Алишерова Айжан боЖ дер 91011121314апта 9 саба
 Скачать 100.46 Kb.
|
|
11-апта СОӨЖ тапсырмалары: Moodle dis.kaznmu платформаларында 1. Дәріхана бөлмелері ауасының микробтық ластануын зерттеу әдістері. 2. Қоршаған орта объектілерінен шайындыларды зерттеу әдістері. 3. Тазартылған су мен инъекцияға арналған суды зерттеу әдістері. 1. Дәріханалардың жер учаскесіне қойылатын гигиеналық талаптар Дәріханалардың жер учаскесіне 0,1-0,2 га жер бөлінеді. Ол жер құрғақ, жақсы желдетілетін, қалыпты рельефті болуы керек және ластанулар болмауы керек. Оңтүстік жаққа қараған шамалы көлбеуліктің болғаны жөн. Бұл инсоляцияның жақсы болуына және атмосфералық сулардың өздігінен ағып кетуіне мүмкіндік береді. Солтүстік және батыс көлбеуліктер дәріханалар құрылысы үшін ұсынылмайды. Жер асты суларының деңгейі жер бетінен 1,5 метр биіктіктен кем болмауы тиіс. Жер асты суларының жоғары болуы қабырғалардың, іргетастың, ғимараттың және бөлмелердің сыздануына әкеліп, дәрілік заттардың қасиетіне әсер етуі мүмкін. Дәріханалардың ішкі жоспарлануы мен жабдықталуына қойылатын гигиеналық талапта Барлық дәріханалар олардың ұйымдық – құқықтық түріне, ведомстволық бағыныштылығына, меншіктігіне қарамастан екі топқа бөлінеді: өндірістік (дәрілік заттарды дайындау құқысы бар) және дайын дәрілік заттар дәріханалары. Екі топтағы дәріханалардың да тиісті бөлмелер саны мен жұмыс орындары саны жеткілікті болуы керек. Дайын дәрі-дәрмектер дәріханасы улы, есірткілік, психотропты заттарды және прекурсорларды сататын жағдайда аталған құралдарды сақтауға арналған бөлмелер негізгі сақтау бөлмелерінің құрамына кіруі мүмкін. Дәріханада санитарлық және эпидемияға қарсы тәртіптің сақталуы үшін бөлмелердің өзара орналасу гигиеналық тұрғыдан аса маңызды.  Дәріхана бөлме-жайларын жайлыландыруға қойылатын гигиеналық талаптар Технологиялық процеске, бөлмелердің әрленуіне, жайлыландыруына, дәріхана қызметкерлерінің жеке бас гигиенасына қойылатын гигиеналық талаптар тұрғындарға қызмет көрсететін дәріханаларға қойылатын талаптардан айырмашылығы жоқ. ЕПМ дәріханалары мен тұрғындарға қызмет көрсететін дәріханалары үшін ортақ гигиеналық нормативтер бекітілген. Дәріхана бөлмелерін жасанды жарықтандыру люменисцентті және қыздыру шамдары есебінен қамтамасыз етіледі. Сумен қамтамасыз ету. Қалалық типтегі салынған дәріханалар қалалық су құбыры желілеріне жалғанған орталықтандырылған сумен қамтамасыз етіледі. Жылыту. Дәріхана қызметкері өзінің күрделі де жауапты жұмысын қалыпты микроклимат жағдайындағы бөлмелерде жүргізуі керек. Дәріхана бөлмелерінің микроклиматын анықтайтын параметрлер: температура (18—20 °С), салыстырмалы ылғалдылық (40—60 %) және ауа қозғалысының жылдамдығы (0,1—0,2 м/с). Канализация. Қалалық дәріханалардың іркінді сулары канализация жүйесі бойынша шығарылады. Ауылдық жерлерде сұйық қалдықтарды тасымалдау жүйесі қолданылады. Қатты қалдықтарды аулада цементтелген алаңқайда орнатылған металдан жасалған тұмшаланған қоқыс жинағыштарға жинайды. 2. Ошақтардағы ағымдық дезинфекциялаудың сапасын бағалау халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелерінің мамандары зертханалық әдістерді ошақтардың кемінде 5 %-ында қолдана отырып, бір ошақтан кемінде 10 бактериологиялық шайынды алу, дезинфекциялау құралының (құрғақ препарат) 1 сынамасын, жұмыс ерітіндісінің 1 сынамасын алу арқылы жүзеге асырады. Ескертпе: орталық стерилизациялық бөлімшенің санитариялық жағдайын бақылау кезінде әр тексеру кезінде стерильді аймақта кемінде 10 бактериологиялық шайынды алу жүргізіледі. Алынған шайындылардың жалпы санының 1 %-нан асырмай санитариялық-көрсеткіштік микрофлораны себуге жол беріледі. 