физио 2022. 1. Неліктен нитроглицеринді жтып оймай, оны тілді астында стау сынылады
 Скачать 67.58 Kb.
|
|
3-сұрақ. ФИЗИОЛОГИЯ Нитроглицерин әсерінің неғұрлым жылдам және айқын әсеріне қол жеткізу үшін нитроглицеринді жұтуға болмайды, керісіншеоны тілдің астында ұстаңыз. Сұрақтар: 1. Неліктен нитроглицеринді жұтып қоймай, оны тілдің астында ұстау ұсынылады? Жауабы: 2. Ауыз қуысында нитроглицеринді сіңірудің ерекшелігі неде? 3. Тіл астындағы нитроглицериннің әсері қандай? 3-сұрақ. ФИЗИОЛОГИЯ Ит кішкентай қарыншаға оқшауланған операция жасады Сұрақтар: 1. Павлов немесе Хайденхайн бойынша операция жасалғанын қалай экспериментальды түрде анықтауға болады? 2. Ит вагус нервінің (ми мен асқазан) әсерімен байланысты асқазан секрециясының фазаларын сақтап қалды ма? 3. Асқазан секрециясының фазаларын қалай анықтауға болады, иттің, Павлов немесе Хайденхайн бойынша қандай операция жасалды? 3. 3-СҰРАҚ.ФИЗИОЛОГИЯ Сілекей құрамында амилаза бар-тағамдық крахмалдың негізгі көмірсуларын ыдырататын фермент. Сілекей бездерінің амилазасы сәл сілтілі ортада белсенді. Алайда, тамақ ауыз қуысында өте қысқа уақыт қалады, ал асқазандағы орта қышқыл (рН 1,5-2). Сұрақтар: 1. Сілекей бездерінің амилазасы қайда жұмыс істейді? 2. Сілекей бездерінің амилазасы қашан жұмыс істейді? 4. 3-СҰРАҚ.ФИЗИОЛОГИЯ Студент емтихан тапсырады, ол қатты алаңдайды . Оның тынысы біркелкі емес, импульсі тез, аузында құрғақ … 1. Неге бұлай болды? 2. Мұндай жағдайларда сілекей түзілуін реттеу қалай жүреді? 3. Стресс кезінде сілекейді реттеудің нейрогормональды механизмдерін сипаттаңыз. 5. 3-сұрақ .ФИЗИОЛОГИЯ Адам бу ваннасында 10 минут болады, ал тер одан қатты ағып кетеді. Ауа температурасы 45 ° C, ылғалдылығы 100%. Сұрақтар: 1.Жылу беру осы жағдайларда жүреді ме? Жауабыңызды негіздеңіз. Жауабы :Қоршаған ортаның температурасы дене температурасынан асатын жағдайларда жылу беру булану арқылы жүзеге асырылуы мүмкін. Бірақ бу ваннасында ылғалдылықтың жоғары болуына байланысты тер булануы болмай жылу берілмейді. Егер ауа ылғалдылығы 100% болса, дененің ішкі температурасы қоршаған ортаның 34,4 ° C температурасында да көтеріле бастайды. Терлеу механизмін және оның терморегуляциядағы рөлін сипаттаңыз. Жауабы : Гипоталамустың алдыңғы, преоптикалық аймағын ынталандыру терлеудің күшеюіне әкеледі. Тер бездері симпатикалық холинергиялық жүйкелермен нервтендірілген. Адам сағатына 1-3 литрге дейін тер шығара алады. Атропин - М-антихолинергиялық блокатор, ал тер бездерінің жұмысы симпатикалық холинергиялық талшықтармен бақыланады. Сондықтан атропин тершеңдікті блоктайды және булану арқылы жылу беру жылдамдығын төмендетеді. 3. Тердің құрамын және оның жылдамдығына байланысты өзгеруін сипаттаңыз Жауабы: Тері адам мен жануарлардың сыртқы жабыны, оның ересек адамда көлемі 1,5-2 м2 тең .