кок китап. 1. Бізді заманымыза дейінгі жазу сызулар мен аыз жырлар
 Скачать 426.48 Kb.
|
|
-.Жансүгіровтің «Құлагер» поэмасында қанша жүйрік атқа сипаттама береді: 20 -Құлагерді өлтірген : Батыраш -Батыраш,Қотыраштардың Ақан серігі жасаған қастандықтары: Құлагерді мерт қылады - І.Жансүгіровтің «Құлагер» поэмасындағы Құлагердің мерт болатын тарауы: «Жалғыз қазық» - І.Жансүгіровтің Құлагер қазасынан кейін Ақанды тірі өлік сияқты етіп суреттеу себебі: Құлагер – Ақанның сұлулық идеалы,оның өлімі- әншінің көркемдік мұратын өлтіру. -«Ұнайды өмірі мен Ақан маған»деп Ақан туралы ірі шығарма жазған: І.Жансүгіров -« Лермонтов болмағанда біздің Ақан, Кісіме еді ақындықтан құр алақан? Ортасын олқы көрген бұл да дара, Имеген иттерге бас сері, дархан, »- деп Ақан сері туралы айтқан: І.Жансүгіров -«Тұсында сері болсын,пері болсын, Ұнайды өмірімен Ақан маған,» - деп Ақан сері туралы айтқан: І.Жансүгіров -«Аттанып аттандайын,алшаңдатып, Желкілдеп қара сақал шудадайын, Бұлқанды алып қара барадайын...» -деген үзінді Ілиястың қай шығармасынан: «Құлагер» -«Қайыңдай мінсіз,таудай таза жігіт, Көң-қоқыр,былапыттан жеріп жүрген»- І.Жансүгіровтің қай поэмасынанкейіпкеріне берілген сиапаттама: «Құлагер» Ақанға -Ілиястың туған жері,дархан даласына арнаған поэмасы: «Дала» 1930ж -- І.Жансүгіровтің 300 жылға жуық тарихты қамтитын тарихи-философиялық поэмасы: «Дала» -Қазақ халқының екі ғасырлық өміріндегі негізгі кезеңдердітүгел қамтитын шығармасы: «Дала» -Әр дәуірдегі дала шындығын қамтыған І.Жансүгіровтің поэмасы: «Дала» -1730-1930 жылдар аралығын қамтитын І.Жансүгіровтің поэмасы: «Дала» - І.Жансүгіровтің «Дала» поэмасының тұлғалы қаһарманы: Тарихшы шал - І.Жансүгіровтің «Дала» поэмасындағы оқиғалар кімнің көзімен берілген: Тарихшы шалдың -«Құрбандық», «Ақтабан», «Бостандық» тараулары І.Жансүгіровтің қай шығармасынан: «Дала» - І.Жансүгіровтің «Дала» поэмасындағы 1916жылғы оқиғаға арналған тарауы: «Толқын» - ...Бұрынғы өткен күніңді, Берейін жырлап елге ,анам. Көргеніңді бүгінгі Жаз,жаз,қалам,тер қалам..үзінді алған поэма: «Дала» -«Дала» поэмасының жанрлық ерекшелігі:Эпико-лирикалық,сюжетті тарихи поэма -«Дала» поэмасы қалай аяқталды: Қазан төңкерісінің тойында айтылатын той бастау өлеңімен -І.Жансүгіровтің «Дала» поэмасының «Той бастау» тарауындағы көркемдік ерекшелік: Градация - І.Жансүгіровтің «Дала» поэмасындағы көркемдік ерекшелік: Соқ,жігіт!Соқ!Соқ, жігіт,күйіңді тарт! Лапылдат!Жандыр!Күйдір!Құмарт! Градация - І.Жансүгіровтің «Күй» ,«Күйші» поэмаларының тақырыбы: Өнер мұраты, өнерпаз тағдыры. -Бес тараудан тұратын, шығарманың басынан аяғына дейін біртұтас тартылған оқиға жүйесі жоқ І.Жансүгіровтің шығармасы: «Күй» - І.Жансүгіровтің «Күй» поэмасында әңгіме болатын ертегінің аты: Бозінген -Қобызшы шал Молықпай Ілиястың қай поэмасының кейіпкері: «Күй»1929жыл - І.