доклад. ялы телефонны адам азасына тигізетін сері Эрали Назым, Мухтарова Адема Мейіргер ісі
 Скачать 28.11 Kb.
|
|
«Ұялы телефонның адам ағзасына тигізетін әсері» Эрали Назым, Мухтарова Адема «Мейіргер ісі» 1-5 топ «Анатом» үйірмесі мүшелері Абдигулова Панар Қуанышовна Жоспар; Кіріспе; Ұялы телефонның адам ағзасына деген кері әсері көп екендігін жастар санасына жеткізу; SAR- дегеніміз не? Анатом үйірме мүшелері жүргізген тәжірибелер Ұялы телефонлы қолданудағы пайдалы кеңестер; Қорытынды; Қолданылған әдебиеттер; Кіріспе «Техниканың жетілгені сонша,адамның да қажеті болмайды..» Е.Лец Уотсон, - дейді Белл! Егер мені ести алсаң, терезеге барып, қалпағыңды бұлға.» Осыдан 141 жыл бұрын, 1876 жылы 10 наурызда айтылған бұл тіркес бірінші рет телефон арқылы айтылған. Заманауи смартфондар тек байланыс құрылғылары ғана емес, инновациялық жоғары технологиялық гаджеттер.Ұялы телефон әлемдік сахнада мемлекеттердің қарқынды дамуында ерекше орын алады. Жаңа технологияны тиімді пайдалану,балаларға білім беруде,еңбек етуде,шаруашылықта сондай-ақ еңбектің барлық салаларында қол еңбектің жеңілдеуіне әкелді.Біз ұялы телефонның қасында оянып, ұйықтап қаламыз; біз таңымызды оятқышпен және әлеуметтік желілердегі жаңалықтар таспасын қараудан, көлікте музыка тыңдаудан және т.б. өткіземіз. Дегенменде екі мұхит арасын бірнеше секундта байланыстыруға, қабілетті құрылғының адам организіміне кері әсерін тигізбей ме?- деген сауал ойландырады.Ұялы телефондар адамзатта жаңа жаппай фобия – номофобияны тудырды. Біз күтпеген жерден сүйікті гаджетсіз қалудың обсессивті қорқынышы туралы айтып отырмыз. «Қазір әлемде адамдардан гөрі ұялы телефондар көп» 2.Ұялы телефонның адам ағазасына әсері Смартфондар немесе өзгеде инновациялық жоғары технологиялар электромагниттік сәлуле шашады. Біз оларды өз көзімізбен көре алмағанымыз ,ағзамызға ешқандай зиянын келтірмейді дегенді білдірмейді.Бірнеше ондаған жылдар бойы бүкіл әлемде ұялы құрылғылардың адам ағзасына теріс әсерін дәлелдеу немесе жоққа шығару үшін үздіксіз зерттеулер жүргізілді.Бұған БҰҰ аясында құрылған Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы да жеке бағдарлама арнады.ДДҰ зерттеулеріне сәйкес, электромагниттік сәулелену тұтастай алғанда бүкіл денеге теріс әсер етеді, бірақ бұл толқындардан ұрпақты болу және жүйке жүйелері, сондай-ақ иммунитет ең көп зардап шегеді.Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының 2014 жылғы қорытындысы,ұялы телефонның электромагниттік сәулеленуі қатерлі ісіктерді зерттеу жөніндегі халықаралық агенттікпен адамдар үшін канцерогенді болуы мүмкін деп жіктелген. Биологиялық және медициналық зерттеулер нәтижесінде ЭМ сәуле тек қана адам ағзасына емес сондай-ақ жануарлардың; нерв жүйесіне ,ішкі мүшелерге тигізетін зардаптары анықталған. Көптеген зерттеулер нәтижесінде ЭМ сәулелер көптеген ауруларлың дамуына немесе тууына әсіресе,қатерлі ісіктерлің қоздырушысы ретінде фактілер тіркеле бастады. Себебі ЭМ сәулелер ең алдымен адамның ми құрылысна зиян келтіреді: есте сақтау,ойлау,көру,сөйлеу,есту т.