1 зертханалы жмыс Бейорганикалы осылыстарды кластары Жмысты масаты

• Название: 1 зертханалы жмыс Бейорганикалы осылыстарды кластары Жмысты масаты
• Анкор: khimia_pptx.doc
• Дата: 21.02.2018
• Размер: 0.7 Mb.
• Имя файла: khimia_pptx.doc
• Тип: Документы; #15776
• страница: 2 из 5

Жұмыстың орындалуы

1-тәжірибе. Реакция жылдамдығының концентрацияға тәуелділігі.

Пробиркаға өлшеуіш пипетканың көмегімен 1мл натрий тиосульфаты ерітіндісін (с = 0,0025моль/л) және 2 мл дистилденген су құясыңдар, басқа пробиркаға 1 мл күкірт қышқылының ерітіндісін (с = 0,0025моль/л) құйыңдар. Осыдан кейін Na₂S₂O₃ ерітіндісіне H₂SO₄ ерітіндісін қосып бірден секундомер арқылы қышқылды қосқан уақыттан бастап лайлану пайда болғанға дейінгі уақыт аралығын дәл анықтаңыз. Осы тәжірибені натрий тиосульфатының көлемін көбейте отырып, тағы да екі рет қайталаңдар (тәжірибені кесте мәліметтерімен сәйкес жасаңдар).

№	Na2S2O3 мл	H2O Мл	H2SO4 мл	Жалпы ерітінді мл	Реак-цияға кететін уақыт, сек	Реакция жылдамдығы 1/t
1	1	2	1	4
2	2	1	1	4
3	3	-	1	4

1/t-күкірттің түзілу жылдамдығы; t-секундпен берілген уақыт

Реакция жылдамдығының концентрацияға тәуелділігін көрсететін график тұрғызыңдар.


қолданбалы химия кафедрасы

2-тәжірибе. Реакция жылдамдығының температураға тәуелділігі

Үш пробиркаға 2 мл натрий тиосульфаты ерітіндісін, басқа үш пробиркаға күкірт қышқылы ерітіндісін құйып алыңдар мен күкірт қышқылын құйып алыңдар. Сосын Na₂S₂O₃ және H₂SO₄ ерітіндісінің бір жұбын су моншасына салыңдар. 1-ші жұбын бөлме температурасында жасаңдар. Ерітінділерді 1 минут ұстаңдар. Пробиркаларды судан шығармастан Na₂S₂O₃ ерітіндісіне H₂SO₄ ерітіндісін жылдам қосыңдар. Қосқан уақыттан бастап тұнба пайда болғанға дейінгі уақытты секундомердің көмегімен дәл анықтаңдар. Осы тәжірибені су моншасының температурасын 10⁰С арттыра отырып, 2 рет жасаңдар. Тәжірибе нәтижелерін кестеге толтырыңыз, салыстырмалы жылдамдықты есепеңіз. Реакция жылдамдығының температураға тәуелділігін көрсететін график тұрғызыңдар.

№	Na2S2O3 Мл	H2SO4 мл	Температура t, 0C	Уақыт, τ	Реакция жылдамдығы, 1/τ
1	2	2	t
2	2	2	t+10˚
3	2	2	t+20˚

Бақылау сұрақтары:

1. 
   Реакция жылдамдығына әсер ететін факторлар. Әрекеттесуші массалар заңы, оның математикалық өрнегі.
   
2. 
   Жылдамдық константасы дегеніміз не? Бұл өлшемнің физикалық мағынасы қандай және оған қандай факторлар әсер етеді?
   
3. 
   Вант-Гофф ережесі, математикалық өрнегі. Реакция жылдамдығының температуралық коэффициенті дегеніміз не?
   

4. Берілген теңдеулердің оң және сол бөліктерінің реакция жылдамдықтарының өрнегін жазыңыз.

