Ист.Беларуси. 1. Лютаская рэвалюцыя 1917 г. Бел нац рух
 Скачать 60.64 Kb.
|
|
39) Вызваленне Бел ад ням-фаш захопнікаў. Уклад бел народа ў разгром фашыстаў.Восенню 1943 г., пасля разгрому фашысцкіх войск пад Курскам, пачалося выгнанне ворага з акупіраванай тэрыторыі Беларусі.У 1944 г. пачаўся завяршальны этап Вялікай Айчыннай вайны, які характарызаваўся поўным выгнаннем акупантаў з савецкай зямлі і пачаткам вызвалення народаў Еўропы ад фашысцкай няволі.Савецкае камандаванне прыняло ўсе неабходныя меры для забеспячэння поспеху аперацыі па вызваленні БеларусіЗ першых жа дзён наступлення ў Беларусі на ўсіх напрамках разгарнуліся бязлітасныя баі на зямлі і ў паветры. 24 чэрвеня лінія абароны праціўніка была прарвана.Разгарнуліся баі за сталіцу Беларусі – Мінск. У той час як частка савецкіх войск разам з партызанамі заканчвалі ліквідацыю акружанай групоўкі праціўніка пад Мінскам.Разгром нямецка-фашысцкіх войск у Беларусі ўвайшоў у гісторыю як адна з важнейшых бітваў Вялікай Айчыннай і другой сусветнай вайны.Яшчэ дзевяць месяцаў пасля вызвалення Беларусі працягвалася вайна супраць фашысцкай Германіі. Беларускі народ увесь гэты час аказваў усямерную дапамогу Чырвонай Арміі і адначасова адраджаў жыццё на амаль цалкам спапялёнай, разбуранай зямлі Беларусі. 42) Аднаўленне народнай гаспадаркі Б пасля зак ВАВ.Вялікая Айчынная вайна і фашысцкая акупацыя прынеслі беларускаму народу велізарныя бедствы. Аднаўленне эканомікі пачыналася адразу пасля вызвалення.Галоўнымі напрамкамі прамысловага развіцця пасляваеннай Беларусі з’явіўся паскораны рост машынабудавання, металаапрацоўкі, электраэнергетыкі, паліўнай прамысловасці, будаўнічых матэрыялаў.Пасляваеннае машынабудаванне характарызуецца не толькі адраджэннем старых, але і стварэннем шэрагу новых яе галін.Машынабудаванне і металаапрацоўка пераўтварыліся ў вядучую галіну эканомікі рэспублікі.У ходзе пасляваеннага аднаўлення і развіцця прамысловасці рэспубліка павінна была рашыць вялікую задачу падрыхтоўкі кадраў для вытворчасці. Аднаўленне і развіццё галін цяжкай прамысловасці падрыхтавала базу для развіцця вытворчасці прадметаў спажывання.Далейшае развіццё атрымала лёгкая прамысловасць.Вялікая праца вялася ва ўсіх абласцях рэспублікі па аднаўленню харчовых, мясамалочных і іншых прадпрыемстваў, якія выраблялі прадукты харчавання.Высокімі тэмпамі ішло аднаўленне і развіццё прамысловасці ў заходніх раёнах Беларусі.Складаным было становішча ў сельскай гаспадарцы.Былі прыняты меры па матэрыяльна-тэхнічнаму ўмацаванню сельскай гаспадаркі.У калгасах і саўгасах аднаўляліся пасяўныя плошчы, павялічваліся ўраджайнасць, пагалоўе жывёлы, паляпшалася арганізацыя працы.Хуткае аднаўленне і развіццё прамысловасці, некаторыя поспехі ў развіцці сельскай гаспадаркі далі магчымасць некалькі палепшыць становішча насельніцтва, хаця жыццё большасці людзей было вельмі цяжкімю.У цэлым жа складалася эканоміка, дазволіўшая БССР заняць у далейшым значнае месца ў сістэме агульнасаюзнага падзелу працы, стварыліся ўмовы для ўсебаковага развіцця рэспублікі. 43) Асноўныя напрамкі сац-эк і пал развіцця Б у 50-80 гг.Прамысловасць Беларусі ў пачатку 50-х гадоў дасягнула грунтоўных зрухаў у сваім развіцці.Была зроблена першая спроба рэфармавання эканомікі ў краіне.Прамысловае будаўніцтва ў 50-я гады вялося ва ўмовах паскоранай навукова-тэхнічнай рэвалюцыі.