1) Мова и соцыум. Функцыи мовы у грамадстве.
Ответ: Мова –сродак зносін паміж людзьмі. Соцыум-гэта то што і грамадства. Мова не зяуляецца зтявай індываідуальная, так як у кожнага свя мова, а значыць людзі не разумелі одін другога.
Мова не зяўляецца зьявай біялагічнай бо яна не перадаецца па спачанне . Функцыі: Камунікатыўная, пазнавальная, назыўная,астэтычная, Эмацыянальная акумулятыўная, этнічная.
|
2) гіпотызы паходжанне мовы.
У сучаснай навуцы існуе некалькі гіпотэз паходжання мовы, найбольш пашыранымі з якіх з’яўляюцца наступныя: Лагасічная (логасная) тэорыя паходжання мовы. Тэорыя «грамадскай дамоўленасці». Гукапераймальная гіпотэза. Выклічнікавая гіпотэза. Матэрыялістычная канцэпцыя.
|
3) Старабеларуская літаратурная мова.
У гісторыі беларускай літаратурнай мовы перыяд XIV–XVI стст. быў перыядам фарміравання моўнай сістэмы. Станаўленню і развіццю беларускай літаратурнай мовы ў XIV–XVI стст. садзейнічала тое, што беларуская мова была дзяржаўнай у Вялікім княстве Літоўскім. Гэта была мова дыпламатыі, на ёй выдаваліся законы, ажыццяўлялася справаводства, перапіска, ствараліся летапісы, помнікі дзелавога пісьменства. 14 стаг.зявіліся друкаваные кнігі: Псалтып, Катэхізіс. Пісаліся мастацкія творы: Александрыя.Слоўнікі . Пьсьменства на беларусі было на высокім узроўні і начало развівацца кнігадрукавання. Вядомыя асветнікі Скарына, Будны, Полацкі. З канца 16 ст. на беларусі распаўсюджваецца лацінская мова на той час афіцыйная пісьовая мова польская дзяржавы. У 1969 варшавскій сейм пряняу пастанову пісаць дакументы па польску. У кканцы 18 ст. белару. Землі увайшлі у склад рассійская імперыі. У 1840 г. на беларусі уводзіцца рускаяя мова.
|
6) Лексіка беларускай мовы паводле паходжанне.
Вылучаюцца два вялікія пласты нашай лексікі паводле паходжання: спрадвечная і запазычаная. Спрадвечная лексіка складаецца з чатырох пластоў слоў: індаеўрапейскія словы . агульнаславянскія. агульнаўсходнеславянскія словы. уласнабеларускія словы. Да запазычаных адносяцца словы іншамоўнага паходжання. Выдзяляюцца дзве вялікія групы запазычаных слоў: са славянскіх моўі з неславянскіх. Са славянскіх моў: стараславянізмы. з рускай мовы. з польскай мовы. З неславянскіх моў: балтызмы цюркізмы.лацінізмы.
|
20) Моўныя асаблівасці афіцыйна-справавога стылю
Выдзяляюцца два тыпы нормаў, якія дзейнічаюць у сферы пісьмовай дзелавой мовы: 1) тэкставыя нормы, якія рэгламентуюць пабудову тэксту дакумента, г.зн. семантычную і фармальную арганізацыю ўсяго тэксту і яго частак; 2) моўныя нормы, якія рэгламентуюць магчымасць ужывання моўных адзінак. Лексічны ўзровень: Словы ўжываюцца толькі ў прамым значэнні.Дапускаецца выкарыстанне абрэвіятур. Марфалагічны ўзровень Шырокае ўжыванне назоўнікаў са зборным значэннем. Шырокае ўжыванне інфінітываў .
|
19) Сінтаксічныя асаблівасці навуковых тэкстаў
У навуковых тэкстах распаўсюджаны розныя тыпы складаных сказаў, у прыватнасці з выкарыстаннем скла- даных падпарадкавальных злучнікаў, што ўвогуле характэрна для кніжнай лексікі. Сродкамі сувязі частак тэксту служаць пабочныя словы і сло- вазлучэнні: па-першае, з другога боку. Сказы ў навуковым стылі аднастайныя па мэце выказвання - яны амаль заўсёды апавядальныя. Абагульнена-абстрактны характар навуковага маўлення, паза- часавы план выкладу матэрыялу абумоўліваюць выкарыстанне пэў- ных тыпаў сінтаксічных канструкцый: няпэўна-асабовыя, абагуль- нена-асабовыя і безасабовыя сказы.
|
18) Кампазіцыйна-структурная арганізацыя навуковага тэксту
Кампазіцыйна навуковы тэкст утрымлівае тры часткі: уступную (аглядную), асноўную і заключную. Выбар кампазіцыі навуковага тэксту залежыць ад розных фактараў: пастаўленай навуковай задачы, метаду даследавання, навукі, жанру, традыцый, індывідуальнага стылю аўтара. Асноўнымі жанрамі навукова-вучэбнага падстылю з’яўляюцца анатацыя, рэферат, канспект, тэзісы.
|
17) Марфалагічныя асаблівасці навуковага стылю
У тэкстах навуковага стылю выкарыстоўваюцца амаль усе часціны мовы, за выключэннем выклічнікаў. навуковых тэкстах менш ужывальныя дзеясловы. Для навуковых тэкстаў характэрна ўжыванне аддзеяслоўных назоўнікаў. У навуковых тэкстах самымі частотнымі з’яўляюцца абстрактныя назоўнікі: маса, Дзеепрыметнік у беларускай мове, у параўнанні з рускай, ужываецца значна радзей ва ўсіх стылях мовы.
|
15) Навуковы стыль, яго функцыянальна‑камунікатыўныя характарыстыкі
У межах навуковага стылю даследчыкамі выдзяляецца некалькі падстыляў: уласна навуковы, навукова-папулярны, навукова-вучэбны, навукова-тэхнічны і навукова-палемічны. Уласна навуковаму падстылю (у адрозненне ад іншых падстыляў) уласцівы акадэмізм, сухасць. Напрыклад, словы тыпу дадатн. У навукова-вучэбным падстылі даволі часта сустракаецца зва‑
рот да чытача ў форме дзеясловаў будучага часу абвеснага ладу
Тыпу разгледзім (прапорцыю) Характар навуковага выкладу мяняецца ў працах навукова-папулярных і навукова-палемічных падстыляў. Як слушна заўважае А.А.Каўрус, «ступень эмацыянальнасці і экспрэсіўнасці навуковай мовы залежыць ад аўтарскай індывідуальнасці, а таксама ад галіны навукі і жанру. У працах грамадска-палітычнага цыкла яна самая высокая, у фізіка-матэматычных – самая нізкая»
| 14) Паняцце функцыянальнага стылю. Класіфікацыя функцыянальных стыляў. Функцыянальны стыль — разнавіднасць мовы, якая абслугоўвае пэўную сферу чалавечай дзейнасці: навуку, мастацтва, палітыку, Функцыянальныя стылі характарызуюцца формай (вусная, пісьмовая, дыялагічная, маналагічная), мэтай (паведамленне, просьба, загад) і ўмовамі зносін (узрост, характар узаемаадносін субяседнікаў). Стылі маюць спецыфіку і ў лінгвістычных адносінах: у адборы і выкарыстанні лексікі, марфалагічных і сінтаксічных сродкаў. У стылістыцы беларускай мовы вылучаюць пяць стыляў: чатыры кніжныя (афіцыйна-дзелавы, навуковы, публіцыстычны, мастацкі) і гутарковы (размоўны).