3. Дәрі-дәрмектер өндірісінде су өнімнің өзі өнімнің құрамдас бөлігі ретінде, шикізат ретінде, сондай-ақ ыдыс-аяқ пен құрал-жабдыққа арналған жуғыш зат (жуғыш заттың құрамдас бөлігі) ретінде кеңінен қолданылады. Өнімдердің тазалығына қойылатын арнайы талаптарға байланысты өндірісте қолданылатын суды қоспалардың құрамы бойынша да, микробиологиялық көрсеткіштер бойынша да бақылау қажет. Суды өндірістің әр кезеңінде және әр түрлі мақсатта пайдалануға болатындықтан, оның тазалығына қойылатын талаптары бойынша ерекшеленетін бірнеше су түрлері бар. Тазалау әдістері мен жабдықтары сәйкесінше ерекшеленеді. Әр түрлі өнімге әр түрлі су сапасы қажет. Парентеральды препараттарға микроорганизмдер мен эндотоксиндерден таза өте таза су қажет. Жергілікті препараттарға және ішке қабылдауға суды қолдануға болады, онда пирогендердің болмауы міндетті емес. Сапаны бақылау бөлімі суды пайдаланатын әрбір өнімді бағалауы және оның сезімталдығы жоғары өнімнің сипаттамаларына сүйене отырып тазартуға қажеттілігін анықтауы керек. Ауыз су Ауыз су көзі әдетте жергілікті сумен жабдықтау болып табылады. Ауыз су жабдықтар мен ыдыстарды жуудың бірінші сатысында, сондай-ақ судың басқа түрлерін алу үшін қолданылады (инъекцияға тазартылған). Ауыз су ыдыстарды алғашқы өңдеу кезінде де, өндірістің алғашқы сатысында да қолданыла алады. Тазартылған су Тазартылған суды ауыз судан дистилляция, ион алмасу, кері осмос фильтрациясы және т.с.с. Тазартылған су ыдыс-аяқ пен жабдықты соңғы рет шаю үшін, сондай-ақ сыртқы препараттар өндірісінде қолданылады. Инъекциялық және инфузиялық өнімдер өндірісінде тазартылған суды жабдық пен ыдыстарды дайындаудың бірінші кезеңінде қолдануға болады, мысалы ампулаларды жууға. Инъекцияға арналған су Инъекцияға арналған суды тазартылған судан кері осмос дистилляциясы немесе ион алмасу арқылы алады. Инъекцияға арналған су стерилизациядан бұрын ыдыс-аяқ пен жабдықты соңғы шаю үшін және инъекцияға және инфузиялық препараттарға арналған еріткіш ретінде дәрілік формаларды дайындауда қолданылады. Тазартылған суды және инъекцияға арналған суды сақтау Тазартылған суды сақтау. Тазартылған су қолданыстағы нормативтік құжаттардың талаптары шегінде су қасиеттерінің сақталуын қамтамасыз ететін және бөгде бөлшектерден және микробиологиялық ластанудан сақтайтын материалдардан жасалған жабық ыдыста сақталады. Тазартылған суды сақтауға арналған ыдыстың материалдары полипропилен, тефлон, тот баспайтын болаттан жасалған AIS1 316 немесе басқа инертті материалдар болуы мүмкін. Инъекцияға арналған суды сақтау. Айдау үшін су 3 градустан 7 градусқа дейін немесе 80 градустан 95 градусқа дейінгі температурада қолданыстағы нормативтік құжаттар шеңберінде судың қасиеттерін сақтауды қамтамасыз ететін және оны механикалық заттардан қорғайтын материалдардан жасалған жабық ыдыста сақталады. қосындылар және микробиологиялық ластану. Сақтау мерзімі валидациядан кейін орнатылады. Егер инъекцияға арналған суды ұзақ уақыт сақтау қажет болса, оның айналымын 85-90 градус