Быў узяты курс на актыўнае супрацоўніцтва навукі з вытворчасцю – вучоныя.Паспяховае прамысловае будаўніцтва ў 50-я гады дазволіла асвоіць выпуск новых відаў прамысловай прадукцыі.Перавод прамысловасці і іншых галін народнай гаспадаркі на новы тэхнічны ўзровень ажыццяўляўся марудна. Больш выразна спроба рэфармаваць кіраванне эканомікай праявілася ў 50-я гады ў сельскай гаспадарцы.Прычынай адставання сельскай гаспадаркі перш за ўсё была эканамічная палітыка, якую праводзіла савецкае кіраўніцтва.У 50-я гады ў краіне ўзнікла новая эканамічная сітуацыя. Сутнасць яе ў наступным: значна павялічыліся маштабы савецкай эканомікі, змянілася якасць эканомікі ў сувязі з навукова-тэхнічнай рэвалюцыяй.Разгарнулася другая спроба рэфармавання кіравання эканомікай.Спачатку рэформы далі дастаткова высокія вынікі. Між тым, рэформа як бы прыпынілася пасярэдзіне, на ўзроўні прадпрыемства: яна не дайшла да кожнага рабочага месца, але не закранула і верхні эшалон кіравання.Павелічэнне дзяржаўных асігнаванняў на патрэбы сельскай гаспадаркі, а таксама выкарыстанне ўласных сродкаў дазволілі калгасам і саўгасам ажыццявіць шырокую праграму будаўніцтва вытворчых памяшканняў.У маштабах СССР развіццё сельскай гаспадаркі Беларусі выглядала нядрэнна.У пасляваенныя гады ў СССР і БССР захоўвалася палітычная сістэма, якая склалася ў 20–30-я гады і была замацавана ў Канстытуцыі.Першым крокам у вяртанні да мірнага жыцця былі выбары ў Вярхоўны Савет БССР і мясцовыя Саветы рэспублікі.Але ў пасляваенныя гады новая хваля рэпрэсій прыйшла на Беларусь – чарговыя арышты, дэпартацыі людзей на спецпасяленні і ссылку.Вострай была палітычная сітуацыя ў заходніх абласцях Беларусі. Тут прадоўжылі ўзброеную барацьбу супраць савецкай ўлады групы асоб, якія супрацоўнічалі ў час акупацыі з фашыстамі.Аднак складаная сітуацыя была не толькі ў заходніх раёнах. Зладзейска-грабежніцкія банды і групы дзейнічалі на ўсёй тэрыторыі рэспублікі.Ліквідацыя крымінальных банд была завершана ў 1948 г.Былі зроблены некаторыя намаганні па ўдасканаленню палітычнай сістэмы.Працэс аднаўлення грамадства, які разгарнуўся ў 50-я гады, востра паставіў задачу выпрацоўкі стратэгічнага курсу.Эканамічныя рэформы 60-х гг. таксама патрабавалі дэмакратычных змен у жыцці грамадства. Толькі яны не наступілі.З сярэдзіны 50-х гадоў неаднаразова рабіліся спробы павялічыць ролю Саветаў у кіраванні дзяржавай і грамадствам.Аднак рэальная ўлада знаходзілася ў руках партыйных камітэтаў. Нягледзячы на высокія паказчыкі росту прамысловай вытворчасці, з першай паловы 70-х гадоў паралельна існавалі і ўзмацняліся негатыўныя з’явы – адставанне тэмпаў паскарэння навукова-тэхнічнага прагрэсу і ўкаранення ў вытворчасць дасягненняў навукі і тэхнікі.Павелічэнне дзяржаўных асігнаванняў на патрэбы сельскай гаспадаркі, а таксама выкарыстанне ўласных сродкаў дазволілі калгасам і саўгасам ажыццявіць шырокую праграму будаўніцтва вытворчых памяшканняў.Эканоміка Беларусі была часткай агульнагаспадарчага комплексу СССР.Вынікам развіцця эканомікі БССР да сярэдзіны 80-х гадоў з’явілася стварэнне буйнога тэрытарыяльна-галіновага прамысловага комплексу.Мы бачым, што ўвесь пасляваенны перыяд, у тым ліку і ў 70-я – першай палове 80-х гг., у рэспубліцы вялося інтэнсіўнае капітальнае будаўніцтва, нарошчваліся вытворчыя магутнасці.