БМН
|
қызметі
|
Зақымдану клиникасы,
паралич
|
тітіркенуі
|
зерттеу әдістері
|
I жұп
nervus olfactorius
иіс сезу нерві
Сезімтал нерв
|
Иіс сезу
|
1. Аносмия
2.Гипосмия
(ринит, этмоидит, мұрын қуысының ісігі, бас ми жарақаты, ми ісігі)
3.Гиперосмия (истерия, наркомания)
4.Паросмия(шизофрения, анемия)
|
Иіс сезу елесі (эпилепсия аурасы) – самайдың сыртқы бөлігі
|
Көзі жұмылған күйде иістерді ажыратуды тексеру
|
II жұп
nervus opticus
көру нерві
сезімтал нерв
|
1.Көру өткірлігі
2.Көру аясы
3.Түстерді ажырату
|
1.Амавроз, амблиопия
2.Гемианопсиялар
3.Дальтонизм
|
Көрру елесі (эпилепсия аурасы) – шүйде бөлігі
|
1.Сивцев кестесі
2.Периметрияны балғамен анықтау
3.Рабкин кестесі (пигментті кесте)
|
III жұп
nervus oculomotorius
көзқимылдатқыш нерв
аралас нерв (қозғалтқыш және парасимпатикалық талшықтары бар)
|
1.Көз алмасын қимылдату
2.Қабақты көтеру
3.Қарашықтың жарыққа реакциясын қамтамасыз етуі
|
1. Птоз
2. Сыртқа карай қылилық
3. Диплопия
4. Мидриаз
5. Аккомодация параличі
6. Конвергенция параличі
7. Экзофтальм 8.Офтальмоплегиялық синдром
9.Аргайл- Робертсон синдромы (нейросифилис)- қарашықтың жарыққа реакциясы жоқ болғанымен, аккомодация мен конвергенция сақталған.
|
10.Аргайл- Робертсон кері синдромы (Экономо летаргиялық эпидемиялық энцефалииті) - қарашықтың жарыққа реакциясы сақталғанымен, аккомодация және конвергенция бұзылган
11.Вебер синдромы (ми аяқшасы зақымданғанда) – III БМН парезі + қарама қарсы жақта спастикалық гемиплегия
|
1. Қабағының симметриялығына мән беру
2. Көз алмасының қимылын тексеру балғамен «Н»әрпін салу
3. Диплопияны анықтау
4. Қарашықтың жарыққа реакциясын тексеру
5. аккомодация мен конвергенцияны анықтау балғамен
|
IV жұп
nervus trochlearis
шығыр нерві
қимылдатқыш нерв
|
m.obliquus superior иннервациялап көзді сыртқа және төмен қаратады
|
Параличі – Көз алмасы жоғары және ішке қарайды, диплопия (бас ми жарақаты)
|
–
|
Көз алмасының қимылын зерттеу балғамен
|
VI жұп
nervus abducens
әкеткіш нерв
қимылдатқыш нерв
|
m. rectus lateralis латеральды тік бұлшық етті қимылдатып, көзді сыртқа қарай қозғалтады
|
1. Ішке қарай қылилық, диплопия
2. Фовиль алмасушылық синдромы: VI жұп және VII жұп парезі +қарама қарсы жақта орталық гемиплегия
|
–
|
Көз алмасының қимылын зерттеу балғамен
|
V жұп
nervus trigeminus
үшкіл нерв
аралас нерв
|
1. Бет, мұрын, ауыз қуысы, тіс және мидың қатты қабығының сезімталдығын қамтамасыз етеді.
