Отчет по практике эс. Умирбеков Мейржан отчет. азастан Ресупбликасы Ауыл шаруашылыы министрлігі С. Сейфуллин атындаы аза агротехникалы университеті ндірістік тжірибеден туі жайлы есеп
Скачать 1.12 Mb.
|
2.3 Электр жүктемелерді есептеу кезіндегі негізгі ережелері Электр жүктемелерді есептеу кезіндегі негізгі ережелер:а) цехтар немесе өнеркәсіп кәсіпорынның жүктемелер графиктері уақыт аралы өзгереді, өседі және өндіріс техникасы жетілдірілген сайын түзеледі (Кз жоғарлайды – жүктеме графигінің толу коэффициенті); б) Өндірістің әрдайым жетілдірілуі (өндіріс процесстердің автоматтандырылуы мен механизациялануы) кәсіпорын тұтынатын электрэнергия шығыны көбейеді. Бұл жағдай электржүктемелердің өсуін тудырады; в) ЭЖЖ жобалау кезінде өндірістің даму перспективасын (бұл деген 10 жыл аралығында кәсіпорын электржүктемесінің келешек өсуін) ескеру қажет. Есептік жүктемені анықтаудың бірнеше әдістері бар. Электрлік жүктемені анықтаудың негізгі тәсілдеріне келесіні жатқызуға болады: а) бекітілген (номиналды) қуат және сұраныс коэффициенті арқылы; б) орташа қуат және максимум коэффициенті арқылы (жүктеме графигінің реттелген диаграммалар әдісі); в) орташа қуат және жүктеме графигінің пішін коэффициенті арқылы; г) орташа қуат және орташа есептік жүктемеден ауытқуы арқылы (статистикалық әдіс). Есептік жүктемені анықтаудың қосымша тәсілдеріне келесіні жатқызуға болады: а) қандай да бір уақыт аралығында берілген көлемдегі өнімнің шығарылу кезеңін өнімнің бірлігіне кететін электр энергияның меншікті шығыны арқылы; б) өндіріс ауданының бірлігіне кететін меншікті жүктеме арқылы. Бекітілген (номиналды) қуат және сұраныс коэффициенті арқылы есептік жүктемені анықтау Жұмыс режімі біркелкі электр қабылдағыштар тобының есептік жүктемесі келесідей анықталады
Ндірістік ауданының бірлігіне кететін меншікті жүктеме арқылы есептік жүктемені анықтау Әдіс цехтағы қабылдағыштардың қуаты аз және олар өндіріс аймағында бір қалыпты орналасқан кезде қолданылуы мүмкін.
мұндағы F – топтың қабылдағыштарын орналастыру ауданы, м2; ρж- 1м2 өндірістік ауданына кететін меншікті есептік қуат, кВт/м2. Нім бірлігіне шаққанда электроэнергияның меншікті шығыны арқылы есептік жүктемені анықтау
Мж- өнімнің жылдық шығарылуы, дана, м, т, м2; ωменш – электр энергияның меншікті шығыны, кВтсағ/өнім данасы; Рож – жүктеменің орташа жылдық қуаты; Тж – жұмыс уақытының жылдық жиыны, сағ; α – энергқолданыс бойынша ауысымдық коэффициенті, α≡0,5÷0,9. Ре= Рсм∙Км; Рсм= Рном∙Кқ; Qсм=Рсм∙tgφ Qе = 1,1∙Qсм – егер nэ = nn<10; Qе = Qсм – егер nэ = nn ≥10. Км=f (nэ; Кқ) тәуелділігінің графиктері немесе кестелері арқылы Км – мәнін табады. 2.4 Электр тораптарындағы реактивті қуат Электрэнергия қабылдағышы синусоидалды кернеулі қорек көзіне қосылған және фаза бойынша кернеуге қарағанда φ бұрышына ығысқан, синусоидалды тогын тұтынады деп жорамалдайық. Қабылдағыштың қысқыштарындағы қуаттың (мгновенный) мәні мына формула арқылы анықталады яғни біреуі уақыт бойынша тұрақты, ал екіншісі екі еселік жиілікпен соғатын екі шаманың қосындысы. Қоректендіретін кернеудің Т период аралығындағы р қуатының орта мәні мына өрнектің бірінші жігімен өрнектеледі Активті қуат деп аталатын бұл көрсеткіш пайдалы жұмысты өндіру үшін уақыт бірлігінде бөлінетін энергияны сипаттайды, мысалға алатын болсақ, R активті кедергісіне ие қабылдағышта кездесетін – жылу: Р = U∙I∙cos φ= I2R . 5 Сурет - Токтың, кернеудің және қуаттың мәндерін көрсететін қисықтар Жоғарыда көрсетілген өрнектің екінші жігінде өрнектелген Т уақытындағы қуаттың орта мәні 0-ге тең, яғни оның пайда болуына ешқандай материалды қаржы жұмсалмағандықтан, ол пайдалы жұмыс орындауы мүмкін емес. Ал оның өрнекте бар болуы қорек көзі мен қабылдағыштың арасында энергия алмасуы жүретінін көрсетеді. Бірақ бұл процесс электрмагнитті энергияны жинайтын және беретін – сыйымдылық пен индуктивтілік сияқты ерекше реактивті элементтердің қатысуымен ғана орындалады. Сонымен, қабылдағыштың қысқыштарындағы толық қуатты комплексті түрде былай көрсетуге болады S = U∙I∙cosφ + jU∙I∙sinφ = Р + jQ мұндағы Q - реактивті қуат, квар. Олар электр қондырғыларды токтардың қысқа тұйықталуынан қорғау үшін қолданылады. Сақтандырғыштар арқылы асажүктелуден қорғаныс қондырғының қорғалатын элементтері өткізу қабілеті бойынша Іном.балқ.-тан ≈ 25% жоғары болған шарт кезінде ғана мүмкін. [ПН және ПР құрылғылары]. Балқышылар бір және одан жоғары сағат ішінде номинал токтан 30-50% токтарға шыдайды. Iном.балқ-дан 60-100% жоғары токтар кезінде олар бір сағаттан аз уақыт ішінде балқийды. 1000 В дейінгі кең таралған сақтандырғыштар: ПР-2 жиналмалы сақтандырғыштар; НПН - құм себілген жиналмалы емес сақтандырғыш; ПН-2 - құм себілген жиналмалы сақтандырғыш. Сақтандырғыштың негізгі типтері Iном 15 А-ден 1000 А-ге дейін болады. Құрылымы бойынша сақтандырғышты 2 топқа бөлуге болады: а) кварцты құммен толтырылған ( ПН-2, НПН, ПП17, ПП18); б) толтырылмайтын (ПР-2). Балқымалы сақтандырғыштар мынандай болып бөлінеді: а) инерциялық - жылулық инерциясы үлкен, яғни біршама үлкен қысқа уақытты ток жүктемесіне төзімді; б) инерциялық емес - жылулық инерциясы аз, яғни асқын жүктемеге төзімділігі шектеулі. Сақтандырғышты таңдау шарты Iном.сақт. ≥ Iұз.мерз., Iном.балқ ≥ Iесеп.балқ мұндағы Iұзақ - есептік ұзақ уақытты ток, ол былай есептеледі . Іске қосу токтары үлкен (номиналды токтардан асатын) ЭҚ үшін балқышаны (вставка) таңдаған кезде іске қосу тоғын төмендету коэффициенті α енгізіледі. Ол іске қосу жеңіл кезінде α=2,5 деп қабылданады, ал іске қосу кезде α=1,6. Қосылуы жеңіл жалғыз қозғалтқышқа баратын желіні қорғағанда (станоктар, желдеткіштер, насостар, т.б) Iесеп.балқ≥ , Iі.қ = Кі.қ∙Iном.қ. Қосылуы жиі немесе қосылу уақыты ұзақ жалғыз қозғалтқыштарға баратын желіні қорғағанда (крандар, ұнтаққағыштар, центрифугалар т.б.) Iесеп.балқ≥ . Күштік немесе аралас жүктемені қоректендіретін магистралды қорғағанда Iбалқ ≥ мұнда Iқысқ.уақ - желінің максималды қысқа уақытты тогы. Iқысқ.уақ = I/і.қ + I/ұзақ, [Iқысқ.уақ = Iұлкен ЭҚ і.қ+ ], мұнда I/і.қ - бір уақытта қосылатын электр қозғалтқыштардың қосылу тогы. Бұл кезде желінің қысқа уақыттағы тогы максималды мәніне ие болады; I/ұзақ – бір немесе ЭҚ-ыр тобының іске қосылу моментіне дейінгі желінің ұзақ уақытты есептік тогы, А. Пісіру аппаратына баратын желіні қорғау үшін Iном.балқ. келесі қатынастан таңдайды. Iбалқ ≥ 1,2∙ Iдәнек∙ , мұндағы Iдәнек - номиналды қосылу ұзақтығы ПВ бойынша дәнекерлеу аппаратының номиналды тогы, А. Пісіру аппаратына баратын желінің қорғау үшін алынатын Iном.балқ сол аппаратқа баратын өткізгіштің Iмұмк -на тең деп алуға болады. Тармақталған магистралды желіні балқымалы сақтандырғыштар мен қорғаудың селективтілігі ток көзіне жақындаған сайын Iном.балқ -ның өсуімен іске асырылады. Егер келесі сатыдағы сақтандырғыштың тогы алдыңғы сатыдағы сақтандырғыштың тогынан 2 сатыға көп болса, селективтілік қамтамасыздандырылады. Электрмен жабдықтау жүйесі ең қолайлы және дұрыс шешілген болса, жоғарғы кернеу көздері тұтынушыларға максималды жақын болып орналасады, ал электр энергияны қабылдау бірнеше пункттерге бөлінеді, бұл торап буындарының санын және аралық трансформациялау сатыларын минималды деңгейге жеткізеді. Электрмен жабдықтау сұлбасы оның барлық элементтері үнемі жүктелген болатындай салынады (суық резерв, қалыпты режім кезінде сөндірілген, ол төтенше жағдайда ғана қолданылады). Резервтеу электрмен жабдықтау сұлбасының өзінде ескеріледі. Бұл кезде, электржабдықтардың аса жүктелу қабілетін қолданып және кейбір жағдайларда жауапты емес тұтунушыларды сөндіріп, сөндірілген жүктемелер желінің жұмыс істеп жатқан басқа бөліктер арасында қайта тарату жолымен іске асырылады. Қоректенудің қалпына келуі автоматты түрде іске асырылады. Әдетте ЭЖС (СЭС) элементтерінің бөлек-бөлек жүмыс істеуі қолданылады: желілер, шиналар секциялары, токөткізгіштер, трансформаторлар. Параллель жұмыс істеу ерекше жағдайда ғана рұқсат етіледі: - соқпалы кенет айнымалы жүктемелер қоректенген кезде; - электрқозғалтқыштардың өздігінен қосылу жағынан қоректенудің қажетті тез мезгілді қалпына келуді АВР қамтамасыз етпесе. Қосалқы станция дегеніміз – трансформаторлардан немесе және басқа да электр энергияның түрлендіргіштерінен, тарату құрылғысынан (ТҚ), сонымен қатар көмекші құрылғылардан (аккумулятор батареясы немесе басқа да екіншілік тізбектің қорек көздері, конденсаторлар батареясы, тығыздалған ауа алатын компрессорлық станцияларды, басқару орындары, үй-тұрмыс орындары және т.б.) тұратын электр энергияны түрлендіру мен таратуға арналған электрқондырғы. Өндірістік кәсіпорындар үшін трансформаторлы қосалқы станциялар (БТҚ (ГПП), ТҚ (ТП)) ең ыңғайлы. Олардан басқа жартылай өткізгішті, машиналы және басқа да ток немесе жиілік түрлендіргіші бар түрлендіргіш қосалқы станциялар (ПП) қолданылады, олардың жалпы құрамы жағынан трансформаторлар қосалқы станциясының аз ғана айырмашылығы бар. Қорек көзінен келетін энергия түрлендірілмей, тек электрэнергия қабылдағыштарына таратылса, мұндай қосалқы станция таратқыш қосалқы станция (РП) деп аталады. Ірі энергосыйымдылықты кәсіпорындарда жоғарғы кернеулі 35-220 кВ терең енгізу түріндегі, 6-35кВ ток сымдар түріндегі ЭЖЖ (СЭС). Кейбір кезде терең енгізу мен ток сымдар қатар қолданылады. Терең енгізу деп тұтынушылардың электр қондырғыларына жоғарғы кернеу 35-220 кВ максималды жақындатылған ЭЖЖ-ні атаймыз. Бұл кезде аралық трансформациялау сатысының саны және аппараттар саны минималды болады. Өте ірі кәсіпорындарда желінің қоректенетін кернеуі 330-550 кВ болған кезде, электр энергия U=110-220кВ трансформацияланады. Терең еңгізу магистралды және радиалды сұлбалар бойынша орындалады. |