бх ответы. бх 3 апта билеттер. 3апта Липидтер алмасуы
 Скачать 5.06 Mb.
|
1. Оттектің активті формаларын көрсетіңіз.Олар қалай түзіледі? ОТТЕГlНlҢАКТИВТl ФОРМАЛАРЫ (ОАФ) O2*- Супероксид-анион OH* - Гидроксил радикалы 'O2 -Синглетті оттек H2O2 -Сутекасқынтотығы NО* -АЗОТ ОКСИДlНlН РАДИКАЛЫ ж/е т.б Оттектің активті формалары ОН, О2-Н2О2 және ONOO' қосылыстары оттектің активті фор деп аталады(ОАФ). Активті радикалдар әсерінен биомакромалекулаларды сақтайтындай жасушада бірнеше қорғаныс амалдары болады ОАФ әсерінен липидтердің тотығуы кезінде алғашында біріншілік тотығу өнімдері түзіледі- LOO (перокси радикалдары ),LO*( алкокси радикалдары),L*(лдаралкильді радика). Терең тотығу жағдайында екіншілік тотығу өнімдері түзіледі және бұл қосылыстардың тұратылытары жоғары болып келеді- алдегидтер, кетондар , кіші молекулалық қышқылдар.Тотығу өнімдері ОАФ мен қос жасуша биомембраналарын зақымдайды, ДНҚ және РНҚ молекулаларының құрылысын бұзады, метоболизмнің қалыпты өтууіне кедергі келтіреді. 2. ТАГ- дистеаропальмитин тоттыққанда қанша АТФ түзілетінін есептеңіз. Польмитоил АТБ- дан деацилаза әсерінен пальмитат АТБ дан бөлінеді. Пальмитат HSKoA және АТФ әсерінен активті май қышқылы-пальмитил SKoA айналады. Мысалы; Пальмитин қышқылы а) 96 АТФ б) 35 АТФ с) 96+131=АТФ Г) 131-1=130 АТФ 3. Адам 48 сағатбойыашболды. Қананализі глюкоза деңгейініңтөмендеуін және кетон денелерінің деңгейінің жоғарылауын көрсетті. А.Қандағы кетон денелерініңжоғарылаусебебінжәнеолардыңметаболизмдегі рөлін түсіндіріңіз. Б. Кетон денелерініңсинтезіреакцияларынжазыңыз. В. Қандағы кетон денелерінің деңгейінің жоғарылауы қандай жағдайға әкелуі мүмкін? жауабы А - Кетон денелерінің қандағы қалыпты мөлшері <0,2 мМоль/л.Денедегікетондардыңнегізгіқызметі - энергия тепе-теңдігінсақтау. Әдеттебұлзаттардыңплазмалықконцентрациясытөмен. Олар ми, бұлшықеттер мен бүйректердегі энергия синтезіүшінқосалқы субстрат болыптабылады. Бұл май қышқылдарының, гликогенніңжәнеглюкозаныңжетіспеушілігіменқұрылымдықақуыздардыңшамадантысжоғалуынажолбермейді. Бауырда икетондардыжоюғақажеттіферменттержоқ.Егерпайдаланужылдамдығы кетон денелерініңөндірісінеқарағандатөменболса, ондаолардыңқандағықұрамыартады. Бұлорганизмдегі энергия тепе-теңдігібұзылғанжағдайлардабайқалады. Глюкозаныңжетіспеушілігі, ағзаныңқажеттіліктерінқанағаттандырукезінде бос май қышқылдары мен кетогендік амин қышқылдарыныңбасымболуы - метаболизмдірезервтісубстраттарғаауыстырудыңнегізгіфакторлары. Мұндай механизм компенсаторлық-бейімделгішжәнебиохимиялықтұрғыдантолықтүсінікті. Дене тез кететінэнергиянықажететеді, бұлкетондардан кету үшінқолайлы. в период голодания мышцами, почками, кишечником, мозгом и нервной тканью; – при длительной физической работе мышечной тканью; при сахарном диабете всеми инсулин зависимыми тканями, за исключением печени Б –Кетон денелерiнiңсинтезi митохондрияда өтедi, мына реакциялардан тұрады:  В –Қандағы кетон денелердің деңгейінің жоғарлауы - кетонемияға алып келеді.Ересектердеқанацетоныныңжоғарылауынажеткіліктісебептер бар. Оларғакелесіжағдайларжатады: Қантдиабетініңдекомпенсациясы. Ұзақжәнепрофуздықұсу (жүктіәйелдердің токсикозы, ішекинфекциясы, пилордыңцикатриялық стенозы). Алкоголизм (кету синдромы). Тамақтанбаужәнеаштық. Тиротоксикоздыңауыртүрі. Гликогеноз. Глюкокортикоидтардыңжаппайдозаларыменемдеу (мысалы, аутоиммундыаурулармен).