Жансүгіров «Жарғақ шалбар,жарық қобыз,жалғыз дауыс» деп қандай кейіпкер туралы айтып тұр: Молықбай -Қай шығарманың кейіпкері өнері үшін бостандығынан айырылады? «Күйші» -Қазақ поэмасына психологиялық талдаунақтылығын әкелген,оқиғалар тізбегіне баяндауды суреттеумен үйлестіруді жүзеге асыратын І.Жансүгіровтің шығармасы: «Күйші» - І.Жансүгіровтің «Күйші» поэмасын қандай тоқа жатқызуға болады:эпико-психикалық поэма -17 тараудан тұратын І.Жансүгіровтің «Күйші» поэмасы қандай ұйқас,неше буынмен жазылған?: 11 буынды қара өлең ұйқас - І.Жансүгіровтің Хан Кене бейнесі кездесетін поэмасы: «Күйші» поэмасы - І.Жансүгіровтің «Күйші» поэмасын кейіпкерлері: Кенесары,Қарашаш,Сары үйсін күйші,Сапақ І.Жансүгіровтің «Күйші» поэмасында Күйші жігіттің Қарашаштың қаталдығын көрген кезде тартқан күйлері: «Атылған аққу», «Суға кеткен» - І.Жансүгіровтің «Күйші» поэмасын басты кейіпкер: Күйші дейді аты аталмайды -«Бөл-бөл,бөбек,бөл, бөбек, Бөгелмейтін білім біл бөбек. Білмесең білім бекерсің, Бет алдыңа кетерсің,»- шумағындағы дыбыс үндесу тәсілі: Аллитерация - Көркемдік тәсілдің түрі: Қымыздай балға ашытқан тәтті қызға, Жігіттер бәріңізде сұқтанарсың,- Теңеу - « ..Көгінен нұр төгілген Жерінен дүр, гүл өнген- Жердегі ұжмақ Бұл қай жақ ,»- деген шумақ қандай ұйқас ? Егіз ұйқас Тоқсыртып кәрі аршаны от маздатқан, Шал үйін сағынушы ек біз екекше... І.Жансүгіровтің «Күй» Осындағы «тоқсыртып» сөзінің мағынасы: оттағы отты шашпай,ысырып жию Бейімбет Майлин (1894 1938) 1.«Драмалық серпіннің басы-«Майдан» (М.Әуезов) 2.«Бейімбет еңбектері жаңа өміріміздің шежіресі еді,биік белесіне енді шыға бергенде үзіліп кетті.»(Ғ.Мүсірепов) 3.Туған жері:бұрынғы Торғай облысы,Қостанай уезі,Дамбар болысы,Ақтөбе елді мекені (қазіргі Қостанай облысы, Тобыл ауданы). 4.Шығармалары:көптеген өлңдері,әңгімелері бар. 5.Повесьтері: «Шұғаның белгісі»(«Садақ»журналы, 1914), «Раушан коммунист» 6.Романы: «Азамат, Азаматыч», 7.Поэмалары: «Рәзия қыз» (1919), «Маржан»(1913), «Өтірікке бәйге»(1922), «Хан күйеуі»,(1923), «Бөліс» (1927), «Кемпірдің ертегісі» (1927), «Қанай»(1928) 8.Драмалық шығармалары: «Шұға», «Жалбыр», «Майдан», «Амангелі» (Ғ.Мүсіреповпен бірге), «Шаншар молда», «Талтаңбайдың тәртібі», «Неге қияр», «Ауыл мектебі»,т.б. Таным дерек 10.Б.Майлин 4 роман (бесінші «Қараша»романы табылмады),17 повесть,19 поэма,15 пьеса (барлығы 24) 2 сценарий, либретто жазған.Өлеңдерінің саны-201,фельтоны-132,очеркі-38,мақаласы-700-ден асады.Жазушының 74 бүркеншік аты бар екендігі анықталды.(Тоқтар Бейісқұлов) Қазақ әдебиетінің «Үш бәйтеректің» бірі Б.Майлин Б.Майлинніңөмір сүрген жылдары (1894-1938жж) Б.Майлиннің туған жері Торғай олб.қазіргі Қостанай обл. Шын есімі: Баймағамбет Білім алған татар мұғалім:Әбдірахман Сатыбалдин Б.Майлин оқыған «Уазифа» мектебі орналасқан қала: (Троицк) Бейімбетпен Медресе-Ғалияда жақын дос болған, бірге оқыған баш- құрт ақыны: (Сайфи Құдаш) «Садақ» қолжазба журналының әрі редакторы,әрі белсенді авторы болған жазушы : Б.