Аднак нельга не лічыцца з тым фактам, што ў эканамічным развіцці краіны і нашай рэспублікі ў першай палове 80-х гг. сталі відавочнымі негатыўныя з’явы. Гэта перш-наперш зніжэнне тэмпаў эканамічнага росту. Не ўдалося забяспечыць у поўнай меры выхад народнай гаспадаркі БССР, як і СССР у цэлым, на якасна новы навукова-тэхнічны і арганізацыйна-эканамічны ўзровень. Рэспубліка не дабілася рашучага зруху ў інтэнсіфікацыі вытворчасці. Не адбылося значнага паляпшэння якасці вырабленай прадукцыі. Значна ўскладнілася экалагічная сітуацыя ў выніку бурнага індустрыяльнага развіцця і недаацэнкі прыродаахоўных мер, недахопаў у ахове здароўя і г.д. Усё гэта выклікала сур’ёзную заклапочанасць у грамадстве. Мацней і мацней раздаваліся галасы аб неабходнасці перамен.З другой паловы 70-х гадоў канцэпцыя пабудовы камунізму атрымала працяг у канцэпцыі развітога сацыялістычнага грамадства.З сярэдзіны 50-х гадоў неаднаразова рабіліся спробы павялічыць ролю Саветаў у кіраванні дзяржавай і грамадствам.Аднак рэальная ўлада знаходзілася ў руках партыйных камітэтаў. І наогул ўсё грамадска-палітычнае жыццё было строга рэгламентавана і цэнтралізавана.Кіруючай сілай беларускага грамадства з’яўлялася Кампартыя Беларусі. Яе колькасць павялічылася з 48,2 тыс. камуністаў у 1946 г. да 688 тыс. у 1985 г.Важную ролю ў палітычнай структуры і жыцці грамадства ігралі грамадскія арганізацыі – гэта перш-наперш прафсаюзы.Усплеск грамадскай актыўнасці быў звязаны з абмеркаваннем і прыняццем Канстытуцыі СССР 1977 г. і Канстытуцыі БССР 1978 г. Іх вартасцю была арыентаванасць на абарону сацыяльных гарантый людзей. 45. БССР на международной арене (1945 - 1955 гг.). Международно-политический статус Беларуси после Второй мировой войны изменился. 1 февраля 1944 г., накануне конференции в Думбартум-Оксе где планировалось обсудить проект Устава Организации Объединенных Наций (ООН), Верховый Совет СССР принял закон, по которому все союзные республики получили право вступать в непосредственные отношения с зарубежными государствами, заключать с ними договоры и обмениваться консульскими и дипломатическими представительствами. В марте 1944 г. был создан Народный комиссариат (с 1946 г.- Министерство) иностранных дел Беларуси. Первым министром стал К. Киселев. Из всех союзных республик только Беларусь и Украина стали членами ООН, учитывая их вклад в разгром фашизма, огромные людские и материальные потери. 26 июня 1945 г. БССР вместе с другими 50 государствами подписала Устав ООН, ратифицированный Верховным Советом БССР 30 августа 1945 г. По инициативе белорусской делегации 1-я сессия Генеральной Ассамблеи ООН приняла резолюцию о выдаче и наказании военных преступников. В феврале 1947 г. БССР подписала мирные договоры с Болгарией, Италией, Румынией, Венгрией и Финляндией. Только за 1944-1955 гг. БССР подписала более 30 международных договоров, соглашений и конвенций. БССР стала членом ряда международных организаций: Международного союза электросвязи и Всемирного почтового союза (1947), Всемирной метеорологической организации (1948), Всемирной организации здоровья (1948), Международной организации труда (1954), Организации ООН по делам образования, науки и культуры (ЮНЕСКО). Однако связи БССР с зарубежными странами в первое послевоенное время были незначительны. Их развитию мешали трудности восстановления хозяйства, "холодная война", политика "закрытости" советского общества, негативного