Тер түссіз сұйық зат, құрамында 98-99% су, 0,3% натрий хлориді, 0,1% мочевина, креатинин, несеп қышқылы,ұшқыш май қышқылдары болады. Тердің құрамы қан плазмасына ұқсас, бірақ белок болмайды. Тыныштық жағдайында терлеу жылдамдығы төмен, натрий, хлорид пен судың едәуір бөлігі қайта сіңеді, ал сүт қышқылы, зәр қышқылы мен калий концентрациясы жоғары болады. Жоғары температураға бейімделген адамдар термен тұзды аз жоғалтады, осмостық қысым мен дене температурасын ұстап тұру тиімдірек. Тер бөліну жылдамдығын иод-крахмал және Минор сынамасы арқылы анықтай аламыз. Зерттелетін тері бетіне Минор сұйығын жағып кепкен соң оның үстіне крахмал сеуіп жылытамыз. Тер шыққан соң крахмал ылғалданып, йодқа қосылады да көк түске боялады. Минор тәжірибесі тер шығуын 3 кезеңге бөледі: 1. көкнәр дәндері кезеңі тердің тамшылап шығуын анықтаймыз; 2. көк дақтар кезеңі шып-шып терлеу нәтижесінде тер аралшаларының пайда болуы; 3. қара терге түсу нәтижесінде көк дақтар бір-біріне қосылады.Бір кезеңнен екінші кезеңге ауысу жылдамдығын қадағалап отырып, денеден қанша тер шыққанын анықтауға болады. Минор тәжірибесінде крахмал боялмаса, тер шығу процесінің бұзылғаны. 6. 3-сұрақ.ФИЗИОЛОГИЯ Аш ішекте ас қорытуды зерттеу үшін эксперимент жүргізілді: екі түтікке бірдей мөлшерде ішек шырыны құйылып, 10 тамшы крахмал ерітіндісі қосылды. Екінші түтікке тірі егеуқұйрықтың аш ішек жолағы қосымша түсірілді. Екінші түтікте крахмал гидролизі тезірек жүрді. Сұрақтар: Ас қорытудың қандай үш түрін білесіз? Жауабы: Тағамдық гидролитикалық ферменттердің шығу тегіне байланысты ас қорыту үш түрге бөлінеді: меншікті, симбиотикалық және аутолитикалық . Меншікті ас қорыту сілекей, асқазан және ұйқы безі ферменттері арқылы жүзеге асады. Симбиотикалық ас қорыту- асқазан-ішек жолдарын мекендейтін бактериялар, біржасушалы жәндіктер есебінен қоректік заттардың гидролизі жүреді. Симбиотикалық ас қорыту күйіс қайыратын жануарларға тән, ал адамда тоқ ішекте ғана жүреді. Аутолитикалық ас қорыту қабылданған тағам құрамындағы экзогендік гидролазалар есебінен жүзеге асырылады. Аутолитикалық ас қорыту ана сүтімен қоректенетін сәбилерде маңызды рөл атқарады. Ал гидролиз процесінің локализациясы бойынша жасушалық ас қорыту, жасуша сыртылық асқорыту болып бөлінеді. Асқорытудың әр түрін сипаттаңыз (орналасқан жері бойынша). Жауабы: Жасуша ішілік ас қорыту - пиноцитоз және фагоцитоз нәтижесінде энтероциттерге түсетін қоректік заттардын гидролизі. Адам организмінде клетка ішілік ас қорыту лей- коциттерде және лимфа-ретикуло-лейкоцитарлық жүйе клеткаларында орын алуы мүмкін. Жасуша сыртылық ас қорыту -дистанттық (қуыстық) және контакттық (қабырғалық, мембраналық) болып екіге бөлінеді. Дистанттық (қуыстық) ас қорыту - ферменттер пайда болатын орыннан оқшау жерде іске асады. Ферменттер ас қорыту сөлдерінің құрамында асқазан-ішек жолдарының қуысында қоректік заттардың гидролизін іске асырады. Контакттық (қабырғалық, мембраналық) ас корыту клеткалар мембранасында орналасқан ферменттер көмегімен іске асады Неліктен екінші түтікте крахмал гидролизі тезірек болғанын түсіндіріңіз? Жауабы: Екіншісінде крахмал гидролизі тезірек болады, өйткені париетальды және жасушаішілік ас қорыту әлі де бар, ал бірінші түтікте тек дистанттық (ішек шырыны) болады. 7. 3-сұрақ.