1) 2SO₂ + O₂ = 2SO₃

2) N₂ + 3H₂ = 2NH₃

Қолданбалы химия кафедрасының

26.08.2014 ж. отырысында

№1 бұйрықпен бекітілді

қолданбалы химия кафедрасы

№4 зертханалық жұмыс

Қайтымды реакциядағы тепе-теңдіктің ығысуы
Жұмыстың мақсаты

Заттың концентрациясының тепе-теңдіктің ығысуына әсерін зерттеу.
Жұмыстың теориялық негізі

Көптеген химиялық реакциялар соңына дейін жүрмейді. Мұндай реакцияларды қайтымды реакциялар деп атайды. Қайтымды реакцияларға қайтымдылық белгісі  қойылады. Мысалы:

А + В  С + Д

Белгілі бір уақыттан кейін қайтымды реакцияларда тепе-теңдік орнайды. Тепе-теңдік дегеніміз - тура және кері реакцияның жылдамдығы теңескен кездегі жүйенің күйі. Тепе-теңдікті ығыстыруға болады. Тепе-теңдікті тура және кері бағытқа ығыстыруға болады. Тепе-теңдіктің ығысуы Ле-Шателье принципі арқылы іске асады. Заттың концентрациясын өзгерту арқылы тепе-теңдікті ығыстыруды қарастырайық.
Қажетті реактивтер:

А) Калий роданидінің ерітіндісі, С=0,0025моль/л;

Ә) Темір(ІІІ) хлориді ерітіндісі, С=0,0025моль/л;

Б) Калий хлоридінің түйірлері;

В) Пробиркалар
Жұмыстың жүру барысы:

Екі пробиркаға 5 мл-ден калий роданиді С=0,0025моль/л мен темір (ІІІ) хлориді ерітіндісін С=0,0025моль/л құйыңдар. Оларды бір-біріне құйып, араластырыңдар. Ерітінді қандай түске боялды? Алынған жалпы ерітіндіні тең етіп 4 пробиркаға бөліп құйыңдар. І-пробиркадағы ерітіндіні эталон ретінде қалдырыңдар. ІІ-пробиркаға 1 мл қаныққан темір(ІІІ) хлориді ерітіндісін, ІІІ-пробиркаға 1 мл калий роданидінің ерітіндісін құйыңдар. IV-пробиркаға калий хлоридінің бірнеше кристалдарын салыңдар. Әрбір пробиркадағы түстің өзгеруін бақылаңдар, эталон ерітіндімен салыстырыңдар.
Тәжірибеден алынған нәтижелерді жазу:

Бақылау нәтижесі төмендегідей жазылады:

• 
  Қайтымды реакцияны жазып, тура және кері реакцияның тепе-теңдік константасының өрнегін жазыңдар;
  
• 
  Қай зат ерітіндіге қызыл түс беріп тұр?
  
• 
  Ерітіндінің түсі темір(ІІІ) хлориді, калий роданиді ерітінділерін құйғанда және калий хлоридінің кристалдарын салғанда қалай өзгереді?
  
• 
  Әрбір әсерге байланысты химиялық тепе-теңдіктің ығысуын сипаттап айтып беріңдер.
  

қолданбалы химия кафедрасы

Бақылау сұрақтары:

1. 
   2CH₃COONa + H₂SO₄  Na₂SO₄ + 2CH₃COOH қайтымды реакцияның сол жағындағы заттардың біреуінің концентрациясын азайтқанда, тепе-теңдік қай бағытқа ығысады?
   

2. 
   2CO +O₂  2CO₂ +Q тепе-теңдікті солға ығыстыру үшін не істеу керек?
   
3. 
   H₂ + I₂  2HI реакциясына қатынасатын заттар концентрациялары төменгідей болғанда [H₂] = 0,5 моль/л, [I₂] = 0,1 моль/л, [HI] = 1,8 моль/л реакция тепе-теңдік күйге келеді. Сутегі мен иодтың бастапқы концентрацияларын және тепе-теңдік тұрақтысын табыңыздар.
   

Қолданбалы химия кафедрасының

26.08.2014 ж. отырысында

№1 бұйрықпен бекітілді
қолданбалы химия кафедрасы

№5 зертханалық жұмыс

Берілген концентрация бойынша ерітінді дайындау
.

Жұмыстыңмақсаты

Химиялық ыдыстармен жұмыс істеуге үйрету және құрғақ тұздардан берілген концентрацияда ерітінді дайындау біліктілігін қалыптастыру
Жұмыстыңмазмұны

Концентрациясы әртүрлі ерітінділер дайындау.

Қаупсіздік ережесі

Жұмысты жасау кезінде химиялық реактивтерді ұқыпты қолдану, реактивтердің зертханалық столға және кйімге төгілмеуін қадағалау керек.

Теориялықнегізі

Ерітінділер дегеніміз – екі немесе одан да көп компонентерден тұратын, құрамы өзгермелі гомогенді(біртекті) жүйе.

Ерітінділердің маңызды түрі – сұйық ерітінділер.

Ерітінділер еріген заттан және еріткіштен тұрады. Ерітінді құрамы еріген затпен еріткіш мөлшерімен анықталады. Ерітінді концентрациясын сипаттау үшін жиі қолданатын бірнеше әдістер бар.

1)Еріген заттың массалық үлесі (В) дегеніміз еріген заттың массасының m(B) ерітінді массасына m_жалпы қатынасы:

 (В) = m(В)/m_жалпы немесе  (В) = 100m(В)/m_жалпы (%);

2) Молярлық концентрация с(В) дегеніміз 1 л ерітіндідегі еріген заттың мөлшері:

с(В) = n(В)/V_ер-ді, (моль/л);

3) Моляльдік концентрация дегеніміз 1 кг еріткіштегі еріген заттың мөлшері:

b(В) = n(В)/m_ер-ш, (моль/кг);

4) Нормальдік концентрация дегеніміз 1 л ерітіндідегі еріген заттың эквиваленттік зат мөлшері:

с(В) = n(В)/V_{ерітінді}, (моль/л);

мұндағы, n(В)-эквиваленттік зат мөлшері.

қолданбалы химия кафедрасы

5) Титр дегеніміз 1 мл ерітіндідегі еріген заттың грамы:

, (г/мл)

Қажетті қондырғылар мен реактивтер:

а) аналитикалық таразы;

б) ұнтақтағыш фарфор ыдыс;

в) өлшеуіш колба 200 мл.

г) 100 және 300 мл стақандар

д) ерітінділер құюға арналған шыны ыдыс;

е) 25, 50 мл мензуркалар;

ж) натрий хлориді;

з) дистилденген су.
Жұмыстың жүру барысы

1. Берілген концентациядағы тұздың массасын есептеу.

Мысалы: 10 % 200 г натрий сульфатының ерітіндісін дайындау үшін:

100 г ерітіндіде 10 г Na₂SO₄

200 г ерітіндіде m г Na₂SO₄

г. Судың массасы 200 - 20 = 180 г.

Таразыда 10 г Na₂SO₄ өлшеп, 200 мл колбаға салып, белгі қойылған жерге дейін суды араластыра отырып, құйыңдар.

Кестеден 10 % Na₂SO₄ ерітіндісінің тығыздығын табамыз:

ол 1,091 г/см³ тең. Ерітіндінің массасы: m = V p = 1000  1,091 = 1091 г
100 г ерітіндіде 10 г Na₂SO₄

1091 г ерітіндіде m г Na₂SO₄

г.

моль/л

Осы сияқты басқа концентрацияларды есептеңіздер.

қолданбалы химия кафедрасы
Бақылау сұрақтары;

1. 
   1 л ерітіндіде 10,6 г натрий карбонаты бар. Осы ерітіндінің молярлық, нормальдық, моляльдік концентрацияларын есептеңіздер.
   
2. 
   Калий гидроксидінің ерітіндісін дайындау үшін 5,6 г КОН 500 г суға ерітілді. Моляльдік концентрациясы мен мольдік үлесін есептеңіздер.
   
3. 
   
   

Қолданбалы химия кафедрасының

26.08.2014 ж. отырысында

№1 бұйрықпен бекітілді
қолданбалы химия кафедрасы

№ 6 зертханалық жұмыс

Электролиттiк диссоциация және иондық процестер


Жұмыстың мақсаты

Әлсiз және күштi электролиттердiң қасиетiн зерттеп, олардың алу жолдарымен танысу және иондық теңдiктi жазып үйрену.
Жұмыстың мазмұны

1. 
   Ерітiндiлердiң электрөткiзгiштiгi.
   
2. 
   Иондық процестер.
   
3. 
   Қышқыл мен негiздердiң химиялық белсенділіктерін салыстыру.
   

Жұмыстың теориялық негізі

Электролиттер - сулы ерiтiндiде және балқымаларда ионға диссоциацияланатын заттар. Әлсiз электролиттер қайтымды тепе-теңдiк түзеп өте аз иондарға диссоциацияланады. Күшті электролиттер иондарға толық ыдырайды. Электролиттік сандық сипаттамасын алу үшін диссоциация дәрежесі ұғымы енгізіледі:

=с_д/с
Мұндағы, - диссоциациялану дәрежесі, с_д - диссоциацияға ұшыраған молекуланың концентрациясы, с - ерітіндінің бастапқы концентрациясы. Әлсіз электролиттердің диссоциациясы қайтымды процесс. Мысалы:
СН₃СООН СН₃СОО^- + Н⁺
Диссоциациялану константасы (К_д) әлсiз қышқылдың, негіздің, ал ерігіштік көбейтіндісі (ЕК) нашар еритiн тұздар мен гидроксидтердiң сипаттамалары болып келеді. (К_д және ЕК-нiң мәндерi кестелерде берiлген).
қолданбалы химия кафедрасы
Қолданылатын реактивтер мен аспаптар

1. 
   Стакандар - 7, көмiр стержендерi мен шам, электрошнур мен вилка.
   
2. 
   Қант, сірке қышқылы, азот қышқылы, аммоний гидроксидi, натрий гидроксидi, калий нитраты ерітiндiлерi және дистилденген су.
   
3. 
   Темiр(III), мыс, аммоний тұздарының, натрий силикатының, аммоний молибдатының, натрий карбонатының, натрий ацетатының, калий иодидiнің, кальций карбонатының ерiтiндiлерi.
   

Жұмыстың барысы

1-тәжiрибе. Ерiтiндiлердiң электрөткізгіштігі

Ерiтiндiлердiң электрөткізгіштігін білу үшiн қышқылдардың, тұздардың және гидроксидтердiң судағы ерітінділері алынады. Көлемi 100 мл 7-стаканға 20-30 мл ден кестеде көрсетiлген ертiндiлердi құйып алады да көмiр электродтар батырылады, электр тоққа қосылады, электр шамының жану күшiне қарап электролиттің күшi туралы қорытынды жасалады.
1-кесте

№	Электролит	Электр шамының жану күші
1	Қанттың ерітіндісі
2	Дистилленген су
3	Сірке қышқылы
4	Азот қышқылы
5	Аммоний гидроксиді
6	Натрий гидроксиді
7	Калий нитраты

Не үшін ерітiндiлердің концентрациялары бiрдей етіп алынған?

Зерттелген ерітiндiлердiң электрөткізгіштігі неге әртүрлi? Осы электролиттердiң диссоциациялану теңдеулерін жазып, әлсiз электролиттердiң диссоциациялану константасын К_д анықтаңыз.

2-тәжiрибе. Иондық процестер.

а) нашар еритiн негiздердi алу.

Үш пробиркаға 2-3 мл темiр(Ш) хлоридiнiң, марганец сульфатының, магний хлоридінің ертiндiлерiн құйыңыз және 2-3 мл натрий гидроксидiнiң ерітiндiсiн қосыңыз.

б) әлсiз негiздi алу.

Бiр пробиркаға 2-3 мл аммоний хлоридiн құйыңыз және 2-3 мл (С(NaОН)=2моль/л) натрий гидроксидiн қосыңыз. Аздап қыздырыңыз. Иісiнен қандай газ бөлiнетiнiн байқаңыз.

в) нашар еритiн қышқылды алу.

Бiр пробиркаға 2-3 мл натрий силикатының, екiншi пробиркаға 2-3мл аммоний молибдатының ерітiндiсiн құйыңыз. Екi пробиркаға қышқылдардың тұнбалары түзiлгенше тұз қышқылының ерітіндісін қосыңыз.