отношения властей ко всем, кто имел контакты с представителями других стран. Внешнеполитическая деятельность БССР проводилась в русле международной политики СССР, скоординированной с политикой стран членов Варшавского Договора и Совета Экономической Взаимопомощи. Все вопросы отношений с иностранными государствами, международными организациями решались с ведома союзных органов. Характер и масштабы внешнеполитической деятельности республики определялись общими процессами развития международной обстановки, противоборством двух систем и их внешнеполитических союзов. 47. Грам.-паліт. жыцце на Бел. у 1946-1985 гг.У пасляв. гады захоувалася паліт. сіст., якая склалася у 20 – 30-я гг. і была замацавана у Канстыт. СССР 1936 і Канстыт. БССР 1937. Першым крокам да мірнага жыцця сталі выбары у Вярх. Савет (1947) і мясц. Саветы рэсп. (1948). Але у пасляваенныя гады на Бел. прыйшла новая хваля рэпрэсій. Востпай была сітуацыя у Зах. абласцях Бел.. Тут прадаужалі узброеную барацьбу супраць ав. улады групы асоб, я-я супрацоуніч. у час акуп. з фашыстамі. Іх падтрымлів. людзі, я-я незаслужана пакутавалі ад рэпрэс.. Гэтыя абставіны выклікалі недаверулады да многіх мясц. ураджэнцау. У 1953 г. памёр I.Стал.. Нарэшце, быў спынены махавік рэпр.. Пачатая лібералізац. і аздараўл. маральна-паліт. абставін у краіне выклік. вял. надзеі ў грам. на хуткія перам.. У БССР шыр.памерынабыларэабіліт.ахвяр культу ас. Стал.. Ажыццяў.рэф., накірав. на ўдасканал.паліт.сіст. і дэмакратыз.. У 1957 г. была прынятапастан. па паляпш.дзейн.Саветаў. Актывізавалася заканадаучая дзейнасць Вярх. Савета БССР. Аднак рэальная улада знаходзілася у руках партыйных камітэтау.Але прагрэс. з'явы ў грам.-паліт. жыцці не былі працягл. і скончыл. тым, што ў II пал. 60-х гг. узмацніліся кансерват. тэндэнц.. На змену "адлізе" прыйшла эпоха "застою". Убачыўшы безвыніков. хуткага "скачка ў камунізм", кіраўніц. дзярж. вылучыла канцэпцыю развітога сацыялізму. Велічны размах набылі шматл. ідэалагічн. кампаніі. Але пры адсутн. дэмакратычн. свабод і ўзмацненні партыйнага бюракратызму ўсё гэта выклікала апатыю і песімізм у народа.КПБ, як адзін. частка КПСС, не была самаст.. Партыйн. органы не выконвалі паліт. ф-цый, а былі вышэйш. дзярж. органамі.Т.ч., хаця ў паліт. сіст. БССР існавалі Саветы, прафсаюзы, камсамол і інш. грам. арганізацыі, фактыч. ўсё замыкалася на Кампартыі.Вельмі супярэчліва праводзіл. нацыян. палітыка. 3 сяр. 60-х і да канн.80-х гадоўнац.прабл.разв. Бел.разглядаліся ў агульн.кантэксцеінтернацыян.палітыкі КПСС. Нац.пыт.вырашалася без лікуспецыфікі бел. нар..У галінеадук. і культуры палітыкаўлад у БССР у 60—І палове 80-х гг. спрыялахуткаму росту сяродмоладзі і ўсягонасельніцтва, але мала садзейнічалазахаванню і развіццюнацыянальнаймовы і культуры.Штодатычыццарэлігіі, то ў палітыцыўрадабольшпрык-метнымісталітэндэнцыіверацярпімасці. Але ж насілледзяржавы ў адносінах да рэлігіі і царквы не спынялася. Новаяантырэлігійная хваля прыходзіцца на канец 50-х—60-я гады. 48. БССР на миждународ. Арене 50-80 . Повышению авторитета БССР на международной арене способствовало открытие в 1958 г. Постоянного представительства Белорусской СССР при ООН. В дальнейшем Беларусь избиралась непостоянным членом Совета Безопасности при ООН (1974-1975 гг.), 4 раза избиралась в Экономический и Социальный Совет. Она участвовала в работе 70 международных