С температурада ұйымдастыру керек. Ол үшін арнайы кемелер қолданылады. Инъекцияға арналған сумен жанасатын барлық беттер үшін материал ретінде бетінің кедір-бұдырлығымен (Ra) 0,8 микроннан аспайтын электролизбен қапталған баспайтын болаттан жасалған 02X17H 13M2 (халықаралық белгі AISI 316L) қолданған жөн. Инъекцияға арналған суды сақтауға арналған ыдыс: - араластырғыш, - бумен және салқындатқыш сумен жабдықтауға арналған куртка, - ыдыстың бүкіл ішкі бетін ылғалдандыруды қамтамасыз ететін душ жүйесі, - термостаттау жүйесі, - гидрофобты ауа сүзгісі, - жарылғыш мембрана, - манометр, - деңгейлік басқару жүйесі СӨЖ тапсырмалары: Moodle dis.kaznmu платформаларында 1. Дәріхана бөлмелерінің ауасының микробтық ластануы (статистикалық мәліметтер, нормативтік құжаттар). 2."Адам денесінің микрофлорасы және оның дәрілік заттардың контаминациясындағы рөлі" тақырыбына қысқаша эссе жазу 3.Орыс, қазақ және ағылшын тілдерінде 5 терминнен глоссарий жасау 1. Дәріханалардың үй-жайларында келушілердің және дәріхана қызметкерлерінің секрециясы әсерінен пайда болатын ауаның бактериалды ластануының маңызы өте зор, өйткені ол персоналға әртүрлі жұқпалы аурулардың қоздырғыштарын жұқтыруы мүмкін, сонымен қатар дәрі-дәрмекке микроорганизмдердің ену қаупі бар. Дәрі-дәрмектерге түскен микрофлора олардың физикалық-химиялық қасиеттерінің өзгеруіне, терапевтік белсенділіктің төмендеуіне, сақтау мерзімінің төмендеуіне әкеліп соқтырады, науқастың аурулары мен асқынуларын тудыруы мүмкін. Атмосфералық бактериялардың ең қарқынды ластануы сату, жуу және көмекші бөлмелерде байқалады. Тұрғын үй-жайлардың ауасындағы микроорганизмдердің құрамына арналған стандарттар жоқ. Өндірістік үй-жайлардың (ауруханалардың, дәріханалардың) бактериялық тазалығының стандарттары олардың функционалдық мақсатына байланысты, бактериялардың ластану қарқындылығы мен ауруханаішілік инфекциялардың қаупін ескере отырып жасалған. Нормативтік құжаттарға сәйкес (SanPiN 2.1.3.1375-03) ауаның бактериялық тазалығы 1 м3 ауадағы микроорганизмдердің жалпы санымен дифференциалды түрде бағаланады, ал А, В, С сыныптарындағы бөлмелерде 1-де анықталмауы керек алтын стафилококк колонияларының болуын бақылау қажет. м3 ауа, және 1 дм3 ауада анықталмайтын қалыптар мен ашытқылар. Дәріханаларда төбеге орнатылған бактерицидтік сәулелендіргіштер (PBO) және қабырғаға орнатылған бактерицидтік сәулеленушілер (NBO) қолданылады. PBO бар екі экрандалған BUV-15 шамдары және екі ашық BUV-30 шамдары. PBO қолданған кезде, әсіресе экрандалмаған бактерицидтік шамдар қосулы кезде, дезинфекциялық әсер сәулелердің тікелей ағынының әсерінен пайда болады. NBO-да гермицидті екі лампа бар: бірі, экрандалған шам, жоғарғы аймақты сәулелендіреді, ал екіншісі - қорғалмаған - төменгі аймақ. Бактерицидті сәулелендіргіштер шамның қуаты 1 м3 үшін 3 Вт болғанда екі сағат жұмыс істегенде сенімді бактерицидтік әсерге қол жеткізіледі. Қазіргі уақытта медициналық мекемелер мен дәріханаларда ауаны дезинфекциялауға мүмкіндік беретін жылжымалы бактерицидтік сәулелендіргіштер қолданылады. 2. Адамның ішек микрофлорасы бірнеше жүзден тұрады, олардың көпшілігі бактериялар, мысалы, E. coli. Микрофлораның басқа өкілдері микроскопиялық саңырауқұлақтар, атап айтқанда, ашытқы, сондай-ақ қарапайымдар. Микрофлора гендерінің әртүрлілігінің (микробиотаның) жиынтығын микробиома деп ата Ішек микрофлорасының бұзылуы Ішек микрофлорасының бұзылуы (дисбиоз) - бұл пайдалы ішек бактериялары (бифидобактериялар мен лактобактериялар) мен патогендік (Klebsiella, Proteus, Enterobacteriaceae және т.