорангийлер жиынтыгы Спирогира хроматофорының пішіні:таспа тәрізді Спирт, карбол қышқылы, балауыз, парафин шикізаттар алынады:мүктер Спорангийлердің жиынтығы: сорус Су жағалауы мен батпақты жерлерде тіршілік ететін құстар: қаздар: бірқазандар: қоқиқаздар Су мен онда еріген қоректік заттарды тамырдан өсімдіктін жер үсті мүшелеріне өткізеді: өткізу бөлімі Суды және суда еріген коректік заггарды тамырдан өсімдіктің мүшелеріне тасымалдайтын бөлігі:Өткізу бөлімі Судың сіңірілу мөлшері тұқымның........байланысты: сыртындағы қабығына Суретте көрсетілген жапырақтардың түрлері  күрделі жапырақтарСуретте 1,2, 3 санымен берілген аналық жатынның бөлімдерін көрсетіңіз  аналық аузы, мойны, жатыны. Суретте жапырақтың сабаққа орналасуының түрі:Топталып орналасу Суреттегі адам қандай аурумен ауырғанын анықтаңыз  трисомия ауруыСуреттегі жапырақ жүйкеленуінің түрін атаңыз:  қауырсын тәрізді, торлы жүйкеленуСутүтікшелі жүйе кызметі:козғалыс Суыртқыны зерттеген ғалым:А. П.Федченко Суыртқының тері астында дамуы адамды қажытады, бұл ауруды...........деп атайды:.Дракунлез Сұңғыла өсімдігінің тамыры өзгерген:Емізік тамырға Сүйек қабы арқылы сүйектер : жуандап өседі Сүйек құрамындағы ағзалық зат ақуыз:оссеин Сүйекке серпімді, иілгіштік касиет береді: оссеин Сүйекке серпінді, иілгіштік қасиет беретін нәруыз:Оссеин Сүйектер пішіні мөлшеріне байланысты : 3 топқа бөлінеді Сүйектердің козғалмалы байланысатын жері: буын Сүйекті балықтарға тән: торсылдағы болады Сүйектің құрамындағы нәруыз:оссеин Сүйектің ұзарып, жуандап өсуі... ұлпасы жасушаларының бөлінуіне байланысты:шеміршек, дәнекер Сүрегін химиялық жолмен өңдеп, жібек жіп тәрізді жасанды талшық алынатын ашықтұқымды өсімдік: қарағай Сүткоректілердің мойын омыртқасы: 7 Сүтқоректілердің кеуде қуысы мен құрсақ қуыстарын бөліп тұратын мүше: көкет (диафрагма) Сфагнум мүгінің ақ түсті болуы: өлі жасушаларының іші ауаға толы болуынан Сцифойдтардың маржандардан ерекшелігі: теңіздегі дыбыс тербелісін сезгіштігі анықталған: пішіні қолшатырға ұқсас, суда еркін жүзеді Сырға гүлшоғырына жататын өсімдік: қайың Сыртқы және ішкі тітіркенуді қабылдап талдайтын сезім жиынтығы :анализатор Сыртқы және ішкі тітіркенуді қабылдап талдайтын сезімтал жүйкелер жиынтығы:анализатор Сыртқы кұлақ бөлігі: дыбыс жолы Сыртқы құлаққа жатады:Құлақ қалқаны Сыртқы орта жағдайларының әсерінен организм фенотипінің өзгеруі: модификациялық өзгергіштік Сыртқы орта факторларының әсерінен аллельдердің патологиялық көріністер беруін экогенетикалық реакциялар немесе экогенетикалық аурулар деп атайды. Егер ағзада кадмий элементі мөлшері көп болса қатерлі жаңа түзілістер, өткір және созылмалы респираторлық аурулар, бүйрек дисфункциясы, апатия, бүйректің зақымдануы, сүйектің жұмсаруы, кейде өлімге әкеледі. «Кадмий ауруы» немесе «итай-итай ауруы» - гипертония, жүректің ишемиялық ауруы, бүйрек жеткіліксіздігі. Ағзада кадмий элементі мөлшері көбеюінен болатын ауру: итай-итай ауруы.............. Сыртқы тыныс алу дегеніміз : өкпедс оттегі мен көмірқышқыл газының алмасуы: өкпедегі газ алмасудың диффузиялануы: Сілекей кұрамындағы