организаций и их органов. Беларусь стала соавтором 10 проектов резолюций по вопросам разоружения. По предложению БССР Генеральная Ассамблея ООН в 1971 г. приняла Конвенцию о нераспространении срока давности на военных преступников и преступления против человечества. Через участие в международных и межправительственных организациях республика укрепляла свой авторитет на международной арене. В области внешнеэкономических связей решающую роль играло Министерство внешней торговли СССР. Оно определяло экспортные заказы, организовывало поставки в республику импортного оборудования и промышленных товаров. Во второй половине 50-х - первой половине 80-х годов экспорт Беларуси увеличился во много раз. Если в 1956 г. более 100 предприятий республики поставляли свою продукцию в 47 стран, то в 1985 - 300 предприятий более чем 100 государствам.В целях расширения торгово-экономических связей БССР подписала Конвенцию о международных выставках. В 60-70-е гг. на выставках в Брюсселе, Японии, Лейпциге, Канаде, Польше и других городах и странах золотыми призерами выставок были тракторы МТЗ, БелАзы, силосоуборочные комбайны и прицепы. В 60-х гг. БССР принимала участие более чем в 200 международных выставках . За это время 30 изделий 18 предприятий получили 37 почетных дипломов. БССР также проводила специализированные международные выставки, что свидетельствует о признании ее достижений в той или иной области науки и техники. ТакжеВажную роль в укреплении отношений с зарубежными странами играли культурные связи, которые осуществлялись государственными творческими союзами и коллективами, учебными и научными заведениями, Белорусским обществом дружбы и культурной связи с зарубежными странами, Комитетом 52) Палітыка перабудовы ў СССР і яе вынікі. Абвяшчэнне сувірынітэта Беларусі.У сярэдзіне 80-х гадоў Савецкі Саюз апынуўся перад шэрагам праблем сацыяльна-эканамічнага, палітычнага і культурнага развіцця.Аднак тагачасная нерэфарміраваная эканоміка СССР аказалася недастаткова ўспрымальнай да новых ідэй, дасягненняў навукі і тэхнікі.Перабудову прадугледжвалася праводзіць у рамках сацыялістычнага выбару, сацыялістычных ідэалаў і каштоўнасцей.Для таго каб людзі паверылі ў безальтэрнатыўнасць перабудовы, ініцыятары яе ўпотай ад народа разглядалі яе як шлях капіталістычнай рэстаўрацыі ў краіне.Працэс фарміравання палітычнай апазіцыі пачынаўся з амаль непрыкметнай для кіраўніцтва Беларусі з’явы – значнага павелічэння ліку аматарскіх нефармальных аб’яднанняў і клубаў па інтарэсах.З другой паловы 1987 г. у дзейнасці клубаў і арганізацый усё больш і больш пачынаюць праяўляцца цэнтралізацыя і палітызацыя.У 1989 г. ствараецца штаб палітычнай апазіцыі – Беларускі народны фронт. Яго праграма, статут і іншыя дакументы мелі адкрыта антысавецкую і антыкамуністычную накіраванасць.Апазіцыя робіць спробу абвяржэння тагачаснай канцэпцыі гісторыі Беларусі.Шматлікія мітынгі і маніфестацыі пракаціліся па гарадах Беларусі вясной 1991 г.Інертнасць і абыякавасць, баязлівасць і здрадніцтва многіх кіраўнікоў Беларусі, мясцовых партыйных і дзяржаўных органаў, сілавых структур вялі да гібелі савецкай улады, да капіталістычнай рэстаўрацыі. Значная частка палітычна актыўнага насельніцтва падтрымала апазіцыю, другая частка раўнадушна заняла нейтральную пазіцыю. КПБ паступова адхілялася ад кіраўніцтва грамадствам. Набліжалася развязка. Яна наступіла ў жніўні 1991 г. 53. Удзел у стварэнни СНГ . Подписание Беловежских соглашений. Создание СНГ. В декабре 1991 года главы трех республик, основателей СССР, — Белоруссии, России и Украины собрались в Беловежской пуще (Белоруссия) для подписания договора о создании ССГ. Однако, ранние договоренности были отвергнуты Украиной. 