2.Шайнау бұлшық етін қимылдатады
|
1.Невралгия – беттің жарты бөлігіндегі ұстамалы найзағай соққандай қатты ауру сезімі
2. Анестиезия зақымдану тармағына байланысты
3.Герпес бөртпелері (Гассер түйіні)
4.Зельдер зоналары бойынша беткей сезімталдықтың болмауы (ошақ nucleus tractus spinalis n.trigemini болса)
|
5.Валленберг -Захарченко алмасушылық синдромы:
-ошақ жақта жұмсақ тандай, жұтқыншақ пен дыбыс байламдарының салдануы, Горнер синдромы, мишықтық атаксия, нистагм және беттің жартысының беткей сезімталдығының болмауы
- ошаққа қарама қарсы жақта дененің жартысының беткей сезімталдығының болмауы (мишықтың артқы төменгі артериясы зақымданғанда)
|
Бетте сезімталдықты тексеру және шайнау бұлшық етінің қимылын тексеру
|
VII жұп
nervus facialis
бет нерві
аралас нерв
|
1. Мимикалық бұлшық еттерді қимылдатады
2. Көз жас безін
3.Үзеңгі бұлшық етін
4. Тілдің алдыңғы 3/2 бөлігінің сезімталдығын қамтамасыз етеді
|
1.Прозоплегия (шеткі салдануы):
-беттің ассиметриясы
-«Белл» симптомы
-лагофтальм
-«желкен» симптомы
-«Шарко» леп белгісі симптомы
-көзден жас ағу
-гиперакузия
-гипогевзия
2.Орталық салдану:
-«Шарко» леп белгісі симптомы ошаққа қарама қарсы жақта
|
3. Мийяр- Гюблер алмасушылық синдромы: VII жұп парезі +қарама қарсы жақта орталық гемиплегия
|
Барлық мимикалық бұлшық еттердің қызметін тексеру және тілдің алдыңғы 3/2 бөлігінің сезімталдығын тексеру
|
VIII жұп
nervus vestibulocochlearis
кіреберіс- есту нерві
сезімтал
|
Есту мен тепе -теңдік сақтауға жауап береді
|
1. Нейросенсорлық кереңдік
2.Кондуктивтік кереңдік
3.Гипакузия
5.Вестибулярлы атаксия
6.Меньер синдромы
|
Есту елесі
|
1. Бес метр қашықтықта сыбырлап сөйлеу
2.Ринне сынағы
3. Вебер сынағы
4. Ромберг сынағы
|
IX жұп
nervus glossopharyngeus
тіл- жұтқыншақ нерві
аралас
|
1. Жұтқыншақ бұлшық етін қимылдатады
2.Құлақ маңы безін иннервациялайды
3.Жұтқыншақ пен тілдің артқы 3/1 бөлігінің сезімталдығын қамтамасыз етеді
|
1. Дисфагия, назолалия
2.Жұтыну мен таңдай рефлексінің болмауы
3.Жұтқыншықтың анестезиясы, анальгезиясы
4. тілдің артқы 3/1 бөлігініңагевзиясы
5. Невралгия
|
5.Валленберг -Захарченко алмасушылық синдромы:
-ошақ жақта жұмсақ тандай, жұтқыншақ пен дыбыс байламдарының салдануы, Горнер синдромы, мишықтық атаксия, нистагм және беттің жартысының беткей сезімталдығының болмауы
- ошаққа қарама қарсы жақта дененің жартысының беткей сезімталдығының болмауы (мишықтың артқы төменгі артериясы зақымданғанда)
|
1. Жұтыну және тандай рефлексін анықтау.
2. Тілдің артқы 3/1 бөлігінің сезімталдығынанықтау
|
X жұп
nervus vagus
кезбе нерв
аралас
|
1. Жұтқыншақ, таңдай мен көмейдің қимылын қамтамасыз етеді
2. Өңештің көлденең саласы бұлшық етін қимылдатады
3.Жүрек, өкпе, өңеш, асқазан, ішектің бірыңғай салалы бұлшық еттерін қимылдатады
4.Асқазан мен ұйқы безінің секрециясын қамт,етеді
5. Жұтқыншақ, көмей, есту тесігінің сезімт. қамт. етеді.
|
1.Жұмсақ таңдайдың салбырауы, «А»дыбысын айтқыздырған кезде жұмсақ таңдайдың қозғалмауы
2.дисфония (сырылдаған дауыс)
3.дисфагия
4.жұтыну рефлексінің төмендеуі
5.тахикардия, аритмия
|
1. «А»дыбысын айтуын сұраймыз. Дыбыстың таза анық айтылуы тексеріледі
2. Тілшіктің симметриялығы тексеріледі
3. Жұмсақ таңдайдың салбырап тұрғанына мән береді
4.Жұтыну және жұмсақ таңдай рефлексін анықтау
|
XII жұп
nervus hypoglossus
тіл асты нерві
қозғалтқышнерв
|
1. Тілдің барлық бұлшық еттерін қимылдатады
2.Шайнау, жұту, соруға қатысады
3.Артикуляция
|
1. Тілдің орталық салдануы
2.Дизартрия
3. Тілдің шеткі салдануы
4. Глоссоплегия
|
Джексон алмасушылық синдромы: XII жұп шеткі салдануы+қарама қарсы жақта орталық гемиплегия
|
Тілін аузынан шығаруын сұрайды, оның симметриялығына, атрофия, фибрилляциясына мән береді
|
XI жұп
nervus accessorius
қосымша нерв
қимылдатқыш нерв
|
mm.sternocleidomastoideus et trapezius қимылдату арқылы басты оңға немесе солға бұрады, иықты көтереді және жауырынды бір біріне әкеледі
|
1. Спастикалық қисық мойын
2.Шеткі салдану:
- mm.sternocleidomastoideus et trapezius атрофиясы
-ошақ жақта иығы төмен түсіп тұрады
-басын қарама қарсы жаққа бұрып тұрады
|
-
|
mm.sternocleidomastoideus et trapezius күші тексеріледі
|
Скачать 77.5 Kb.