б Әрине, көпшілігіміз ыңғайсыздық пен мерзімді бас айналу, шаршау мен жүрек айну, ұйқысыздыққа мән бермейді, мұның бәрін өмірдің жылдам қарқынымен байланыстырады.Шын мәнінде, мұндай физикалық жағдайлар мобильді құрылғының тұрақты жұмысымен де байланысты болуы мүмкін Смартфондар мен телефондардың миға әсері;Біз ұялы құрылғыға қоңырау шалған немесе алған кезде, сөйлесудің он бесінші секундынан бастап, біз ми ырғағының депрессиясын түзете аламыз.Осыдан кейін құлақ пен құлақ қалқанының температурасының жоғарылауы және сонымен бірге – мидың оларға іргелес жатқан бөлігі.2000-шы жылдардың басында швед ғалымдары эксперимент жүргізді, нәтижесінде телефонмен екі минут сөйлесудің өзі қан-ми тосқауылына зиянын тигізетіні және телефонды қойғаннан кейін ол бір сағат бойы қалпына келмейтіні анықталды. Мұның салдары біздің миымыздың тіндеріне улы ақуыздардың енуі болуы мүмкін. Егер бір мезгілде жүйке жүйесінің ауруларына бейім (немесе олардан зардап шегетін) адам телефонмен сөйлессе, ол тіпті эпилепсиялық инсультке ұшырауы мүмкін.Смартфондар ми жасушаларын әлсіретіп ,қартаюды тездетеді. 2019 жылдың қазан айында АҚШ-тың Орегон университетінің ғалымдары смартфон дисплейлеріне көк шамының ұзақ уақыт әсер етуінің теріс әсерін растайтын зерттеу нәтижелерін жариялады.Олар эксперимент ретінде шыбындарды алды. Олардың бір бөлігі қараңғыда ал басқасы көгілдер жарықта болды.Нәтижесінде табиғи жарықта болған шыбындарға қарағанда көгілдер жарықты қабылдағандар ерте өлеген. Эксперименттік топтағы шыбындарда көз торының және нейрондардың зақымдануы бас ми, сондай-ақ қозғалыс белсенділігінің бұзылуы анықталды.Бұған дейін Франция ғалымдары зерттеу жүргізіп, диодты шамдардың көгілдір сәулесі көз торына қауіпті және табиғи ұйқы ырғағын бұзады деген қорыауруыға келді. Смартфондар мен телефондардың психикаға әсері; Эллекс университетінің қызметкерлері Нетта Вайнштейн мен Эндрю К.Прзибильский «Менімен байланыса аласыз ба?» зерттеуінің нәтижелеріне негізделген, ұялы телефондар басқа адамдармен қарым-қатынасқа теріс әсер етуі мүмкін деген қорытындыға келді. Яғни адамдардың бір бірінен алшақтап жекеленуі. Даниялық психотерапевт Илзе Сандтың пікірінше , мобильді құрылғыларға шамадан тыс тәуелділік ттудырады. Оған негіз ретінде ,адам ұялы телефоны шырылдап жатыр немесе дірілдеп жатыр деп есептейтін мазасыздықпен жүретін жағдай, шын мәнінде олай емес, «Фантомдық діріл синдромы» деп аталды. Ми қыртысы бұлшықет микроспазмтарынан, денеге үйкелуден туындаған сенсорлық сезімдерді бұрмалай бастайды , бұл галлюцинация болып табылады. Фантомдық діріл туралы алаңдаушылықты азайту үшін телефонды киім қалтасынан шығару немесе бірнеше сағат сайын 10 минут бойы барлық технологияларды пайдалануды толығымен тоқтату, оларды серуендеу, кітап оқу, тікелей сөйлесулермен ауыстыру ұсынылады. Ұялы телефон әсерінен туындайтын аурулар; Альцгеймер Паркинсон Импотенция,бедеулік,түсік тастау Дерматит Көру,есту нашралауы,бас ауруы Психикалық ауытқулар Қазіргі статистика бойынша,тәулігіне 24 сағат болса адамдар соның 12-13 сағатын ұялы телефондармен өткізеді. Телефонды көп қолданатын адамдардың бас ауруы әдеттегіден 3 есе көбейген,қан қысымы жоғарлаған.