ФИЗИОЛОГИЯ Жылы ваннаға түсіп, адам алдымен суық, содан кейін жылу сезімін сезінеді. Сұрақтар: Суық рецепторлар қай жерде орналасқан? Жауабы:Суық рецепторлар терінің қалыңдығында, шамамен 0,17 мм тереңдікте, жылу рецепторлары - 0,3 мм тереңдікте орналасқан. Тері бетіндегі суықты сезетін нүктелердің жалпы саны жылуды сезетін нүктелер санынан едәуір асып түседі. Суық және жылу рецепторлары тері бетінде біркелкі емес орналасқан. Жылулық және суық терморецепторлардың преференциалды локализациясының жеке аймақтары бар. Краузе сауытшалары сырттағы температура 0,012 градусқа өзгерсе сезіп организмде реакция тудырады. 2. Қандай рецепторлар алдымен қозадысуық немесе жылы болады? Жауабы: Суық рецепторлар терінің үстіңгі бетіне жылу рецепторларына қарағанда жақынырақ орналасады. Сол себепті бірінші суық рецепторлар қозады. 3.Адамның температура сезімін түсіндіріңіз. Жауабы: Адамдарда температура сезімі жұлын мүйізіне Лиссауэр жолдарының аксондары бойымен жетеді, олар доральді мүйізденген сұр заттағы нейрондардың бірінші реттік синапсымен бір-екі омыртқа деңгейіне дейін көтеріледі. олар таламустың вентральды артқы бүйір ядросындағы нейрондарға көтеріледі Температураны сезу жүйесі әдетте тері анализаторының бөлігі ретінде қарастырылады және бұл үшін жақсы себептер бар. Біріншіден, бұл афференттік жүйенің рецепторлары теріде орналасқан. Екіншіден, көптеген зерттеулер көрсеткендей, оларды тактильді рецепторлардан бөлуге болмайды. Үшіншіден, тактиль мен температураға сезімталдықтың жолдары мен орталықтары сәйкес келеді. Алайда, бұл сенсацияларда ұқсастық бар дегенді білдірмейді. Ешқандай емес, тактильді және температуралық сезімталдық субъективті түрде, сондай-ақ кейбір объективті индикаторларда - шартты рефлекторлы және электрофизиологиялық тұрғыдан айқын ерекшеленеді. 8. 3сұрақ-Физиология Асқазанның секреторлық қызметін зерттеу әдістерінің бірі - "жалған" тамақтану әдісі 1.Тамақтандырудың "жалған" әдісінің мәнін сипаттаңыз Жауабы:Наркозбен ұйықталтылған итті алқымының орта шенінен байлап отырып, ұзындығын 6-8 см етіп тіліп жібереді де, сол арадағы еттерді ысырып тастап, өңешті 3-5 см бойлай жалаңаштайды, сонан соң оны жартысына дейін көлденеңінен кеседі де, кесілген ұшын мойын терісіне тігіп, тастайды.Жалған тамақтану өңешті кесу эзофаготомия арқылы жүзеге асады.Бұл жағдайда тамақтану кезінде ас қарынға түспейді, себебі ол кесілген өңеш тесігінен сыртқа шығарылады. Осы әдіс арқылы таза қарын сөлін алып, оның құрамын зерттеп адамның қарын сөлімен ұқсас екенін анықтаған. Бұл тәжірибе ауыз қуысындағы рецепторлардың қарынның сөлініс қызметіне тигізетін рефлекторлық әсерін анықтау үшін қолданылады. Жалған және шынайы тамақтандыру кезінде сөлініс мөлшері мен ұзақтығыарасында айырмашылық болады ма?Жауабыңызды түсіндіріңіз Жауабы: 3.Жалған және шынайы тамақтандыру қарын сөлінісінің қай кезеңдерін реттейді. Жауабы:Жалған және шынайы тамақтандыру қарын сөлінісінің бірінші кезеңін мидың қатысуымен өтетін рефлекстік кезеңін реттейді. 3-СҰРАҚ. 