|
13)Адрозненні ў будове некаторых словазлучэнняў у беларускай і рускай мовах
У рускай і беларускай мовах словазлучэнне – гэта спалучэнне двух або некалькіх самастойных слоў, звязаных паміж сабою па сэнсе і граматычна. У словазлучэнні рэалізуюцца тры спосабы падпарадкавальнай сувязі: дапасаванне, кіраванне, прымыканне. Дапасаванне- падпарадкавальная сувязь, пры якой залежнае слова ставіцца ў тых жа формах роду, ліку і склону, што і галоўнае. Kipаванне -спосаб падпарадкавальнай сувязі, пры якім залежнае слова ставіцца ў пэўнай склонавай форме. Прымыканне- падпарадкавальная сувязь, пры якой залежнае слова звязваецца з га-лоўным толькі па сэнсе і інтанацыйна.
|
12) Лексіка-граматычная характарыстыка тэрмінаў У якасці тэрмінаў могуць выступаць толькі назоўнікі, прыметнікі, дзея-словы і прыслоўі, а таксама словазлучэнні з імі. назоўнікі: агульныя: акцыз, арэнд. уласныя ў якасці агульных: ампер, ват, джоуль. Прыметнікі, як правіла, ужываюцца ў спалучэнні з назоўнікам.ірэальны, рацыянальны. Рэдка ўжываюцца і дзеясловы-тэрміны: экспартаваць, рэкламаваць.Тэрмінаванне прыслоўяў назіраецца ў асноўным для абазначэння харак-тару выканання: беражліва, дакладна,Шырокавыкарыстоўваюцца тэрміны-словазлучэнні, якія могуць быць свабоднымі і несвабоднымі. У тэрмінах са свабодным спалучэннем слоў: рынак пакупніка. У несвабодным словазлучэнні: бацькоўская фірма.
|
11) Паняцце моўнай інтэрферэнцыі. Віды інтэрфірэнцыі.
Ітэр. заемадзеянне элементаў розных моўных сістэм ва ўмовах білінгвізму. Вылучаюць віды інтэрферэнцыі: фанетычная;акцэнтная;лексічная;марфалагічная;сінтаксічная;словаўтваральная.
|
9) Паняцце тэрміна. Тэрміналогія.
Тэрмін – гэта спецыяльнае слова ці спалучэнне слоў, прынятае для дакладнага выражэння спецыяльных паняццяў і абазначэння спецыяльных прадметаў. Тэрміналогія – раздзел мовазнаўства, які займаецца вывучэннем тэрмінаў, сукупнасць тэрмінаў пэўнай галіны навукі, тэхнікі, мастацтва, якая адлюстроўвае тую ці іншую сістэму паняццяў: юрыдычная, медыцынская, экалагічная тэрміналогіі і інш.
|
8) Актыуная і пасіуная лексіка у беларускай мовы.
Да актыўнайлексікіадносяцца агульназразумелыя шырока-ўжывальныя словы, пашыраныя як у вуснай, так і ў пісьмовайформе мовы. Такіх слоў у беларускай мове большасць: маці, брат. Пасіўную лексіку складаюць словы, якія маюць адценне ўстарэласці або навізны. Іх фарміраванне і функцыянаванне звязана з пэўнымі працэсамі ў грамадствё: развіццём навукі, тэхнікі, культуры і мастацтва.
|
7) Лексіка паводле сферы выкарыстання
сферы выкарыстання падзяляецца на дзве вялікія групы: агульнаўжывальную і абмежаванага ўжывання. Агульнаўжывальная(агульнанародная) лексіка з’яўляецца асновай слоўнікавага складу беларускай мовы: без гэтых слоў нельга сфармуляваць і выказаць думку. Лексіка абмежаванага ўжывання падзяляецца на дыялектную, жаргонную і спецыяльную. Дыялектную лексіку гэта словы мясцовых гаворак (дыялектызмы). Жаргонная лексікагэта гутарковая мова пэўнай групы людзей, аб’яднаных агульнасцю інтарэсаў, звычак, заняткаў.
| |
Скачать 27.92 Kb.