Ересектерде метаболизм әлдеқайдажақсарады. Билет № 2 ЛПТ процесін схема түрінде көрсетіңіз, физиологиялық маңызы. -гидроксимай қышқылының тотығу реакциясын жазыңыз және оның энергиялық балансы. Май қышқылдарының метаболизмі (пальмитат қышқылы мысалында) 250-300 г көмірсуы р тбар тағаммен тамақтанғаннан кейін 1,5-2 сағаттан кейін май тінінде өзгереді. А. БМҚ синтезінде глюкозаның қолданылуын схема түрде көрсетіңіз. Негізгі ферменттерді атаңыз. Б. Бұл жағдайда май қышқылдары қандай өзгеріске ұшырайды? Жауабынызды түсіндіріңіз. Жауабы: 1.Липидтердің пероксидтік тотығуы оттектің активті формалары немесе олардың ыдырауы кезінде түзілетін бос радикалдардың әсерінен сатылы тізбекті реакция арқылы іске асады.  Физиологиялық маңызы: Жасушаның өсуі мен пролиферациясын күшейтеді; Белок синтезін күшейтеді; Кейбір гормондардың синтезіне қатысады. Мысалы, тиреоид гормондарының синтезінде Н2О2 тиреопероксидаза әсерінен йод анионын (I-) йод (I0) тотықтырып тиреоид гормондарының синтезін қамтамасыз етеді. Әртүрлі өкпе ауруларының пайда болу қаупін жиілітеді. Атеросклероздың пайда болуы мен дамуына себепкер болады, қартаюды жылдамдатады. Қабыну мен аллергиялық ауруларды қоздырады,тері ауруларымен жүрек инфарктының дамуына себепкер. 2. -гидроксимай қышқылының тотығу реакциясын жазыңыз және оның энергиялық балансы Кетон денелері тотыққанда органдар мен тіндерде 24 немесе 27 Атф түзіледі.В-гидроксимай қышқылы алдымен НАД тәуелді дегидрогеназа ферментінің қатысуымен ацетотқа дейін тотығады.Ал ацетоацетат НSKoA- мен әрекеттесіп ацетоацетил SkoA түзеді.Түзілген ацетоацетил SkoA HSKoA мен әрекеттесіп тиолазаның катализдеуімен екі АСҚ түзеді.Әрбір АСҚ Кребс циклінде биологиялық тотығу тізбегінде тотығудан фосфорлануда толық тотығып 12 АТФ түзеді.Екі молекула АСҚ 24 молекула АТФ береді.В-гидроксимай қышқылы тотыққанда түзілген НАДН2.Ал қосымша 3 молекла АТФ түзуге жеткілікті энергия береді, сондықтан 27 молекула АТФ береді.В гидроксимай қышқылы тоттыққанда 3+24=27 АТФ түзіледі.Ацетоцетат тотыққанда 2 Асқ түзіледі,ол 24 молекула АТФ береді.  3.А  3.Б-Бұл жағдайда май қышқылдарының бұлшықетте және бауырда негізгі энергия көзі ретінде қолданылады, жүйке жүйесі және эритроциттерге қажет глюкоза қорын сақтауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар 2 көміртектен қысқарып отырады. Ацетил КоА ретінде тізбек қысқарады. Билет № 3 1.Антиоксиданттық жүйе ферменттері, катализдейтін реакциялары. Жауабы:Антиоксиданттар ферментативті (эукариоттық және прокариоттық жасушалармен синтезделетін ферменттер) және ферментативті емес деп бөлінеді. Ең танымал антиоксидантты ферменттер (AOФ) - каталитикалық ақуыздар: супероксид дисмутаза (SOD), каталаза және пероксидаза.AOФ - организмнің антиоксидантты жүйесінің маңызды бөлігі. AOФ арқасында әр жасуша артық бос радикалдарды жоюға қабілетті, алайда, бейтараптандырылмаған бос радикалдардың көптігімен антиоксидант жүйесінің сыртқы бөлігі - тамақтан алынған антиоксиданттар денені тотығудан қорғауда маңызды рөл атқарады.Антиоксиданттар суда еритін (гидрофильді) немесе липидте еритін (липофильді) болуына байланысты екі кең ішкі классқа бөлінеді. Жалпы, суда еритін антиоксиданттар жасуша цитозолында және қан плазмасында тотығады, ал липидте еритін антиоксиданттар жасуша мембраналарын липидтердің тотығуынан қорғайды.Ферментативті емес ең танымал антиоксиданттар - аскорбин қышқылы (С дәрумені), токоферол (Е дәрумені), ß-каротин (провитамин А) және ликопен (қызанақта). Оларға полифенолдар: флавин және флавоноидтар (көкөністерде жиі кездеседі), таниндер (какао, кофе, шай құрамында), антоцианиндер (қызыл жидектерде) жатады. Реакциялары:  2.