80. ФИЗИОЛОГИЯ Жіңішке ішекте ас қорытуды зерттеу үшін тәжірибе жүргізілді: екі пробиркаға ішек шырынын бірдей мөлшерде құйып, 10 тамшы крахмал ерітіндісін құйды. Тірі егеуқұйрықтардың ішек жолағы екінші пробиркаға қосымша түсірілді. Екінші пробиркада крахмал гидролизі жылдамырақ болды. Сұрақтар: Асқорытудың қандай үш түрін (оқшаулау бойынша) білесіз? Асқорытутүрлері 1. Аутолитикалық – тағам құрамындағы ферменттер (ана сүті). Симбиоттық – бактериялар түзетін ферменттер – гидролиз микроорганизмдер ферменттерінің әсерінен жүреді (тоқ ішекте). 3.Өзіндік а) қуыстық (дистанттық) ас қорыту – ас қорыту ішек-қарын түтігінде жүреді. б) мембраналық (контакттық) ас қорыту – ішек жасушаларының көмкерілген эпителиі мен гликокаликсте орналасқан ферментттердің әсерінен жүреді. в) жасуша ішіндегі ас қорыту (фагоцитоз, пиноцитоз). 2. Асқорытудың әр түріне сипаттама беріңіз (орналасуы бойынша). а) автолитикалық: ферменттер негізінен тамақ, ана сүті арқылы сіңеді б) симбиотикалық: бұл кезде ферменттер бактериялармен түзіліп, тоқ ішекте микроорганизмдер ферменттерімен гидролизденеді. в) ас қорытудың өзіндік түрі: 1) қуысты қорыту: ферменттердің гидролитикалық әрекеті ас қорыту жолдарының қуыстарында қайта қозғалады. 2) паритальды ас қорыту: гидролитикалық өсу шырышты қабатта және негізінен энтероциттердің щеткасы шекарасында болады. 3) жасушааралық ас қорыту: бұл қорыту түрі негізінен цитоплазмада өтеді. бұл ас қорыту түрі жасуша ішінде ешқандай ас қорыту жолдарының көмегінсіз өтеді. Екінші пробиркада крахмал гидролизі не себепті тез болғанын түсіндіріңіз? крахмал гидролизі екінші пробиркада егеуқұйрықтардың жіңішке ішек жолағын қосқандықтан тез жүрді. бұл pd амилаза мен олигоның болуымен жүреді 3-СҰРАҚ. 93. ФИЗИОЛОГИЯ Адам аш болған кезде оның тамақты, оның дайындалуын, дәмді пісірілген тағамның иісін қабылдаған кезде және тамақ талқылау кезінде, яғни тамақ аузына кірер алдында сілекейі ағып кетеді. Сұрақтар: Қандай физиологиялық механизмдердің арқасында сілекей ағзаға тамақ түспес бұрын пайда болады? Көптеген адамдар ас қорыту процесі ауыздан басталады деп санайды. Алайда ас қорытудың алғашқы кезеңдерінің бірі цефалалық фаза деп аталады. Осы сәтте асқазан сөлін өндіру басталады, сілекей бөлінеді. Және бұл тамақ біздің аузымызға кірмей тұрып та болады. Бұл тамақ туралы ойлағанда, тамақтың иісін сезгенде және тамақты көргенде болады. Бұл біз жейтін тағамды күту сезімі. Осы цефалалық фазадан өту үшін өзіңізге уақыт пен кеңістік беріңіз. Көбіміз бұны елемейміз. Сондықтан кейде үйде тамақ пісіру өте маңызды. Біз тамағымызды таңдап қана қоймай, оны ұстап, иіскеп, көре аламыз. тамаққа деген реакция тамақ ауызға түскенге дейін басталады, цефалиялық фаза деп аталатын ішудің бірінші фазасы тамақ беретін тітіркендіргішке жүйке реакциясы арқылы бақыланады. көру сезімі мен иісі сияқты барлық аспектілер сілекей шығаратын жүйке реакциясын тудырады Неліктен сілекей ағу денеге тамақ түспес бұрын пайда болады? Сілекейдің түзілуі мен бөлінуі күрделі рефлекторлы механизм негізінде жүреді, оған шартты және шартсыз