б.) арасындағы тепе-теңдік болатын жағдай. МЕДИЦИНАЛЫҚ ДАЙЫНДЫҚТАРДЫҢ ІШЕК-МИКРОФЛОРАҒА ӘСЕРІ ӘСЕРІ Зерттеу барысында кеңінен қолданылатын дәрілердің ішек микрофлорасының құрамына, микроорганизмдердің қызметіне және антибиотикке төзімділік тетіктеріне жалпы популяцияда және асқазан-ішек жолдарының аурулары бар науқастарға әсері зерттелді. Бірқатар жиі қолданылатын дәрі-дәрмектер мен ішек микрофлорасы арасындағы байланысты зерттеген зерттеуге сәйкес, антибиотиктер ішек микрофлорасын бұзатын дәрілердің жалғыз класы емес. Дания тұрғындарының жалпы 1883 нәжіс үлгілері талданды, олардың кейбіреулері ішектің қабыну ауруымен (n = 454) немесе тітіркенген ішек синдромымен (n = 305) зардап шекті. Осы екі топтың ішек микрофлорасы осы ауруларсыз қатысушылармен салыстырғанда аз мөлшерде және әртүрлілікпен сипатталды (n = 1124). Ішек микрофлорасына әсері Нәжістен сынама алу кезінде қатысушылардың 60% -ға жуығы дәрі-дәрмектерді қабылдаған, олардың кейбіреулері 12 түрлі дәрілік заттарға дейін. Тек бір ғана дәрі қабылдаған науқастарда 17 түрдегі бактериялар 154 таксонның өзгеруіне байланысты болды (атап айтқанда, протонды сорғы ингибиторлары (PPI), метформин, D дәрумені және іш жүргізетін дәрілер). Кейбір өзгерістер кейбір дәрі-дәрмектерге тән болды, мысалы, PPI алатын науқастарда Bifidobacterium dentium жоғарылауы. Екінші жағынан, бактериялардың кейбіреулері көптеген дәрі-дәрмектерге әсер етті. 3. ГЛОССАРИЙ
. Сабақ № 12 Тема: Топырақты, дәрілік шикізатты санитариялық-бактериологиялық зерттеу. СОӨЖ тапсырмалары: 1. Топырақтың санитарлық-бактериологиялық жағдайын бағалау критерийлері. Топырақты санитарлық-бактериологиялық зерттеу кезінде қолданылатын қоректік орталар, оларға себу әдістері. Санитарлық химиялық көрсеткіштерге топырақтағы аммиактың, нитриттердің және нитраттардың болуы жатады. Азоттың қосылыстарының болуына қарап топырақтың ластану ұзақтығын анықтауға болады. Егер топырақтың құрамында аммиак пен нитриттер көп болса, ластану салыстырмалы түрде жақында болған, ал тек нитраттар ғана болса, онда ластану бұрын болған және нитрификациялық реакциясы аяқталғанын көрсетеді. Санитарлық микробиологиялық көрсеткіштер; Жалпы микроб саны-1г топырақтағы сапрофиттік бактериялардың жалпы саны. Анықтау үшін топырақ суспензиясын қоректік орталарға себу қолданылады, бірақ микроскопиялық анықтау әдісі нақты болып табылады.  Топырақта азот бекіткіш молекулалары азотты сіңіруге қабілетті бактериялар (Azotbacter, Azomonas, Mycobacterium) тіршілік етеді. Азотбекіткіш цианобактериялар түрлерін немесе көк жасыл балдырларды, күріш алқаптарының өнімділігін арттыру үшін қолданылады. Ішек бактериялары(Enterobacteriacae)-ішек таяқшасы, іш сүзегі, сальмонеллез, дизентерия қоздырғыштары нәжіспен топыраққа түсуі топыраққа түсуі мүмкін. Бірақ мұнда көбеюге қолайлы жағдай болмағандықтан, олар біртіндеп жойылады. Таза топырақта ішек таяқшасы және протей сирек кездеседі, олардың көлемді мөлшерде анықталуы топырақтың адамның және жануарлардың нәжісімен ластану көрсеткіші болып, оның санитарлық эпидемиологиялық қолайсыздығын дәлелдейді. |