Майлин 1922 ж. С.Сейфулиннің шақыруымен Орынборға келіп, баспасөз қызметіне кіріскен жазушы: Б.Майлин Б.Майлин 1923-1937 жылдары: (50-ге жуық кітап, жинақ жариялаған) Б.Майлиннің Қостанайға барып, жаңадан шығарыса тын газетінің аты: ( «Ауыл») «Менің бұл күнге дейін жазған тақыр ыбым ауыл туралы ғана болып келеді. Өндіріс өмірін суреттеуге мен әлі күнге дейін кірісе алғаным жоқ. Өйткені әлі күнге дейін өндіріс өмірі мен таныстығым жоқ» -деген пікірдің авторы: Б.Майлин Б.Майлиннің 1916 жыл оқиғасына арна лып жазылған поэ- масы: «Кемпірдің ертегісі» Б.Майлиннің қоғам дық маңызы үлкен әлеуметтік мәселе лерді қозғайтын позмасы:«Кемпір дің ертегісі» Б.Майлиннің өлеңі: «Кедейге» Б.Майлин шығарма ларының басты тақырыбы: Кедей өмірі «Мұсылмандық белгісі»,«Әкесінен хат», «Садақбайға» деген өлеңдердің авторы: Б.Майлин Б.Майлиннің 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалысы тұсын дағы ауыл өмірінің ақиқатын суретте ген шығармасы: «Әкесінен хат» Б.Майлиннің ел-жұртты тегіс еңбек ке шақыратын өлеңі: «Қуаныш» «Қуаныш»,« Кедей дің кейістігі» деген өлеңдердің авторы :Б.Майлин «Сен жыласаң - көзден жасым тамшылар, Сен қуансаң –қайғы, шерім аршылар,»-деген үзінді алын ған Б.Майлиннің өлеңі «Кедейге» Б.Майлиннің кедей лер мұқтажын білдіру,әділетсіздікті сынау сарыны аңғарылатын өлеңі: «Байлыққа» («Мұқтаждық», «Мал»,«Қарынға» Б.Майлиннің патшаның тақтан құлаған кездегі жазған өлеңі: «Қазаққа» Б.Майлиннің әйел басының азаттығы на арналған өлеңі : «Азат әйел» «Сен азаттық көркісің, Азаттығың мәңгі,мәңгі, Мәңгі –бақи бекісін!»-деген үзінді Б.Майлиннің қай өлеңі:Азат әйел Б.Майлиннің поэмасы: («Рәзия қыз»,1919ж) Б.Майлиннің әйел теңдігін жырлаған шығармасы: «Рәзия қыз» Б.Майлиннің әйел теңдігін жырлаған шығармасы: «Маржан» Б.Майлиннің «Маржан» поэмас ындағы Маржанды сүйген жігіт» (тер):Сәлім (жас қойшы), Тасқара (жалшы) «Рәзия қыз», «Кемпірдің ертегісі», «Қанай» поэмаларының авторы:Б.Майлин Б.Майлиннің әйел теңдігі тақырыбына арналған шығарма лары: «Қашқан келіншек», «Рәзия қыз» (1919);(«Бай- дың қызы», «Зәйкүл»,«Маржан» Б.Майлиннің кедей лер мұқтажын білдіру,әділетсіздіктерді сынау сарыны аңғарылатын өлең дері: («Мал», «Мұқтаждық», «Байлыққа» және «Қарынға») Б.Майлиннің шығар маларындағы ұнам ды кейіпкер: (Қақ-соқпен ісі жоқ, момын,еңбекші, адал да аңқау жан) Б.Майлин шығарма-ғы типтік образ (жиынтық кейіп -кер): Мырқымбай Мырқымбай! Мырқымбай! Мырқымбай! Бай,бай,бай,бай!-деген өлең тармақтарының авторы : Б.Майлин Бара алмаймын! Оған пенде бола алмаймын! Тентіретіп жіберсең де, Бұл тіліңді ала алмаймын!» Үзінді алынған Б.Майлиннің өлеңі («Мырқымбай») Б.Майлиннің шақырған жұмысқа бармай,жер жыртуға әкесі кетіп,өзі қасында қалғанын сипаттайтын өлең: «Кедейдің кейістігі» «Қойшы-қолаң ,қайда өңкей сиыршы! Маңайыма келіп бәрің жиылшы!-деген тармақтар Б.Майлиннің қай кейіпкер інің сөзі:(Мырқымбайды) «Барлық қазақ иемденіп жұмақты,Басқаларға орын қалмай жүрмесін,»-деген Б.