судың мөлшері:90-99,5% Сілекей құрамында зиянсыздандыратын қасиеті бар нәруызды зат, :лизоцим Сілекей құрамындағы судың мөлшері:90-99,5% Табақша тәріздестер: цианеа Талшықты. біржасушалы жәндік: Эвглена Тамақтың қоймалжың сұйық ботқасын асқазаннан ішке өтуін реттейді :сфинктер Тамыр бөліміне жатпайтын:Тамыр оймакшасы Тамыр оймақшасының қызметі: Нәзік жасушаларды қорғайды Тамыр түкшелері арқылы бос азотты сіңіретін тұқымдас :бұршақ Тамыраяқты қарапайымдылар: бақалшақты амеба Тамырды қорғайтын бөлім:Тамыр оймақшасы Тамырдың жас жасушалары бөлінбейтін бөлім:өсу бөлімі Тамырдың қарқынды өсу мезгілі.көктемде. Тамырдың қызметі: суды және онда еріген тұздарды сабаққа өткізеді Тамырлы қабақтың алдыңғы жағы: нұрлы қабық Тамырсабақты өсімдік:бидайық Тас көмір түзілуіне себепші болады:қырықжапырақты Таспа пішінді хроматофоры оралма тәрізді жасыл балдыр:Спирогира Таяқша пішінді бактериялар:Бацилдар Тәжірибе кезінде сүйекті күйдіргенде сүйектін бастапқы пішіні сақталды да қарайды, бірақ қолмен ұстағанда сүйек бірден уатылып кетті. Сүйектің бірден уатылып кету себебі: сүйек кұрамындағы тек бейорганикалық заттар ғана сақталып қалды. Тәулігіне адамға 1,5-2,5л ......кажет: су Тек күлте жапырақшалары бар өсімдік: қызғалдақ Теңіз жұлдызы:тікенектілер типі Теніз жұлдызына тән құбылыс:регенерация Тенізде толқыннын әсерінен жағаға шығып қалған балдырлар қолданылады: Тынайытқыш есебіндс Тең споралы, тармақталған сабағы жерге төселетін өсімдік:шоқпарбас плаун Терек тұқымы таралады:жел арқылы Тері ауруларын емдейтін дәрігер: Дерматолог Тері күйгенде көрсетілетін алғашқы жәрдем : салқын сумен шайып, марганцовканың әлсіз ерітіндісімен сүрту керек Теріде болатын ерекше заттардан күннің ультракүлгін сәулелерінің әсерінен түзілетін витамин: D Теріде қышыма қотыр ауруын тудырады: Кене Терінің дерма қабаты............ұлпасынан тұрады. :дәнекер Терінің сырткы қабаты: эпидермис Тиса қылқанының тіршілік ету ұзақтығы: 6-10 жыл Тоқ ішекте:ферменттер аз болады, бактериялар көп болады Тоқ ішектін ұзындығы: І,5-2м Толарсақтағы ең ірі сүйек: өкше Топырақ микрофаунасының өкілдері:жалғанаяқтылар: талшықтылар: кірпікшелілер Топырақта азот жеткіліксіз болганда: өсімдік баяу өсіп, ағаштардың жанама бұтақтары дамымайды. Топырақта азот жеткіліксіз болғанда:өсімдік баяу өсіп, ағаштардың жанама бұтақтары дамымайды Торсылдағы бар балық: Сазан Тостағаншаның атқаратын қызметі: Гүлдің ішкі бөліктерін қорғайды Төмендегі суреттен баланың хромосома санының өзгеруіне қарап ауруын анықтаңыз:  Даун ауруыТөмендегі сызбанұсқа арқылы королева Викторияның қандай жынысты ұрпақтарында таралғанын анықтаңыз:ұлы Леопольдта және барлық ер жынысты ұрпақтарында Төртінші аптада ұрықтың ұзындығы:3 мм Тропиктерде өмір сүретін құмырсқалар:илеу салмайды. Туыстар, тұқымдастар жәнс басқа да жоғарғы санаттардың түзілу үрдісі:макроэволюция Тұқы тұқымдасынын өкілдері:Табан:Мөңке :Тұқы: Сазан Тұқым қуалаушылықтың заңдылықтарын зерттеген кезде Г.Мендель қандай тәсіл қолданды: гибридологиялық Тұқымбүршігі аналық жатынының ішінде түзіледі: жабықтұкымдыларда Тұқымдары жел арқылы таралатын өсімдік :Терек Тұқымшаның дәнектен айырмашылығы: жеміс серігі тұқымымен бірікпеген Тұқымымен көбейеді, бірақ жеміс түзбейтін өсімдіктер : ашықтұқымды Тұқымынан 25-30 % тағамдық май алынатын өсімдік : қауын Тұлға қаңкасы неден тұрады: омыртқа жотасы, қабырға, төс сүйегі Тұяқты жануарлардың тарихын зерттеген ғалым :В.О.Ковалевский Түбіртектің жалған түбіртектен айырмасы: түбіртектің белдеушесі бар Түйе - сүткоректілер класы,…..отрядына жатады:көнтабандылар  Түйе шөл жануары, оның ұзақ уакыт шөлге шыдауы өркешіне байланысты: өркештегі май суға айналады Түйнек тамырдан жемтамырдың айырмашылығы: негізгі тамырға қор заты жиналады Түйнек тамырдан жемтамырдың айырмашылығы: негізгі тамырға қор заты жиналады Түйнектамырлар өсімдікке керек:Қыстап шығу үшін, жыныссыз көбею үшін Түр критерийлерінің бағыттары: морфология, физиология, генетика, экология Түрдің қалыптасуына әкелетін үрдіс:Микроэволюция Түрдің таралу аймағын (ареал) анықтайтын критерий:географиялык Түрін өзгерткен шырынды, қысқарған жер асты өркен: пиязшық Тығыз мүйізді түзіліс: тырнақ Тыныс алу жүйесінің мүшелеріне жатады: мұрын қуысы, көмекей, өкпе Тыныс алу мүшелері: Ауатамыр: аңқа: Кеңірдек: Көмей:өкпе Тыныс алу мүшелеріне жатады: мұрын қуысы, аңқа, көмей: кеңірдек, ауатамырлар: Тыныс алу, тыныс шығару орталығы орналасады:Сопақша мида Тыныс алудың гуморалды реттелуі:миға ағатын қандағы көмірқышқыл газы концентрациясының артуы тыныс орталығын қоздырады:адреналин және тироксин гормондары тыныс орталығының іс әрекетіне гуморальды әсер етеді Тыныс алудың гуморальдық реттелуі: адреналин және тироксин гормондары :миға ағатын кандағы көміркышкыл газы концентрациясының артуы тыныс орталығын коздырады Тыныс алудың гуморальдық реттелуі:адреналин және тироксин гормондары тыныс орталығының іс әрекетіне гуморальды әсер етеді:миға ағатын қандағы көмірқышқыл газы концентрациясының артуы тыныс орталығын қоздырады Тыныс алудың маңызы:газ алмасу қызметін атқарады:организм оттегін кабылдап, көмірқышқыл гати сырты ортаға шығарады Тыныштық күйінде адам тыныс алғанда шамамен жұтылатын ауа мөлшері: 500мл Тізе буынын жазатын бұлшықет: санның төрт басты бұлшықеті Тіл ұшының сезетін дәмі: тәттіні Тілдің артқы бөлігі сезеді: ашыны Тілдің ұшы сезеді: тәттіні Тірек-қимыл жүйесін құрайды: қаңқа және бұлшықет Тірек-қимыл жүйесін құрайтын ұлпа:шеміршекті ұлпа Тірек-қимыл жүйесіне жатады: бұлшықеттер Тіршілігі сумен байланысты сүтқоректі өкілі:Жұпартышқан : Тірі табиғаттың тарихи дамуы :Эволюция Тіс сауытының сыртын қаптайтын зат:Кіреуке (эмаль) Тістің өте тығыз сүйекті ұлпасы:Дентин Уақыттың қысқа мерзімінде өтетін эволюциялық өзгерістер:Микроэволюция Уланудын белгілері: іш өту Ұзақ уақыт аралығында популяцияларда қалыптасқан белгілердің орташа көрсеткіштерін сақтап қалуға бағытталған табиғи сұрыпталу түрі: тұрақтандырушы Ұзақ уақыт күш түсуден, дұрыс жарықтандырылмаудан дамиды:сығырлық Ұзын сүйектер:Кәрі жілік Ұзын сүйектердің жілік майы толтырып тұратын ортаңғы бөлігі қуыс болғандықтан:түтікті сүйектер Ұзындығы 25см, іші қуыс бұлшықетгі асқорыту мүше: |