компоненттер кіреді. Тамақтың сыртқы түрі, иісі, дәмі сияқты сипаттамалары оның табиғи компоненттері болып табылады. Ал тағамды талқылау - сілекей шығарудың шартты рефлекторлық ынталандырушысы. Осы механизмдердің арқасында тамақ қабылдаудың алдында сілекей ағу ауыз қуысына енген кезде ас қорытудың басталуына ықпал етеді: тамақты сілекеймен сулау, шайнау, жұту. адамдарда тамақты көру, иіс сезу және тіпті ойлау сілекей шығарады - ауыз қуысын ағады. өйткені сілекей бөлінуі шартталған Сілекей шығарудың қандай фазаларын білесіз? сілекей бөлінуінің фазалары Сілекейдің бөліну механизмі рефлекторлы сілекейдің 2 фазасы 1. Шартты рефлекторлы фаза. Сілекейдің бөлінуі тамақ, иіс сезу, тамақ туралы естеліктер және т.с.с. көру кезінде тамақ ауыз қуысына енгенге дейін жүреді.Ол қабық пен сілекей бөлу орталығының көмегімен жүзеге асырылады. 2. Әрине, рефлекторлық фаза. Сілекейдің бөлінуі тамақ ауыз қуысына енген кезде пайда болады, ауыз қуысының рецепторлары тітіркенеді. Афференттік жүйкелер бойымен импульстар сілекей бөлу орталығына жетеді және сол жерден секреторлық нервтер бойымен сілекей бездеріне дейін жетеді. 3-СҰРАҚ. 80. ФИЗИОЛОГИЯ Адам салқындату жағдайына тап болды: ол аялдамада автобусты көптен күтті, қоршаған орта температурасы 0 ºС. Сұрақтар: Бұл жағдайда қандай эффекторлы процестер басым болады? Энергия шығындарын жоғарылату, денеден жылу шығынын азайту үшін терморегуляция, дененің өзегіндегі жылуды үнемдеу үшін терінің вазоконстрикциясы (CVC), терінің реттелуін қоса алғанда, суықтан қорғанысқа арналған эффекторлы механизм, қоңыр майлы тіндердегі тербогенез термогенез. Қандай адам тез тоңады - арық па, семіз бе? Жіңішке семіздікке қарағанда тез қатады, өйткені май жылу өткізгіштігі төмен және жылу оқшаулауын қамтамасыз етеді, ал тері астындағы тіннің жұқа қабаты семіздікіне қарағанда жұқа.. 3. Адам қандай ауа-райында тез қатады? Жаңбырлы немесе құрғақ ауа-райында, егер ауа-райының басқа көрсеткіштері бірдей болса? Адам ауа-райының басқа көрсеткіштері бірдей болса, жаңбырлы ауа-райында құрғақ ауа-райына қарағанда тез қатады, өйткені ауа ылғалдылығының жоғарылауы ауаның жылу сыйымдылығы мен жылу өткізгіштігін жоғарылатады, бұл жылу беруді күшейтеді.. 3-сұрақ. ФИЗИОЛОГИЯ Нитроглицерин әсерінің неғұрлым жылдам және айқын әсеріне қол жеткізу үшін нитроглицеринді жұтуға болмайды, керісінше оны тілдің астында ұстаңыз. Сұрақтар: 1. Неліктен нитроглицеринді жұтып қоймай, оны тілдің астында ұстау ұсынылады? Жауабы: Ол ауыз қуысының шырышты қабаттарының бетінен тез және толық сіңеді. Сублингвальды қабылдағанда нитроглицерин бірден жүйелік айналымға енеді, биожетімділігі 100% құрайды. Қан плазмасындағы ең жоғары концентрацияға жету уақыты 5 минуттан кейін анықталады. Тарату көлемі өте үлкен. Қан плазмасы ақуыздарымен байланыс 60% құрайды. Ди- және мононитраттар түзу үшін нитратредуктазаның қатысуымен тез метаболизденеді 2. Ауыз қуысында нитроглицеринді сіңірудің ерекшелігі неде? Жауабы: Ауыз қуысында нитроглицеринді тілдің астында толық ерігенше ұстау, тіл асты арқыл нитроглицерин жүйелік айналымға өте тез енеді де, стенокардиянын алдын-алады. 3. Тіл астындағы нитроглицериннің әсері қандай? Жауабы: Шырышты қабықтар бетінен жылдам және толықтай сіңеді. Сублингвальді қолданған кезде бірден жүйелі қан ағысына түседі, биожетімділігі - 100 %, қан плазмасындағы ең жоғарғы концентрациясы 5 минут өткенде байқалады. Қан ақуыздарымен байланысуы 60 % құрайды. Негізінен көктамырларға әсер ететін шеткергі вазодилятаторлар. Нитроглицериннің әсері негізінен алдыңғы жүктемені (шеткергі көктамырларды кеңейту және оң жақ жүрекшеге қан келуін азайту) және кейінгі жүктемені (жалпы шеткергі тамырлар қарсыластығын азайту) азайту есебінен миокардтың оттегіге қажеттілігін төмендетуіне байланысты. Ауыру синдромы қалыптасатын тамыр компонентін бәсеңдете отырып, тамырлардың симпатикалық тонусына орталықтық тежегіш әсер етеді. Менингиальдық тамырлардың кеңеюін туғызады, оны қолданғандағы бастың ауыруы осымен түсіндіріледі. Сублингвальді түрлерін қолданған кезде стенокардия ұстамасы әдетте 1,5 минут өткенде жойылады, гемодинамикалық және антиангинальді әсері 30-дан 60 минутқа дейін сақталады. Задание 9. Решите ситуационные задачи, ответьте на вопросы
2 апта Задание 6. Решите ситуационные задачи, ответьте на вопросы
Мысал: № 1 есеп. Біреу үнемі сағыз шайнайды. Сұрақтар және жауаптар: 1. Сағыз шайнау астың қорытылуына қалай әсер етеді? Шайнау (шайнау бұлшықеттері проприорецепторларының қозуы) сілекей, қарын және ұйқы без сөлдері бөлінуін рефлекстік жолмен күшейтеді. 2. Сағыз шайнау тістің қанмен қамтамасыз етілуіне қалай әсер етеді? Тіс пен парадонтқа түсетін қысымның кезектесіп артуы мен азаюы тіндегі қанның келіп-кетуіне ықпал етеді. 3. Сағыздың қандай пайдалы қасиеттері бар? Сағыз шайнағанда сілекей көп бөлінеді, тістер ішінара ас қалдықтарынан тазарады; тынысты сергітеді; қызылиектің қан айналымын жақсартады; астыңғы жақ буыны мен қызылиектерді берік етеді; шайнау кезінде шайнау бұлшықеттеріне теңестірілген жүктеме түседі; ұшақта жолаушылардың құлағы бітелгенде көмектеседі. 4. Сағыздың қандай жағымсыз әсерлері бар? Оның құрамындағы заттар балаларда аллергия туғызуы мүмкін; тістем бала кезде қалыптасатындықтан, үнемі сағыз шайнайтын балалардың тістемі бұзылуы мүмкін; жақ бұлшықеттерінде ауырсыну болып, ауызды ашу қиындауы, тіпті астыңғы жақ өлшемі артуы мүмкін; сағыз тіске жабысса бломба түсіп қалуы мүмкін, ал тісте сызат болса одан әрі бұзылуы мүмкін; сағыз шайнағанда адам ойын жинақтай алмайды, зейінін төмендетіп, ойлауды нашарлатады. Мысал: № 2 есеп. Нитроглицерин әсері тез әрі айқынырақ болуы үшін, оны жұтпай, тіл астына салған жөн. Сұрақтар және жауаптар: 1. Неліктен оны жұтпай, тіл астында ұстаған жөн? Сонда ол қақпа венасына түспейді, яғни ішекте сіңген басқа заттар секілді бауырда бейтараптанбайды. 2. Нитроглицериннің ауызда сіңуінің қандай ерекшелігі бар? Ол ауызда сіңгенде жоғарғы қуыс вена арқылы жалпы қан айналымына түседі. 