8 декабря 1991 года они констатировали, что СССР прекращает своё существование, объявили о невозможности образования ССГ и подписали Соглашение о создании Содружества Независимых Государств (СНГ). 56. Внешняя политика РБ в конце 20-21. 14 февраля 1992 г. руководители СНГ подписали в Минске декларацию о сотрудничестве в рамках этого государственного объединения, о согласовании действий в проведении экономических реформ, соглашение о возвращении культурных и исторических ценностей государством, если они были вывезены без их согласия. Этот Договор был поддержан почти 80 % белорусов. Следующим шагом в углублении интеграции стало подписание 8 декабря 1999 Договора о создании Союзного государства Беларуси и России, а в 2000г этот Договор был ратифицирован обеими сторонами. В рамках этого соглашения два государства действовали по созданию общей правовой базы Союза, более эффективно началась формироваться единая экономическая , оборонная. Гуманитарное пространство. Беларусь выступает за превращение СНГ в региональную организацию с высоким уровнем экономической интеграции, за создание зоны свободной торговли. При сохранении в Содружестве разногласий, тем не менее, продолжается развитие сотрудничества в сфере борьбы с международным терроризмом, наркобизнесом, торговлей людьми. Создан Антитеррористический центр государств – участников СНГ. Беларусь активно сотрудничает в рамках Евразийского экономического сообщества (ЕврАзЭС). Это сотрудничество обеспечивает формирование устойчивых торговых связей, способствует промышленному развитию с использованием сложившегося разделения труда. Для укрепления безопасности на постсоветском пространстве Беларусь является участницей Организации Договора о коллективной безопасности (ОДКБ), которая начала функционировать с 18 сентября 2003г.Важной составной частью внешнеторговой политики Беларуси должно стать развитие туризма, сферы услуг; создание наукоёмких и нематериалоёмких производств; формирование благоприятного климата для прямых иностранных инвестиций. Республика Беларусь является членом ряда международных финансовых, валютно-кредитных учреждений. В 1992г. Республика Беларусь стала членом Международного валютного фонда (МВФ) , Европейского банка реконструкции и развития (ЕБРР) , Международного банка реконструкции и развития (МБРР) , Международной финансовой корпорации и др. Активно используя трибуны ООН, ОБСЕ, Движения неприсоединения для утверждения мирных и справедливых подходов к решению любых даже самых острых конфликтов, Беларусь тем самым подтверждает на международной арене имидж миролюбивого государства. Последовательная политика в сфере ядерного разоружения, участие в большинстве режимов нераспространения обеспечивает Беларуси высокое международное признание. Республика Беларусь исходит из убеждения, что мировой порядок XXI века должен основываться на механизмах коллективного решения ключевых проблем, на приоритете положений Устава ООН и общепризнанных норм международного права. |