обиож 4. Туберкулез
 Скачать 25.09 Kb.
|
|
Интерннің оқытушының бақылаумен өзіндік жұмысы 1.Деструктивті формалы туберкулездің –негізгі түсінігі 2.Декструктивті формалы туберкулезінің рентгенсемиотикасы 3.Лабораториялық және инструменталды зерттеулер 4.Декструктивті туберкулездегі жөтелдің харектеристикасы Туберкулез - туберкулез микобактериясы қоздыратын, жасушалық аллергия, əртүрлі ағзалар мен тіндерде арнайы түйіршіктер пайда болуымен, полиморфты клиникалық көріністермен сипатталатын инфекциялық ауру Өкпенің фиброзды-кавернозды туберкулезі - өкпенің деструктивті туберкулезінің соңғы кезеңі болып табылады жəне фиброзды каверна болуымен, кавернаны қоршаған өкпе тінінде фиброзды өзгерістер болуымен сипатталады. Фиброзды кавернаның қабырғасы өте күрделі құрылысты болып келеді: ішкі қабаты - бұл алынбайтын казеозды масса, əрі қарай арнайы түйіршікті тіндері бар ауқымды қабаты орналасады, келесі қабаты - фиброзды өзгерістері бар арнайы емес түйіршікті тін. кавернаның мықты фиброзды қапшығы болады, оның маңайында жиі перифокалдық қабыну процесі байқалады. Мұндай фиброзды каверна əрқашан бронх ағашымен бірнеше жерден дренаж арқылы байланысады, сөйтіп каверна маңында жəне екінші өкпеде өкпе тінінің бронхтық таралуы болуына əкеледі. Өкпеде басқа да морфологиялық өзгерістер дамиды: пневмосклероз, эмфизема, бронхоэктаздар. Туберкулездің инфильтративтік, каверноздық немесе диссеминирленген түрлерінен фиброзды-кавернозды туберкулез дамиды. Өкпедегі өзгерістер əртүрлі болуы мүмкін, процесс бір жақтық немесе екі жақтық бір немесе бірнеше каверна болуымен сипатталады. Фиброзды-кавернозды туберкулез жəне оның асқынулары өкпе туберкулезімен ауыратын науқастардың өлімінің негізгі себебі болып табылады. 2. Туберкулездің кез-келген түрі казеоздың еруімен, бронхтар арқылы казеозды массалардың бөлінуімен және қуыстың пайда болуымен қиындауы мүмкін, яғни. процестің деструктивті түрге өтуі. Казеоз туберкулезді фокустың шеті бойымен ерігенде секвестр ретінде казеозды массаларды бөлуге болады. Мұндай қуысты секвестр деп атайды. Казеоздың массалары аутолиз типімен балқытылған кезде, қуыс автолитикалық сипатқа ие болады. Түзілген қуыс қабырғалардың үш қабатты құрылымымен сипатталады: ішкі казеозды-некротикалық қабат қуыс люменіне қарайды; оның артынан эпителиоидты, лимфоидты және Пирогов-Лангханның алып жасушалары бар арнайы түйіршіктеу қабаты жүреді. Қуыстар генезисі бойынша туберкулез пневмониясы ошағында пайда болған пневмониогенді, туберкулезбен зақымданған бронхтар орнында пайда болған бронхогенді, гематогенді-семиналды туберкулезде пайда болатын, болуы мүмкін. Қабырғалардың құрылымына байланысты қуыстың талшықты қабатының ауырлығы серпімді, оңай опырылатын, фиброзы нашар дамыған және тығыз талшықты қабырғалары бар қатты болуы мүмкін уыстың сауығу процесінде ағып жатқан бронхтардың люмені жойылуы мүмкін; бұл жағдайда қуыстың орнында туберкулома түріндегі казеоздың инкапсулирленген фокусы пайда болады. Қолайсыз жағдайда казеоз осындай фокуста бронхтың люмені ашылған кезде қайтадан балқып кетуі мүмкін және қуыс қайтадан пайда болады, сондықтан емдеудің