Майлиннің өлең жолдары нан аңғаруға болады: (Астарлы кекесінді) Б.Майлиннің шығармашы лығының ең үздік шыңы деп есептегеніңізді белгі- леңіз:(«Жауынгер жанр» әңгіме жанрының озық шебері Б.Майлиннің әңгімесі («Даудың басы-Дайрабай дың көк сиыры») *** «Даудың басы-Дайрабайдың көк сиыры»әңгімесіндегі атқамінер қу адамдар: (*Сәдуақас,Айсары) Б.Майлиннің әңгімесі («Қанды кек») Б.Майлиннің ауылдағы кейбір жалған белсенді лердің зиянкестігін, колхоз ісіне кесапат тигізгенін сөз ететін шығармасы («Ұлболсын») «Шеше,тыңдаңыз, сіздің үйге берілген жоспар:бір пұт ет,он қадақ шыртылдақ ,он қадақ ескі темір,он қадақ ескі жүн,төрт мүйіз,бес тұяқ, бір ит терісі, бір мысық терісі...»Үзінді Бейімбеттің қандай әңгімесінен?(«Ұлболсын») Б.Майлиннің қаламынан туындаған шығарма («Қара шелек») «Қара шелек» әңгімесінде табиғи суреттелген: (Колхозға ұйымдасудың бір көрінісі) Бірмағамбет,Айша Б.Майлиннің қай шығарма сының кейіпкерлері? (Қара шелек) Б.Майлиннің әңгімесі: («Кедей теңдігі») Бұқабай-Б.Майлиннің қай әңгімесіндегі кейіпкер («Кедей теңдігі») «Мен Жындыбаевпын!» деп айқай салатын кейіпкер қай жазушының қаламынан туған(Б.Майлиннің) Б.Майлиннің кейіпкері –(Желдібай) Б.Майлиннің «Желдібай Жындыбаев»әңгімесі суреттелетін уақыт(1930 жылдарындағы ел тірші- лігіндегі келеңсіздіктер) Б.Майлин «Күлпаш», «Әже» , «Айт күндері» әңгімелеріне ортақ тақыры бы (Аштық,жоқтық,қиын шылық құрбандары) Б.Майлиннің «Ауыл» газетінде жарық өрген әңгімесі(«Айранбай») Б.Майлиннің «комуниске жазылған» кедейдің тұрмысы ,санасы «революцияланғаны» туралы әңгімесі: («Айранбай») Б.Майлиннің «Айранбайы» Қандай әңгіме? ( Терең психологиялық) Б.Майлиннің «Айранбайы» айттатын ән:(«Көкек») «Үдетпелі жоспарды жиырма төрт сағат ішінде орындатпақшы»болған Б.Майлиннің кейіпкері: (Талтаңбай) Арыстанбайдың Мұқышы қандай кейіпкер? (Жалақор, бұзық) «Төртбақ,теке көз, шалбар бет қара»қай кейіпкер? (Арыстанбайдың Мұқышы) Б.Майлиннің бір шығарма сындағы баққаны-өсек, іздегені-пәле,жұрт арасына іріткі салып, атыстырып-шабыстырып жүретін кейіпкер:Мұқыш Б.Майлин шығармалары- ның ең негізгі жинақталған сипаты:(Юмор,сатира,сатиралық сықақ,ащы сынның,байсалды реализмнің астарлы келуі) Б.Майлин әңгімелерінің көркемдік ерекшелігі: (Қарапайымдылығы, шыншылдығы,табиғилығы, адамның жан сыр- ындағы өзгерістерді шебер беру) Б.Майлиннің әңгімесінде: «Өзі жаяу,жалаң аяқ, ерні кезерген,тілінген. Үстінде шоқпыт-шоқпыт қима шапанның жұрнағы бар»деп суреттеген кейіпкер:(Түйебай) Б.Майлиннің повесі: («Раушан-комунист») Б.Майлиннің өзі өмір сүріп отырған заман талабына жауап ретіндегі замандас бейнесі:(Раушан-Азамат) Бәкен деген кейіпкері бар Б.Майлиннің шығармасы: (Раушан-комунист) Бәкен Б.Майлиннің қай шығармасының кейіпкері: («Раушан-комунист» повесі) Раушан басындағы ең басты қиындық:(Бәкеннің надандығы) «Раушан-ел ішіндегі күң әйелдердің арасынан шыққан көсем,»-деген пікірдің иесі:(Мәриям) Б.