К_сіпорын экономикасы. Атырау мнай жне газ университеті

• Название: Атырау мнай жне газ университеті
• Дата: 17.10.2022
• Размер: 2.6 Mb.
• Имя файла: К_сіпорын экономикасы.docx
• Тип: Документы; #737883
• страница: 53 из 57

Тақырып 10. Кәсіпорын қызметінің қаржылық нәтижелері

Есеп 1.

Компания ашылған кезде кәсіпкер 2000 мың теңге инвестициялады. Өнім кәсіпкер бұрын жалға алған бөлмеде шығарылады. Жалға беру 50 мың теңге болды жылына. Бұл жағдайда кәсіпкер экономист ретінде жұмыс істеді, 100 мың теңге жалақы алды. Тиісінше, өз компаниясын ашқан кезде ол жұмысын тастайды.Кәсіпорынның ашылған кездегі көрсеткіштері төмендегі кестеде келтірілген.

Кесте1. Кәсіпорынның ашылған кездегі көрсеткіштері

Көрсеткіштері	Көлемі
Өнім шығару көлемі, бірлік	10 000
Өнім бірлігі бағасы	1000
Негізгі құралдардың жылдық орташа бағасы, мың тенге.	6000
Айналым капиталы құны, мың тенге.	200
Шығындар, мың тенге.
Материалдық шығындар, мың тенге.	250
Жалақы шығындары мың тенге.	150
Амортизация шығындары,мың тенге	160
Басқалай шығындар,мың тенге	140
Мүлікті сатудан түскен түсім, мың тенге	50
Банк пайыздары төлеу шығындары,мың тенге	10
Пайдадан төленетін салықтар %	20
Мерзімді депозиттер бойынша сыйақы мөлшерлемесі %	18

Кестеде берілген деректер бойынша есептеу керек : өнімді сатудан түскен табыс, жалпы пайда (салық салынғанға дейінгі пайда), таза пайда; өндірістік рентабельділік, кәсіпорынның рентабельділігі; өнімнің табыстылығы.

Бизнесті ашу мүмкіндігін бағалау (экономикалық пайданы есептеу).
Есепті шешудің әдістемелік нұсқауы:

1. 
   Өнімдерді өндіруден және сатудан түсетін кірістер мен шығындардың айырмашылығы ретінде есептелетін өнімдерді сатудан түсетін пайданы анықтайды:
   

Өнімдерді сатудан түсетін пайда = 1000 x 10 000 - (250 000 + 150 000 + 160

000 + 140 000) = 3000000 тенге.

2. 
   Артық мүлікті сатудан түскен қосымша кірісті есепке ала отырып, кәсіпорынның кірістері мен барлық шығындары арасындағы айырма ретінде есептелетін жалпы пайда есептеледі.Жалпы пайда = 3000 + 50 - 10 = 3040 мың теңге. Жалпы пайда мен табыс салығы арасындағы айырма ретінде анықталған таза табысты есептеп шығарамыз (2018 жылы табыс салығы 20% құрайды):Таза пайда = 3040 - 3040 * 0,20 = 2432 мың теңге.
   
3. 
   Компанияның рентабельділігі жалпы пайданың негізгі құралдардың орташа жылдық құнына және айналымдық капиталдың (компанияның активтеріне) орташа баланстық құнына қатынасымен анықталады : Кәсіпорынның рентабельділігі = 3000 / (6000 + 200) x 100 = 48,4%.
   
4. 
   Өнімнің табыстылығы (сатудың рентабельділігі) өнімді сатудан түсетін табыстың компанияның кірісіне қатынасы ретінде есептеледі, яғни: өнімділік тиімділігі = 3000000 / (1000 * 10000) = 0.3 немесе 30%.
   

Экономикалық пайда бухгалтерлік пайданың және ішкі шығындардың айырмашылығы ретінде анықталады: мерзімді депозиттердің %; компания басшысының төленбеген жалақысы, жалға беру .

Осылайша, экономикалық пайда тең болады: 2432 - 2000 * 0,18 - 50 - 100 =

1922 мың тенге.
Есеп 2.

Кәсіпорында жылдық шығындар құны өткізілген өнім құнының 80 пайызын құрайды және ол 7 млн.тенге.Ұңғыма қоры 100 ұңғымадан тұрады,әр қайсысының құны 2500 мың тенге.Айналым құралдарының орташа жылдық құны негізгі капиталдың 15 пайызын құрайды.Мүлікті сатудан түскен пайда

200 мың тенге,өндірістік емес операциядан түскен пайда 720мың тенге. Өндіріс рентабелдігін анықтау қажет.
Есеп 3.

Кәсіпорынның өнім өндіру бойынша берілген деректері:

1. 
   Шығарылатын өнім құны 4279 мың тг.
   
2. 
   Тауарлардың өзіндік құны 2981 мың тг.
   
3. 
   Басқа сатудан түсетін пайда 12 мың тг.
   
4. 
   Өндірістік емес операциялардан түсімдер 17 мың тг.
   
5. 
   Бюджетке міндетті төлемдер 116 мың тг.
   
6. 
   Негізгі құралдардың орташа жылдық құны 1480 мың тг.
   
7. 
   Нормаланған айналым капиталы 160 мың тг.
   

Кәсіпорынның өндірістік және есептік рентабельділігін анықтау қажет.
Есеп 4.

Кәсіпорында тауарлық өнімдер құны 5945170 тенге, жалпы өзіндік құны 4857010 тенгені құрайды. Тауарлардың пайдасын, рентабельділігін есептеу және төмендегі деректер бойынша тауарлық өнімнің 1 тенгесіне шаққандағы құнын анықтау қажет.
Есеп 5.
Зауыттың өндірістік желісінің экономикалық көрсеткіштері:

1. 
   Оқу материалдарының нақты шығарылымы -170 000 дана;
   
2. 
   1 оқулықтың өзіндік құны 1148,6 тенге;
   
3. 
   1 оқулықтың көтерме бағасы 950 тенге.
   

Өнімнен түсетін пайда көлемін және өнімнің рентабельділік деңгейін есептеңіз.