Ұялы телефондарлың зияны ересек адамдарға қарағанда балаларға көбірек тиеді. Қазірде балалардың смартфонды жетік меңгергені сыр емес,олар жаңа технологияларға тез бейімделуде. Алайда,ұзақ уақыт телефонның балаларға әсері;ашушаңдық,шаршау,жүйкенің тез жұқаруы,есте сақтау ,көру қабілетінің нашарлауы. Ұялы телефон батареяларының өздігінен жану және жарылу жағдайлары бірнеше рет тіркелді. Олардың кейбіреулері қайғылы аяқталды.2010 жылы 17 тамызда Үндістанда Nokia 1209 ұялы телефонындағы жарылыстан 23 жастағы ауыл шопаны қайтыс болды. Ұялы телефон арқылы сөйлесуге шамадан тыс ынта кейбір жағдайларда пайдаланушының электр тогының соғуына әкелді.Зақымдану себебі факторлардың жиынтығымен байланысты:Зарядтағышқа қосылған телефонды пайдалану;Зарядтағыштың кіріс және шығыс арналарының электрлік оқшаулауының болмауы;Ванна несесе бассейн де смартфонды қолдану;жоғары градусқа қалдыру нәтижесіндегі жарылыс т.б Телефон ұрпақты болу жүйемізге қалай әсер етеді?; Жасыратыны жоқ, жыныстық дисфункция әдетте нейроэндокриндік және жүйке жүйелерінің жұмысына тікелей байланысты.Мобильді құрылғы ерлер мен әйелдердің ұрпақты болу жүйесіне өте жағымсыз әсер ететіні дәлелденді. Американдық репродуктивті медицина қоғамының (ASRM) мүшелері үш жүзден астам ер адамды тексерді.Мобильді технологияны белсенді пайдаланушыларға (күніне кемінде 4 сағат) қызықты нәтиже көрсетті. Олардың сперматозоидтары басқа зерттелушілерге қарағанда сапасыз болды, бірақ сперматозоидтар саны аз болды.Осындай нәтижелерді Венгрия университетінің қызметкерінің зерттеулері де әкелді. Бір жылдан астам уақыт бойы ол екі жүз ер адамды бақылап, нәтижесінде сперматозоидтардың сапасының нашарлауы анықталды.Сонымен қатар зерттеуге қатысушылар оны қолданып қана қоймай құрылғыны шалбарының қалтасында алып жүрді. Көптеген әйелдер күнінің көп бөлігін сөйлесумен өткізеді. Өкінішке орай, бұл өте ауыр зардаптарға, соның ішінде туа біткен ақаулары бар балалардың туылуына, мерзімінен бұрын босануға, түсік тастауға және т.б. Кейбір штаттарда жүкті әйелдерге мобильді құрылғыларды пайдалануға мүлдем тыйым салынған. Ұялы телефонның адам денсаулығына зияны туралы басқа да дәлелдер; Ұялы телефонның зияны шынымен болатынын физика-математика ғылымдарының кандидаты А.Ю.Сомов тәжірибе жүзінде дәлелдеді. Олар отыз екі ұялы құрылғыны сынады және олардың ешқайсысы өндірушілер жариялаған қауіпсіздік стандарттарына сәйкес келмеді. Бүгінгі күні Ресей Федерациясының санитарлық нормалары мен ережелері кәмелетке толмаған адамдардың мобильді құрылғыларды пайдалануын шектеуді ұсынады. Бангладеште 12 жастан төмен балаларға телефон қоллануға тыйым салынған. Ал оларға рұқсат берген ата аналар қылмыстық жауапкершілікке тартылады Франция сияқты елде смартфонның зиянын азайтуға белсенді түрде ұмтылуда. Бастауыш және жоғары сынып оқушыларына бұл құрылғыларды мектеп қабырғасында пайдалануға ресми түрде тыйым салынған. Сонымен қатар, ұялы телефонды жарнамалау 14 жасқа толмағандарға арналмауы керек. Мұның бәрі өскелең ұрпақты зиянды электромагниттік сәулелерден сақтайды деген болжам бар. Өкінішке орай, ұялы байланыс құрылғыларын өндірушілердің бұл мәселе бойынша өз пікірлері бар, сондықтан олар ғылыми зерттеулерге барлық мүмкін түрде араласады, сонымен қатар өз нәтижелерін жасыруға тырысады. Алайда, көп ұзамай барлық зерттеулер жартылай немесе толығымен ұялы байланыс операторлары мен ұялы жабдықты өндірушілердің тапсыры бойынша жүргізілгені анықталды. 3. SAR – (АҒЫЛШ. Specific Absorprion Rates) ұялы телефон пайдаланған 1 секунд ішінде адам ағзасына жұтылатын ең жоғары меншікті қуатты көрсететін меншікті коэффициенті.Оның өлшем бірлігі 1Вт/кг. Еуропада рұқсат етілген көрсеткіш 10 граммға 2Вт/кг,ал АҚШ та 1грамға 1,6Вт/кг,ТМД да 1Вт/см22. SAR неғұрлым төмен болса,ұялы телефонның сапасы солғұрлым жоғары. 4.Тәжірибе уақыты; Студенттер орта есеппен 5-6 сағат уақытын оқуға арнайды. Алайда сабақ уақытысында студентер көп уақытын смартфонға арнайды. Сауалнама; Ұялы телефоннан шығатын сәулелер адам денсаулығына зиян екенін білесізбе? •иә •жоқ Ұялы телефонды жиі пайдаланасызба? •иә • жоқ SAR деген не? Білесізбе? •иә • жоқ Ұялы телефон қоллану барысында сізге тигізетін жағымсыз әсерді сезінесізбе? •иә • жоқ Телефонды пайдалану уақытыңыз күніңіздің көп бөлігін аладыма? •иә •жоқ Көзіңіздің көру қабілетіне байланысты сізде мәселелер барма?•иә •жоқ Ұялы телефонды пайдаланудағы пайдалы кеңестер! Ұялы телефонмен мүмкіндігінше қысқа сөйлесу керек. Қажеті жоқ әңгімеден аулақ болыңыз! Ұялы телефонмен сөйлескен кезде балалардан алшақ болу керек! Жүкті әйелдерге барлынша телнфонды аз шстауға кеңес береміз! Ұялы ьелефонды жас ерекшелігіне байланысты қолдануды шектеу керек! Ұялы телефонды құллаққап арқылы пайдаланған тиімдерек,осылайша ұялы телефон мидан алшақ болады! Ұялы телефонның ең көп радиация таратаиын кезі- телефон шырылдаған кез және сіз терген нөмірге байланыс құрған кез. Сол кезде телефонды басыңызжан алыс ұстағаныңыз жөн Жол апатының аллын алу үшін көлік жүргізу кезінде теонфонды сөндірген жөн! Телефон сатып аларлан бұрын оның SAR көрсеткішін көрсетілуін қадағалаңыз! Көбіміз ұйқы кезінде жастықтың жанына қойылған ұялы телефонымызға дабылды қоямыз. Бұл қорқынышты армандарды, ұйқының бұзылуын және нәтижесінде биологиялық ырғақтардың бұзылуын тудыруы мүмкін. Біздің ұялы телефонымыз денеге теріс әсер ететін электромагниттік толқындарды үнемі шығарады, сондықтан оны түнде өшірген дұрыс. Сондай-ақ құрылғыны кереуеттен, тіпті төсек басынан да алыс қойған жөн. Ұялы телефон иесінің көлігі болса, ол үшін «хендсфри» жүйесін қолданғаны дұрыс.Құрылғыны құлаққа жақын ұстамай, динамикті қосу мүмкіндігінше жиі пайдалы. Әсіресе, кардиостимулятор орнатылған адамдар абай болу керек. |