3. Нитроглицериннің тіл астында әсері қандай? Нитроглицерин – вазодилататор, жүрекке түсетін жүктемені азайтады, сөйтіп миокардтың оттегі қажеттілігін азайтады; симпатиканың тамыр тонусына әсерін тежеп, ауырсыну синдромының туындауын тежейді. Тіл астына салғанда стенокардия ұстамасы 5 минутта жойылады, ал гемодинамикалық әсер бір сағатқа созылады. Мысал: № 3 есеп. Аспирин дертке байланысты көтерілген дене қызуын түсіреді. Сұрақтар және жауаптар: 1. Неліктен аспирин дертке байланысты көтерілген дене қызуын түсіреді? Дерттен дене қызуы көтерілуіне простогландиндер белсенді қатысады. Аспирин олардың синтезін тежейді. 2. Неліктен аспирин сау адамда қалыпты дене қызуын төмендетпейді? Қалыпты қызудың реттелуіне простогландиндер қатыспайды. Сондықтан оған аспирин әсер етпейді. 3. Аспирин дене қызуын қаншалықты жақсы түсіреді? Асқынулары қандай? Аспирин көтерілген дене қызуын жақсы түсіреді, дегенмен қаупі де бар. Ол кейбір суық тию ауруларын туғызатын вирустар әсер ететін бауыр жасушаларына әсер етеді. Содан бауыр аспирин мен вирус тарапынан біріккен күшті жағымсыз әсерге ұшырайды. Аспирин мен вирус уыттарының әсерінен бауыр жасушалары бұзылып, ауыр, қауіпті ауру дамиды, Рейне синдромы деп аталады. Одан болатын, аспириннен болатын асқынуларға қатысы бар өлім саны 80 – 90% жетеді. Аспиринді вирусты жұқпалар кезінде қызуды түсіруге қолданбаған жөн. Бактериа жұқпаларында, мысалы, баспа, пиелонефрит, аспирин қауіпсіз, ең тиімді қызу түсіретін зат ретінде қолдануға болады. Мысал: № 4 есеп. «Талғамда талас жоқ», «Аштық – ең жақсы аспаз» деген сөздерді бәріміз білеміз. Сұрақтар және жауаптар: 1. Бұл сөздердің физиологиялық мәні не? Дәм талғау мен тәбет алмасу үрдістерінің жеке ерекшеліктері мен ас қорыту орталығының күйін көрсетеді. 2. Физиологиялық тұрғыдан дәм деген не? Тағамдағы заттар ауызда, бірінші кезекте тілде орналасқан рецепторларға әсер еткенде туындайтын сезімдер жиынтығы. 4 дәм бар: тәтті, тұзды, қышқыл, ащы. 3. «Умами» деген қандай дәм? Әзірленген ет немесе саңырауқұлақтарда, сондай ақ натри глутаматы тағам үстемесінде болатын нәруыз дәмі (жапон термині). Мысал: № 5 есеп. Қызба кезінде температураны түсіру үшін науқастың терісін су мен спирт қоспасымен ысқылаған жөн дейді. Сұрақтар және жауаптар: 1. Бұл шараның мәнін жылу реттелу физиологиясы тұрғысынан түсіндіріңіз. Оның мәні – булану жолымен жылу жоғалту артып, организм салқындайды. 2. Ол кезде неліктен суық емес, жылы су қолданылады? Суық су қолданса, терінің суық рецепторлары тітіркенгендіктен рефлекстік жолмен жиырылу термогенезі (қаңқа етінің тонусы, қалшылдау) есебінен жылу өндіру артып, тері тамырлары тарылуынан жылу жоғалту төмендейді. 3. Бұл реакциялар шараның тиімділгін төмендете ме? Иә, ысқылағанда судың тікелей салқындатушы әсері жоқтың қасы. 1.Адам суық жағдайға тап болды ол аялдамада ұзақ уақыт автобус күтті қоршаған ортаның температурасы 0с Сұрақтар 1.Бұл күтімде қандай эффекторлық процестер басым болады . 2.Қай адам тезірек жұқа немесе семіз болады 3.Адам қай ауа-райында тезірек қатып қалады?Жаңбырлы немесе құрғақ ауа-райында, егер ауа-райының басқа көрсеткіштері бірдей болса |