БМҚ синтезі кезіндегі конденсация реакциясын жазыңыз. Стеарин қышқылының синтезіне жұмасалатын малонил-КоА, АТФ пен НАДФН2, санын есептеңіз. Жауабы: Осы төрт саты жұп санды көміртек атомы бар қаныққан май қышқылдарында n /2-l рет қайталанады, мұндағы n — БМҚ молекуласындағы көміртек атомының саны. Әрбіp циклде ацетил тобы босап (АСҚ түзіліп), 1 молекула НАДН2 және 1 молекула ФПН2 түзіледі. Түзілген ацил-КоА қайтадан β-тотығуға түсіп, осы үрдіс май қышқылы төрт көміртектi фрагментке (ацетоацетил-КоА) дейін қысқарғанша қайталанады, одан кейін ол HSKoA қосып алып, 2 ацетил-КоА молекуласына дейін ыдырайды.  3.Әйелдерде өт тас ауруы көбінесе организмдегі эстрогендердің жоғары деңгейінің салдары болып табылады. А. Эстрогендер өт қышқылдарының синтезін тежейді және гидроксиметилглутарил-КоА редуктаза ферментінің мөлшерін арттырады,Неліктен эстрогендерден туындаған метаболикалық өзгерістер аурудың себебі болуы мүмкін? Өт тастары - бұл өт қабында немесе өт жолдарында пайда болатын «тастар». Эстрогендер холестериннен түзіледі.Ал эстрогендердің жоғарғы деңгейі холестериннің деңгейін арттырады.ХС көбейіп кетсе өтте тас ауруы пайда болады. Өтте тас жиналып қалуы өт қатқанда пайда болады және артық холестерин, өт тұздары немесе билирубин әсерінен пайда болады. Өт тастарының кең таралған түрлері - холестерол, қара пигмент және қоңыр пигмент. Өт тастарының 2 түрі бар: Холестеринді тастар: бұл негізінен әйелдерде және артық салмағы бар адамдарда кездесетін сары-жасыл тастар. Холестеринді тастар өт тастарының 80 пайызын құрайды. Пигменттік тастар: олар қара немесе қоңыр болуы мүмкін және цирроз немесе өт жолдарының инфекциялары сияқты бауырдың басқа аурулары бар адамдарда дамиды. Б. Организмдегі холестерол синтезінің сатыларын сипаттаңыз. 1 сатысы:Мевалон қышқылының түзілуі 2 сатысы:Мевалонаттан скваленнің түзілуі 3 сатысы:Холестеролдың түзілуі B. Өт тасының пайда болуының биохимиялық механизмдерін сипаттаңыз Жауабы: Өт қышқылдары мен ХС мицелладағы өттің артық мөлшерде болуына және өт қапшығында немесе өт жолдарында ХС тастардың түзілуіне әкеледі.
1-сұраққа жауап: ЛХАТ жасуша мембранасындағы фосфатидилхолиннін С2-орнындағы ұзын тізбекті каныкпаған май кышқылын бөліп алып, оны ТЖЛП-дағы холестериннің С3-гидроксил тобына тасымалдап холестериннің эфирін және лизолецитин түзеді. Лецитин-холестерин —(осы сызықтың үстіне ЛХАТ деп жазындар )холестерин эфирі+лизолецитин Эфирленген холестерин ТЖЛП - ның сырткы кабатынан өзегіне ауысып, оның орнын жаңа холестерин басады. Ол ары карай ЛХАТ катализдейтін жоғарыдағы реакция аркылы холестериннің эфиріне айналып ТЖЛП-ның өзегіне орын ауыстырады. Осы реакциянын бірнеше кайталануы нәтижесінде әртүрлі органдардағы холестерин ТЖЛП өзегіне жиналып бауырға жеткізіледі лецитинхолестерин-ацилтрансферазаны ферменті холестериннен ТЖЛП құрамындағы холестерин эфирінің түзілуінде маңызды рөлді атқарады,ол келесі реакцияны катализдейді. 2-сұраққа жауап     3-сұраққа жауап  
Билет №6 1.Бос май қышқылыныңβ-тотығусатыларынатаңыз. Коферменттері ФАД пен НАД ферменттер қатысатын реакцияларды жазыңыз. БМҚ-ның β-тотығуы бауырда,бүйректе,қанқа жжәне жүрек бұлшықеттерінде жүреді. а) БМК-ньщ активтенуі.Митохондрия мембранасының сырткы бетінде жүреді. б) ацил-КоА β-тотығуының аралық реакциясын катализдейтін ферменттер.  |
иотин
СҚ + СО2 Малонил-КоА
RСО SКоА+АМФ +Н4Р2О7
Негізгі тамақ көздері: