консультация юриста. Заңгердің көмегі. Загерді кмегі педагогтарды біліктілік санаттары туралы жылдам жауаптар Педагогтарды 73% біліктілік санатын беру бойынша сратар туындайды, ол педагогтерді жалаысынан да крініс табады.
 Скачать 0.54 Mb.
|
|
Журнал  СҰРАҚТАР-ЖАУАПТАР / СҰРАҚТАР-ЖАУАПТАР Заңгердің көмегі: педагогтардың біліктілік санаттары туралы жылдам жауаптар Педагогтардың 73% біліктілік санатын беру бойынша сұрақтар туындайды, ол педагогтердің жалақысынан да көрініс табады. Санаттарды тағайындау тұрғысынан мұғалімдер үшін не өзгергенін мақаладан біліңіз. Жауаптарды тәжірибелі заңгер дайындады.
Жоқ, мүмкін емес, бірақ бұл қызметтерді кәсіби нәтиже ретінде есепке алуға құқылы. Педагог қызметкерлерді аттестаттау тәртібі біліктілік санатын педагог жұмысының нәтижелері негізінде белгілейді.
Жоқ, болмайды. Бұл жағдайда жұмыс беруші ҚР Еңбек кодексінің нормаларын басшылыққа алуы керек, оған сәйкес жұмыс берушілер қызметкерлер үшін еңбекақы төлеу саласындағы мемлекеттік кепілдіктердің сақталуын қамтамасыз етуге міндетті, олар ҚР ЕК 102-бабының 6-тармақшасына сәйкес қызметкердің жалақысынан ұстап қалу мөлшерін шектеуді қамтиды. Қызметкердің өзі жұмыс істейтін ұйым алдындағы берешегін өтеу үшін оның жалақысынан ұстап қалу негіздері жұмыскерді жазбаша хабардар ете отырып, жұмыс берушінің актісі негізінде жүргізілуі мүмкін: ссапарға байланысты берілген жұмсалмаған және уақтылы қайтарылмаған ақша сомаларын өтеу үшін, сондай-ақ іссапарға байланысты шығыстарды растайтын құжаттар ұсынылмаған жағдайда; оқыту шарты болған кезде қызметкерді оқытуға байланысты шығындарды жұмыс берушіге еңбек шарты мерзімінен бұрын бұзылған кезде еңбекпен өтелмеген мерзімге пропорционалды түрде өтеуді көздейтін жағдайларда; жұмыскерге жалақы есебінен берілген жұмыс істелмеген авансты өтеу үшін; ҚР ЕК 95-бабының 3-тармағын қоспағанда, қызметкер жыл сайынғы ақылы еңбек демалысынан ауыстырылған немесе кері қайтарылған жағдайларда; басқа жағдайларда қызметкердің жазбаша келісімі болған кезде.
Иә, санаттың қолданылу мерзімі аяқталғанға дейін сақталады. Білім беру ұйымынан әдістемелік сүйемелдеуді жүзеге асыратын ұйымдарға немесе білім беру қызметін ұйымдастыруға ауысқан кезде педагогте бар «педагог-модератор», «педагог-сарапшы», «педагог-зерттеуші», «педагог-шебер» біліктілік санаты оның қолданылу мерзімі аяқталғанға дейін сақталады (ҚР Білім және ғылым министрінің 11.05.2020 № 192 бұйрығымен бекітілген Қағиданың 35-тармағы).
Педагогтерге біліктілік санаттарын беру (растау) қағидаларын Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020.05.11 № 192 бұйрығы реттейді. Жоғарыда көрсетілген Қағидалардың 36-тармағына сәйкес педагогте «өзін-өзі тану» пәнінен сабақ беру кезінде біліктілік санаты «өзін-өзі тану» пәні бойынша біліктілікті арттыру курстары туралы құжат болған кезде бұрын оқытылған пән бойынша біліктілік санатына теңестіріледі және қолданылу мерзімі аяқталғанға дейін сақталады. Яғни, егер сізде психолог болып жұмыс істейтін мұғалім-зерттеуші біліктілігі болса, онда бұл санат жарамдылық мерзімі аяқталғанға дейін сақталады. Біліктілік санаттарын кезекті, мерзімінен бұрын беру (растау) кезінде «өзін-өзі тану» пәні бойынша педагогтер диплом бойынша немесе «өзін-өзі тану» пәні бойынша ұлттық біліктілік тестілеуінен өтеді.
Заң ата-аналарға мұғалімдерді таңдау құқығын бермейді. Сынып жетекшісін тағайындау туралы шешім мектеп директорының құзыретіне жатады. Бұл мұғалімнің өзіне деген ұмтылысын ескереді, ол сынып жетекшісі сияқты қосымша жүктемеден бас тартуға құқылы. Егер ата-аналар ұстазды алмастырумен келіспесе, мәселе тек келіссөздер арқылы шешілуі мүмкін. Ата-аналар жазбаша түрде немесе жеке қабылдау кезінде, жақсырақ ұжымдық түрде, негізделген сұраулармен-сынып жетекшісін қалдыру немесе ауыстыру туралы өтініш бере алады. Егер қазіргі жағдайда мұндай мүмкіндік болса және ата-аналар маңызды дәлелдер келтірсе, ата-аналардың өтініштері кадрлық шешімдерге негіз бола алады. Директор шешім қабылдау кезінде мұғалімдердің жүктемесі, педагогикалық ұжымдағы қарым-қатынас, басқа сыныптардың ата-аналарының өтініштері мен тілегі, мұғалімдердің позициясы, болашақ кадрлардың ауысуы немесе жұмыстан шығарылуы және т. б. сияқты басқа жағдайларды ескеретінін ескеру қажет. Директорды сендіру мүмкіндігін арттыру үшін алдымен ауыстырудың себептерін анықтап, осы мәселе бойынша сол мұғалімнің позициясын нақтылау қажет.
Заңнама оқушыны бір сыныптан екінші сыныпқа ауыстыру немесе пән бойынша мұғалімді таңдау тәртібін реттемейді. Бұл мәселені шешу мектеп мұғалімдері кеңесінің ұсынымдары негізінде немесе өз қалауы бойынша шешім қабылдайтын білім беру ұйымы директорының құзыретіне жатады. Мекемеде бір сыныптан екінші сыныпқа ауыстыру процедурасын реттейтін жергілікті акт қабылдануы мүмкін. Ата-ана баланы параллель сыныпқа ауыстыруды талап ете алмайды, ол тек өтініш жасай алады. Міндетті қадам – директордың атына басқа сыныпқа ауыстыру туралы жазбаша түрде өтініш беру. Өтініште аударманың себебін мүмкіндігінше дұрыс негіздеу керек (мысалы, ұжымда қарым-қатынас жоқ, басқа бағдарламаны таңдады). Мұғалімнің оқушыны өз сыныбына оқуға қабылдауы туралы келісімі маңызды болуы мүмкін, бірақ бұл келісім шешуші сипатқа ие емес. Шешім қабылдау кезінде көп нәрсе қосымша факторларға байланысты, мысалы: күшті сынып немесе әлсіз, бір мұғалімнің екіншісіне қарағанда жұмыс жүктемесі, аударғысы келетін оқушының үлгерімі мен тәртібі және т.б. осы факторларды ескере отырып, мектеп әкімшілігі шешім қабылдайды.
Адал еңбегі және өзінің кәсіби міндеттерін үлгілі атқарғаны үшін педагогке Қазақстан Республикасының заңнамасында, сондай-ақ ұйымның ішкі тәртіп қағидаларында көзделген көтермелеулер қолданылады. «Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградалары туралы» ҚР Заңына сәйкес педагогтің аса көрнекті жетістіктері мен Қазақстан Республикасына сіңірген ерекше еңбегі үшін оған мемлекеттік наградалар, оның ішінде «Қазақстанның еңбек сіңірген ұстазы» құрметті атағы беріледі. «Қазақстанның еңбек сіңірген ұстазы» құрметті атағына ие болған мұғалім республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1-қаңтарында қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің 1000 еселенген мөлшерінде біржолғы төлем алады. Білім беру саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тізбе бойынша білім алушылар мен тәрбиеленушілер арасында халықаралық олимпиадалардың, конкурстар мен спорттық жарыстардың жеңімпазын, жүлдегерін дайындаған педагогке тиісті мемлекеттік білім беру ұйымының қызметі бойынша үнемдеу есебінен үш лауазымдық айлықақы мөлшерінде біржолғы сыйақы төленеді (ҚР 27.12.2019 № 293 «Педагог мәртебесі туралы» заңының 9-бабы). 
Меншік нысанына қарамастан барлық білім беру ұйымдары тиісті білім беру деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес білім алушылардың қазақ тілін мемлекеттік тіл ретінде білуін, сондай-ақ орыс тілін және шет тілдерінің бірін оқып-үйренуін қамтамасыз етуі тиіс («Білім туралы» 27.07.2007 № 319 ҚР Заңының 9-бабының 2-тармағы). |