Майлиннің(«Раушан-комунист»)повесіндегі Раушанның Қамар, Ғайшалардан ерекшелігі: (Саяси санасы) Б.Майлиннің ең алғашқы прозалық шығармасы: («Шұғаның белгісі»,1914) Б.Майлиннің 20 жасында шығарған тұңғыш шығар масы:(Шұғаның белгісі») Б.Майлиннің әйел теңсіздігі сөз болатын шығармасы:(Шұғаның белгісі») «Шұғаның белгісі»повесі неше тараудан тұрады:13 Б.Майлиннің алғаш рет «Садақ» журналында жарияланған шығармасы: (Шұғаның белгісі) Б.Майлиннің «Шұғаның белгісі»повесіндегі оқиға ның куәгері,әңгімелеп айтушы адам:(Қасымжан) Б.Майлиннің «Шұғаның белгісі»повесінің кейіпкер лері: (Әбдірахман; Есімбек; Қасымжан) «Ерекең», «Қамысақты» географиялық атауларының қай шығармада қолданыл- ған?(Б.Майлин. «Шұғаның белгісі» Б.Майлиннің «Шұғаның белгісі»повесіндегі Шұға ның әкесінің аты:Есімбек Б.Майлиннің «Шұғаның белгісі»повесіндегі Әбдірахманның сүйген қызы:Шұға Б.Майлиннің «Шұғаның белгісі»повесіндегі Шұға ның сүйген жігіті, бас кейіпкер : Әдірахман Б.Майлиннің «Шұғаның белгісі»повесіндегі бас кейіпкері мұғалім болуы және оны Әбдірахман деп атауының себебі: (Алғаш қы екі ұстазының да аты Әбдірахман болған) Б.Майлиннің «Шұғаның белгісі»повесіндегі бас кейіпкерлер: Әбдірахман, Есімбек Б.Майлиннің «Шұғаның белгісі»повесіндегі кейіп керлер: Әбдірахман, Күлзипа Ыбырай,Беркімбай, Қажыбай атты кейіпкерлер кездесетін Б.Майлиннің шығармасы: «Шұғаның белгісі» Кәрім,Зәйкүл,Қаржау атты кейіпкерлер кездесетін Б.Майлиннің шығармасы: «Шұғаның белгісі» «Шұғаның белгісі» повесіндегі болыс Құрман: (Есімбектің туған құдасы) Б.Майлиннің «Шұғаның белгісі» повесіндегі сюжет тік байланыстың қай оқиға дан басталады? (Шұғаның Әбдірахманды тұңғыш көруінен) «Отаудың сықырлауығы -нан Шұғаның сығалап,бізге қарап тұрғаны білінді..»-деген сөйлемнен кейінгі әңгіме құрылысының жалғасы:Сюжеттік дамуы «Шұғаның белгісі» повесін- дегі сюжеттің шарықтау шегі: (Шұғаның қатты құса боп ауруға шалды ғуы, амалсыздан Есембек тің Әбдірахманды тұтқыннан босатуы) Б.Майлиннің «Шұғаның белгісі» аяқталатын оқиға: Шұғаның өлімі «Бұрын «Тарғыл өгіз сойған» деуші едік. Есімбектің сол «Өгіз сойғанның ең шұрайлы жеріне қонушы еді.«Үзінді алынған шығарма : «Шұғаның белгісі» «Жүзі құбыла ,сөзі құран Шұғамның ,Бір Шұға үшін жанды құрбан қыламын...» -деген Б.Майлиннің «Шұға ның белгісі» повесіндегі үзінді кімнің аузынан айтылады? (Әбдірахманның) Көп айдың көрмегелі жүзі болды,Жүрмісің аман-есен көз көргенім... «Шұғаның белгісі» повесіндегі қай кейіпкердің сөзі? Кәрімнің «...Әуре боп неге біткен ажар,көрік, Ішіңе от түсірдің , қалқам,көріп. Гүлденту жас өмірді мақсұт боп ед, Серттесіп ,қол алысып ,уәде беріп,» - деген қоштасу хат: (Шұғанікі,1-шумағы) «Жолыңа құрбан қып ем жан мен тәнді , Дариға , айтылған серт болмай қалды.Көре алмай ақтық минут дидарыңды,Арманда жан тапсырған мен бір зарлы...» Үзінді қай шығар ма соңында кездеседі? |