бұл түрі ақаулы. Емдеу кезіндегі қатты қуыстар көбінесе киста тәрізді қуысқа айналады. Бұл жағдайларда казеозды-некротикалық қабаттан бас тарту және ерекше түйіршіктеу қабатын спецификалық емес дәнекер тінмен ауыстыру байқалады. Үңгір циста тәрізді қуысқа айналады. Деструктивті туберкулездің прогрессиясы казеозды-некротикалық қабаттың ұлғаюымен көрінеді, ол нақты түйіршіктер мен фиброз қабатына өтуі мүмкін. Бронхтардағы өзгерістер жедел бронхогенді диссеминация ошақтарының пайда болуымен де ілгерілейді. Кавернозды өкпе туберкулезі оның қабырғаларында және айналасындағы өкпе тіндерінде айқын талшықты өзгеріссіз оқшауланған қалыптасқан қуыстың болуымен сипатталады. Өкпенің кавернозды туберкулезі рентгенограммада оқшауланған сақина тәрізді өкпенің көрінетін көлеңкесі тәрізді қалыптасқан қуыстың болуымен сипатталады. Бұл форманың болуы антибиотикалық терапия кезеңінде, туберкулез қуысының болуы тұқым себумен немесе қатты инфильтрациямен жүрмеген кезде ғана мүмкін болды. Қуыстың пайда болуы инфильтративті немесе жайылған өкпе туберкулезімен жүреді. Рентгендік диагностика. 1. Үңгірлердің болуының тікелей белгілері: Екі өзара перпендикуляр проекцияларда пайда болатын үздіксіз контуры бар сақиналық көлеңке Томограммада қуыстың «терезесінде» өкпе өрнегінің болмауы 2. Үңгірлердің жанама белгілері: Сұйықтық деңгейі Бронхтарды құрғатудың жұптасқан жолдары Дабыл зоналарында (алдыңғы және төменгі өкпе) бронхогенді түсу ошақтарын анықтау Көлеміне байланысты қуыстар: 1. Шағын қуыстардың диаметрі 2 см-ге дейін. Олар өкпені томографиялық зерттеу арқылы жақсы анықталады. 2. Орташа қуыстар көбінесе кавернозды туберкулезбен ауыратын науқастарда кездеседі. Олардың диаметрі 2-ден 4 см-ге дейін. 3. Үлкен қуыстардың мөлшері 4-6 см. Үлкен «функционалды» қуыстарды үлкен «морфологиялық» қуыстардан ажырату керек, олардың мөлшері тіндердің айқын ақауына емес, қуыс қабырғаларының созылуына байланысты. Мұндай қуыстар үрленген деп аталады. Рентгенограммада ісінген қуыстар қабырғалары жұқа сфералық сақиналы көлеңке түрінде көрінеді. Ісінген қуыстар белгілі бір эндобронхит болған жағдайда пайда болады, бұл қуысты ағызатын бронхта клапан механизмінің дамуына әкеледі. 3. негізгі зерттеу әдістері: Бактериологиялық Рентгенологиялық КТ Жалпы зәр анализі Жалпы қан анализі Лабораториялық жəне инструменталдық зерттеулер: 1. Туберкулез микобактериясын жұғынды микроскопиясы жəне қақырықты себу əдістері арқылы анықтау. 2. ЖҚА: ЭТЖ 30-50 мм/сағ. дейін жоғарылауы, аздаған лейкоцитоз болуы мүмкін, лимфопения, моноцитоз, лейкоциттік формуланың орташа нейтрофилдік солға жылжуы, рецидивтік қан кетулерден анемия болу. 3. ЖЗА: аздаған протеинурия, бірнеше лейкоциттер жəне эритроциттер болуы. 4. науқастарда көбінесе жөтел аз мөлшердегі шырышты қақырық , тәбеттің төмендеуі, көңіл – күйдің тұрақсыздығы мазалайды. Бұл шағымдар сирек ұзақ еммен және үлкен медикаментозды жүктемемен негізделеді. Перкуссия кезінде: каверна аймағының үстінде өкпе дыбысының қысқаруы анықталуы мүмкін. Аускультацияда: терең тыныс алғанда және жөтелгеннен кейін зақымдалған аймақта құрғақ ылғалды сырылдар естіледі. |